«Βαρέθηκα να ντρέπομαι». Πριν από λίγο καιρό, μια ακτιβίστρια
εναντίον της σεξουαλικής παρενόχλησης των γυναικών μού είπε αυτά τα
λόγια σ’ ένα διαμέρισμα πάνω από την πλατεία Ταχρίρ, στο Κάιρο, καθώς
ετοιμαζόταν να βγει για να πάρει μέρος σε μια διαδήλωση. Μόλις λίγες
μέρες πριν, είχα ακούσει τα ίδια ακριβώς λόγια από ακτιβίστριες στο
Δουβλίνο, όπου είχα πάει για να κάνω ρεπορτάζ για τις κινητοποιήσεις
υπέρ της αποποινικοποίησης των αμβλώσεων. Πίστευα ότι κάλυπτα δύο
διαφορετικές ιστορίες – γιατί λοιπόν γυναίκες από διαφορετικές χώρες και
με διαφορετικές συνθήκες ζωής επαναλάμβαναν το ίδιο «μάντρα» εναντίον
του φόβου και της ντροπής;
Από την Ινδία μέχρι την Ιρλανδία και την Αίγυπτο, γυναίκες βγαίνουν
οργισμένες στους δρόμους, στις ραδιοτηλεοπτικές συχνότητες, στο
Ιντερνετ. Οργανώνονται και συντονίζονται για να καταπολεμήσουν τη
σεξουαλική βία, να βάλουν τέλος σε απαρχαιωμένες σεξιστικές νομοθεσίες,
να αντισταθούν στην κουλτούρα του βιασμού.
Δεν είμαστε στο 2011. Το ισχυρό κύμα ελπίδας που σάρωσε την Ευρώπη, την
Αμερική, τη Μέση Ανατολή και τον κυβερνοχώρο μεταλλάχθηκε σε σύγχυση και
κοινωνική ένταση, και η κοινωνική ένταση διοχετεύεται, εν μέρει, σε
καχυποψία απέναντι στις μειονότητες, στους μετανάστες, στους έγχρωμους,
στις γυναίκες. Ο σεξισμός λειτουργεί συχνά σαν βαλβίδα εκτόνωσης σε
καιρούς κοινωνικής ανησυχίας – και όταν γίνεται αυτό, παίρνει
διαφορετικές μορφές, ανάλογα με τις τοπικές αξίες. Στην Αίγυπτό, τώρα,
έχουμε άγρια παρενόχληση στους δημόσιους χώρους· στην Ιρλανδία, έχουμε
την άρνηση του δικαιώματος στην άμβλωση και την αμφισβήτηση της
ισότητας· στο Ιντερνετ, υβριστικές προσβολές και «εκδικητικό πορνό».
Ομως, αυτή τη φορά οι γυναίκες αρνούνται να τα ανεχθούν όλα αυτά.
Οπως στην Αραβική Ανοιξη και στο κίνημα «Occupy» το 2011, τοπικά
κινήματα ανταλλάσσουν πληροφορίες και παίρνουν κουράγιο το ένα από το
άλλο. Συνάντησα Σουηδές και Ιρανές φεμινίστριες στο Δουβλίνο και
Βρετανές στο Κάιρο, και έχω δει τη ζωντανή ενημέρωση για πορείες
γυναικών στην Αίγυπτο να διαδίδεται γοργά από τη Νότια Αφρική μέχρι τον
«βαθύ» Νότο της Αμερικής. Πολλοί άντρες συμμετέχουν επίσης ως σύμμαχοι –
όχι σε μεγάλους αριθμούς, αλλά αρκετοί ώστε να είναι αισθητή η παρουσία
τους.
Το πιο συναρπαστικό σε αυτά τα νέα κινήματα είναι η ανεξαρτησία τους.
Αναπτύσσονται οργανικά έξω από το φθαρμένο κύκλωμα των ΜΚΟ, τις ομάδες
πίεσης και τη συλλογή υπογραφών, που ήταν το πλαίσιο του καθωσπρέπει
φεμινιστικού ακτιβισμού. Σαν να δόθηκε ένα μυστικό σινιάλο, γυναίκες σε
όλο τον κόσμο εκφράζουν συλλογική δυσπιστία στις κυβερνήσεις και στην
αστυνομία όσον αφορά στην αντιμετώπιση του ενδημικού σεξισμού. Οι λίστες
των αιτημάτων ξεκινούν ακόμα με νομοθετικές αλλαγές, αλλά πολλές
γυναίκες δεν διατίθενται πια να περιμένουν τις κυβερνήσεις να
εκσυγχρονίσουν τις πρακτικές τους. Οργανώνονται και προετοιμάζονται ώστε
να μπορούν να απαντήσουν στη βία με βία, αντιτάσσοντας αποτελεσματική
αυτοάμυνα.
Είναι πολύ νωρίς για να πούμε αν αυτή η διάθεση ανταρσίας θα διαρκέσει.
Οταν οι γυναίκες πολεμούν τον μισογυνισμό δεν μάχονται μόνο κυβερνήσεις
και αστυνομικές δυνάμεις, θρησκευτικές οργανώσεις και τραμπούκους.
Εχουν επίσης να παλέψουν με την έλλειψη ανοχής από αγαπημένα τους
πρόσωπα, από συναδέλφους και φίλους, που δεν θέλουν να καταλάβουν. Τον
τελευταίο καιρό, έχω νιώσει μεγάλο θαυμασμό για τη γενναιότητα των
ακτιβιστριών που συνάντησα. Χρειάζεται ένα ειδικό είδος θάρρους για να
αποδιώξεις την ντροπή και τον φόβο. Και αυτό που χαρακτηρίζει το θάρρος,
είναι ότι είναι μεταδοτικό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου