Οταν ο κόσμος είναι ρευστός, όταν ο χρόνος
πολλαπλασιάζει αντί να μειώνει τις αγωνίες, εντείνεται η ανάγκη για κάτι
απτό, που στην αφή του να δημιουργείται ένα αίσθημα ασφάλειας.
Πώς αλλιώς να εξηγήσει κανείς, στην εποχή της άυλης επικοινωνίας και της αλματώδους εξοικείωσης με τις ηλεκτρονικές πληρωμές, αυτό το γάντζωμα από το χαρτονόμισμα, αυτήν τη λατρεία για το (κρυμμένο) χρήμα στο σπίτι;
Μάταια ο λόγος πασχίζει να συρρικνώσει την πιθανότητα ενός τραπεζικού κραχ· ως μόνη «σταθερά» μέσα στο πέλαγος της αβεβαιότητας παραμένει το κομπόδεμα στο στρώμα...
Σύμφωνα με τους Financial Times, πέρυσι τυπώθηκαν στον κόσμο περί τα 230 δισ. χαρτονομίσματα, αριθμός που γνωρίζει αύξηση 5% ετησίως, καθαρά λόγω ύφεσης. Οταν κατέρρευσε η Lehman Brothers το 2008, αυξήθηκε κατακόρυφα η ζήτηση τραπεζογραμματίων· το ίδιο και στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τέλη Μαΐου οι Ελληνες είχαν εκτός τραπεζών, στα σπίτια ή σε θυρίδες, 45,2 δισ. ευρώ (περίπου όσα τον Ιούνιο του 2012 –43,3 δισ.– όταν ο φόβος ενός Grexit είχε πυροδοτήσει μαζικές αναλήψεις, και η Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα έστελνε αεροπορικώς στην Αθήνα πρόσθετες ποσότητες χαρτονομισμάτων). Τέλη Ιουνίου –λίγο πριν από τους περιορισμούς στις αναλήψεις– είχαν 50,5 δισ. ευρώ, ενώ τον Ιούλιο 50,1 δισ. (330 με 350 εκατ. ευρώ δαπανήθηκαν σε προμήθειες τροφίμων και καυσίμων). Σε καμιά άλλη χώρα της Ευρωζώνης δεν έχουν αποσυρθεί από τις τράπεζες τόσο μεγάλα ποσά: 27,8% του ΑΕΠ έναντι 6%-8% στις υπόλοιπες χώρες.
Προ ημερών, ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος έκανε έκκληση από το βήμα της Βουλής να εμπιστευτούν οι πολίτες το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και να επιστρέψουν τα χρήματα που έχουν «κάτω από το στρώμα». Ομως λίγοι είναι εκείνοι –τουλάχιστον ακόμη– που δείχνουν έτοιμοι να αποχωριστούν το πολύτιμο «μασούρι» στο βάθος της μυστικής κρυψώνας, τον ιδρώτα ετών. Λίγοι εγκαταλείπουν την τακτοποιημένη δεσμίδα, το ψηλαφητό νόμισμα, το ισχυρό σύμβολο κάθε κοινωνίας, το φετίχ με την τεράστια υλική δύναμη, το κατεξοχήν εμπόρευμα-πρότυπο, το χρήμα.
Δεν είναι μια λογιστική μονάδα αγοραστικής δύναμης, μια χάρτινη αποθήκη πλούτου, αλλά ένα είδωλο που καθρεφτίζει το μέγεθος της εσωτερικής γαλήνης και του εξωτερικού εκτοπίσματος.
Βαθιές οι ρίζες:
Από την ανταλλαγή ειδών, τη συναλλαγή με μέταλλα, τάλαντα, οβολούς και τα πρώτα νομίσματα (7ο αι. π.Χ.) από ήλεκτρο, κράμα χρυσού και αργύρου, η αντίληψη της κάθε εποχής για τον κόσμο αποτυπώνεται στο νόμισμα (και από τον 17ο αι. και στο χαρτονόμισμα), το «λαλούν σύμβολο», τον μάρτυρα της ισχύος της εκάστοτε εξουσίας και των επιτευγμάτων της...
Το νόμισμα δεν είναι ένα απλό ισοδύναμο της αξίας αγαθών και υπηρεσιών, κατέχει μια ανεξάρτητη υλική υπόσταση, μια αυτοτελή πηγή αξίας. Ολο και μεγαλύτερη, συντριπτική. Ομως ο εσωτερικός χαρακτήρας του αποδυναμώνεται, καθώς όλο και λιγότερο η ουσία του καθορίζεται από τις κοινωνικές λειτουργίες που επιτελεί, από τις κοινωνικές σχέσεις που δημιουργεί. Ωστόσο, αυτό έχει μικρή σημασία στον προσωπικό μας μικρόκοσμο, με τη διάχυτη σύγχυση, τον πολύ φόβο, τη μηδαμινή εμπλοκή σε μια νέα αρχή. Με την προσκόλληση στα ελατήρια που αναδημιουργούν τον κόσμο αλλά και τον γκρεμίζουν.
Πώς αλλιώς να εξηγήσει κανείς, στην εποχή της άυλης επικοινωνίας και της αλματώδους εξοικείωσης με τις ηλεκτρονικές πληρωμές, αυτό το γάντζωμα από το χαρτονόμισμα, αυτήν τη λατρεία για το (κρυμμένο) χρήμα στο σπίτι;
Μάταια ο λόγος πασχίζει να συρρικνώσει την πιθανότητα ενός τραπεζικού κραχ· ως μόνη «σταθερά» μέσα στο πέλαγος της αβεβαιότητας παραμένει το κομπόδεμα στο στρώμα...
Σύμφωνα με τους Financial Times, πέρυσι τυπώθηκαν στον κόσμο περί τα 230 δισ. χαρτονομίσματα, αριθμός που γνωρίζει αύξηση 5% ετησίως, καθαρά λόγω ύφεσης. Οταν κατέρρευσε η Lehman Brothers το 2008, αυξήθηκε κατακόρυφα η ζήτηση τραπεζογραμματίων· το ίδιο και στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τέλη Μαΐου οι Ελληνες είχαν εκτός τραπεζών, στα σπίτια ή σε θυρίδες, 45,2 δισ. ευρώ (περίπου όσα τον Ιούνιο του 2012 –43,3 δισ.– όταν ο φόβος ενός Grexit είχε πυροδοτήσει μαζικές αναλήψεις, και η Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα έστελνε αεροπορικώς στην Αθήνα πρόσθετες ποσότητες χαρτονομισμάτων). Τέλη Ιουνίου –λίγο πριν από τους περιορισμούς στις αναλήψεις– είχαν 50,5 δισ. ευρώ, ενώ τον Ιούλιο 50,1 δισ. (330 με 350 εκατ. ευρώ δαπανήθηκαν σε προμήθειες τροφίμων και καυσίμων). Σε καμιά άλλη χώρα της Ευρωζώνης δεν έχουν αποσυρθεί από τις τράπεζες τόσο μεγάλα ποσά: 27,8% του ΑΕΠ έναντι 6%-8% στις υπόλοιπες χώρες.
Προ ημερών, ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος έκανε έκκληση από το βήμα της Βουλής να εμπιστευτούν οι πολίτες το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και να επιστρέψουν τα χρήματα που έχουν «κάτω από το στρώμα». Ομως λίγοι είναι εκείνοι –τουλάχιστον ακόμη– που δείχνουν έτοιμοι να αποχωριστούν το πολύτιμο «μασούρι» στο βάθος της μυστικής κρυψώνας, τον ιδρώτα ετών. Λίγοι εγκαταλείπουν την τακτοποιημένη δεσμίδα, το ψηλαφητό νόμισμα, το ισχυρό σύμβολο κάθε κοινωνίας, το φετίχ με την τεράστια υλική δύναμη, το κατεξοχήν εμπόρευμα-πρότυπο, το χρήμα.
Δεν είναι μια λογιστική μονάδα αγοραστικής δύναμης, μια χάρτινη αποθήκη πλούτου, αλλά ένα είδωλο που καθρεφτίζει το μέγεθος της εσωτερικής γαλήνης και του εξωτερικού εκτοπίσματος.
Βαθιές οι ρίζες:
Από την ανταλλαγή ειδών, τη συναλλαγή με μέταλλα, τάλαντα, οβολούς και τα πρώτα νομίσματα (7ο αι. π.Χ.) από ήλεκτρο, κράμα χρυσού και αργύρου, η αντίληψη της κάθε εποχής για τον κόσμο αποτυπώνεται στο νόμισμα (και από τον 17ο αι. και στο χαρτονόμισμα), το «λαλούν σύμβολο», τον μάρτυρα της ισχύος της εκάστοτε εξουσίας και των επιτευγμάτων της...
Το νόμισμα δεν είναι ένα απλό ισοδύναμο της αξίας αγαθών και υπηρεσιών, κατέχει μια ανεξάρτητη υλική υπόσταση, μια αυτοτελή πηγή αξίας. Ολο και μεγαλύτερη, συντριπτική. Ομως ο εσωτερικός χαρακτήρας του αποδυναμώνεται, καθώς όλο και λιγότερο η ουσία του καθορίζεται από τις κοινωνικές λειτουργίες που επιτελεί, από τις κοινωνικές σχέσεις που δημιουργεί. Ωστόσο, αυτό έχει μικρή σημασία στον προσωπικό μας μικρόκοσμο, με τη διάχυτη σύγχυση, τον πολύ φόβο, τη μηδαμινή εμπλοκή σε μια νέα αρχή. Με την προσκόλληση στα ελατήρια που αναδημιουργούν τον κόσμο αλλά και τον γκρεμίζουν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου