2024 - ΠΡΟΣΩΠΑ: Απώλειες και μνημοσύνη

What is life?
They say it’s from B to D.
From Birth to Death.
But what is between B and D?
It’s a C.

It is a Choice.
Our life is a matter of choices.
Live well and it will never Go Wrong. #TuesdayBlessings #quote #thoughtfortheday pic.twitter.com/2oAkuv8IsH

— Inspiring Quotes - Be Positive (@insprepositive) December 24, 2024

Της Μάρως Βασιλειάδου

«Να “διαχειριστώ” το πένθος μου, να μάθω να διαπραγματεύομαι τον πόνο μου, να μου συνταγογραφούν οδηγίες χρήσης, όχι», γράφει ο Γάλλος ψυχαναλυτής Ζαν-Μπερτράν Πονταλίς στο βιβλίο του «Παράθυρα».  

Το πένθος είναι μια εργασία που συντελείται μέσα μας, αλλά εμείς, τα ζωντανά πλάσματα, δεν εξομοιωνόμαστε με τη διαδικασία. Ο πόνος έχει αναπνοές, σωματικές και ψυχικές διακυμάνσεις, έχει αναστεναγμούς, δάκρυα, απρόσμενες στιγμές ηρεμίας και ύστερα πάλι σκοτάδι. Το πένθος δεν βιάζεται, ακόμη κι αν εμείς οι δημοσιογράφοι –και οι σύγχρονες κοινωνίες– βιαζόμαστε να πάμε παρακάτω.

Πρέπει λοιπόν να είμαστε προετοιμασμένοι για τον θάνατο; 

Η εγκυρότητα μιας εφημερίδας μετριέται και από την ετοιμότητά της απέναντι στις απώλειες, αφού μια καλογραμμένη νεκρολογία με πλήρη βιογραφικά στοιχεία και πληροφορίες για τη ζωή του προσώπου που πέθανε οφείλει να δημοσιεύεται σε σύντομο χρόνο.

Στη φετινή χρονιά μετράω τουλάχιστον 50 απώλειες ανθρώπων αξιομνημόνευτων για το έργο και την προσφορά τους στην κοινωνία. Αναρωτιέμαι αν μπορεί να συνηθίσει κανείς την ιδέα μιας κοινοτοπίας του θανάτου, ακόμη κι αν είναι υποχρεωμένος να τον αντιμετωπίσει ως εργασία. Το κάνουν οι γιατροί, οι ιερείς, οι επαγγελματίες των πένθιμων τελετών γιατί οφείλουν να τηρήσουν το πλαίσιο, αναγκαία προϋπόθεση για να εξασφαλιστεί η ψυχή, να απομακρυνθεί ο φόβος μπροστά στο τετελεσμένο και να γίνει η σκέψη και η μνήμη λόγος.

Το δεύτερο μισό του 2024 ήταν ένα σκληρό εξάμηνο με πολλές εκδημίες, και τον Νοέμβριο ειδικά, σχεδόν κάθε μέρα, μια σημαίνουσα προσωπικότητα έφευγε από τη ζωή.  

Κάτι παγώνει μέσα μας όταν αναλογιζόμαστε τις απώλειες σε αριθμούς. Και ίσως αυτό που παρηγορεί τη δημοσιογραφική ανάγκη αποστασιοποίησης είναι η ανάμνηση της προσπάθειας των ομότεχνων κάποιων εκλιπόντων να προσφέρουν έναν ευαίσθητο επικήδειο λόγο.

Δεν θέλω να απαριθμήσω τα ονόματα των «επωνύμων» που «έφυγαν» φέτος, αυτών δηλαδή που μνημονεύονται δημόσια, κι ούτε γνωρίζω εκείνους που οι οικείοι μετρούν την απουσία τους κατ’ ιδίαν. 

Μόνον μια μικρή στιγμή πριν αλλάξει ο χρόνος, ανατρέχω στον πιο σπουδαίο Επιτάφιο –του Περικλή– που εκφωνήθηκε τιμώντας άσημους νεκρούς ενός αρχαίου πολέμου. 

Τελείωνε ως εξής – σε ελεύθερη απόδοση: 

2024 και ΠΡΟΣΩΠΑ (Μέρος Β'): Διάσημοι ΕΛΛΗΝΕΣ που έφυγαν από τη ζωή το 2024

 

3/1/2024: Αφήνει την τελευταία του πνοή σε ηλικία 72 ετών ο θρύλος της ομάδας του Ηρακλή, Γιώργος Ορφανίδης .Ο παίκτης-θρύλος του Γηραιού μεταγράφηκε στην ομάδα της Θεσσαλονίκης το 1971 από τον Παναρκαδικό, μετρώντας 200 συμμετοχές με τους "κυανόλευκους".

 

 23/1/2024 Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 91 ετών, ο διάσημος σχεδιαστής μόδας Φιλήμονας.

 

 

 

1/2/2024 Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 100 ετών ο ηθοποιος Νίκος Βανδώρος
Ο Νίκος Βανδώρος γεννήθηκε στην Αθήνα, στις 12 Δεκεμβρίου του 1924. Υπήρξε ενεργός πυροσβέστης από το 1943 και για 33 χρόνια. Απέκτησε δύο παιδιά, την Μαίρη και τον επίσης ηθοποιό Θεόφιλο, που έφυγε πρόωρα από την ζωή τον Μάρτιο του 2021, σε ηλικία 60 ετών από καρκίνο.


 

 

5/2/2024  Έφυγε από τη ζωή ο Νίκος Κωτσάκης, ο θρυλικός «Τροχονόμος της Αγίας Βαρβάρας» στη διασταύρωση της Εθνικής Αντιστάσεως, στο Nέο Ψυχικό, σκορπώντας τη θλίψη σε όσους τον γνώρισαν.

Βρισκόταν στο ίδιο σημείο για πολλά χρόνια, και όσοι περνούσαν συχνά από την Αγία Βαρβάρα τον γνώριζαν με το μικρό του όνομα. Το μαύρο παχύ μουστάκι του ήταν τόσο χαρακτηριστικό που του είχαν αποδώσει το προσωνύμιο «Μουστάκιας». Κάποιοι τον χαρακτήριζαν και ως τον «Εθνικό μας τροχονόμο».

 

 

6/2/2024 Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 73 ετών ο Βαγγέλης Ρωχάμης, ο διαβόητος «πεταλούδας, ο οποίος νοσηλευόταν στο Νοσοκομείο Χαλκίδας με προβλήματα υγείας.

Ο Βαγγέλης Ρωχάμης ήταν μια εμβληματική φιγούρα της παρανομίας τις δεκαετίες του '80 και '90, μένοντας στην ιστορία για τις πολλές αποδράσεις του από τις ελληνικές φυλακές, πότε μεταμφιεσμένος σε γυναίκα και πότε σαν κύριος από την μπροστινή πύλη του Κορυδαλλού χωρίς να τον ενοχλήσει κανείς.

 

 

 

 

27/03/2024  Έφυγε από τη ζωή το ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ Μιχάλης Χαραλαμπίδης, σε ηλικία 73 ετών

.Ο γνωστός ως «Ιταλός», μέλος του ΠΑΚ επί χούντας και ο άνθρωπος που συνέγραψε μαζί με άλλους την ιδρυτική διακήρυξη του ΠΑΣΟΚ που παρουσίασε την 3η Σεπτέμβρη του 1974 ο Ανδρέας Παπανδρέου, άφησε την τελευταία του πνοή, μόνος του, στο σπίτι του στη Γλυφάδα.

Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης είχε γεννηθεί στην Αλεξανδρούπολη το 1951. Σπούδασε Πολιτικές και Οικονομικές Επιστήμες με μεταπτυχιακό στην Κοινωνιολογία.

Διωκόμενος κατά τη διάρκεια της δικτατορίας διέφυγε στην Ιταλία ενώ ήταν μέλος του ΠΑΚ. Μετά την πτώση της δικτατορίας συμμετείχε στην επταμελή ομάδα που συνέγραψε την ιδρυτική διακήρυξη του ΠΑΣΟΚ στο Μόναχο τον Αύγουστο του 1974, ενώ διετέλεσε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ από το 1977.

Λόγω σοβαρών πολιτικών διαφωνιών αποχώρησε από το ΠΑΣΟΚ το 1999 και ιδρύει τον κομματικό σχηματισμό «Δημοκρατική Περιφερειακή Ένωση», με την οποία μετείχε στις βουλευτικές εκλογές του 2000 (32.068 ψήφοι, ποσοστό 0,47%).

Το 1988 στην εισήγησή του στο Δεύτερο Παγκόσμιο Ποντιακό Συνέδριο είχε προτείνει τη δημιουργία μιας πόλης στα παράλια της Θράκης με την ονομασία Ρωμανία και να προστεθεί στο όνομα Θράκη και το όνομα Ρωμανία, έτσι ώστε η περιφέρεια να ονομάζεται Θράκη – Ρωμανία. Το 1997, 204 βουλευτές κατέθεσαν πρόταση στο κοινοβούλιο για τη δημιουργία της, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Το 1994, το Κοινοβούλιο υιοθέτησε την πρότασή του για την αναγνώριση της 19ης Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης της Ποντιακής Γενοκτονίας.
Ήταν μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Διεθνούς Ένωσης για τα Δικαιώματα και την Απελευθέρωση των Λαών και μέλος της διεθνούς μη κυβερνητικής οργάνωσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα καθώς και ερευνητής στο Ίδρυμα Μεσογειακών Μελετών.

Το 1999 ίδρυσε το κόμμα Δημοκρατική Περιφερειακή Ένωση Πήρε μέρος στις βουλευτικές εκλογές του 2000, πετυχαίνοντας ποσοστό 0,47%, με 32.068 ψήφους και στις ευρωεκλογές του 2004, πετυχαίνοντας ποσοστό 0,73%, με 44.541 ψήφους

Το 2010 έλαβε μεγάλη δημοσιότητα στο Διαδίκτυο βιντεοσκοπημένο απόσπασμα από την ομιλία του το 1996 στο 6ο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ όπου αναφερόταν στην πιθανότητα έλευσης οικονομικής κρίσης στη χώρα στο τέλος του τότε ιστορικού κύκλου που ο ίδιος τοποθετούσε “το 2004 ή το 2010″.

Επίσης δημοσίευε κείμενα στο πολιτικό ιστολόγιο ΠΟΛΙΣ-ΑΓΟΡΑ 

 

14/4/2024 Σε ηλικία 86 ετών πέθανε, ο σπουδαίος ηθοποιός, Γιάννης Φέρτης

Γεννημένος τον Απρίλιο του 1938, ο Γιάννης Φέρτης αποφοίτησε από τη σχολή Θεάτρου Τέχνης Κάρολου Κουν το 1958.

Για πρώτη φορά εμφανίστηκε στο θέατρο το 1959 στο έργο «Η ηλικία της νύχτας» του Ιάκωβου Καμπανέλλη. Ακολούθησαν έργα όπως τα: Όρνιθες του Αριστοφάνη, Ευρυδίκη του Ζαν Ανούιγ, Γλυκό Πουλί της Νιότης του Τενεσί Ουίλιαμς, Ο Δικέφαλος Αετός του Ζαν Κοκτώ. Έγινε συνιδρυτής του Λαϊκού Πειραματικού Θεάτρου και εμφανίστηκε στα έργα Καπιταίν Σελ Καπιταίν Εσό του Σερζ Ρεζβάνι και Η Μάνα του Μπέρτολτ Μπρεχτ.

Από το 1967 και για μια δεκαετία, ως θιασάρχης μαζί με την Ξένια Καλογεροπούλου, ανέβασε σημαντικά θεατρικά έργα.

Ο Γιάννης Φέρτης πρωταγωνίστησε στο αρχαίο θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Η φωνή του ήταν έντονα χαρακτηριστική, ενώ είχε «ντύσει» διαφημίσεις στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο.

Πρώτη σύζυγός του υπήρξε η ηθοποιός Ξένια Καλογεροπούλου, δεύτερη η ηθοποιός Μιμή Ντενίση ενώ από το 2001 ήταν νυμφευμένος με την ηθοποιό Μαρίνα Ψάλτη.

 

 

6/6/2024  Πέθανε ο Τάσος Μπιρσίμ, ο σκηνοθέτης του Ανδρέα Παπανδρέου
Ο Τάσος Μπιρσίμ, ο προσωπικός χαρισματικός σκηνοθέτης του αείμνηστου Ανδρέα Παπανδρέου, υπήρξε διευθυντής τηλεόρασης στην ΕΡΤ στα 80s.

Βρισκόταν στο επίκεντρο της θεμελίωσης και δημιουργίας της ιδιωτικής τηλεόρασης των Ant1, Mega και ΣΚΑΙ στην Ελλάδα μέχρι και πρόσφατα.

Με αριθμό μαθητικού μητρώου 1 το 1965 στη Σχολή κινηματογράφου και τηλεόρασης Π.Παπαντωνόπουλου, ο Τάσος Μπιρσίμ άρχιζε στα τέλη της δεκαετίας του ’60 μια παθιασμένη καριέρα στην ελληνική τηλεόραση που σύντομα τον έφερε κοντά στον Ανδρέα Παπανδρέου και τα πιο μεγάλα ελληνικά πολιτικά γεγονότα με το ΠΑΣΟΚ.

Με την υποδοχή του Ευρώ το 2002, την τελετή εγκαινίων στο Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος το 2001, την Τελετή Millennium – «Υποδεχόμαστε το 2000 στο ΦΩΣ της Ακρόπολης», τα εγκαίνια της Γέφυρας Ρίου – Αντιρρίου Χαρίλαος Τρικούπης το 2004, ο Τάσος Μπιρσίμ δημιουργεί ιστορία στην καρδιά των μεγάλων γεγονότων της χώρας μας.

Με συχνές επισκέψεις σε περισσότερους από 130 τηλεοπτικούς σταθμούς σε όλο τον κόσμο, βραβευμένος με το 1ο βραβείο «Στρατιές και λαοί» στο φεστιβάλ της Ρώμης 1994, ο Τάσος Μπιρσίμ ονειρευόταν ακούραστα τον εκσυγχρονισμό της τηλεοπτικής παραγωγής στη χώρα μας με επίκεντρο πάντα τον άνθρωπο.

Τάσος Μπιρσίμ: Χιλιάδες τηλεοπτικές ώρες με πάθος και σεβασμό για τον θεατή
Πίσω από τις κάμερες με τους ταλαντούχους τεχνικούς αλλά και μπροστά από τις κάμερες με τους αγαπημένους του παρουσιαστές, ο Τάσος Μπιρσίμ, δημιουργούσε χιλιάδες τηλεοπτικές ώρες με πάθος και μεγάλο σεβασμό για τον τηλεθεατή.

Υπήρξε πρωτεργάτης στην οργάνωση, σκηνοθεσία, μεγάλων live διεθνών πολιτικών και αθλητικών συναντήσεων. Από το Ράλι Ακρόπολις, στους Μεσογειακούς Αγώνες Στίβου, το Ευρωμπάσκετ, το Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Στίβου, την υποδοχή των Ολυμπιονικών το 1996 καθώς και την τελετή έναρξης, τελετή λήξης του Αθήνα ’97.

Από το 2017 και μέχρι πρόσφατα ο Τάσος Μπιρσίμ ήταν ο σκηνοθέτης της εκπομπής «Με Αρετή και Τόλμη» των Ενόπλων Δυνάμεων.

 

 

11/7/2024 Πέθανε σε ηλικία 83 χρόνων ο τραγουδιστής Γιάννης Κατσάμπας.
Μαζί με τον μικρότερο αδερφό του, τον τραγουδιστή Γιώργο Κατσάμπα, δημιούργησε το 1955 το συγκρότημα "Αδελφοί Κατσάμπα" γνωστοί και ως τα Κατσαμπάκια.
Εμφανίστηκαν σε πολλές δημοφιλείς ελληνικές ταινίες ως τραγουδιστές ενώ το 1963 έπαιξαν και στην ξένη ταινία "Fun in Acapulco " (ξεφάντωμα στο Μεξικό) με τον θρυλικό Έλβις Πρίσλεϊ.

 

 

 24/8/2024  Πέθανε σε ηλικία 89 ετών ο Χρήστος Γιανναράς, ένας από τους πιο δημοφιλείς σύγχρονους Έλληνες καθηγητές φιλοσοφίας και συγγραφέας.

Ο Χρήστος Γιανναράς ήταν σύγχρονος Έλληνας καθηγητής φιλοσοφίας και συγγραφέας. Σπούδασε θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Βόννης και του Παρισιού (Σορβόνη). Είναι διδάκτωρ φιλοσοφίας της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Σορβόνης και της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Επίσης, είναι επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Βελιγραδίου, του St. Vladimir's Orthodox Seminary της Νέας Υόρκης, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και της Σχολής του Τιμίου Σταυρού της Βοστώνης. Διετέλεσε διευθυντής του περιοδικού Σύνορο, που εξέδωσε δώδεκα τεύχη από το 1964 ως το 1967.
Από το 1982 μέχρι το 2002 υπήρξε τακτικός καθηγητής της φιλοσοφίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών της Αθήνας, αρχικά στο τότε ενιαίο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σπουδών και μετά στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών. Δίδαξε φιλοσοφική ορολογία, και μέθοδο, πολιτική φιλοσοφία και πολιτιστική διπλωματία. Επίσης έχει διδάξει ως επισκέπτης καθηγητής στα πανεπιστήμια Παρισιού, Γενεύης, Λωζάννης και Κρήτης.

Έχει επιδείξει πλούσιο συγγραφικό έργο με θεματολογία που σχετίζεται με την έρευνα των διαφορών ανάμεσα στην ελληνική και στην δυτικοευρωπαϊκή φιλοσοφία και ορθόδοξη χριστιανική παράδοση. Το βιβλίο του Η ελευθερία του ήθους θεωρείται ότι όρισε τον πυρήνα αυτού που αργότερα ονομάστηκε «νεορθοδοξία» και έχει χαρακτηριστεί «ο Μάης του '68 στην Ορθόδοξη θεολογία και ηθική». Πολλά από τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε 10 τουλάχιστον ευρωπαϊκές γλώσσες.

Ο Χρήστος Γιανναράς υπήρξε υπότροφος του γερμανικού Ιδρύματος Υποτροφιών «Alexander von Humboldt Stiftung». Είναι εκλεγμένο μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων, καθώς επίσης και της Διεθνούς Ακαδημίας Ανθρωπιστικών Επιστημών (Academie International des Sciences Humaines) (Βρυξέλλες). Παρενέβαινε στην κοινωνική και πολιτική επικαιρότητα μέσω τακτικής αρθρογραφίας στις εφημερίδες, Το Βήμα, παλαιότερα, επί 13 χρόνια, και από το 1993 στην Καθημερινή, με παράλληλες τηλεοπτικές εμφανίσεις




1/9/2024  Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 75 ετών ο ηθοποιός Δάνης Κατρανίδης.
Ο Δάνης Κατρανίδης γεννήθηκε στις 4 Αυγούστου 1949 στο Αιγάλεω. Το 1971 αποφοίτησε από τη Δραματική Σχολή Αθηνών "Γιώργος Θεοδοσιάδης" και το διάστημα 1971-1978 υπήρξε ηθοποιός του Εθνικού Θεάτρου. Τη θεατρική σεζόν 1978-1979 έγραψε ιστορία στον ρόλο του κομπέρ στη θρυλική παράσταση Cabaret που ανέβασε η Αλίκη Βουγιουκλάκη. Έπαιξε σε όλα τα είδη θεάτρου, από τραγωδία και κωμωδία μέχρι μιούζικαλ και επιθεώρηση, ενώ άκρως αξιόλογη ήταν η συμμετοχή του στο θέατρο του ραδιοφώνου. Δίδαξε στην Ανωτέρα Δραματική Σχολή "Ίασμος" και στο Θεατρικό Εργαστήρι "Βασίλης Διαμαντόπουλος".
Ως λάτρης της θάλασσας και δεινός ιστιοπλόος είχε στο ενεργητικό του δεκάδες συμμετοχές και κατακτήσεις σε αγώνες ανοικτής θαλάσσης. Το 1971, παντρεύτηκε με την επίσης ηθοποιό (και συμμαθήτρια του στη Σχολή του Γ. Θεοδοσιάδη) Μίρκα Παπακωνσταντίνου. Χώρισαν το 1977.

 

 

 

4/9/2024 Χάνει τη ζωή του από πνιγμό ο δημοσιογράφος Παυλος Γερακάρης

Απόφοιτος της Παντείου γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Κορυδαλλό, ενώ εργάσθηκε σε διάφορες εφημερίδες και έντυπα, αλλά και στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο της ΕΡΤ, όπου υπήρξε προϊστάμενος του αθλητικού τμήματος.
Διετέλεσε ακόμη τακτικό μέλος του Πειθαρχικού συμβουλίου της ΕΣΗΕΑ και πρόεδρος του δευτεροβάθμιου Πειθαρχικού συμβουλίου της Ένωσης.

 

 

14/9/2024  Πέθανε ο τραγουδιστής Κώστας Καρουσάκης
Ο Κώστας Καρουσάκης γεννήθηκε στο χωριό Άγιος Γεώργιος της Χίου, τα Χριστούγεννα του 1943.
Το όνομά του συνδέθηκε με την υπόθεση του Νίκου Κοεμτζή, που συντάραξε την ελληνική κοινωνία.
Ο Κώστας Καρουσάκης τραγουδούσε στο νυχτερινό κέντρο Νεράιδα της Αθήνας στην Κυψέλη. Το Σάββατο 24 Φεβρουαρίου 1973, ο Νίκος Κοεμτζής πήγε με την παρέα του και τον αδελφό του Δημοσθένη για να διασκεδάσουν. Ο αδερφός του έκανε παραγγελιά τις Βεργούλες του Μάρκου Βαμβακάρη και σηκώθηκε να χορέψει. Κατά τη διάρκεια του τραγουδιού δύο αστυνομικοί παρενόχλησαν επιδεικτικά τον Δημοσθένη την ώρα που χόρευε και ο Νίκος Κοεμτζής σηκώθηκε και σκότωσε με τον σουγιά τρεις ανθρώπους (τους δύο αστυνομικούς, Πεγιά και Χριστοδουλάκη, και άλλο ένα άτομο από την παρέα τους), τραυματίζοντας άλλους επτά, σύμφωνα με την Wikipedia.
Το 1974 άνοιξε το δικό του κέντρο «Καρουσάκης» στην περιοχή Τζιτζιφιές της Αττικής. Από το μουσικό σχήμα περάσαν πολλοί λαϊκοί τραγουδιστές και τραγουδίστριες της εποχής και άλλοι που βρίσκονταν στο ξεκίνημα της καριέρας τους. Μερικά από αυτά τα ονόματα είναι οι Ρένα Βιολάντη, Αντύπας, Κατερίνα Στανίση, Νάγια Τρώνη, Πίτσα Παπαδοπούλου, Κική Ασημακοπούλου, Χριστίνα Αλεξοπούλου, Μαρίνα Βλαχάκη, Κώστας Κόλλιας, Σπύρος Δεναξάς, το μπαλέτο της Έρρικα Μπρόγιερ, Τέρης Χρυσός, Άντζελα Δημητρίου και πολλοί άλλοι.
Ήταν παντρεμένος με την Γιούλη Καρουσάκη και είχε τέσσερα παιδιά.



 

15/9/2024 Σε ηλικία 85 ετών έφυγε από τη ζωή ο ηθοποιός Ντίνος Καρύδης, πατέρας της Σμαράγδας Καρύδη και σύζυγος της επίσης ηθοποιού Τζούλιας Αργυροπούλου

Ο γνωστός ηθοποιός είχε διαγνωστεί με καρκίνο στις αρχές της δεκαετίας του 2010 ενώ το 2018 είχε υποστεί έμφαγμα κατά τη διάρκεια του μεγάλου συλλαλητηρίου για τη Συμφωνία των Πρεσπών, και χρειάστηκε να τού τοποθετηθεί βηματοδότης.

Ο Ντίνος Καρύδης γεννήθηκε στην Αθήνα, ήταν αριστούχος της Δραματικής Σχολής Αθηνών και πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο με τον πρωτοποριακό θίασο της Δωδεκάτης Αυλαίας στο έργο του Γ. Ανδρίτσου «Το σαλιγκάρι», σε σκηνοθεσία του Γιώργου Γιαννιση.

Την ίδια περίοδο, συμμετείχε στην εμβληματική παράσταση Χατζιδάκι-Αργυράκη-Χορν, «Οδός ονείρων», σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολωμού.

Με την αποστράτευσή του από το 1966 μέχρι το 1982, συνεργάστηκε με τους περισσότερους θιάσους της τότε θεατρικής Αθήνας.

Το 1983 μαζί με την Τζούλια Αργυροπούλου -σύζυγό του- και άλλους εραστές της νεώτερης Ελληνικής Δραματουργίας, ίδρυσαν την Ελεύθερη Αυλαία. Στην εικοσαετή και πλέον πορεία της η Ελεύθερη Αυλαία παρουσίασε με επιτυχία στην Αθήνα και στην ευρύτερη περιφέρεια, έργα σημαντικών Ελλήνων θεατρικών συγγραφέων.

Ενδιάμεσα, συνεργάστηκε με τα ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Αγρινίου, Βόλου, Βέροιας, Σερρών, Μοντέρνο θέατρο, θίασο Πέτρου Φιλιππίδη, Ανοιχτό θέατρο, θίασο Πέμης Ζούνη, Αμφιάρειο Ηρώς Μουκίου, F.S. Production του Φ. Συνοδινού- Β. Παναγόπουλου και με τη Θεατρική Εστία κ.α.

Είχε συμμετοχή σε κινηματογραφικές ταινίες, τηλεοπτικές σειρές, σε επεισόδια του «Θεάτρου της Δευτέρας» στην ΕΡΤ, σε θεατρόμορφες εκπομπές συνέχειας στο κρατικό ραδιόφωνο, καθώς και σε μεταγλωττισμένες τηλεοπτικές σειρές.

Είχε διδάξει επίσης σε Δραματικές Σχολές.

Συνεργάστηκε με την Αλίκη Βουγιουκλάκη σε πολλές ταινίες, μεταξύ των οποίων «Η Αλίκη στο Ναυτικό», «Διπλοπενιές», «Η κόρη μου η σοσιαλίστρια», «Υπολοχαγός Νατάσα» ενώ είχε παίξει και στο πλευρό της Τζένης Καρέζη στις ταινίες «Ερωτική Συμφωνία» και «Μαντώ Μαυρογένους».

Στην τηλεόραση οι πιο γνωστές δουλειές του ήταν οι «Άγνωστος Πόλεμος», «Μενεξεδένια Πολιτεία», «Η Κραυγή των Λύκων», «Ο θάνατος του Τιμόθεου Κώνστα», «Λόγω Τιμής» κ.α.

 

 

 

 

 

 25/9/2024: Πέθανε ο ηθοποιός Γιάννης Μόρτζος σε ηλικία 84 ετών
Ο Γιάννης Μόρτζος γεννήθηκε στη Σάμο και πούδασε θέατρο στη Σχολή του Θεάτρου Τέχνης με δάσκαλό τον Κάρολο Κουν. Έμεινε κοντά του, ως βασικό στέλεχός του, μέχρι το 1981, επί είκοσι ένα χρόνια.
Ερμήνευσε υπό την καθοδήγησή του σπουδαίους θεατρικούς ρόλους από όλο το φάσμα της θεατρικής γραφής. Με το Θέατρο Τέχνης πήρε μέρος, ως βασικός πρωταγωνιστής, σε μεγάλα θεατρικά φεστιβάλ της Ευρώπης. Συνεργάστηκε με τους περισσότερους Ελληνες ηθοποιούς, σκηνοθέτες, μουσικούς, σκηνογράφους, μεταφραστές.
Τα τελευταία χρόνια είχε δημιουργήσει το Θέατρο "Τέσσερις εποχές", με το οποίο παρουσίαζε σημαντικές παραστάσεις σε όλη την Ελλάδα.
Ήταν ιδρυτικό μέλος του ΠΑΣΟΚ (1974) και έχει διατελέσει συνδικαλιστής στο χώρο του θεάματος (πρόεδρος ΠΟΘΑ), καθώς και δημοτικός σύμβουλος Αθηναίων επί οχτώ χρόνια (1986-1994)

 

 

2024 και ΠΡΟΣΩΠΑ (Μέρος Α'): Διάσημοι ΞΕΝΟΙ που έφυγαν από τη ζωή το 2024

 

 

 3/1/2024: Πέθανε στα 93 της η Φρανσουάζ Μπαρνιέ, η γυναίκα πίσω από το διάσημο «Φιλί» στο Παρίσι, του Ρομπέρ Ντουανό

Η Μπορνέ ήταν η πρωταγωνίστρια ενός από τα διασημότερα φιλιά του περασμένου αιώνα, που συνέλαβε ο καλλιτεχνικός φακός του Ντουανό μπροστά από το δημαρχείο του Παρισιού το 1950 (Le Baiser de l'Hotel de Ville) και το οποίο έχει αναπαραχθεί χιλιάδες φορές σε καρτ ποστάλ και περιοδικά.

Τραβηγμένη στα μέσα του περασμένου αιώνα κοντά στο δημαρχείο του Παρισιού, η ασπρόμαυρη φωτογραφία δείχνει έναν άνδρα και μία γυναίκα να φιλιούνται περιτριγυρισμένοι από περαστικούς.Η εμβληματική φωτογραφία -σύμβολο αγάπης και ειρήνης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο- τραβήχτηκε για το περιοδικό «Life», που έκανε ένα φωτογραφικό αφιέρωμα στον «έρωτα στο Παρίσι» και έκανε τον γύρο του κόσμου.

Στο τρυφερό ενσταντανέ του φιλιού, την Μπορνέ αγκαλιάζει ο τότε φίλος της και συμφοιτητής της, ηθοποιός Ζακ Καρτό.

Ο Ντουανό ανακάλυψε το ζευγάρι σε μια καφετέρια και δέχθηκαν να ποζάρουν στον φακό του για το ποσό των 500 φράγκων.

«Ήμουν με τον εραστή μου. Συνεχίζαμε να φιλιόμαστε. Φιλιόμασταν όπου βρισκόμασταν, διαρκώς. Ο Ρομπέρ Ντουανό ήταν στο μπαρ και μας ζήτησε να του ποζάρουμε» εξήγησε η πρωταγωνίστρια της φωτογραφίας, πέρυσι, στη La Dépêche d'Évreux.

Λίγο καιρό μετά το «φιλί» το ζευγάρι χώρισε, η Μπορνέ παντρεύτηκε κάποιον άλλον, αλλά η φωτογραφία βρέθηκε στο επίκεντρο διαμάχης μετά την αναδημοσίευσή της το 1988 από το γαλλικό πολιτιστικό περιοδικό Telerama. Αρκετά ζευγάρια υποστήριξαν ότι απεικονίζονταν στη φωτογραφία και πήγαν στα δικαστήρια για να διεκδικήσουν τα δικαιώματα, αλλά δεν δικαιώθηκαν.

Η Μπορνέ επιβεβαιώθηκε ότι ήταν η εικονιζόμενη στο «Φιλί», αλλά δεν πήρε χρήματα για τα δικαιώματα, επειδή το πρόσωπό της δεν διακρινόταν στη φωτογραφία, καθώς το σκέπαζε εκείνο του συντρόφου της. Εκείνη την εποχή είχε δηλώσει εξοργισμένη με τους ισχυρισμούς των άλλων ζευγαριών: «Ήταν σαν να μου έκλεψαν τις αναμνήσεις μου. Κι ήταν ευχάριστες, τρυφερές αναμνήσεις των νεανικών μου χρόνων».

4/1/2024¨Πέθανε στα 103 του ο πλοηγός Μάικ Σάντλερ το «ανθρώπινο gps» των συμμάχων στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο
Ο Μάικ Σάντλερ καθοδηγούσε τις βρετανικές δυνάμεις στις ερήμους της Λιβύης

Ο Σάντλερ ήταν ένας από τους πρώτους νεοσύλλεκτους και πιστεύεται ότι είναι το τελευταίο επιζών μέλος μιας επίλεκτης μονάδας που χρησιμοποίησε τα αστέρια, τον ήλιο και τα τότε διαθέσιμα όργανα για να διασχίσει εκτάσεις της Λιβυκής ερήμου, μιας ερημιάς σχεδόν στο μέγεθος της Ινδίας.

Ο Μπεν Μακιντάιρ, συγγραφέας του βιβλίου «Rogue Heroes: The History of the SAS, Britain's Secret Special Forces Unit That Sabotaged the Nazis and Changed the Nature of War» (2016), έγραψε ότι οι αξιοσημείωτες ικανότητες του Σάντλερ στην πλοήγηση στην έρημο ήταν τόσο τέχνη όσο και επιστήμη, ειδικά επειδή οι ουράνιες παρατηρήσεις του έπρεπε να γίνονται σε ανώμαλο έδαφος της ερήμου.

«Η πλοήγηση στην έρημο, όπως και η αντίστοιχη στη θάλασσα, είναι σε μεγάλο βαθμό θέμα μαθηματικών και παρατήρησης, αλλά ο καλός πλοηγός βασίζεται επίσης στην τέχνη, το προαίσθημα και το ένστικτο», έγραψε ο κ. Μακιντάιρ.

Χωρίς αυτόν (Σάντλερ), οι κομάντος δεν θα μπορούσαν να διασχίσουν εκατοντάδες μίλια ερήμου, να βρουν εχθρικές βάσεις στις ακτές της Μεσογείου, να καταστρέψουν περισσότερα από 325 αεροσκάφη, να ανατινάξουν αποθήκες πυρομαχικών και ανεφοδιασμού, να σκοτώσουν εκατοντάδες Γερμανούς και Ιταλούς στρατιώτες και πιλότους ή να βρουν το δρόμο της επιστροφής σε κρυφές βάσεις.

Μετά την θητεία του στη Βόρεια Αφρική ως πλοηγός ο Σάντλερ επέστρεψε στην Αγγλία και το 1944 συμμετείχε στην απόβαση της Νορμανδίας.

Μετά τον πόλεμο, έκανε μια μονοετή αποστολή στην Ανταρκτική με έναν συνάδελφό του, τον ταγματάρχη Μπλέρ Μέιν και εντάχθηκε αργότερα στο βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών. Φίλοι και δημοσιογράφοι που του πήραν συνέντευξη είπαν ότι αρνούνταν να συζητήσει τις μεταπολεμικές του δραστηριότητες πέρα από το να λέει ότι επρόκειτο για «εργασία στην εξωτερική υπηρεσία».

5/1/2024 : «Έφυγε» από τη ζωή ηλικία 100 ετών η σπουδαία ηθοποιός Γκλίνις Τζονς γνωστή από την ταινία «Μαίρη Πόπινς»



 

 

 

8/1/2024  Πέθανε ο θρύλος του ποδοσφαίρου Φραντς Μπεκενμπάουερ σε ηλικία 78 ετών
Ο Φραντς Μπεκενμπάουερ γεννήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 1945 και Θθεωρείται ως ένας από τους σημαντικότερους ποδοσφαιριστές στην ιστορία. Μάλιστα στις εκλογές της IFFHS αναδείχθηκε τρίτος καλύτερος του 20ού αιώνα μετά τους Πελέ και Γιόχαν Κρόιφ. Παράλληλα ήταν έκτος σε ειδική ψηφοφορία μεταξύ των νικητών της Χρυσής Μπάλας που διοργάνωσε το γαλλικό περιοδικό France Football το 1999. Ο «Καίσαρας» ως αρχηγός της ομάδας της τότε Δυτικής Γερμανίας, την οδήγησε στην κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1974.

Ξεκίνησε να παίζει ποδόσφαιρο στην Μόναχο 1860, από την οποία μεταπήδησε στην Μπάγερν Μονάχου, όπου καθιερώθηκε ως κεντρικός αμυντικός. Μάλιστα θεωρείται ότι ήταν ο κορυφαίος αμυντικός στην ιστορία. Με την ομάδα του Μονάχου αναδείχθηκε πέντε φορές πρωταθλητής Δυτικής Γερμανίας, όπως και τρεις φορές πρωταθλητής Ευρώπης, ενώ ο ίδιος κέρδισε δύο φορές το βραβείο της Χρυσής Μπάλας.

Μετά την αποχώρησή του από την ενεργό δράση, ακολούθησε καριέρα προπονητή αναλαμβάνοντας την εθνική Γερμανίας με την οποία έφτασε σε δύο τελικούς Παγκοσμίου Κυπέλλου και κατέκτησε έναν τίτλο. Είχε επιτυχημένη πορεία και ως διοικητικό στέλεχος επί σειρά ετών στη Μπάγερν, τη Γερμανική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου, αλλά και σε θέσεις διεθνούς αρμοδιότητας.

17/1/2024: Πέθανε στα 29 του από «ιατρικές επιπλοκές» ο Παγκόσμιος Πρωταθλητής στο άλμα επί κοντώ Σον Μπάρμπερ

1/2/2024 Στα 76 του πέθανε ο Καρλ Γουέδερς, ο διάσημος ηθοποιός που έπαιξε τον «Απόλλο Κριντ» στις ταινίες του «Ρόκι».
Έγινε γνωστός για τους ρόλους του ως πυγμάχος «Απόλλο Κριντ» στις τέσσερις πρώτες ταινίες Rocky (1976–1985) και ως Colonel Al Dillon στο Predator (1987) ενώ έδωσε και τη φωνή του στον Combat Carl στο franchise Toy Story.

 09/04/2024   Πέθανε ο Πίτερ Χιγκς, ο φυσικός που ανακάλυψε το «σωματίδιο του Θεού».

Ο 94χρονος Χιγκς, ο οποίος τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 2013 για την εργασία του το 1964 που έδειξε πώς το μποζόνιο-Χιγκς συνέβαλε στη διαμόρφωση του σύμπαντος, δίνοντας στα σωματίδια τη μάζα τους, πέθανε στο σπίτι του τη Δευτέρα.

Μετά από μια σειρά πειραμάτων που ξεκίνησαν σε βάθος το 2008, η θεωρία του αποδείχθηκε από τους φυσικούς που εργάζονταν στον Μεγάλο Επιταχυντή στο Cern της Ελβετίας το 2012.

Το βραβείο Νόμπελ μοιράστηκε με τον François Englert, έναν Βέλγο θεωρητικό φυσικό, του οποίου η εργασία το 1964 συνέβαλε επίσης άμεσα στη μεγάλη ανακάλυψη, αναφέρει η Guardian.

H θεωρητική σύλληψη του Πίτερ Χιγκς που επιβεβαίωσε το CERN
Ο Χιγκς προέβλεψε την ύπαρξη ενός νέου σωματιδίου -του λεγόμενου μποζονίου Χιγκς- το 1964. Θα περνούσαν όμως σχεδόν 50 χρόνια μέχρι να επιβεβαιωθεί η ύπαρξη του σωματιδίου στο CERN.

Η θεωρία του Χιγκς αφορούσε το πώς τα υποατομικά σωματίδια, που αποτελούν τα δομικά στοιχεία της ύλης, αποκτούν τη μάζα τους. Αυτή η θεωρητική κατανόηση αποτελεί κεντρικό μέρος του λεγόμενου Καθιερωμένου Προτύπου, το οποίο περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο κατασκευάζεται ο κόσμος.

Το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου δήλωσε ότι η πρωτοποριακή εργασία του το 1964 έδειξε πώς «τα στοιχειώδη σωματίδια αποκτούν μάζα μέσω της ύπαρξης ενός νέου υποατομικού σωματιδίου», το οποίο έγινε γνωστό ως μποζόνιο Χιγκς.

Μέλος της Βασιλικής Εταιρείας, ο Χιγκς πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της επαγγελματικής του ζωής στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, το οποίο ίδρυσε το κέντρο Higgs για τη θεωρητική φυσική, προς τιμήν του, το 2012.




 

12/4/2024 Πέθανε ο  Ιταλός σχεδιαστής Roberto Cavalli σε ηλικία 83 ετών

Γεννημένος στη Φλωρεντία, ο Cavalli σπούδασε εκτύπωση υφασμάτων πριν ξεκινήσει το brand του το 1970. Παρουσίασε την πρώτη του συλλογή για το Prêt-à-Porter στο Παρίσι σε ηλικία 30 ετών. Εκεί η δουλειά του, η οποία περιελάμβανε μια επαναστατική διαδικασία εκτύπωσης σε δέρμα που εφηύρε και κατοχύρωσε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, συγκέντρωσε γρήγορα την προσοχή των βασικών στελεχών της βιομηχανίας της μόδας, συμπεριλαμβανομένου του Pierre Cardin. Το 1972 άνοιξε την πρώτη του μπουτίκ στο Saint-Tropez, ενώ αμέσως μετά προσκλήθηκε να παρουσιάσει τη δουλειά του στη Sala Bianca της Φλωρεντίας.

Καθ' όλη τη διάρκεια της καριέρας του, η μάρκα Roberto Cavalli έγινε συνώνυμη με τα τολμηρά, έντονα χρωματιστά φορέματα που ξεχειλίζουν από σεξαπίλ, την έντονη χρήση animal prints και την καινοτόμο προσέγγιση των υφασμάτων. Στη συνέχεια, εισήγαγε πρόσθετες σειρές, όπως η RC Menswear, η Just Cavalli, η οποία απευθυνόταν σε νεότερους καταναλωτές, και μια παιδική συλλογή. To brand επεκτάθηκε επίσης στον τομέα της φιλοξενίας, ανοίγοντας το Cavalli Café στη Φλωρεντία το 2002, μια ιδέα που τελικά μετέφερε και σε άλλες πόλεις, όπως το Μιλάνο και το Μαϊάμι.

Την τελευταία δεκαετία, η εταιρεία του αντιμετώπισε μια σειρά από προκλήσεις: Το 2014, άρχισε να καταγράφει ετήσιες ζημίες. Το 2015, η οικογένεια Cavalli πούλησε το 90 τοις εκατό της επιχείρησης στην εταιρεία ιδιωτικών κεφαλαίων Clessidra Capital Partners. Το 2019, έκλεισε τα καταστήματά της στις ΗΠΑ και απέλυσε 93 υπαλλήλους. Τον Μάρτιο του 2019 κατέθεσε αίτηση πτώχευσης στην Ιταλία. Η εταιρεία εξαγοράστηκε στη συνέχεια από την εταιρεία ανάπτυξης ακινήτων Vision Investment Co. με έδρα το Ντουμπάι. To ίδιο έτος αργότερα από την LLC.

Οι συλλογές Cavalli σχεδιάζονται σήμερα από τον Fausto Puglisi.

11/6/2024  Πέθανε η εμβληματική Γαλλίδα τραγουδίστρια Φρανσουάζ Αρντί σε ηλικία 80 ετών

Γεννημένη το 1944 στο Παρίσι, εν μέσω ναζιστικής κατοχής, μεγάλωσε στη γαλλική πρωτεύουσα και στα 16 της έλαβε ως δώρο την πρώτη της κιθάρα. Εκτοτε, η Αρντί άρχισε να γράφει και να τραγουδά τα δικά της τραγούδια. Το 1961 υπέγραψε συμβόλαιο με την Disques Vogue.

Η Αρντί συνδύαζε το ύφος της κλασικής μπαλάντας με πιο ποπ και rock and roll αναφορές. Το τραγούδι «Tous les garçons et les filles» αποτέλεσε μεγάλη της επιτυχία το 1962 και πούλησε πάνω από 2,5 εκατ. αντίγραφα. Το 1963, εκπροσώπησε το Μονακό στον διαγωνισμό της Eurovision και πήρε την 5η θέση. Η διεθνής φήμη που απέκτησε άνοιξε τον δρόμο για δισκογραφία και στα αγγλικά. Το 1968, κυκλοφόρησε το τραγούδι «Comment te Dire Adieu», μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της.

Οπως αναφέρει ο Guardian, η ομορφιά και η λεπτεπίλεπτη αισθητική της Αρντί καθόρισαν το «γαλλικό coolness του 20ού αιώνα», ενώ η ίδια είχε υπάρξει «μούσα» πολλών κορυφαίων σχεδιαστών μόδας, όπως ο Ιβ Σεντ Λοράν και ο Πάκο Ραμπάν.

Τη λατρεία και τον θαυμασμό τους για την Αρντί είχαν εκφράσει οι Rolling Stones και ο Ντέιβιντ Μπόουι, ενώ ο Μπομπ Ντίλαν είχε γράψει ένα ποίημα αφιερωμένο σε εκείνη.

Η Αρντί είχε πραγματοποιήσει επίσης κινηματογραφικά περάσματα σε ταινίες σπουδαίων δημιουργών, όπως ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ και ο Τζον ΦρανκενχάιμερΦρανσουάζ Αρντ

18/6/2024 Εφυγε από τη ζωή σε ηλικία 92 ετών η διάσημη Γαλλίδα ηθοποιός Ανούκ Εμέ, .

Η Ανούκ Εμέ θεωρείται μια από τις σημαντικότερους ηθοποιούς της γαλλικής και διεθνούς σκηνής. Η αξεπέραστη ομορφιά της, το ταλέντο της και η γοητεία της συνεπήραν το κοινό για δεκαετίες, χαρίζοντάς της μια θέση στην ιστορία του κινηματογράφου.

Γεννημένη στο Παρίσι στις 27 Απριλίου του 1932 με το όνομα Nicole Françoise Florence Dreyfus, ξεκίνησε να ασχολείται με την υποκριτική σε ηλικία 14 ετών και συμμετείχε σε περισσότερες από 70 ταινίες, αφήνοντας το στίγμα της στον καλλιτεχνικό χώρο.

Η Αννούκ Εμέ κατάφερε να γίνει γνωστή διεθνώς μέσω των συνεργασιών της με σημαντικούς σκηνοθέτες κι εκτιμήθηκε για την ικανότητά της να ενσαρκώνει σύνθετους χαρακτήρες.

Έγινε διάσημη για την ερμηνεία της στην ταινία "La Dolce Vita" του Federico Fellini το 1960, καθώς και για την εμβληματική ταινία "Un Homme et une Femme" (Ένας άντρας και μια γυναίκα) του Claude Lelouch το 1966, για την οποία κέρδισε την Χρυσή Σφαίρα και ήταν υποψήφια για Όσκαρ.

Σε μια συνέντευξη στον Guardian το 2007, η Εμέ είχε αποκαλύψει το μυστικό της υποκριτικής της: «Ο Φελίνι μου έμαθε αυτό: Το πιο σημαντικό από όλα είναι να ακούς, απλώς να ακούς τι λένε οι άλλοι χαρακτήρες. Και μην παίρνετε τον εαυτό σας πολύ στα σοβαρά».

Η ηθοποιός τιμήθηκε με πολλές διακρίσεις, όπως το βραβείο της Χρυσής Σφαίρας και το βραβείο της BAFTA. Το 2002, της απονεμήθηκε η Τιμητική Χρυσή Άρκτος στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου για το σύνολο της καριέρας της.

Η Ανούκ Εμέκ παντρεύτηκε 4 φορές, εκ των οποίων η μία ήταν με τον Έλληνα σκηνοθέτη και σεναριογράφο Νίκο Παπατάκη, ο οποίος πέθανε το 2010. Το ζευγάρι παντρεύτηκε το 1951 και χώρισε το 1954, αποκτώντας μία κόρη, τη Μανουέλα Παπατάκη.

25/6/2024 Πέθανε σε ηλικία 90 ετών, ο ηθοποιός, Μπίλ Κομπς.

Γεννημένος στο Κλίβελαντ, ο Μπιλ Κομπς εμφανίστηκε σε ταινίες όπως το «The Hudsucker Proxy» των αδελφών Κοέν, ως μάνατζερ της Γουίτνεϊ Χιούστον στο «The Bodyguard», στο αθλητικό δράμα του Μάρτιν Σκορτσέζε «The Color of Money», στο «Demolition Man» και ως φρουρός ασφαλείας στο «Night at the Museum». Έκανε την πρώτη του εμφάνιση στη μεγάλη οθόνη σε έναν φευγαλέο ρόλο στο «The Taking of Pelham One Two Three» το 1974.
Ο Μπιλ Κομπς κατά τη διάρκεια της πολυετούς καριέρας του έλαβε μέρος σε περίπου 200 ταινίες και σειρές. Ο ηθοποιός εμφανίστηκε σε τηλεοπτικές σειρές όπως «The Sopranos», «The West Wing», «The Equalizer», «Six Feet Under», και «Sesame Street».   
Ο Κομπς σε λίγες μόνο περιπτώσεις ανέλαβε κεντρικούς ρόλους που κερδίζουν βραβεία. Αντίθετα, ο Μπιλ Κομπς ήταν ένας οικείος και αξιομνημόνευτος καθημερινός άνθρωπος που άφηνε εντύπωση στο κοινό, ανεξάρτητα από το χρόνο προβολής του. Κέρδισε βραβείο Daytime Emmy για εξαιρετική περιορισμένη ερμηνεία σε ημερήσιο πρόγραμμα για τη σειρά Dino Dana το 2020.
Ο Μπιλ Κομπς εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη σκηνή το 1969. Άρχισε να παίζει στο θέατρο του Κλίβελαντ και αργότερα μετακόμισε στη Νέα Υόρκη, όπου εντάχθηκε στο Negro Ensemble Company, παίζοντας στο πλευρό του Όσι Ντέιβις και της Ρούμπι Ντι.  
Αργότερα ο Μπιλ Κομπς δήλωσε ότι η υποκριτική είχε σημασία γι' αυτόν ως ένας τρόπος έκφρασης της ανθρώπινης κατάστασης, ιδίως κατά τη διάρκεια του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα στα τέλη της δεκαετίας του '60.
«Για να είσαι καλλιτέχνης, πρέπει να έχεις την αίσθηση της προσφοράς», δήλωσε ο Κομπς σε συνέντευξή του το 2004.

2024: Ανασκόπηση με τις καλύτερες στιγμές των εθνικών πολιτικών μας σουργελαράδων (Μέρος Β)

Η αντιπολίτευση της Ελλάδας το 2024👇👇👇
Είναι σίγουρο ότι και το 2025 θα μας χαρίσουν άφθονο γέλιο. #Καλη_Χρονια pic.twitter.com/cSi1J2WBQS

— George Lee (@Harhalas) December 31, 2024

 

2024: Ανασκόπηση με τις καλύτερες στιγμές των εθνικών πολιτικών μας σουργελαράδων (Μέρος Α)

Η καθιερωμένη βιντεάρα για το 2024 #OArewind pic.twitter.com/WSCjVxWgCx

— Ομάδα Αλήθειας (@omadaalithias) December 30, 2024

 

2024: Η Ανασκόπηση της Finos Film για τη χρονιά που φεύγει

Η Ανασκόπηση της Finos Film για το 2024 έφτασε!
Καλή σας διασκέδαση ❤️🎬#Ανασκόπηση2024 pic.twitter.com/F11H9XBTEk

— Finos Film (@FinosFilm) December 27, 2024

 

2024: Τα μεγάλα μυστήρια της Ιστορίας που λύθηκαν τη χρονιά που φεύγει

This year, scientists were able to pull back the curtain on mysteries surrounding figures across history, both known and unknown, to reveal more about their unique stories. https://t.co/DxeyyouS4C

— The Blade (@toledonews) December 30, 2024

 Φέτος, οι επιστήμονες κατάφεραν να διαλύσουν το πέπλο μυστηρίου που περιέβαλε κάποιες διάσημες ή λιγότερο γνωστές ιστορικές προσωπικότητες, φέρνοντας στο φως νέα στοιχεία σχετικά με τη ζωή και το έργο τους.

Σε κάποιες περιπτώσεις, η ανάλυση αρχαίου DNA βοήθησε είτε στο να καλυφθούν κενά στις ιστορικές μας γνώσεις είτε στο να αρθούν προκαταλήψεις.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το πώς άλλαξε η ανάλυση του DNA όσα θεωρούσαμε γνωστά για τον αρχαιολογικό χώρο της ρωμαϊκής Πομπηίας, ο οποίος παραμένει θαμμένος κάτω από στρώμα τέφρας χιλιάδες χρόνια μετά την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ.

Γενετικά ίχνη που συλλέχθηκαν, έδειξαν πώς οστά θυμάτων, που οι επιστήμονες κάποτε θεωρούσαν ότι ανήκαν σε μητέρα και στον γιο της, οι οποίοι εκτιμούσαν πως πέρασαν μαζί τις τελευταίες τους στιγμές πριν από την έκρηξη, στην πραγματικότητα ανήκαν σε ενήλικα άνδρα, που πιθανότατα πρόσφερε παρηγοριά σε ένα παιδί. Τα νέα ευρήματα έθεσαν υπό αμφισβήτηση σειρά μακροχρόνιων υποθέσεων.

Το 2024 έλυσε κάποια μυστήρια για πολλά ιστορικά πρόσωπα, ωστόσο ανέδειξε πλήθος νέων γρίφων, όπως αναφέρει το CNN.  

Ακολουθούν τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα.

Ο μετανάστης της Λίθινης Εποχής

 
Λεπτομερής ανάλυση του σμάλτου των δοντιών, της πέτρας και του κολλαγόνου των οστών βοήθησε τους ερευνητές στο να αποκαλύψουν λεπτομέρειες σχετικά με μετανάστη της Λίθινης Εποχής που πέθανε βίαια σε βάλτο στη βορειοδυτική Δανία πριν από περίπου 5.200 χρόνια.

Τα λείψανά του, που ανασύρθηκαν από βάλτο στο Vittrup της Δανίας το 1915, βρέθηκαν μαζί με ένα ξύλινο ρόπαλο που πιθανότατα χρησιμοποιήθηκε για να τον χτυπήσει στο κεφάλι. Αλλά ελάχιστα άλλα ήταν γνωστά γι’ αυτόν.

Χρησιμοποιώντας νέες μεθόδους ανάλυσης, ο Αντερς Φίσερ, ερευνητής στο τμήμα ιστορικών σπουδών του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ στη Σουηδία, και οι συνάδελφοί του ξεκίνησαν για να «βρουν το άτομο πίσω από το οστό» και να αφηγηθούν την ιστορία του αρχαιότερου γνωστού μετανάστη στην ιστορία της Δανίας.

Ο «άνθρωπος του Vittrup» μεγάλωσε κατά μήκος των σκανδιναβικών ακτών και ανήκε σε κοινότητα κυνηγών-τροφοσυλλεκτών, απολαμβάνοντας μία διατροφή με ψάρια, φώκιες και φάλαινες.

Ομως η ζωή του άλλαξε δραστικά στα τέλη της εφηβείας του, όταν μετακόμισε στη Δανία και μεταπήδησε στη διατροφή του αγρότη, τρεφόμενος με αιγοπρόβατα. Πέθανε σε ηλικία μεταξύ 30 και 40 ετών.

Μπορεί να θανατώθηκε σε ανθρωποθυσία ή ίσως απλά βρέθηκε στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή. Ομως ο Φίσερ έκανε χρήση πολλαπλών τεχνικών για να αποκαλύψει περισσότερες λεπτομέρειες για την ταυτότητά του.

«Στην εν λόγω περίπτωση συναντάμε έναν γνήσιο μετανάστη πρώτης γενιάς και μπορούμε να παρακολουθήσουμε την αξιοσημείωτη γεωγραφική και διατροφική του μετάβαση από τη βόρεια στη νότια Σκανδιναβία και από έναν τρόπο ζωής ψαρά-κυνηγού-συλλέκτη σε έναν αγροτικό τρόπο ζωής», δήλωσε.

Ο «άγνωστος» του σκανδιναβικού έπους
 

Παράλληλα, οι ερευνητές κατάφεραν να συνδέσουν την ταυτότητα ενός σκελετού που βρέθηκε σε πηγάδι κάστρου με απόσπασμα από σκανδιναβικό κείμενο 800 ετών.

Η σάγκα του βασιλιά, η οποία αφηγείται την ιστορία του πραγματικού βασιλιά Σβερ Σίγκουρντσον, περιλαμβάνει την περιγραφή ενός στρατού εισβολής που πετάει το σώμα ενός νεκρού άνδρα σε πηγάδι στο κάστρο Sverresborg της Νορβηγίας το 1197, ενδεχομένως σε μία προσπάθεια να μολύνει το νερό.

Ομάδα επιστημόνων μελέτησε πρόσφατα, τα οστά που είχαν βρεθεί στο πηγάδι του κάστρου το 1938. Χρησιμοποιώντας ραδιοχρονολόγηση, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα λείψανα ήταν ηλικίας περίπου 900 ετών.

Η γενετική αλληλουχία δειγμάτων δοντιών αποκάλυψε ότι ο γνωστός ως «Well-man» είχε μεσαίο τόνο δέρματος, μπλε μάτια και ανοιχτά καστανά ή ξανθά μαλλιά. Και ανατρέποντας τα μέχρι τότε δεδομένα, το DNA του δεν είχε εντοπιστεί στον τοπικό πληθυσμό.

«Η μεγαλύτερη έκπληξη για όλους ήταν ότι ο άγνωστος του έπους δεν προερχόταν από τον τοπικό πληθυσμό, αλλά η καταγωγή του ανάγεται σε συγκεκριμένη περιοχή της νότιας Νορβηγίας. Αυτό υποδηλώνει ότι ο πολιορκητικός στρατός έριξε δικό του νεκρό στο πηγάδι», δήλωσε τον Οκτώβριο ο συν-συγγραφέας της μελέτης Μάικλ Ντ. Μάρτιν, καθηγητής στο τμήμα φυσικής ιστορίας του Πανεπιστημιακού Μουσείου του Πανεπιστημίου Επιστήμης και Τεχνολογίας της Νορβηγίας στο Τρόντχαϊμ.

Διαψεύδοντας έναν «χαμένο πρίγκιπα»
 

Οι εξελίξεις στη μοριακή γενετική κατά τη διάρκεια σχεδόν δύο δεκαετιών βοήθησαν τους ερευνητές να φτάσουν στην άκρη ενός μακροχρόνιου γρίφου σχετικά με τον αποκαλούμενο «χαμένο πρίγκιπα» που εμφανίστηκε φαινομενικά από το πουθενά στα μέσα του 19ου αιώνα στη Γερμανία.

Επί 200 χρόνια, υπήρχαν εικασίες ότι ένας αινιγματικός άνδρας με το όνομα Κασπάρ Χάουζερ ήταν κρυφό μέλος της γερμανικής βασιλικής οικογένειας.

Οταν βρέθηκε να περιπλανιέται χωρίς ταυτότητα στη Νυρεμβέργη τον Μάιο του 1828 σε ηλικία 16 ετών, ο Χάουζερ ήταν μόλις και μετά βίας σε θέση να επικοινωνήσει με όσους τον ανέκριναν.

Η ιστορία ότι ο Χάουζερ ήταν πρίγκιπας, που είχε απαχθεί από τη βασιλική οικογένεια του Μπάντεν στη σημερινή νοτιοδυτική Γερμανία, εξαπλώθηκε με ταχύτατους ρυθμούς.

Υπήρξαν πολλές μελέτες γενετικών δεδομένων που ελήφθησαν από αντικείμενα που ανήκαν στον Χάουζερ, αλλά τα αντικρουόμενα αποτελέσματα οδήγησαν σε αδιέξοδο χωρίς απαντήσεις.

Φέτος, οι ερευνητές διεξήγαγαν νέα ανάλυση των δειγμάτων μαλλιών του Χάουζερ και μπόρεσαν να αποδείξουν ότι το μιτοχονδριακό DNA του ή ο γενετικός κώδικας που μεταβιβάζεται από τη μητρική πλευρά, δεν ταίριαζε με το μιτοχονδριακό DNA από την οικογένεια του Μπάντεν.

Η διάψευση της «βασιλικής φάρσας» μπορεί να έλυσε ένα μυστήριο, αλλά ένα άλλο πήρε τη θέση του. 

Ποιος ακριβώς ήταν αυτός ο άνδρας; Οπως αναφέρει η επιτύμβια στήλη του, ο Χάουζερ παραμένει «ο γρίφος της εποχής του».


Μπετόβεν: Η μουσική μεγαλοφυΐα Ενας άρρωστος, βασανισμένος συνθέτης
 

Ο Λούντβιχ βαν Μπετόβεν πέθανε σε ηλικία 56 ετών το 1827 έπειτα από μία ζωή γεμάτη ασθένειες και χρόνιες παθήσεις όπως κώφωση, ηπατική νόσο και γαστρεντερικές ενοχλήσεις.

Ο συνθέτης εξέφρασε την επιθυμία να μελετηθούν και να γίνουν γνωστές οι ασθένειές του, ώστε «στο μέτρο του δυνατού τουλάχιστον ο κόσμος να συμφιλιωθεί μαζί μου μετά τον θάνατό μου».

Τον Μάιο, ερευνητές δημοσίευσαν μελέτη που έδειξε υψηλά επίπεδα μολύβδου, τα οποία ανιχνεύθηκαν σε αυθεντικές τούφες μαλλιών του Μπετόβεν και υπέδειξαν ότι ο συνθέτης είχε δηλητηριαστεί από μόλυβδο, κάτι που μπορεί να προκάλεσε τα προβλήματα της υγείας του.

Τα ευρήματα βασίστηκαν σε προηγούμενες αποκαλύψεις μετά τη δημοσιοποίηση του γονιδιώματος του Μπετόβεν σχετικά με την κατάσταση της υγείας του.

Εκτός από μόλυβδο, οι μπούκλες του Μπετόβεν περιείχαν επίσης αυξημένες ποσότητες αρσενικού και υδραργύρου – αλλά πώς είχαν βρεθεί εκεί; Οι ουσίες αυτές προέρχονταν πιθανότατα από μία διατροφή πλούσια σε ψάρια από τον μολυσμένο ποταμό Δούναβη και από την κατανάλωση κρασιού που συντηρούνταν με μόλυβδο.

Τα νέα ευρήματα συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση του συνθέτη, καθώς και των συμφωνιών που άφησε, τις οποίες ερμηνεύουν ορχήστρες σε όλο τον κόσμο.

«Οι άνθρωποι λένε: Η μουσική είναι μουσική, γιατί πρέπει να γνωρίζουμε όλα αυτά τα πράγματα;». Αλλά στην περίπτωση του Μπετόβεν, υπάρχει σύνδεση μεταξύ των δεινών του και της μουσικής», δήλωσε τον Μάιο ο Γουίλιαμ Μέρεντιθ, μελετητής του Μπετόβεν και συν-συγγραφέας της μελέτης.


Αποικιακά μυστικά και σκάνδαλα
 

Μελέτη σκελετικών λειψάνων με τη χρήση νέων τεχνικών ανάλυσης DNA έριξε φως στην τύχη των μελών της οικογένειας του...

 

2024: Οι λέξεις της χρονιάς που φεύγει

Διοργανώνουμε για 15η συνεχή χρονιά ψηφοφορία για τη Λέξη της Χρονιάς 2024. Οι λέξεις που πρώτευσαν τα προηγούμενα χρόνια, από το 2010 έως το 2023, δίνουν μια εικόνα της 14ετίας που πέρασε.
Ποια θα είναι η λέξη του 2024; Ψηφίζετε εδώ: https://t.co/4pcAbIrPHK pic.twitter.com/JtZS2bZCq8

— Nikos Sarantakos (@nikosarantakos) December 23, 2024

Tης ΛΕΝΑΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Υβριδικός πόλεμος Δεν ξέρεις πλέον από πού θα σου ‘ρθει. Ολα μπορούν να γίνουν στόχος: υποδομές μεταφορών και τηλεπικοινωνιών, στρατιωτικές βάσεις,  μεμονωμένα άτομα. Μήπως η πρόσφατη συντριβή του φορτηγού αεροσκάφους της DHL κοντά στο αεροδρόμιο του Βίλνιους (Λιθουανία), δεν βγάζει μάτι ότι δεν οφειλόταν σε τεχνικό πρόβλημα αλλά σε «δολιοφθορά»; Τι να πει κανείς και για την κυβερνοεπίθεση σε καναδική εγκατάσταση που επεξεργάζεται τα λύματα 1,2 εκατ. ανθρώπων (θα είχε γίνει το μάλε βράσε αν οι χάκερ δεν περιορίζονταν σε ένα μικρό μέρος των ψηφιακών συστημάτων). Οσο για  εκείνο τα «κομμένο» στα καλά καθούμενα υποθαλάσσιο καλώδιο οπτικών ινών μεταξύ  Γερμανίας και Φινλανδίας, η υπόθεση «βρωμάει» από χιλιόμετρα. Ο «μπασταρδεμένος» πόλεμος ή πόλεμος γιαλαντζί δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά η εντατικοποίησή του σαφώς διευκολύνεται από τη ραγδαία τεχνολογική αλλαγή και την παγκόσμια –που να μην έσωνε– διασυνδεσιμότητα. Αποτέλεσμα; Ταχύτατη επιδείνωση του μόνιμου αισθήματος ανασφάλειας – πόσο πλέον; Δεν μπορείς να διακρίνεις τον πόλεμο από την ειρήνη ή, μάλλον, πόσο αντέχουν τα νεύρα σου αυτή τη διαολεμένη ειρήνη.

Μουρτζούκου Το όνομα που διαδέχτηκε στα δελτία ειδήσεων το «Πισπιρίγκου». 

Σαν βγεις στον πηγαιμό για την Ψίμυθο Το ουτοπικό νησί που απέκτησε σάρκα και οστά χάρη σε έναν ευφάνταστο λογαριασμό στο Χ (πρώην Twitter): «Να βρεις ένα ψεύτικο όνομα για νησί, φασέϊκο λίγο, Ψίμυθο π.χ., και να λες ότι φέτος η φάση ήταν εκεί. Δεν έχεις πάει Ψίμυθο; Ε, ρε φίλε, γα@@ Εγινε χαμός φέτος». Και ύστερα να οι  απανταχού ψευδοαναμνήσεις από τότε που πηγαίναμε στο νησί «με ένα παρεό, μια σουλουμπάμια και τα “Εκατό χρόνια μοναξιά”, ή «τότε που δεν πήγαινε πλοίο και κολυμπούσαμε έξι μίλια με τους γονείς μας για να φτάσουμε». Μέχρι και τρέλερ ντοκιμαντέρ για τις ομορφιές της ανύπαρκτης νήσου κυκλοφόρησε. Και τα τρολ της αντιπολίτευσης επωφελήθηκαν, σύμφωνα τουλάχιστον με τον υπουργό Υγείας Αδωνι Γεωργιάδη: «Παραιτήθηκε και ο τελευταίος αγροτικός γιατρός στην Ψίμυθο. Ενα νησί 600 κατοίκων και χιλιάδων επισκεπτών χωρίς γιατρό. Το ΕΣΥ του Αδωνι».

Aura (αύρα) Λέξη της χρονιάς για τη Γενιά Ζ. Δεν είναι η έννοια όπως την ξέραμε – η αίσθηση, η «ατμόσφαιρα» που δημιουργεί κάποιος με την παρουσία του. Περισσότερο έχει να κάνει με το πόσο «κουλ» είναι κάποιος ή έστω με πόσο κουλ τρόπο περιδιαβάζει την καθημερινότητά του. Στο TikTok και στα ελληνικά λύκεια μετρώνται και πόντοι της αύρας, τους οποίους κερδίζεις ή και όχι. Επί παραδείγματι, αν πιαστεί το δάκτυλό σου σε πόρτα, χάνεις αυτομάτως 1.000 πόντους αύρας, ενώ κερδίζεις κάμποσους αν, μετά από έναν χωρισμό, προχωρήσεις μπροστά χωρίς μαραθώνιους οδυρμούς. To χειρότερο είναι ότι η όλη τάση συνδέθηκε –σε διάφορες δήθεν ψαγμένες αναλύσεις– με την κλασική αρχαιότητα και τον Αριστοτέλη.

Παράγωγα της κλιματικής αλλαγής Τεράστια η γκάμα των κλιματικών όρων που εισέβαλαν στη ζωή μας κατά τη διάρκεια του έτους. Κλιματική δικαιοσύνη, διπλή καιρική διαταραχή, θερμική άνεση (το να αισθάνεσαι ικανοποιημένος από τις θερμικές συνθήκες του εργασιακού σου περιβάλλοντος, π.χ. να μη δουλεύεις σε δημόσια υπηρεσία με χαλασμένο ερ κοντίσιον), θερμική καταπόνηση, θερμικές καταιγίδες, δείκτης δυσφορίας και το κακό συναπάντημα.

Ick Η Γενιά Ζ έχει τη δική τη λέξη για να περιγράψει τις ενοχλητικές συνήθειες του άλλου (σε ένα ζευγάρι). Αναπόσπαστο κομμάτι του σύγχρονου dating (στα αγγλικά η λέξη «ick» είναι επιφώνημα αηδίας, κάτι σαν το δικό μας «μπλιάχ») αποτυπώνει μια τεράστια γκάμα συνηθειών που μπορεί να έχει ο άλλος (μέσα και έξω από το σπίτι) και που μπορεί να σε απωθήσουν (η έκφραση είναι  «he/she gives me the ick»). Ενδεικτικά, να θέλει να τρώει από το πιάτο σου στο πρώτο ραντεβού, να έχει βρώμικα νύχια ή να χειροκροτεί μετά την προσγείωση του αεροπλάνου.  

Μπάτσος Πενήντα χρόνια ακριβώς φέτος από τη μετάβαση στη δημοκρατία και ετοιμαζόμαστε να θεσπίσουμε αδικήματα λόγου. Η πρόταση για ποινικοποίηση της λέξης (όποιος την ξεστομίζει να αντιμετωπίζει αυτόφωρη δίωξη και απειλή φυλάκισης) έγινε από τον πρώην υπουργό Θάνο Πλεύρη. Η ΕΛ.ΑΣ. απάντησε με δικό της διαφωτιστικό βίντεο με τίτλο: «Ας εξηγήσουμε λοιπόν τι είναι μπάτσος».

Κασσελίστας (Kasselistas) Φανατικοί οπαδοί του Στέφανου Κασσελάκη που τον ακολουθούν παντού, εντός και εκτός (πλέον) ΣΥΡΙΖΑ. Από τα πιο hot φετινά συνθήματά τους: «Kάτω η Χούντα της Αριστεράς».

Demure (ντεμιούρ) Λέξη της χρονιάς για το Dictionary.com. Γεννήθηκε στο TikTok, όπου γεννιούνται πλέον αναγκαστικά οι περισσότεροι νεολογισμοί. Εγινε viral το καλοκαίρι χάρη στην plus size τρανς influencer Tζουλς Λεμπρόν, που ήθελε έτσι  («very demure, very mindful») να περιγράψει το μακιγιάζ και τα ρούχα που χρησιμοποιεί στη δουλειά και είναι διακριτικά και χαμηλών τόνων, και όχι φανταχτερά, πολύ έντονα ή αποκαλυπτικά (το βίντεο που τράβηξε μέσα από το αυτοκίνητό της μετράει μέχρι σήμερα 54,5 εκατ. προβολές). Η λέξη έγινε ανάρπαστη. Ακόμα και ο Λευκός Οίκος (του Μπάιντεν) τη χρησιμοποίησε στον λογαριασμό του προκειμένου να προωθήσει νομοσχέδιο που θα απαλλάξει 5 εκατομμύρια Αμερικανούς από τα φοιτητικά τους χρέη. Οταν προσδιορίζει πρόσωπο, το «demure» σημαίνει «συγκρατημένος» σε εμφάνιση ή συμπεριφορά.

«They are eating their dogs… they are eating their cats» («Tρώνε τους σκύλους τους… τρώνε τις γάτες τους») Η ατάκα της χρονιάς για τους μετανάστες στο Σπρίνγκφιλντ του Οχάιο ανήκει δικαιωματικά στον καθόλου demure Ντόναλντ Τραμπ (από το debate με τη Χάρις τον Σεπτέμβριο). Απειρα τα memes με pets προς βρώση, αλλά και μια εξαιρετικά επιτυχής μουσική διασκευή.  

Βrain rot (σήψη του μυαλού ή του εγκεφάλου) Επρεπε να βρεθεί ένας όρος που να συμπυκνώνει την «επιδείνωση της διανοητικής κατάστασης ενός ατόμου» από τον εθισμό του στα σόσιαλ, το «κάψιμο» σε memes ή TikTok βίντεο με μωρά, γάτες και ρακούν, και γενικά από την υπερκατανάλωση «ευτελούς διαδικτυακού περιεχομένου». Στην αρχή τον χρησιμοποιούσαν οι πολύ νέοι (Γενιά Ζ κτλ.), στην πορεία όμως έγινε τόσο mainstream που επιλέχθηκε και ως λέξη της χρονιάς από το λεξικό της Οξφόρδης. Παρουσιάζει ενδιαφέρον ότι το brain rot επινοήθηκε για πρώτη φορά πολλά χρόνια πριν τη γέννηση του Ιντερνετ, το 1854, από τον Χένρι Ντέιβιντ Θορό στο προφητικό βιβλίο του «Walden: H Ζωή στο Δάσος». Παραθέτω εδώ κάτι άλλο, νομίζω σχετικό, που γράφει ο Θορό στο ίδιο έργο: «Γιατί πρέπει να ζούμε τόσο βιαστικά και τόσο σπάταλα;». 

Ανεμογεννήτριες χωρίς μπαταρίες Το πλέον καυτό κλιματικό ζήτημα της φετινής χρονιάς μετά τα αστακοκάραβα.

Kate–gate Τώρα που γύρισε και στα επίσημα καθήκοντά της, έχει ξεχαστεί η υπόθεση και ο διασυρμός έχει αντικατασταθεί από συμπόνοια και πατ πατ στην πλάτη, αλλά η Κέιτ Μίλντλετον είχε εκείνη την περίοδο ακούσει τα εξ αμάξης για την άτσαλα πειραγμένη φωτογραφία για τη γιορτή της μητέρας. Oυδείς βέβαια υποψιάζεται ότι στην πραγματικότητα δεν της καιγόταν καρφάκι, γιατί όταν τα κουτσομπολιά θέριευαν εκείνη έκανε χημειοθεραπεία. 

Affordating Dating με οικονομικά υποφερτούς όρους, γιατί η ακρίβεια δεν πατάσσει τη λίμπιντο.

Ουδέτερη γονεϊκότητα Αυτό που προέταξε στις αρχές της χρονιάς η Ιερά Σύνοδος προκειμένου να αντιταχθεί στους εμπνευστές του νομοσχεδίου για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, οι οποίοι «προωθούν την κατάργηση της πατρότητας και της  μητρότητας».

Merde (σκατά) Μια μικρή σύνοψη της πολιτικής κατάστασης στη Γαλλία τη φετινή χρονιά (όπως την αποτύπωσε και ο Economist στο πρόσφατο εξώφυλλό του). Τι να σου κάνει η πρώτη πλωτή τελετή έναρξης των Jeux de la XXXIIIe Olympiade στον Σηκουάνα, τι να σου κάνει και η (ανακαινισμένη) Νοτρ Νταμ; 

Δικό σου το σώμα, δική μου η επιλογή Μεγάλο σουξέ είχε φέτος στις ΗΠΑ η παραφθορά του συνθήματος υπέρ του δικαιώματος στην άμβλωση «Δικό μου το σώμα, δική μου η επιλογή» (υπάρχει και πιο σκοτεινή βερσιόν, με την επωδό «για πάντα», αμφότερες με σαφείς νύξεις περί βιασμού). Κάποιοι αμερικανοί γονείς αντιστέκονται σε αυτό το νέο παλιρροϊκό κύμα μισογυνισμού μετά την επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, και ποστάρουν στο TikTok βίντεο με μαθήματα αυτοάμυνας στις τρίχρονες κόρες τους.

GenCast Το ChatGPT έχει σχεδόν παλιώσει (μόλις έγινε δύο ετών). H Tεχνητή Νοημοσύνη επιστρέφει με το νέο μοντέλο της Google (προϊόν του βρετανικού ερευνητικού εργαστηρίου DeepMind), το οποίο υπόσχεται μετεωρολογικές προβλέψεις μέχρι και 15 μέρες νωρίτερα. Από σήμερα κιόλας, δηλαδή, μπορείς να γνωρίζεις τι ανσάμπλ θα φορέσεις την Παραμονή των Χριστουγέννων (και τι μικροδιορθώσεις θα χρειαστεί να κάνεις αν βρεθεί στο διάβα σου μια κακοκαιρία Bora, o Τυφώνας Μίλτον ή κάτι άλλο βιβλικό).

Διότι δεν χωράμε Σύνθημα όσων...

 

2024: Οι σημαντικότερες ιατρικές ανακαλύψεις της χρονιάς που φεύγει

From a robot that could more accurately diagnosis lung cancer to prosthetics that help amputees feel the warmth of human touch, here are some unique health innovations from 2024 pic.twitter.com/6LikITDx4N

— Reuters (@Reuters) December 25, 2024

 

Γράφει ο Γεράσιμος Σιάσος

Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητής Καρδιολογίας, Γ’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο «Η Σωτηρία».

 

Tο 2024 υπήρξε ένα έτος γεμάτο σημαντικές ιατρικές ανακαλύψεις και εξελίξεις που ανοίγουν νέους δρόμους για τη διάγνωση, τη θεραπεία και την πρόληψη πολλών ασθενειών. Από την εφαρμογή της γονιδιακής θεραπείας στην καταπολέμηση γενετικών νοσημάτων, μέχρι τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στην ιατρική διάγνωση, οι καινοτομίες του 2024 θα έχουν μακροχρόνιες συνέπειες για την ιατρική επιστήμη και τη θεραπεία ασθενών.

Ας δούμε τις πιο σημαντικές ανακαλύψεις του έτους.

 

1 Γονιδιακή θεραπεία για γενετικές παθήσεις

Η γονιδιακή θεραπεία συνέχισε να πρωτοπορεί το 2024, με ιδιαίτερη έμφαση στη θεραπεία γενετικών νοσημάτων που προκαλούν σοβαρές αναπηρίες και υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής των ασθενών. Η πιο εντυπωσιακή πρόοδος αφορά τη δρεπανοκυτταρική αναιμία, μια πάθηση που προκαλεί τη δημιουργία ανώμαλων ερυθρών αιμοσφαιρίων, προκαλώντας πόνο, εγκεφαλικά επεισόδια και βλάβες στα όργανα. Η χρήση της τεχνολογίας CRISPR-Cas9, που επιτρέπει την ακριβή διόρθωση του ελαττωματικού γονιδίου, έφερε επαναστατικά αποτελέσματα. Οι κλινικές δοκιμές έδειξαν ότι ασθενείς που υπεβλήθησαν σε γονιδιακή θεραπεία παρουσίασαν σημαντική βελτίωση, με 80% των ασθενών να παρουσιάζουν ουσιαστική ανακούφιση από τα συμπτώματα της πάθησης.

Το 2024, το βραβείο Νομπέλ Ιατρικής απονεμήθηκε στους Βίκτορ Αμπρος και Γκάρι Ρούβκουν για την ανακάλυψη των microRNA και τον ρόλο τους στη γονιδιακή ρύθμιση. Αυτή η ανακάλυψη έχει θεμελιώδη σημασία για την κατανόηση της ανάπτυξης και της λειτουργίας των πολυκύτταρων οργανισμών, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου. Τα microRNA είναι κρίσιμα για τη ρύθμιση της γονιδιακής έκφρασης και η απορρύθμισή τους μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές ασθένειες όπως ο καρκίνος και ο διαβήτης.

Αναμένονται περαιτέρω εξελίξεις και στη θεραπεία άλλων κληρονομικών παθήσεων, όπως η κυστική ίνωση και η μυϊκή δυστροφία Duchenne, οι οποίες έως σήμερα ήταν ιδιαίτερα δύσκολες στην αντιμετώπισή τους.

 

2 Νέες θεραπείες για την άνοια και τη νόσο Αλτσχάιμερ

Η νόσος Αλτσχάιμερ, μία από τις πιο κοινές μορφές άνοιας, συνεχίζει να αποτελεί αίνιγμα για τους επιστήμονες, αλλά το 2024 σημειώθηκαν σημαντικά βήματα στην ανάπτυξη νέων θεραπειών. Τα νέα φάρμακα επικεντρώνονται στην αποδόμηση των β-αμυλοειδών πλακών, οι οποίες πιστεύεται ότι προκαλούν βλάβες στον εγκέφαλο. Η έγκριση του φαρμάκου Lecanemab, το οποίο στοχεύει αυτές τις πλάκες, έφερε σημαντικά αποτελέσματα σε κλινικές δοκιμές, όπου οι ασθενείς παρουσίασαν επιβράδυνση στην εξέλιξη των συμπτωμάτων της νόσου. Αυτή η ανακάλυψη ανοίγει νέες προοπτικές για τη θεραπεία της Αλτσχάιμερ, καθώς οι κλινικές έρευνες συνεχίζουν να εστιάζουν στην αναχαίτιση της νόσου στα πρώιμα στάδια.

Επιπλέον, οι επιστήμονες έχουν αρχίσει να εστιάζουν σε νέες προσεγγίσεις, όπως η γονιδιακή θεραπεία για άνοια και η χρήση οξυγονοθεραπείας για την αποκατάσταση εγκεφαλικών κυττάρων, προσφέροντας ελπίδες για μελλοντική θεραπεία και πρόληψη της ασθένειας.

 

3 Ανοσοθεραπεία για τον καρκίνο

Η ανοσοθεραπεία για τον καρκίνο είναι μία από τις πιο καινοτόμες ιατρικές εξελίξεις των τελευταίων ετών και το 2024 είδαμε σημαντικά βήματα στη βελτίωση αυτής της τεχνικής. Η ανοσοθεραπεία CAR-T για τη θεραπεία του λεμφώματος και άλλων καρκίνων του αίματος έχει δείξει εντυπωσιακά αποτελέσματα, όπου τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος του ασθενούς απομονώνονται, ενισχύονται στο εργαστήριο και στη συνέχεια επανενσωματώνονται στον οργανισμό για να επιτεθούν στους καρκινικούς όγκους. Η θεραπεία αυτή, αν και έχει υψηλό κόστος και απαιτεί εξειδικευμένο εξοπλισμό, έχει καταφέρει να βελτιώσει σημαντικά την επιβίωση πολλών ασθενών με καρκίνο του αίματος.

Στο πεδίο των στοχευμένων θεραπειών, το 2024 είδαμε την ανάπτυξη νέων φαρμάκων που στοχεύουν συγκεκριμένα γονίδια ή πρωτεΐνες που σχετίζονται με την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων, προσφέροντας μια πιο εξατομικευμένη προσέγγιση στη θεραπεία του καρκίνου.

 

4 Τεχνητή νοημοσύνη στην ιατρική διάγνωση

Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) έχει εξελιχθεί ραγδαία το 2024 και ενσωματώνεται όλο και περισσότερο στη διάγνωση και στην παρακολούθηση ασθενειών. Νέες εφαρμογές AI, όπως η μηχανική μάθηση και οι αλγόριθμοι ανάλυσης εικόνας, χρησιμοποιούνται για την ανάλυση ιατρικών δεδομένων, όπως ακτινογραφίες, αξονικές τομογραφίες και μαγνητικές τομογραφίες. Οι αλγόριθμοι αυτοί μπορούν να εντοπίσουν ανωμαλίες που είναι δύσκολο να ανιχνευθούν από τον άνθρωπο, επιτρέποντας την πρώιμη διάγνωση και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας.

Επιπλέον, οι εξελίξεις στην ανάλυση γενετικών δεδομένων μέσω AI έχουν καταστήσει δυνατή την εξατομίκευση των θεραπειών για τους ασθενείς. Η γονιδιακή αλληλουχία σε συνδυασμό με την AI επιτρέπει την πρόβλεψη της απόκρισης του ασθενούς σε συγκεκριμένα φάρμακα, γεγονός που βελτιώνει την ποιότητα των θεραπειών και μειώνει τις ανεπιθύμητες παρενέργειες.

 

5 Νέα εμβόλια και θεραπείες για ιούς

Το 2024 υπήρξε επίσης χρονιά σημαντικών εξελίξεων στον τομέα των εμβολίων και των αντι-ιικών θεραπειών. Η ανάπτυξη νέου εμβολίου για τον HIV είναι ιδιαίτερα σημαντική, με πειραματικά εμβόλια που δείχνουν θετικά αποτελέσματα σε κλινικές δοκιμές, προσφέροντας ελπίδες για τη μελλοντική εξάλειψη του ιού. Επίσης, νέα εμβόλια για την ηπατίτιδα C και τη γρίπη παρουσιάζουν εξαιρετική αποτελεσματικότητα, ενώ η χρήση νανοτεχνολογίας για την παράδοση εμβολίων και φαρμάκων κερδίζει έδαφος, με τεχνολογίες που επιτρέπουν τη στοχευμένη δράση στα κύτταρα και την αύξηση της αποτελεσματικότητας των θεραπειών.

 

6 Βλαστοκύτταρα και...

 

2024: 'Εκφραση της χρονιάς που φεύγει για το λεξικό της Οξφόρδης η... «εγκεφαλική σήψη» -- Έχουν άδικο?

Ινστιτούτο ή ίδρυμα άνοιξε αυτός; ΗΡΕΜΑ ΡΩΤΑΩ... pic.twitter.com/nq7ya76NkT

— oldschoolfileles (@oldfileles) October 23, 2024

Ξαναγυρνάμε στις εργοστασιακές ρυθμίσεις ΑΝΟΗΤΟΙ #Cancelakis pic.twitter.com/lySoWVuU94

— Zanet (@PYRYPTSIP) October 12, 2024

 Toυ Τάκη Θεοδωρόπουλου

Το λεξικό της Οξφόρδης επέλεξε ως έκφραση του χρόνου την «εγκεφαλική σήψη».

Είναι ένα ετήσιο έθιμο, στο οποίο ψηφίζουν όσοι ενδιαφέρονται για την αγγλική γλώσσα.

Σημειώνω ότι τα περασμένα χρόνια είχαν επιλεγεί εκφράσεις όπως «αποτύπωμα άνθρακος», λέξεις όπως «σέλφι», «μετα-αλήθεια», «εμβόλιο» ως vax επί κορωνοϊού, και η έκφραση «ο συναγερμός για το κλίμα».

Φέτος εξελέγη η «εγκεφαλική σήψη».

Δεν ξέρω τι σας έρχεται στον νου όταν τη διαβάζετε.

Εμένα, πάντως, δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση. Η «εγκεφαλική σήψη» ή ο «βλαμμένος εγκέφαλος» μου ακούγονται εξίσου κοινότοπα με την τάση των συμπατριωτών μου να μη σέβονται τους κανόνες της Τροχαίας. Ηλίθιος είναι όποιος κάνει κακό στους άλλους χωρίς να έχει καμιά ωφέλεια για τον εαυτό του.

Ομως, το λεξικό της Οξφόρδης δίνει, ως λεξικό που είναι, συγκεκριμένο ορισμό στην έκφραση. Μεταφράζω προχείρως: «Εγκεφαλική σήψη είναι ο ενδεχόμενος εκφυλισμός της πνευματικής ή διανοητικής κατάστασης ενός προσώπου εξαιτίας της υπερκατανάλωσης προϊόντων (σήμερα κυρίως αναφέρεται στο Διαδίκτυο) τα οποία είναι κοινότοπα ή αδιάφορα». Πρόκειται για προϊόντα χαμηλού επιπέδου ή μικρής αξίας, που συνήθως βρίσκονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή στο Διαδίκτυο και επηρεάζουν άτομα ή κοινότητες.

Το λεξικό αναφέρει τον Θορώ, ο οποίος είπε στις αρχές του εικοστού αιώνα ότι υπάρχει μια τάση απόρριψης της σύνθετης σκέψης προς χάριν της απλοϊκής, που οδηγεί στην πνευματική και διανοητική εξασθένηση.

Θα έλεγα πως το πρόβλημα είναι παλιότερο. Είναι συνυφασμένο με την πορεία του πολιτισμού, από γενέσεώς του, από τότε που κάποιοι άρχισαν να αναρωτιούνται για τη φύση του. Από το «Γνώθι σαυτόν».

Το ζήτημα είναι ποια μέσα διαθέτει η ανθρώπινη διάνοια για να μπορέσει να αντιμετωπίσει την «εγκεφαλική σήψη».

Κάθε εποχή έχει τα δικά της. Η δική μας ποια έχει;

Πώς μπορεί να αντιμετωπίσει τον λειτουργικό αναλφαβητισμό, την αδυναμία όχι κατανόησης του «Πόλεμος και Ειρήνη» του Τολστόι, αλλά κατανόησης ενός κειμένου με αρχή, μέση και τέλος;

Το υπουργείο Παιδείας προσπαθεί να αποτοξινώσει τα παιδιά από τα κινητά. Οι απαγορεύσεις, ωστόσο, δεν λύνουν το πρόβλημα της εγκεφαλικής σήψης.

Το δύσκολο είναι να πείσεις τα παιδιά της Gen Z και A ότι η απόλαυση που μπορεί να τους προσφέρει η ανάγνωση ενός σύνθετου κειμένου είναι πολύ εντονότερη από το σκανάρισμα και την ευκολία της μετα-αλήθειας.

Είναι η διαφορά ανάμεσα ...