ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Η τελευταία ευκαιρία!

ΠΡΟΣΕΞΤΕ ΤΟ... 

Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΣΑΒΒΙΔΗ

1.-Το 1989 ήταν απο τις τομές στην ιστορική συνέχεια που προκαλούν διεθνείς ανακατατάξεις. Ο κοχλασμός που προκάλεσε στην φαινομενική στατικότητα του Ψυχρού Πολέμου δεν έχει ηρεμήσει ακόμη. Το διεθνές σύστημα συνεχίζει να βρίσκεται σε ρευστή κατάσταση. Δεν έχει σαθεροποιηθεί και θα κάνει χρόνια να το πετύχει. Αν και ποτέ ζωντανοί οργανισμοί, ακόμη και σε κοινωνικό επίπεδο, δεν βρίσκονται σε στάσιμη και σταθερή κατάσταση. Και την εποχή του Ψυχρού Πολέμου οι δύο πόλοι είχαν φαινομενική σταθερότητα. Εκτός Συμφωνίας Γιάλτας και όπου μπορούσαν ανταγωνίζονταν σκληρά ο ένας πόλος τον άλλο.

 
2.-Ανταγωνίζονταν αλλά όταν έφθαναν στο χείλος της άμεσης στρατιωτικής εμπλοκής λειτουργούσαν τα αντανακλαστικά ασφαλείας πότε απο τη μια και πότε απο την άλλη πλευρά και απέφευγαν τον πόλεμο. Ούτε η Σοβιετική Ένωση ούτε η Δύση, με επικεφαλής τις ΗΠΑ, είχαν την αίσθηση πως θα κερδίσουν μια στρατιωτική εμπλοκή. Και αυτό δημιούργησε τον όρο “ισορροπία του τρόμου”. Δυστυχώς, αυτή η ισορροπία επήλθε με την ανάπτυξη των πυρηνικών δυνάμεων. Αλλά ήταν ο πυρηνικός κίνδυνος που κράτησε την ειρήνη. Η λεγόμενη πυρηνική αποτροπή.

 
3.-Η ειρήνη και η ελευθερία είναι τα μέγιστα αγαθά που πρέπει να απολαμβάνει ο άνθρωπος στη γη. Και το διαρκές ζητούμενο είναι πως θα επιτευχθούν. Η ειρήνη την εποχή του Ψυχρού Πολέμου έγινε το αγαπημένο σύνθημα της αριστεράς. Εκμεταλλευόμενη την ανθρώπινη ευαισθησία το προέβαλε στο πλαίσιο μιας πολιτικής πιέσεων της Σοβιετικής Ένωσης προς τις ΗΠΑ. Η πολυχρησία και εκμετάλλευση του όρου τον έφθειρε.

4.-Υπήρξαν κρίσιμες στιγμές για να ξεπερασθεί το όριο πυρηνικής αποτροπής. Η “Κρίση των Πυραύλων” στην Κούβα, για παράδειγμα, το 1962 ήταν μια απο αυτές. Αλλά οι Δυνάμεις αντέδρασαν με φρόνηση την κρίσιμη στιγμή.
 

5.-Στην εποχή που εισερχόμαστε, θα διαμορφωθεί και πάλι μια ισορροπία του τρόμου. Αλλά, ακόμη, βρισκόμαστε μακρυά απο την στιγμή αυτή. Πάντως, δεν πιστεύω πως η ανθρωπότητα θα ξεπεράσει το όριο της πυρηνικής αποτροπής. Τα πυρηνικά όπλα δεν υπάρχουν για να χρησιμοποιηθούν. Αν χρησιμοποιηθούν καθίστανται άχρηστα. Χωρίς να γνωρίζει κανείς το αποτέλεσμα. Υπάρχουν για να διαμορφώσουν το σημείο αποτροπής. Ποιοί, με ποιούς, απο την μια πλευρά και ποιοί με ποιούς απο την άλλη. Και μέχρι που φθάνουν τα όρια και των δύο.

6.-Το εύλογο ερώτημα είναι γιατί οι δυνάμεις δεν συνεργάζονται σε οικονομικό επίπεδο αφού όλες οι χώρες είναι στον ένα ή τον άλλο βαθμό καπιταλιστικές. Η απάντηση είναι ότι όποιος κατέχει την κορυφή, ως υπερδύναμη, έχει προνόμια τα οποία οι άλλοι στερούνται. Επιβάλλει την πολιτική του πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά και αυτό είναι πολύ σημαντικό για την δύναμη που κατέχει την κορυφή.

7.-Αυτόν τον ρόλο διεκδικούν οι ΗΠΑ. Και νοιώθουν ότι θα τους τον αμφισβητήσει η Κίνα. Η Κίνα προς το παρόν ασχολείται μόνο με την οικονομία και την οικονομική διείσδυση. Δεν θέλει ουτε να ακούει για πόλεμο. Το τι θα συμβεί, όμως, μετά απο αρκετά χρόνια όταν νοιώσει ότι πατά γερά στα πόδια της δεν το γνωρίζει κανείς. Γι αυτά τα χρόνια ετοιμάζονται οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους.

 
8.-Και ποιοί είναι, λοιπόν, οι συμμαχοι των ΗΠΑ; Αν και το ΝΑΤΟ είναι νεκρό, δεν έχουν διαμορφώσει ακόμη μια ενιαία συμμαχία χωρών, όπως το ΝΑΤΟ, με σαφή στόχο. Και δεν θα το κάνουν. Τέτοιες συμμαχίες δεν είναι, πλέον, χρήσιμες. Εκείνο που φαίνεται να κάνουν είναι ανά περιοχή και εξειδικευμένες πολλές συμμαχίες. Γι αυτό και η απάντηση που έδωσαν οι ΗΠΑ στη γαλλική αντίδραση ήταν πως με την Γαλλία συνεργαζόμαστε αλλού.

9.-H AUKUS (ΗΠΑ, Αυστραλία, Ηνωμένο Βασίλειο) είναι μια τέτοια συμμαχία. Που αποβλέπει συγκεκριμένα στην αντιμετώπιση της Κίνας σε μια περιοχή. Δεν είναι μια παγκόσμια συμμαχία των ΗΠΑ. Είναι μια στρατιωτική συμμαχία στον Ινδικό- Ειρηνικό Ωκεανό. Αλλού θα χρειαστούν άλλες συμμαχίες και συνεργασίες. Η AUKUS δεν μπορεί να αποδώσει στην Ευρώπη ή τη Μεσόγειο. Και θα επιδιώξουν να τις συνάψουν με τα χαρακτηριστικά της περιοχής που θα αναφέρονται. Αλλά δεν είναι σίγουρο ότι θα βρούν εύκολα συμμάχους.

10.-Ήδη, μια ευρωπαϊκή δύναμη, η Γαλλία, ενοχλήθηκε σφόδρα απο την AUKUS. Και δεν είναι εύκολος ο εξευμενισμός της. Η Γαλλία σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι μια σημαντική στρατιωτική δύναμη. Δεν είναι, όμως, μια παγκόσμια δύναμη.

11.-Που βρίσκεται, λοιπόν, η ευκαιρία για την οποία μας προδιαθέτει ο τίτλος;
 

12.-Επειδή οι ΗΠΑ θα συνεργάζονται με ομάδες χωρών ανά περιοχή, η ευκαιρία βρίσκεται στο ότι...

 

 θα μπορούσαν να βοηθήσουν τη Γαλλία να καταστεί ηγέτις δύναμη στη Μεσόγειο ακολουθούμενη απο μια σειρά κρατών που είναι διατεθειμένα να το κάνουν. Ο πυρήνας των κρατών αυτών θα είναι ευρωπαϊκός αλλά η συμμαχία δεν θα περιορίζεται σ αυτά. Υπάρχει μια σειρά μεσογειακών χωρών που δεν ανήκουν στην Ε.Ε. και θα επιθυμούσαν να συμμετέχουν σ αυτήν την συμμαχία.
 

13.-Ανταγωνιστική δύναμη σ αυτήν την προσπάθεια είναι η Τουρκία η οποία αντιλαμβανόμενη τις εξελίξεις πολύ νωρίς (στην Ελλάδα οι ιθύνοντες στρατηγικοί εγκέφαλοι, ακόμη δεν έχουν καταλάβει τι συμβαίνει) φρόντισε να επεκτείνει την πολιτική, οικονομική και στρατιωτική παρουσία της στη Μεσόγειο. Καθώς οι ΗΠΑ μειώνουν τις δυνάμεις τους στην περιοχή, η Τουρκία ζητά να αναγνωρισθεί σ αυτήν ο ρόλος του τοπάρχη. Αλλά οι ΗΠΑ δεν έχουν αποδεχθεί, ακόμη τουλάχιστον, την τουρκική πρόταση. Εκείνο που φαίνεται να τίθεται ενώπιον των μεσογειακών χωρών είναι αν θα προτιμήσουν την τουρκική η γαλλική ηγεσία. Αυτό είναι και το δίλημμα που τίθεται ενώπιον και των ΗΠΑ. Ποιόν θα ευνοήσουν να αναλάβει τα ηνία;

 
14.-Αυτό το δίλημμα είναι η τελευταία ευκαιρία. Αν ΗΠΑ και ισχυρές ευρωπαϊκές δυνάμεις, όπως, η Γερμανία, ευνοήσουν την Τουρκία αναδύεται ένας νέος εφιάλτης στην περιοχή. Αν ευνοηθεί η Γαλλία τα πράγματα θα είναι καλύτερα. Δεν γίνεται σύγκριση μεταξύ των δύο αν και στην Ελλάδα το δίλημμα φακιόλιον ή τιάρα ποτέ δεν εξέλιπε.
 

15.-Το ερώτημα είναι τι θα κάνει η Γερμανία. Η Γερμανική πολιτική είναι, διαχρονικά, στραμμένη προς την Τουρκία. Και, τώρα, με την Τουρκία ερωτοτροπεί. Μέχρι πότε, όμως; Αν η Γερμανία εγκαταλείψει τη Γαλλία, η Ευρώπη, ακόμη και σ αυτήν την χαλαρή μορφή της η οποία ευνοεί την Γερμανία και την οικονομία της, θα έχει τελειώσει. 

Άρα, η ευκαιρία για να ευοδωθεί προϋποθέτει και την γαλλογερμανική σύγκλιση, όπως περιγράφηκε παραπάνω. Δύσκολο αλλά όχι ακατόρθωτο. Πάντως, η Ευρώπη με την σημερινή της σύνθεση δεν μπορεί να προχωρήσει περισσότερο, κάτι που είναι απολύτως αναγκαίο για την ύπαρξή της. Η σημερινή Ευρώπη, χωρίς αλλαγές, θα καρκινοβατεί μέχρι να παρακμάσει τελείως και να διαλυθεί. Απο την άλλη τα συμφέροντα ομάδων χωρών της είναι αντιτιθέμενα και πολλές φορές αντικρουόμενα. Για παράδειγμα τι νόημα έχει να συμμετέχεις σε μια, υποτίθεται, Ένωση όταν πολλές χώρες της συγκλίνουν με την χώρα η οποία απειλεί την εδαφική σου ακεραιότητα;
 

16.-Υπάρχουν άλλες δύο προύποθέσεις για την ευκαιρία.  

Η μια είναι πως μια γαλλογερμανική σύγκλιση που θα ηγηθεί μιας μεσογειακής συνεργασίας θα θέσει την Ευρώπη ενώπιον του ερωτήματος να ενισχύσει τον αμυντικό βραχίονά της. Ενίσχυση του αμυντικού βραχίονα, σημαίνει διαμόρφωση κοινής αμυντικής πολιτικής. Διαμόρφωση κοινής αμυντικής πολιτικής προϋποθέτει διαμόρφωση και υπεράσπιση συνόρων. Τα κοινά αμυντικά σύνορα και η υπάρχουσα οικονομική σύγκλιση απαιτουν κοινή εξωτερική πολιτική. Άρα, έχουν διαμορφωθεί οι τρείς πυλώνες για μια Ομοσπονδιακή Ευρώπη. Οικονομία, Άμυνα, Εξωτερική Πολιτική.
 

17.-Θα θελήσουν να ακολουθήσουν την πολιτική αυτή όλες οι ευρωπαϊκές χώρες; 

Όχι. Όπως πέθανε το ΝΑΤΟ, πέθανε και η Ευρώπη που γνωρίζαμε. Το AUKUS είναι η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι σε μια Ευρώπη που έσπρωχνε τα σκουπίδια κάτω απο το χαλί. Το χαλί σηκώθηκε και η ευρωπαϊκή ακαταστασία αποκαλύφθηκε.
 

18.-Υπάρχει και κάτι ακόμη που μια τέτοια ευρωπαϊκή προοπτική πρέπει να αποφύγει. Δεν έχει κανέναν λόγο να έρθει σε ψυχροπολεμική αντιπαράθεση ούτε με τη Ρωσία ούτε με την Κίνα. Με την Ρωσία, μάλιστα, κάποιας μορφής στενή συνεργασία θα πρέπει να κάνει. Και με την Κίνα να αναπτύξει οικονομικές και πολιτιστικές σχέσεις.
 

Στην Ευρώπη, όπως, περιγράφηκε παραπάνω είναι νομοτέλεια για την Ελλάδα να επιδιώξει να ενταχθεί.
 

Και αυτή η Ευρώπη δεν έχει κανέναν λόγο να συμμετάσχει σε έναν νέο ψυχρό πόλεμο επειδή έτσι το θέλουν οι ΗΠΑ. 

Αυτή η Ευρώπη θα υπερασπίζεται κοινά σύνορα, θα έχει κοινή άμυνα και κοινή εξωτερική πολιτική και θα αναπτύξει έρευνα και τεχνολογία.
 

Σ αυτήν την Ευρώπη αν δεν θέλει να ενταχθεί η Γερμανία, όχι, φυσικά, με τους σημερινούς όρους, ας αποχωρήσει.
 

Οι επιλογές της θα είναι η Τουρκία ή μια σύγκλιση με τις βορειοευρωπαϊκές χώρες και χώρες της Κεντρικής Ευρώπης. Αυτή η σύγκλιση μέχρι τώρα φαινόταν εφικτή. Με τις διαφαινόμενες εξελίξεις τίποτε δεν είναι βέβαιον. Γιατί να θελήσουν να την επιδιώξουν οι Σκανδιναυικές, Βαλτικές ή Κεντροευρωπαϊκές χώρες;
 

Και, μπορεί, ο αγγλοσαξωνικός άξονας της AUKUS να συνεργαστεί με τη Γερμανία και τις χώρες επιρροής της; 

Ανατρέπονται ιστορικά και άλλα δεδομένα. Εδώ βρισκόμαστε.