ΤΟΥΡΚΙΑ και ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ: Η ελληνική αντίδραση στις προκλήσεις

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΕΛΛΙΣ

Η επίκληση της διεθνούς νομιμότητας για την παραβίαση των κανόνων του Δικαίου της Θάλασσας αποτελεί την αυτονόητη πρώτη αντίδραση στο σκηνικό έντασης που έχει δημιουργήσει η Τουρκία στις σχέσεις της με την Ελλάδα και την Κύπρο. Με αφορμή την παραβίαση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της τελευταίας από τουρκικά πλοία, και τη διαφαινόμενη πρόθεση της Αγκυρας να αποκτήσει πλατφόρμα με σκοπό να προχωρήσει σε γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ, ορθώς προβάλλεται η σημασία της αναγνώρισης της διεθνούς προσωπικότητας και της εθνικής κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας. 

Αλλά η ελληνική και κυπριακή προσέγγιση δεν εξαντλούνται στην καθόλα αναγκαία και ορθή επίκληση του δικαίου.
 

Καλώς ή κακώς, αυτό που μετρά είναι οι ψυχροί υπολογισμοί. Υπό αυτό το πρίσμα, το επόμενο βήμα είναι η στρατιωτική εγρήγορση της Ελλάδας που βρίσκεται σε εξέλιξη και σε αυτή τη φάση παίρνει τη μορφή της αυξημένης ελληνικής ναυτικής παρουσίας ανοικτά της Κύπρου.

 
Ακολουθούν οι γεωπολιτικές κινήσεις που υλοποιούνται παράλληλα, σε τρεις άξονες: 

O πρώτος αφορά την τριμερή συνεργασία Ελλάδας - Κύπρου - Αιγύπτου, που ξεκίνησε διστακτικά πέρυσι στη Νέα Υόρκη και επιταχύνεται ως απόρροια της ξεκάθαρης πολιτικής βούλησης όλων των εμπλεκομένων μερών. Στη  συνάντηση των τριών υπουργών Εξωτερικών, Βενιζέλου, Κασουλίδη και Σούκρι, στη Λευκωσία -και ενώ επίκειται η σύνοδος κορυφής Σαμαρά, Αναστασιάδη και Σίσι, στο Κάιρο- οι τρεις χώρες κατήγγειλαν «τις παράνομες ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ και κάλεσαν την Τουρκία να σταματήσει τις σεισμικές δραστηριότητες στην περιοχή». Το ότι την καταγγελία προσυπογράφει το σημαντικότερο ίσως αραβικό κράτος -η χώρα με τον μεγαλύτερο μουσουλμανικό πληθυσμό, την κρίσιμη γεωγραφική θέση και τον ξεχωριστό ιστορικό συμβολισμό- έχει τεράστια σημασία.
 

Ο δεύτερος άξονας είναι οι στρατηγικές σχέσεις που αναπτύσσουν η Ελλάδα και η Κύπρος με την ισχυρότερη χώρα της περιοχής, το Ισραήλ. Στο πλαίσιο αυτό ο Ισραηλινός υπ. Εξωτερικών θα επισκεφθεί τη Λευκωσία την ερχόμενη εβδομάδα, ενώ στο τέλος του μήνα θα ακολουθήσει και ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου.
 

Ο τρίτος αφορά την εμβάθυνση της συνεργασίας με τους «ισχυρούς» που περιλαμβάνει την παροχή πολλαπλών διευκολύνσεων. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η χθεσινή επιστολή του Φρανσουά Ολάντ προς τον Νίκο Αναστασιάδη, στην οποία ο Γάλλος πρόεδρος υπογραμμίζει ότι «το Δίκαιο της Θάλασσας πρέπει να γίνεται σεβαστό απ’ όλα τα κράτη, συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας».

Το οικοδόμημα στηρίζεται και στην ενεργειακή διάσταση. Τη στιγμή που η Τουρκία προκαλεί στην κυπριακή ΑΟΖ, εντός της οποίας δραστηριοποιούνται δυτικές εταιρείες, μεταξύ αυτών και η αμερικανική Noble, ο Ελληνας υπ. Ενέργειας, Γιάννης Μανιάτης, θα επισκεφθεί τις ΗΠΑ όπου θα έχει επαφές όχι μόνο με τον Αμερικανό ομόλογό του και την αρμόδια υφ. Εξωτερικών για θέματα Ενέργειας, αλλά και με εκπροσώπους ενεργειακών κολοσσών, ενώ θα μιλήσει στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών στην Ουάσιγκτον και στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια στη Νέα Υόρκη, για το ενεργειακό σκηνικό στην Αν. Μεσόγειο και τον ρόλο που προτίθενται να διαδραματίσουν η Ελλάδα και η Κύπρος για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης που αποτελεί δεδηλωμένο στρατηγικό στόχο των ΗΠΑ.
 

Επίκληση διεθνούς νομιμότητας, στρατιωτική εγρήγορση, εμβάθυνση στρατηγικών συνεργασιών με τους περιφερειακούς παίκτες, ταύτιση με τα γεωπολιτικά συμφέροντα των ΗΠΑ και των χωρών της Ε.Ε. στην περιοχή αλλά και με τους οικονομικούς σχεδιασμούς των εταιρειών τους, Αθήνα και Λευκωσία κινούνται προσεκτικά και μεθοδικά σε μια δύσκολη συγκυρία, με την προσδοκία ότι θα βρουν ανταπόκριση από συμμάχους και εταίρους.