Σχεδόν ακούγεται το στριφογύρισμα μέσα στα σπίτια. Ο ήχος του σώματος το οποίο δεν βολεύεται στο αποτύπωμα που έχει αφήσει πάνω στον καναπέ ή στην καρέκλα από την πρώτη κιόλας καραντίνα. Στη δεύτερη –και μάλλον περισσότερο επίπονη– επιστρέφει σε γνώριμα «εδάφη». Ο χώρος που του αναλογεί είναι, ούτως ή άλλως, περιορισμένος.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία (2019) που έδωσε στη δημοσιότητα η Eurostat (αναρτήθηκαν στο moneyreview.gr), το 17,2% του πληθυσμού της ευρωπαϊκής κοινότητας βιώνει «συνθήκες συνωστισμού» στο σπίτι του. Αυτό σημαίνει ότι ο αριθμός των δωματίων είναι πολύ μικρός για τον αριθμό των ατόμων του νοικοκυριού.
Στην Ελλάδα το ποσοστό είναι υψηλότερο του μέσου όρου, αγγίζοντας το 28,7%.
Το πρόβλημα είναι οξύτερο στα φτωχότερα κράτη-μέλη: στη Ρουμανία σχεδόν το ήμισυ του πληθυσμού (45,8%) ζούσε σε συνθήκες συνωστισμού το 2019, στη Λετονία το 42,2% ή στη Βουλγαρία το 41,1%. Το ποσοστό στη χώρα μας ήταν 25,5% το 2010, όταν ξέσπασε η κρίση χρέους. Εκτοτε έβαινε αυξανόμενο.
«Τα σπίτια αυτά τα αισθάνεται κανείς ακόμη μικρότερα όταν παιδιά παίζουν στο ίδιο δωμάτιο με τους γονείς που είναι σε τηλεργασία κατά τη διάρκεια του lockdown», υπογραμμίζει η ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσία. Το πραγματικό πρόβλημα συνυπάρχει σε αυτήν την πρωτοφανέρωτη συνθήκη της πανδημίας με το φαντασιακό, που αρδεύεται από τα, ήδη εξαντλημένα, ψυχικά αποθέματα. Οι εντάσεις αυξάνονται, το άγχος θεριεύει, ο αυτοπεριορισμός και ο πανταχού παρών φόβος δεν βοηθούν τη συνύπαρξη των ανθρώπων στον ίδιο χώρο.
Στένεψαν, άραγε, τα σπίτια μας;
Εξαντλήσαμε τα τετραγωνικά τους κινούμενοι από δωμάτιο σε δωμάτιο με το κινητό στο αυτί; Μετρώντας τα βήματα από τον καναπέ στο ψυγείο ή, στην καλύτερη συνθήκη, στο μπαλκόνι ή στην ταράτσα;
Στην πρώτη καραντίνα ήταν άνοιξη, οι βεράντες, στοιχειώδεις, μικρές ή μεγαλύτερες, πρωταγωνίστησαν. Ολο και συναντούσες με το βλέμμα σου κάποιους να περπατούν νευρικά, να λιάζονται, να περιποιούνται φυτά, να εργάζονται στον υπολογιστή ή απλώς να χαζεύουν. Η δεύτερη καραντίνα, όμως, εξελίσσεται χειμώνα, το σκοτάδι πέφτει νωρίς, η «εκτός» σπιτιού δραστηριότητα είναι σχεδόν ανύπαρκτη.
Η ελληνική κατοικία και οι συνήθειες των κατοίκων έχουν περάσει από πολλά στάδια, αλλαγές στα γούστα και στις προτιμήσεις. Νεοκλασικά, πολυκατοικίες, μονοκατοικίες, διαμερίσματα-λοφτ· ανάλογα με τις εποχές και οι τάσεις. Η οικονομική κρίση επανένωσε με το ζόρι οικογένειες (φοιτητές ή εργαζόμενοι επέστρεψαν στο «πατρικό» από αδυναμία να συντηρήσουν δικό τους σπίτι), η αγορά ή η ενοικίαση ακινήτων γνώρισε ιλιγγιώδη ανεβοκατεβάσματα. Οικογένειες, τετραμελείς ή τριμελείς, νέα ζευγάρια με παιδιά, που ζουν σε οριακά για τις αντοχές τους τετραγωνικά, και, στον αντίποδα, πολλοί που απολαμβάνουν μόνοι σχετική ευρυχωρία. «Απολαμβάνουν», άραγε, και τώρα, με τον εγκλεισμό;
Είναι προς διερεύνηση και ασφαλώς εξαρτάται από την ηλικιακή ομάδα στην οποία ανήκουν οι μόνοι/ες. Κάθε σπίτι, με ίδια τετραγωνικά, δεν σημαίνει ότι κατοικείται με τον ίδιο τρόπο. Παιδιά, έφηβοι, ενήλικοι, ηλικιωμένοι δεν βιώνουν τον εγκλεισμό με κοινές συνισταμένες. Μπορεί το «απαγορευτικό» στο άγγιγμα και στην αγκαλιά να είναι ο καταλύτης για τις ψυχικές διεργασίες, αλλά ούτε κι αυτό δηλώνεται ως καθολικό αίτημα όλων των ακουσίως εγκλείστων. Οι ανάγκες, εν ολίγοις, διασταυρώνονται αλλά δεν ταυτίζονται.
Η συζήτηση για το πώς η καραντίνα θα επηρεάσει και την αρχιτεκτονική των σπιτιών έχει ήδη προχωρήσει. Οι ενιαίοι χώροι αποδεικνύονται εξαιρετικά δύσκολοι στη διαχείρισή τους, όταν τα μέλη μιας οικογένειας πρέπει ταυτόχρονα να τηλεργαστούν ή να παρακολουθήσουν τηλεμαθήματα.
Η σιωπή που απλώνεται στις πόλεις όταν αρχίζει η απαγόρευση κυκλοφορίας είναι πλασματική.
Η ανησυχία μεγαλώνει «εντός», οι δομημένες ζωές προσπαθούν να ανασυγκροτηθούν και οι αδόμητες προσπαθούν να οργανωθούν γύρω από ρουτίνες, τις οποίες επινοούν, αν δεν τις έχουν, για να επιβιώσουν. Ακόμη κι αν τα έπιπλα αλλάζουν θέση, οι εξωτερικές μετατοπίσεις δεν ησυχάζουν τις εσωτερικές. Η συναισθηματική ισορροπία και η ενότητα έχουν δεχθεί ισχυρά πλήγματα.
Αναρωτιέμαι:
Όταν οι πόρτες ανοίξουν, τα σπίτια θα επανέλθουν στις διαστάσεις τους; Οταν αποσυμπιεστούν οι ζωές, θα ανακτηθεί και η όποια ευρυχωρία;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου