Του Bobby Ghosh / Bloomberg
Πολλά αφτιά στην Άγκυρα "τεντώθηκαν" σίγουρα όταν εκπρόσωπος των Ταλιμπάν ανέφερε ότι η Τουρκία και το Κατάρ θα βοηθήσουν στην επανεκκίνηση της λειτουργίας του αεροδρομίου της Καμπούλ.
Μολονότι ο Ζαμπιουλάχ Μουτζαχέντ δεν ανέφερε κατά πόσο κάποια από τις δύο αυτές χώρες θα αναλάβει τη διαχείριση του βασικού διεθνούς αεροδρομίου του Αφγανιστάν, δεν απέκλεισε κάτι τέτοιο.
Για την κυβέρνηση του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο έλεγχος του αεροδρομίου είναι ζωτικής σημασίας για την απόκτηση από πλευράς Τουρκίας ερεισμάτων στο νέο - υπο την ηγεσία των Ταλιμπάν - Αφγανιστάν. Η Άγκυρα είχε προσφερθεί να διασφαλίσει την περίμετρο γύρω από το αεροδρόμιο, ακόμη και όταν η κυβέρνηση Μπάιντεν επιτάχυνε την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη χώρα. Οι Ταλιμπάν εμφανίστηκαν λιγότερο πρόθυμοι.
Τον Ιούλιο, ο Μουτζαχέντ προειδοποιούσε ότι η πρόταση της Τουρκίας ήταν "άστοχη, παραβιαστική της κυριαρχίας και της εδαφικής μας ακεραιότητας και κατά των εθνικών μας συμφερόντων".
Τούρκοι αξιωματούχοι αναγνώρισαν ότι τα παραπάνω αποτέλεσαν μιας μορφής οπισθοδρόμηση και την περασμένη εβδομάδα ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου ανέφερε ότι ιδιωτικές εταιρείες και όχι στρατιώτες ενδέχεται να παρέχουν ασφάλεια στο αεροδρόμιο. Το θέμα θα βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα εάν ο Ερντογάν συνεχίσει να καλεί την ηγεσία των Ταλιμπάν για συνομιλίες στην Τουρκία.
Είτε με στρατιωτικές φόρμες είτε με εταιρικές στολές, ο Ερντογάν επιθυμεί οι Τούρκοι να παίξουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαχείριση της κύριας πύλης εισόδου στο - χωρίς έξοδο σε θάλασσες - Αφγανιστάν. Αυτός θα ήταν ο πιο σίγουρος τρόπος για να χτιστεί επιρροή σε μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία των Ταλιμπάν, η οποία θα εξυπηρετούσε όχι μόνο τα συμφέροντα της Τουρκίας, αλλά και τις ατομικές φιλοδοξίες του ίδιου του Ερντογάν.
Μολονότι το Πακιστάν και το Κατάρ ανταγωνίζονται για τον ρόλο του νέου "ψιθυριστή" στο αφτί των Ταλιμπάν, η Τουρκία επίσης θα ήθελε να ψελλίζει κάποιες κουβέντες οι οποίες να λαμβάνονται υπ' όψιν από τους νέους ηγεμόνες της Καμπούλ.
Η πιο επείγουσα ανησυχία της Άγκυρας είναι η προοπτική μιας νέας μαζικής "εξόδου" Αφγανών οι οποίοι θα προσπαθούν να διαφύγουν από την τυραννία και την πολιτική αστάθεια. Μολονότι οι περισσότεροι θα επιλέξουν το Πακιστάν και το Ιράν, χώρες οι οποίες φιλοξενούν τον μεγαλύτερο αριθμό Αφγανών προσφύγων από προηγούμενες συγκρούσεις, ένα σημαντικό ποσοστό θα κατευθυνθεί προς την Τουρκία, με πολλούς εξ αυτών να ελπίζουν ότι θα περάσουν στην Ευρώπη.
Η Τουρκία φιλοξενεί ήδη τον μεγαλύτερο πληθυσμό προσφύγων στον κόσμο - πάνω από 3,7 εκατομμύρια, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες. Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών είναι Σύριοι. Οι Αφγανοί, οι οποίοι αριθμούν περίπου 130.000, αποτελούν κι εκείνοι σημαντικό ποσοστό. Ο Ερντογάν έχει ήδη δηλώσει ότι δεν θα επιτρέψει η Τουρκία να καταστεί "προθάλαμος αναμονής" για περισσότερους.
Αν και το τουρκικό κράτος λαμβάνει δισεκατομμύρια δολάρια βοήθειας από την Ευρώπη για τη στέγαση προσφύγων, η παρουσία τους αποδεικνύεται πολιτικό "βαρίδι" για τον πρόεδρο της χώρας. Η δυσαρέσκεια για τους ξένους αυξάνεται μεταξύ των Τούρκων, οδηγώντας σε ξεσπάσματα βίας στην Άγκυρα. Παρόλο που οι Σύριοι είναι εκείνοι οι οποίοι υφίστανται τα χειρότερα, οι Αφγανοί οι οποίοι φτάνουν μέχρι την Τουρκία πρέπει να αναμένουν το δίχως άλλο μια εχθρική υποδοχή.
Για τον Ερντογάν, του οποίου η πολιτική αποδοχή υποχωρεί εν μέσω μιας εκτεταμένης οικονομικής ανησυχίας, το πολιτικό κόστος ενός νέου κύματος Αφγανών προσφύγων πιθανότατα βαραίνει περισσότερο από οποιεσδήποτε νέες δόσεις χρημάτων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πολύ καλύτερα θα ήταν για εκείνον εάν κατάφερνε να πείσει τους Ταλιμπάν να διασφαλίσουν, είτε με πιο ήπια στάση στο εσωτερικό του Αφγανιστάν είτε με πιο αποτελεσματικούς ελέγχους στα σύνορα, ότι οι Αφγανοί θα παραμείνουν στη χώρα τους.
Η επιρροή στην Καμπούλ θα έδινε επίσης στην Τουρκία πολύτιμο κεφάλαιο εντός του ΝΑΤΟ και έναντι της κυβέρνησης Μπάιντεν. Ο Ερντογάν βρίσκεται σε δύσκολη θέση έναντι των Βρυξελλών και της Ουάσινγκτον, κυρίως για τις φιλορωσικές και αντιδυτικές θέσεις του, αλλά και για την κακή απόδοση της κυβέρνησής του όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η ανάληψη ορισμένων από τις ευθύνες που εγκαταλείφθηκαν από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν μπορεί να μετριάσει μέρος του γενικού αντιτουρκικού αισθήματος που επικρατεί. Εάν η Άγκυρα μπορέσει να αναπτύξει επιρροή, να αποκτήσει ρόλο στην Καμπούλ και να πείσει τους Ταλιμπάν να μετριάσουν ορισμένες από τις συμπεριφορές τους - έναντι, για παράδειγμα, των γυναικών - θα γλίτωνε τη Δύση από μέρος της αμηχανίας της και θα κέρδιζε μια κάποια ευγνωμοσύνη για την Τουρκία.
Για τον ίδιο τον Ερντογάν, το Αφγανιστάν προσφέρει μια ευκαιρία να επεκτείνει τη σφαίρα επιρροής της Τουρκίας και να επιβεβαιώσει τον ισχυρισμό του ότι είναι ο ηγέτης του μουσουλμανικού κόσμου - και τα δύο σε βάρος του παλιού του άσπονδου εχθρού, δηλαδή της βασιλικής οικογένειας της Σαουδικής Αραβίας.
Μπορούν η Τουρκία και ο Ερντογάν να καταφέρουν να εκπληρώσουν αυτές τις φιλοδοξίες σχετικά με το Αφγανιστάν;
Πολλά θα εξαρτηθούν από...
Πολλά αφτιά στην Άγκυρα "τεντώθηκαν" σίγουρα όταν εκπρόσωπος των Ταλιμπάν ανέφερε ότι η Τουρκία και το Κατάρ θα βοηθήσουν στην επανεκκίνηση της λειτουργίας του αεροδρομίου της Καμπούλ.
Μολονότι ο Ζαμπιουλάχ Μουτζαχέντ δεν ανέφερε κατά πόσο κάποια από τις δύο αυτές χώρες θα αναλάβει τη διαχείριση του βασικού διεθνούς αεροδρομίου του Αφγανιστάν, δεν απέκλεισε κάτι τέτοιο.
Για την κυβέρνηση του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο έλεγχος του αεροδρομίου είναι ζωτικής σημασίας για την απόκτηση από πλευράς Τουρκίας ερεισμάτων στο νέο - υπο την ηγεσία των Ταλιμπάν - Αφγανιστάν. Η Άγκυρα είχε προσφερθεί να διασφαλίσει την περίμετρο γύρω από το αεροδρόμιο, ακόμη και όταν η κυβέρνηση Μπάιντεν επιτάχυνε την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη χώρα. Οι Ταλιμπάν εμφανίστηκαν λιγότερο πρόθυμοι.
Τον Ιούλιο, ο Μουτζαχέντ προειδοποιούσε ότι η πρόταση της Τουρκίας ήταν "άστοχη, παραβιαστική της κυριαρχίας και της εδαφικής μας ακεραιότητας και κατά των εθνικών μας συμφερόντων".
Τούρκοι αξιωματούχοι αναγνώρισαν ότι τα παραπάνω αποτέλεσαν μιας μορφής οπισθοδρόμηση και την περασμένη εβδομάδα ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου ανέφερε ότι ιδιωτικές εταιρείες και όχι στρατιώτες ενδέχεται να παρέχουν ασφάλεια στο αεροδρόμιο. Το θέμα θα βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα εάν ο Ερντογάν συνεχίσει να καλεί την ηγεσία των Ταλιμπάν για συνομιλίες στην Τουρκία.
Είτε με στρατιωτικές φόρμες είτε με εταιρικές στολές, ο Ερντογάν επιθυμεί οι Τούρκοι να παίξουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαχείριση της κύριας πύλης εισόδου στο - χωρίς έξοδο σε θάλασσες - Αφγανιστάν. Αυτός θα ήταν ο πιο σίγουρος τρόπος για να χτιστεί επιρροή σε μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία των Ταλιμπάν, η οποία θα εξυπηρετούσε όχι μόνο τα συμφέροντα της Τουρκίας, αλλά και τις ατομικές φιλοδοξίες του ίδιου του Ερντογάν.
Μολονότι το Πακιστάν και το Κατάρ ανταγωνίζονται για τον ρόλο του νέου "ψιθυριστή" στο αφτί των Ταλιμπάν, η Τουρκία επίσης θα ήθελε να ψελλίζει κάποιες κουβέντες οι οποίες να λαμβάνονται υπ' όψιν από τους νέους ηγεμόνες της Καμπούλ.
Η πιο επείγουσα ανησυχία της Άγκυρας είναι η προοπτική μιας νέας μαζικής "εξόδου" Αφγανών οι οποίοι θα προσπαθούν να διαφύγουν από την τυραννία και την πολιτική αστάθεια. Μολονότι οι περισσότεροι θα επιλέξουν το Πακιστάν και το Ιράν, χώρες οι οποίες φιλοξενούν τον μεγαλύτερο αριθμό Αφγανών προσφύγων από προηγούμενες συγκρούσεις, ένα σημαντικό ποσοστό θα κατευθυνθεί προς την Τουρκία, με πολλούς εξ αυτών να ελπίζουν ότι θα περάσουν στην Ευρώπη.
Η Τουρκία φιλοξενεί ήδη τον μεγαλύτερο πληθυσμό προσφύγων στον κόσμο - πάνω από 3,7 εκατομμύρια, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες. Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών είναι Σύριοι. Οι Αφγανοί, οι οποίοι αριθμούν περίπου 130.000, αποτελούν κι εκείνοι σημαντικό ποσοστό. Ο Ερντογάν έχει ήδη δηλώσει ότι δεν θα επιτρέψει η Τουρκία να καταστεί "προθάλαμος αναμονής" για περισσότερους.
Αν και το τουρκικό κράτος λαμβάνει δισεκατομμύρια δολάρια βοήθειας από την Ευρώπη για τη στέγαση προσφύγων, η παρουσία τους αποδεικνύεται πολιτικό "βαρίδι" για τον πρόεδρο της χώρας. Η δυσαρέσκεια για τους ξένους αυξάνεται μεταξύ των Τούρκων, οδηγώντας σε ξεσπάσματα βίας στην Άγκυρα. Παρόλο που οι Σύριοι είναι εκείνοι οι οποίοι υφίστανται τα χειρότερα, οι Αφγανοί οι οποίοι φτάνουν μέχρι την Τουρκία πρέπει να αναμένουν το δίχως άλλο μια εχθρική υποδοχή.
Για τον Ερντογάν, του οποίου η πολιτική αποδοχή υποχωρεί εν μέσω μιας εκτεταμένης οικονομικής ανησυχίας, το πολιτικό κόστος ενός νέου κύματος Αφγανών προσφύγων πιθανότατα βαραίνει περισσότερο από οποιεσδήποτε νέες δόσεις χρημάτων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πολύ καλύτερα θα ήταν για εκείνον εάν κατάφερνε να πείσει τους Ταλιμπάν να διασφαλίσουν, είτε με πιο ήπια στάση στο εσωτερικό του Αφγανιστάν είτε με πιο αποτελεσματικούς ελέγχους στα σύνορα, ότι οι Αφγανοί θα παραμείνουν στη χώρα τους.
Η επιρροή στην Καμπούλ θα έδινε επίσης στην Τουρκία πολύτιμο κεφάλαιο εντός του ΝΑΤΟ και έναντι της κυβέρνησης Μπάιντεν. Ο Ερντογάν βρίσκεται σε δύσκολη θέση έναντι των Βρυξελλών και της Ουάσινγκτον, κυρίως για τις φιλορωσικές και αντιδυτικές θέσεις του, αλλά και για την κακή απόδοση της κυβέρνησής του όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η ανάληψη ορισμένων από τις ευθύνες που εγκαταλείφθηκαν από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν μπορεί να μετριάσει μέρος του γενικού αντιτουρκικού αισθήματος που επικρατεί. Εάν η Άγκυρα μπορέσει να αναπτύξει επιρροή, να αποκτήσει ρόλο στην Καμπούλ και να πείσει τους Ταλιμπάν να μετριάσουν ορισμένες από τις συμπεριφορές τους - έναντι, για παράδειγμα, των γυναικών - θα γλίτωνε τη Δύση από μέρος της αμηχανίας της και θα κέρδιζε μια κάποια ευγνωμοσύνη για την Τουρκία.
Για τον ίδιο τον Ερντογάν, το Αφγανιστάν προσφέρει μια ευκαιρία να επεκτείνει τη σφαίρα επιρροής της Τουρκίας και να επιβεβαιώσει τον ισχυρισμό του ότι είναι ο ηγέτης του μουσουλμανικού κόσμου - και τα δύο σε βάρος του παλιού του άσπονδου εχθρού, δηλαδή της βασιλικής οικογένειας της Σαουδικής Αραβίας.
Μπορούν η Τουρκία και ο Ερντογάν να καταφέρουν να εκπληρώσουν αυτές τις φιλοδοξίες σχετικά με το Αφγανιστάν;
Πολλά θα εξαρτηθούν από...
τον ρόλο των συμμάχων τους, Καταριανών, οι οποίοι έχουν αναπτύξει στενές σχέσεις με βασικούς ηγέτες των Ταλιμπάν. Η Ντόχα μπορεί σίγουρα να ανοίγει αυτή τη στιγμή πόρτες στην Καμπούλ, οπότε η κοινή τουρκοκαταριανή διαχείριση του αεροδρομίου, εάν εκείνο ήταν που υπονοούσε ο Μουτζαχέντ στις δηλώσεις του, μπορεί να μην είναι και τόσο κακή εξέλιξη για την Άγκυρα.
Είναι όμως πολύ νωρίς για να πει κανείς εάν το Κατάρ είναι διατεθειμένο να μοιραστεί με την Τουρκία τον ρόλο της σύνδεσης του Αφγανιστάν με τον ευρύτερο κόσμο - εάν υποθέσουμε ότι το Πακιστάν δεν θα υπερκεράσει και τους δύο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου