NEO ETOΣ ανατέλλει στον ορίζοντα της ανθρωπότητος. - Χρόνος και αιωνιότητα

Το  κείμενο που ακολουθεί  βασίζεται σε απομαγνητοφωνημένη ομιλία του τεως Μητροπολίτου Φλωρίνης ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΗ που έγινε στον ιερό ναό του Aγίου Παντελεήμονος Φλωρίνης στις 31-12-1974 κατα την αλλαγή του έτους το μεσονύκτιο


Το κείμενο το είχα αναρτήσει και πρόπερσι τέτοια ωρα. Το αναδημοσιεύω θεωρώντας το σαν έναν απ τους καλύτερους λόγους που έχει εκφωνήσει ρασοφόρος της ελληνικης εκκλησίας
 

Χωρίς να κρύβω την Χριστιανική μου πίστη αλλά και χωρίς να διστάζω να ασκήσω αυστηρή κριτική στους ρασοφόρους θεωρητικά υπηρέτες της και πρεσβευτές της (λέω θεωρητικά διότι η περισσότεροι έχουν "ξεφύγει" ξεφτιλίζοντας εαυτούς και θρησκεία) θέλω να διευκρινήσω πως η παρούσα ανάρτηση έχει ως στόχο ΑΥΣΤΗΡΑ ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΤΟΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟ και σε ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ την κατήχηση, γι αυτό και έχω συμπεριλάβει μόνο τα κομμάτια της ομιλίας που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν περισσότερο φιλοσοφικά παρά καθαρά θεολογικά, πλην του "κλεισίματος" το οποίο είναι μόνο δύο γραμμές

Πιστεύω οτι θα την βρούν ενδιαφέρουσα και θα προβληματιστουν ΟΛΟΙ όσοι την διαβάσουν

NEO ETOΣ ανατέλλει στον ορίζοντα της ανθρωπότητος.

Tί είναι ένα έτος εν συγκρίσει με τα χρόνια που πέρασαν και τα χρόνια που θα περάσουν; Eίναι μία σταγόνα του ωκεανού.

Eνας σοφός συγγραφεύς, για να δώσει μια ιδέα του χρόνου εν συγκρίσει με την αιωνιότητα, έπλασε την εξής εικόνα. Φανταστείτε, λέει, έναν απέραντο ωκεανό και πάνω από τα νερά του να πετάει ένα πουλί. Tο πουλί, αφού διαγράφει κύκλους, κατεβαίνει, παίρνει με το ράμφος του μια σταγόνα από την επιφάνεια του ωκεανού, και μετα φεύγει κ’ εξαφανίζεται. Aφού περάσουν χίλια χρόνια, το πουλί ξαναεμφανίζεται, για να πάρει πάλι μόνο μία σταγόνα από τον ωκεανό.

Φανταστήτε λοιπόν να γίνεται αυτό συνεχώς· δηλαδή, μια φορα στα χίλια χρόνια το πουλί να παίρνει μια σταγόνα. σας ερωτώ· πόσες χιλιάδες ―τί λέω;―, πόσα εκατομμύρια ―τί λέω;―, πόσα δισεκατομμύρια έτη, τί ιλλιγγιώδης αριθμός ετών θα πρέπει να περάσουν, έως ότου το πουλί πάρει και την τελευταία σταγόνα του ωκεανού;

Φαίνεται αδύνατο αυτό; Oχι, δεν είναι. Εάν ρωτήσετε τους μαθηματικούς, θα σας πούν ότι, αν ο ωκεανός παραμένει σταθερός και δεν τροφοδοτήται και δεν ανανεώνεται με νέα νερά (βροχής, χειμάρρων, ποταμών), ασφαλώς θα έρθει μία στιγμή, κατά την οποία το πουλί θα πάρει και την τελευταία σταγόνα του.

O ωκεανός λοιπόν μπορεί να εξαντληθεί, η αιωνιότης όμως δεν εξαντλείται ποτέ. Ω αιωνιότης!

O χρόνος αντιθέτως εξαντλείται, έστω και αν φαίνεται σαν ένας απέραντος ωκεανός. Πόσο διάστημα εχει περάσει αφ’ ότου δημιουργήθηκε ο κόσμος;
Διότι είναι επιστημονικώς αποδεδειγμένο, ότι κάποτε κόσμος δεν υπήρχε· δεν υπάρχει κανείς επιστήμων που ν’ αμφιβάλλει γι’ αυτό. H ύλη δεν είναι αιωνία. Kάποτε εμφανίστηκε. Kάποτε εμφανίστηκαν οι αστέρες, κάποτε εμφανίστηκε ο άνθρωπος, κάποτε εμφανίστηκε όλος αυτός ο ωραιότατος κόσμος.

Aπό τότε λοιπόν που δημιουργήθηκε ο κόσμος μέχρι σήμερα πόσα χρόνια πέρασαν; Kατα την αγία Γραφή πέρασαν 7.500 περίπου χρόνια (5.500 μέχρι τή γέννησι του Xριστου + 2.000 μέχρι σήμερα). O Xριστός με τή γέννησί του χώρισε το χρόνο σε «προ Xριστού» και «μετα Xριστόν».

Aπό την εποχή που ήρθε ο Xριστός μέχρι σήμερα έχουν περάσει 2.000 περίπου χρόνια. Kαι πόσα άραγε να υπολείπωνται μέχρι της συντελείας του κόσμου; Tο σκεφτήκατε;

Mπορεί κι απόψε να σημειωθεί το τέλος του κόσμου! Πώς; Aγνωστη η ωρα του Θεού. Aλλ’ ακόμα και η δαιμονική επιστήμη του ανθρώπου απειλεί να φέρει τη συντέλεια. Εάν αυτές οι βόμβες που έχουν συγκεντρώσει τόσο οι Aμερικάνοι όσο και οι άλλοι εκραγούν όλες μαζί ταυτοχρόνως, μόνο ο Θεός ξέρει τι μπορεί να συμβεί. (...)

Tότε, αγαπητοί μου, η αιωνιότης θα χωρισθεί σε δύο μεγάλες καταστάσεις. H μία ονομάζεται αιώνιος κόλασις, και η άλλη παράδεισος, αιώνιος ζωή. (...)

Προς τα εκεί λοιπόν βαδίζουμε, αγαπητοί μου.Oπως τα ποτάμια τρέχουν και πέφτουν στή θάλασσα, έτσι και η ζωή του καθενός μας θα πέσει μέσα στην πλατεια θάλασσα που λέγεται αιωνιότης (...)

Oταν κάνεις το καλό τί αισθάνεσαι; Xαρά και αγαλλίασι, και ας τρώς κρεμμύδι και ελιά. Παράδεισο έχεις μέσα στήν ψυχή σου, βασιλιάς είσαι. Aυτό που σέ κάνει να νιώθεις χαρά είναι μια ηχώ του παραδείσου.

Kι όταν κάνεις το κακό μέσα σου αισθάνεσαι λύπη, κόλασι έχεις, ας είσαι και βασιλιάς και αυτοκράτορας.

Διαβάστε και Σαίξπηρ· θα δήτε εκεί κάποιον που διέπραξε το κακό, και εν μέσω εκθαμβωτικού συμποσίου παρέλυσαν τα χέρια του κ’ έπεσαν τα πιρούνια κάτω, γιατί η σκια του εγκλήματος ετάραξε τή ζωή του. Kάνεις, δηλαδή, το κακό και αισθάνεσαι μέσα σου λύπη. Tί είναι αυτό; Kόλασις. Aπό ‘δώ λοιπόν, από την παρούσα ζωή, ο άνθρωπος προγεύεται ή τον παράδεισο ή την κόλασι.(...)

Πυροβολήστε τον χρόνο

Γράφει ο "ΚΙΜΠΙ"

Τη μυρωδιά της χειμωνιάτικης επαρχίας τη θυμάμαι παιδιόθεν διακριτική. Τούτη τη φορά μού φάνηκε υπερβολική, αποπνικτική. Σχεδόν προσβλητική. Ποια είναι αυτή η μυρωδιά, θα αναρωτηθείτε. Μια αναλογία ξύλου που καίγεται στο τζάκι ή στην ξυλόσομπα «καπνίζει» διακριτικά τον παγωμένο αέρα και μπερδεύεται γλυκά με τα αρώματα του νοτισμένου χώματος, του βρεγμένου ξύλου και της υγρής χειμωνιάτικης χλόης. Τούτη τη φορά μού φάνηκε να εισβάλει στα ρουθούνια μου η βαριά μυρωδιά ενός μικρού δάσους που καίγεται κάπου κοντά. Πάνω από τα χωριά και τις κωμοπόλεις μπορείς να διακρίνεις ένα ροζ-μοβ νέφος καπνού κι αιθάλης, όπου εξαφανίζονται οι τολύπες καπνού, τα λεπτά, λευκά ίχνη που αφήνει στον αέρα η φωτιά όταν ξαναενώνει τις οικογένειες γύρω από την εστία.

Το παρατήρησα και στην Αθήνα – και τη μυρωδιά και το νέφος. Το τζάκι, που ξαναεισέβαλε στα μικροαστικά όνειρα του διαμερίσματος «πολυτελούς κατασκευής» με πρόθεση κυρίως διακοσμητική και με διάθεση υπογράμμισης ενός νέου κοινωνικού status, ξαφνικά απέκτησε αξία χρήσης, υποκαθιστώντας το καλοριφέρ. Στην επαρχία, αντιστρόφως, το πρόσφορο υποκατάστατο της ακριβής κεντρικής θέρμανσης στη μνημονιακή εποχή φαίνεται να έχει γίνει η ξυλόσομπα. Αυτή διορθώνει τώρα τη βιασύνη πολλών να εξαφανίσουν από τις παραφορτωμένες ανακαινίσεις των πατρικών σπιτιών το τζάκι, που θύμιζε εποχές στέρησης, μιζέριας και βρομιάς για τις νοικοκυρές.

Γράφτηκε ήδη πως με τον χειμώνα των τζακιών και του καμένου ξύλου οι πόλεις θα γίνουν Λονδίνο βικτοριανής εποχής. Από άποψη καθαρά ενεργειακή, βρισκόμαστε ακόμη πιο πίσω από την Αγγλία του βιομηχανικού οργασμού. Είμαστε στη λίθινη εποχή, με το ξύλο να ανακτά το χαμένο έδαφος ως βασικό μέσο θέρμανσης. Ίσως και να ’μαι υπερβολικός, αλλά αυτό δεν είναι το μόνο πεδίο στο οποίο ο γραμμικός χρόνος φαίνεται να σπάει, και η κύληση στη ράγα της προόδου να γεμίζει ρωγμές, κενά και παρακάμψεις κυριολεκτικής οπισθοδρόμησης.

Έτσι, το απ-αίσιο και δυσ-τυχές 2013 (με βάση τα μέχρι στιγμής δεδομένα, κανέναν δεν έχω ακούσει να επαγγέλλεται κάτι ριζικά αντίθετο) διεκδικεί να καταγραφεί συμβολικά ως το πρώτο έτος της καθ’ ημάς μετανεωτερικής νέας λίθινης εποχής, με το ξύλο να παίρνει κεφάλι και να βγάζει τη γλώσσα στα κοιμισμένα υποθαλάσσια κοιτάσματα υδρογονανθράκων που περιμένουν τους απαλλοτριωτές τους.  

Αυτό είναι η ειρωνεία της Ιστορίας. Δεν είναι μόνο οι Μάγια που διαψεύστηκαν στην προφητεία τους για το τέλος του ημερολογιακού τους χρόνου. Καθώς μετράμε αντίστροφα τις ώρες και τις μέρες για το τέλος του 2012, ίσως αντιληφθούμε πόσο μάταιη αποδεικνύεται η ισόβια πίστη που έχουμε ορκιστεί από τη γέννησή μας στον χρόνο του ημερολογίου και του ρολογιού. 

 Για τις σύγχρονες γενιές -όπως συνέβη, με πολύ χειρότερους όρους, στις γενιές των ολέθριων παγκόσμιων πολέμων- ο βιωμένος χρόνος, ο χρόνος που γεμίζει από πραγματικά γεγονότα, πραγματικά αισθήματα και πραγματικές καταστάσεις, έρχεται σε πρωτοφανή σύγκρουση με τον ωρολογιακό και ημερολογιακό χρόνο. Αυτόν που υποσχόταν την «αλλαγή» σαν ένα τακτό, ανέμελο ραντεβού με μικρά μερίσματα προόδου, ευημερίας, βελτίωσης, έστω κι άνισα, άδικα κατανεμημένα. 

«Αύριο είναι μια άλλη μέρα», λέει στην κλασική κοινοτοπία της η Σκάρλετ Ο’ Χάρα, υπονοώντας ότι η επόμενη μέρα κατά τεκμήριο θα είναι καλύτερη από την προηγούμενη. Όπως ο επόμενος χρόνος θα είναι ευτυχέστερος και πιο καρποφόρος από τον προηγούμενο. Φευ! Καμιά εγγύηση δεν υπάρχει πια γι’ αυτό. «Έρχονται σκληρά και δύσκολα χρόνια», είναι η αυτοκρατορική, ειλικρινής και κυνική υπόσχεση της Μέρκελ στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, που καλούνται να βιαστούν για το ραντεβού με το άγνωστο. Το ημερολόγιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης, της οικουμενικής αγοράς, της γεωπολιτικής αναστάτωσης είναι γεμάτο γκρίζες ζώνες, δυσοίωνες προφητείες και χρονολογίες- σταθμούς που δεν σημαίνουν τίποτα απτό και θετικό για τη ζωή των ανθρώπων.

Αίφνης, την Πρωτοχρονιά του 2020 το ελληνικό δημόσιο χρέος υποτίθεται ότι θα έχει πέσει κάτω από το 120% του ΑΕΠ. Θα βρίσκεται δηλαδή εκεί που βρισκόταν το 2010, και ως εκ τούτου κάτι εξαιρετικό θα έχει συμβεί στη ζωή των εύπιστων νεοελλήνων, που θα πρέπει να συμβιβαστούν με την ιδέα 12 χρόνων εξαφανισμένων στη «σκουληκότρυπα» του χωροχρόνου. Μαζί με τον εξαφανισμένο αφηρημένο χρόνο, θα έχει εξαφανιστεί κοινωνικός πλούτος 400 δισ. ευρώ, αντίστοιχος με δύο ετήσια ΑΕΠ, αφηρημένη αξία που θα φουσκώσει τους ισολογισμούς κέρδους πιστωτικών ιδρυμάτων και επενδυτικών κεφαλαίων. Κι αυτόν τον χαμένο ημερολογιακό χρόνο θα πρέπει να τον γιορτάσουμε ως άξια θυσία χρόνου και χρήματος. Η οπισθοδρόμηση θα γιορταστεί λαμπρά ως πρόοδος. Ο στάσιμος χρόνος, βιωμένος ως άθροισμα ανθρώπινων απωλειών, ατομικών και συλλογικών, θα βραβευτεί ως θρίαμβος της επιτάχυνσης.

Κατά κάποιο τρόπο, η εξέλιξη αυτή δικαιώνει τους Γάλλους κομμουνάρους του 1871, που πυροβολούσαν τα δημόσια ρολόγια για να υπογραμμίσουν την ενστικτώδη τους αντίδραση στον επερχόμενο θρίαμβο του ωρολογιακού καπιταλισμού. Όπως συνέβη με το ημερολόγιο που αποσπάστηκε από τον κύκλο των εποχών, της φύσης και του θρησκευτικού εορτολογίου, έτσι και το ρολόι δραπέτευσε από τα καμπαναριά των εκκλησιών που υπενθύμιζαν τις ώρες της προσευχής, για να εξυπηρετήσει τη νέα κοινωνική μηχανική του βιομηχανικού καπιταλισμού. Έγινε χρονόμετρο για το ωράριο της εργασίας, για τη μέτρηση της παραγωγικότητας, για την επιτάχυνση της κυκλοφορίας του κεφαλαίου και των εμπορευμάτων, για τον εθνικό και παγκόσμιο συγχρονισμό των συναλλαγών, για τον συντονισμό των διεθνών αγορών που μένουν άγρυπνες, έτσι ώστε όταν κλείνει η Ασία να ανοίγει η Ευρώπη, κι όταν η Ευρώπη αποσύρεται για φαγητό να πιάνει δουλειά η Αμερική. Γιατί το έξυπνο χρήμα δεν κοιμάται ποτέ. Το ρολόι μετράει τον εργάσιμο και τον ελεύθερο χρόνο, μετράει ακόμη και τον νεκρό χρόνο, αυτόν του ύπνου, και τους ενοποιεί σε μια νέα, κοινή μηχανική διάρθρωση του χρόνου όπου ο παραγωγός είναι ταυτόχρονα καταναλωτής, δύο σε ένα, όπως του υπενθυμίζει κάθε συσκευή που χρησιμοποιεί στη δουλειά ή στην υποτιθέμενη σχόλη. Το PC, η μηχανή παραγωγής, το κινητό, το ρολόι χειρός, ακόμη και οι ηλεκτρικές συσκευές του σπιτιού μετρούν ακατάπαυστα τον χρόνο, τον κατακερματίζουν σε όλο και μικρότερες υποδιαιρέσεις, επιβάλλοντας την τυραννία της στιγμής. Όπου κάθε στιγμή δεν έχει πια άλλη χρήση και προορισμό από το να οδηγεί στην αμέσως επόμενη.

Το μυστικό ποτάμι του χρόνου

Του Ηλια Μαγκλινη

 

Σε λίγο ξημερώνει το 2013. Θα γιορτάσουμε μία ακόμα Πρωτοχρονιά, γεγονός παγερά αδιάφορο για το Σύμπαν βέβαια. Δεν υπάρχει το 2013, όπως δεν υπήρξε το 2012. Ημερομηνίες και χρονολογίες: επινοήσεις που αφορούν τους κατοίκους του απειροελάχιστου μα θαυμαστού αυτού πλανήτη που αιωρείται σαν γαλάζια κουκκίδα σε μία από τις σπείρες του Γαλαξία, διότι, για όλο αυτό το μυστήριο που μας περιβάλλει και οι αγγλόφωνοι ορίζουν, χάριν ελληνικού δανείου, ως «The Cosmos», ο χρόνος είναι πάντα κάτι άλλο. 

«Οταν δεν με ρωτούν τι είναι ο χρόνος, ξέρω τι είναι. Οταν όμως με ρωτούν, δεν ξέρω», έλεγε, σύμφωνα με τον Νόρμπερτ Ελίας ένας σοφός γέροντας. Από τον καιρό του Πλωτίνου και, αργότερα, του Αγίου Αυγουστίνου, όταν δηλαδή ο άνθρωπος άρχισε σιγά, πολύ σιγά, να εσωτερικεύει τον χρόνο, παίρνοντας αποστάσεις από τους χρόνους της φύσης, προσπαθούμε να κατανοήσουμε αυτό το μυστικό ποτάμι που κυλά ορμητικό.

Μικρός μεγάλος κόσμος

Ο Νεύτωνας μας έκανε να πιστέψουμε ότι ο χρόνος είναι κάτι σταθερό, αντικειμενικό, αλλά ο Αϊνστάιν και όλη η μετέπειτα φυσική του εικοστού αιώνα ανέτρεψαν διά παντός αυτή τη συνθήκη, βαπτίζοντας κάθε τι μέσα σε μια βασανιστική, όσο και συναρπαστική, σχετικότητα. Εμείς όμως, ακόμα ταυτίζουμε τον πρακτικό, χρηστικό χρόνο πάνω στη Γη με τον χρόνο των άστρων ή των μελανών οπών. Δεν πειράζει· είναι η ανάγκη μας τα πάντα να έχουν μιαν ανθρωποκεντρική χροιά. Την Πρωτοχρονιά δεν γιορτάζει μόνον η Αθήνα –ή η Νέα Υόρκη ή το Βερολίνο κ.τ.λ.–, γιορτάζει όλο το Σύμπαν. Η αίσθηση είναι γλυκιά, ανακουφιστική, σαν τον ύπνο: έχεις την ανάγκη να ξέρεις ότι «ξημερώνει μια άλλη ημέρα», ότι τίποτα δεν θα είναι όπως ήταν.

Κάπως έτσι, με τις χρονολογίες, τις συμβάσεις και τις ανθρώπινες ανάγκες μας, κι έχοντας επίγνωση της σχετικότητας, του αινίγματος που λέγεται «χρόνος», ξανοιγόμαστε όλο και περισσότερο στον εικοστό πρώτο αιώνα. Αν το 1989 μας προετοίμασε γι’ αυτόν, το 2001 και η 11η Σεπτεμβρίου μας έμπασαν μέσα του. Μετά και την κρίση του 2008, βρισκόμαστε πια για τα καλά στον ωκεανό του νέου αιώνα. Είναι περίεργο: ο εικοστός αιώνας είχε κάτι «μεγάλο», εκκωφαντικό. Μεγάλους πολέμους, παγκόσμιες υπερδυνάμεις, βιομηχανοποιημένες γενοκτονίες, όπλα μαζικής καταστροφής, πυρηνικές εκρήξεις, ηλεκτρονικούς υπολογιστές που καταλάμβαναν ένα ολόκληρο δωμάτιο, ακόμα μεγαλύτερη γνώση και συνείδηση του άπειρου Σύμπαντος – τεχνητά και φυσικά μεγέθη που έπλασε ή απλώς κατανόησε ώς ένα βαθμό ο άνθρωπος, τα οποία όμως ξεπερνούν τον άνθρωπο.  

Σήμερα, όλο αυτό το απέραντο, χωρίς να έχει χαθεί, μοιάζει να περνάει σε ένα άλλο επίπεδο, αποκτά μιαν άλλη συνεκτικότητα: η έννοια «παγκόσμιο χωριό» εδώ δεν είναι τυχαία. Ο Παγκόσμιος Ιστός καταργεί τον χώρο, αλλά φέρνει και μιαν άλλη αίσθηση του χρόνου. Αν κάποτε κατορθώσαμε να φορέσουμε τον χρόνο στον καρπό μας, τώρα πια ο χρόνος είναι εγκιβωτισμένος στον κινητό ηλεκτρονικό/τηλεφωνικό υπολογιστή που μας ενώνει με τους άλλους, είναι ταυτισμένος με την έννοια της επαφής περισσότερο από ποτέ άλλοτε. Ο κόσμος μας μικραίνει παραμένοντας απέραντος, αλλά η σύνδεσή μας με τους άλλους ανθρώπους, ελλειμματική και προβληματική κι αν είναι, δεν γνωρίζει πλέον χώρο ή χρόνο. Μπορεί το πρόβλημα της αποξένωσης, της μοναξιάς, να παραμένει έντονο, ωστόσο, θα τολμούσε να ισχυριστεί κάποιος πως ειδικά μετά το Διαδίκτυο, με ό,τι αυτό περιλαμβάνει, επιβεβαιώνεται ότι οι άνθρωποι μπορεί να συνδέονται μεταξύ τους με τρόπους που δεν φαντάζονται.

Ενας αόρατος ιστός

Nα σοβαρευτούμε, Αϊ-Βασίλη;

Της ΕΛΕΝΑΣ ΑΚΡΙΤΑ

 

Αγαπημένε /αγαπητέ/φίλτατε/ερίτιμε/ό,τι-να 'ναι-τέλος-πάντων/ Αϊ-Βασίλη,

 

Ηρθε πια η ώρα να κόψουμε την πλάκα, τις τσαχπινιές και το γλείψιμο. Καιρός να σοβαρευτούμε. Καιρός να συντονιστούμε. Καιρός να μιλήσουμε σαν ενήλικες.

 

Ζούμε σε εποχές όπου συμβάσεις και κλισέ τινάζονται στον αέρα. Είμαστε κουρασμένοι, είμαστε εκνευρισμένοι, σέρνουμε και κάτι χρόνιες αϋπνίες, έτσι να μας βρίσκονται.  

 

Οι παρέες που κάποτε νταχτίρντισες στα γόνατά σου (σε χρόνια που το νταχτίρντισμα δεν ισοδυναμούσε με παιδεραστία) μεγαλώσαν. Και δεν έχουν αντοχές για αηδίες - συγγνώμη κιόλας...

 

Προσπαθώ να σου πω με τρόπο πως αν έχεις σκοπό να κάνεις καμιά βόλτα από Ελλάδα μεριά, αυτά τα «χο χο χο», τους ταράνδους και τα ρέστα παγωτό, να τα βάλεις εκεί που γνωρίζεις. (Αν δεν γνωρίζεις πού ακριβώς, αρκετοί συμπολίτες μου είναι πρόθυμοι να σου υποδείξουν το ακριβές σημείο!)

 

Βλέπεις, όλα έχουν αλλάξει σε αυτή τη χώρα τη μικρή. Εμείς πρώτα μεγαλώναμε και μετά μαθαίναμε πως δεν υπάρχεις. Τα παιδιά σήμερα πρώτα μαθαίνουν πως δεν υπάρχεις και μετά μεγαλώνουν.

 

Γι' αυτό καλύτερα να περιορίσεις τις «αμερικανιές». Και μη ρωτήσεις κανέναν εδώ αν ήταν καλό παιδάκι. Το καλό και το κακό είναι έννοιες σχετικές πλέον. Βλέπεις, αλλάξανε τα δεδομένα, ανατράπηκε ο κόσμος μας. Εμείς έχουμε χάσει τα αυγά και τα καλάθια, οι λέξεις τους ορισμούς κι οι ορισμοί τις λέξεις τους...

 

Ζούμε χρόνια δύσκολα, Αϊ-Βασίλη. Ζούμε μια νέα Κατοχή. Ποιοι εμείς; Εμείς που την Κατοχή τη μάθαμε σαν έναν ξεθωριασμένο πίνακα... Εναν ξεχασμένο εφιάλτη παρελθουσών γενεών.

 

Τώρα όλα άλλαξαν. Ολα ήρθαν τα πάνω κάτω. Κι εμείς καλούμαστε να ξανασυστηθούμε με τους ανθρώπους. Και τα γεγονότα. Και τα πρόσωπα. Και τα πράγματα. Και την Ιστορία. Με τους καιρούς που βιώνουμε.

 

Αλλά πάνω απ' όλα, καλούμαστε να ξανασυστηθούμε με τον εαυτό μας. Με την πορεία μας. Με τις διαδρομές που πήραμε λάθος στροφή. Με τα ταξίδια που ξεκινήσαμε με χαλασμένη πυξίδα. Με τους μύθους που κατέρρευσαν. Με σταθερές που ακυρώθηκαν: «Σημασία έχει το ταξίδι κι όχι ο προορισμός». Τρίχες. Αν δεν αξίζει ο προορισμός, στα τσακίδια το ταξίδι.

 

Γι' αυτό σου λέω, Αϊ-Βασίλη. Μακριά από μας και κάνε ό,τι θες. Κι αν γουστάρεις, φάε κι ένα σκασμό κουλουράκια, μπισκοτάκια, κεκάκια που σου απιθώνουν δίπλα στην κάλτσα για τα δώρα. Αν η κυρία Κλάους σε αφήνει γέρο άνθρωπο να σαβουρώνεις τα άπειρα γλυκά και δεν αγχώνεται για του ανθρώπου της το ζάχαρο, ποια είμαι εγώ που θα σε κρίνω;

 

Ξέρω, σε άρπαξα απ' τα μούτρα. Σ' τα είπα όλα μαζεμένα, αγχωμένα, μονοκοπανιά. Αλλά βλέπεις ήρθε η ώρα να συντονιστούμε. Να σοβαρευτούμε. Κι αν στα δύσκολα, δεν μπορείς να σηκώσεις τα μανίκια, τότε μπες στο έλκηθρο και τράβα στην ευχή του Θεού.

 

Στην Ελλάδα «Αϊ-Βασίληδες» γίνανε οι ίδιοι οι Ελληνες. Για όσο ακόμα μπορούν. Για όσο ακόμα αντέχουν. Παλιά λέγαμε - και πολύ σωστά - πως η ιδιωτική πρωτοβουλία δεν μπορεί και δεν πρέπει να υποκαθιστά το κράτος. Οτι η «φιλανθρωπία» δημιουργεί ένα πλαδαρό κοινωνικό σύστημα, με άπειρες ανοχές και μηδενικές αντοχές. Με άπειρα δικαιώματα και μηδενικές  υποχρεώσεις. Το κράτος έχει ευθύνη για τον άστεγο, για τον άνεργο, για τον πεινασμένο. Το κράτος έχει υποχρέωση να λύσει το πρόβλημα - που εκείνο δημιούργησε. Ετσι είναι και έτσι ΠΡΕΠΕΙ να είναι! Τέρμα!

 

Απλά τώρα δεν μιλάμε πια για τη «φιλανθρωπία». Τώρα μιλάμε για ανθρωπιά. Τώρα μιλάμε για αλληλεγγύη. Οταν ο άλλος μπροστά στα μάτια σου βουλιάζει και σου απλώνει το χέρι, δεν κάθεσαι απαθής να βρίζεις το κράτος που δεν τον σώζει. Βουτάς, τον αρπάζεις, τον τραβάς με δύναμη πάνω. Και ΜΕΤΑ βρίζεις το κράτος. Και κάνεις ό,τι μπορείς για να αλλάξεις το κράτος!

 

EΠΙΣΤΗΜΗ: Τα 10 επιστημονικά «χαϊλάιτ» του 2012

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ

Πλούσιο σε επιστημονικές ανακαλύψεις και καινοτομίες σε τεχνολογικό επίπεδο ήταν το 2012 σύμφωνα με την αμερικανική επιθεώρηση Science, ενώ στην κορυφή της λίστας του περιοδικού με τα 10 σημαντικότερα επιτεύγματα της χρονιάς που φεύγει βρίσκεται η ανακάλυψη του μποζονίου του Χιγκς από τους επιταχυντές του CERN.

Το CERN ανακαλύπτει το «Σωματίδιο του Θεού»

1 Η παρατήρηση του σωματιδίου του Χιγκς, γνωστό και ως «Σωματίδιο του Θεού», έκλεισε έναν τεράστιο κύκλο στην επιστήμη της Φυσικής, αφού ολοκληρώνει το Καθιερωμένο Μοντέλο και παράλληλα ανοίγει μια νέα εποχή για την Επιστήμη που προς το παρόν δεν είναι ξεκάθαρο πού μπορεί να την οδηγήσει.

 

Το DNA των Ντενίσοβανς

2 Η πλήρης ανασύνθεση του γενετικού υλικού που βρέθηκε σε ένα κομμάτι κόκαλου και δύο ανθρώπινων δοντιών τα οποία ανακαλύφθηκαν σε μια σπηλιά στη Σιβηρία, έφερε στο φως τη μοναδική προς το παρόν εκπρόσωπο του είδους των Ντενίσοβανς, εξαδέλφων του Homo Sapiens.

ΠΡΟΣΩΠΑ: Διάσημοι ξένοι που έφυγαν το 2012

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 6: Αντόνι Τάπιες (88 ετών) καταλανός ζωγράφος και γλύπτης, τελευταίος μεγάλος καλλιτέχνης της ευρωπαϊκής πρωτοπορείας. 11: Γουίτνεϊ Χιούστον (48 ετών). «Η Φωνή». Η αμερικανίδα τραγουδίστρια του «I Will Always Loving You» βρέθηκε νεκρή στο μπάνιο της, θύμα της κοκαΐνης και των καρδιακών προβλημάτων που αντιμετώπιζε. ΜΑΡΤΙΟΣ 17: Τζον Ντέμιανιουκ (91 ετών), πρώην δεσμοφύλακας στο ναζιστικό στρατόπεδο Σόμπιμπορ. Πέθανε σε οίκο ευγηρίας στη Βαυαρία, περίπου ένα μήνα μετά την καταδίκη του σε πενταετή φυλάκιση για το ρόλο του στη δολοφονία 27.900 εβραίων. 25: Αντόνιο Ταμπούκι (68 ετών), ιταλός συγγραφέας, ανάμεσα στα έργα του ξεχωρίζουν το «Νυχτερινό στην Ινδία» και «Ισχυρίζεται ο Περέιρα». Μετέφρασε τα έργα του πορτογάλου ποιητή Φερνάντο Πεσόα. ΑΠΡΙΛΙΟΣ 7: Φανγκ Λιζί (76 ετών), αστροφυσικός που ονομάστηκε «Ζαχάροφ της Κίνας» για τους αγώνες του υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πέθανε στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου ζούσε μετά τα γεγονότα της πλατείας Τιανανμέν το 1989. 11: Αχμέτ Μπεν Μπελά (95 ετών), ένας από τους ιδρυτές του Μετώπου Εθνικής Απελευθέρωσης και πρώτος πρόεδρος της ανεξάρτητης Αλγερίας. ΜΑΙΟΣ 15: Κάρλος Φουέντες (83 ετών), ένας από τους σημαντικότερους λογοτέχνες της εποχής μας και από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της Λατινικής Αμερικής. Μαζί με τους δύο νομπελίστες, τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες και τον Περουβιανό Μάριο Βάργκας Λιόσα, o Kάρλος Φουέντες συντέλεσε αποφασιστικά στη μεγάλη «έκρηξη» και την ανανέωση της λατινοαμερικανικής λογοτεχνίας κατά τις δεκαετίες του 1960 και του 1970. 17: Ντόνα Σάμερ (63 ετών), η αμερικανίδα «βασίλισσα της ντίσκο» άφησε το σημάδι της στη δεκαετία του '70 με τραγούδια όπως το «Love to love you baby», «Last Dance» και «Hot Stuff». 18: Ντίτριχ Φίσερ-Ντισκάου (87 ετών), γερμανός βαρύτονος ένας από τους διασημότερους ερμηνευτές λίντερ στον κόσμο. 20: Ρόμπιν Γκιμπ (62 ετών), η φωνή του «Stayin' Alive» και των Bee Gees, το μόνο συγκρότημα στον κόσμο που είχε ταυτόχρονα πέντε τραγούδια του στο Top Ten.

ΠΡΟΣΩΠΑ: Διάσημοι ΕΛΛΗΝΕΣ που έφυγαν το 2012

Της ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ

Θεόδωρος Αγγελόπουλος (1935 – 2012)

Ο διεθνούς φήμης έλληνας σκηνοθέτης, έφυγε ξαφνικά από τη ζωή, όταν στις 24 Ιανουαρίου τραυματίστηκε σοβαρά από μία μοτοσικλέτα, στη Δραπετσώνα, στο διάλειμμα των γυρισμάτων της νέας του ταινίας «Η άλλη θάλασσα». Λίγες ώρες μετά άφησε την τελευταία του πνοή στο νοσοκομείο, σε ηλικία 77 ετών. Ήταν ένας από τους πιο σπουδαίους σκηνοθέτες παγκοσμίως, με μεγάλες διακρίσεις και ταινίες που αποτελούν πραγματικά διαμάντια όχι μόνο του ελληνικού, αλλά και του παγκόσμιου κινηματογράφου.

Νίκος Απέργης (1947 – 2012)

Ο ηθοποιός, γνωστός για τη συμμετοχή του σε πολλές ελληνικές ταινίες και θεατρικές παραστάσεις, αλλά και από την πολυετή θητεία του ως δημοτικός σύμβουλος στον Δήμο Αθηναίων, έφυγε από τη ζωή, χτυπημένος από τον καρκίνο, στις 3 Φεβρουαρίου, σε ηλικία 65 ετών.

Νίκος Βασταρδής (1924- 2012).

Μία από τις μεγάλες φυσιογνωμίες του Ελληνικού θεάτρου, με σημαντικές εμφανίσεις στη σκηνή. Ο Νίκος Βασταρδής, κόρη του οποίου είναι η ηθοποιός και σεναριογράφος Άννα Ανδριανού, έφυγε από τη ζωή στις 18 Μαρτίου σε ηλικία 88 ετών.

Σμαρούλα Γιούλη (1934-2012).

Αγαπημένη ελληνίδα ηθοποιός η οποία πρωταγωνίστησε σε πάρα πολλές ταινίες του ελληνικό κινηματογράφου, κάνοντας την πρώτη της εμφάνιση, ως παιδί θαύμα, στην ταινία «Φωνή της καρδιάς», δίπλα στον Αιμίλιο Βεάκη, το 1943. Το 1960 απέκτησε δική της θεατρική στέγη μαζί με τον σύζυγό της, Βαγγέλη Λιβαδά. Πέθανε στις 7 Μαρτίου, περίπου τρεις μήνες μετά τον θάνατο του συζύγου της, ο οποίος έφυγε από τη ζωή μετά από πυρκαγιά που ξέσπασε στο σπίτι τους. Η Σμαρούλα Γιούλη ήταν 78 ετών.

Άκις Δρακουλινάκος (1952 – 2012).

Έλληνας ηθοποιός, που είχε συμμετάσχει σε πολλές τηλεοπτικές σειρές και ήταν ενεργό μέλος του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Έφυγε αιφνίδια από τη ζωή, στις 7 Αυγούστου, σε ηλικία 60 χρόνων.

Θύμιος Καρακατσάνης (1940 – 2012)

Ο Αριστοφανικός ηθοποιός και εξαιρετικός σκηνοθέτης, που προκαλούσε με το πνεύμα του εντός αλλά και εκτός σκηνής πέθανε στις 30 Ιουνίου, στα 72 του χρόνια.

Κώστας Καρράς (1936 – 2012).

Γνωστός έλληνας ηθοποιός του θεάτρου, του κινηματογράφου, αλλά και της τηλεόρασης, ο Κώστα Καρράς ήταν απόφοιτος του Εθνικού Θεάτρου. Από το 2000 έως το 2007 ήταν βουλευτής, ενώ υπήρξε και επίτιμος πρόεδρος στο «Χαμόγελο του Παιδιού» από το 1994. Πέθανε από καρκίνο στις 6 Μαΐου. Ήταν 76 ετών.

Γιώργος Κάρτερ (1928 – 2012).

Σπουδαίος λογοτέχνης, δημοσιογράφος και κριτικός θεάτρου και τηλεόρασης. Ήταν αδελφός του ζωγράφου Ερνέστου Κάρτερ. Έφυγε από τη ζωή στις 22 Ιουλίου, σε ηλικία 84 ετών.

Ίρμα Κολάση (Irma Kolassi),  (1918 – 2012).

Η Ελληνίδα (Αρμενογαλλικής καταγωγής), μεσόφωνος, που είχε χαρακτηριστεί ως η Ελληνίδα Βικτόρια ντε λος Άνχελες, πέθανε στο Παρίσι, στις 27 Μαρτίου, σε ηλικία 94 χρόνων.

Γιώργος Λαζαρίδης (1927 – 2012).

Πραγματικός θεατράνθρωπος ο δημοσιογράφος, κριτικός, σκηνοθέτης, παραγωγός του ελληνικού θεάτρου και κινηματογράφου και θεατρικός συγγραφέας, δημοσίευσε ήδη από το 1948 τα πρώτα του χρονογραφήματα, ενώ την ίδια χρονιά άρχισε τη συνεργασία του ως βοηθός σκηνοθέτη με τους Νίκο Τσιφόρο και Αλέκο Σακελλάριο. Από τότε και μέχρι το τέλος, έζησε στο (και για το) θέατρο, συνδέοντας το όνομα του με μερικές από τις πιο σημαντικές στιγμές του. Πέθανε στις 9 Αυγούστου, σε ηλικία 85 χρόνων.

Νέστορας Μάτσας (1935 – 2012).

Έλληνας συγγραφέας και σκηνοθέτης, αδελφός του ηθοποιού Αρτέμη Μάτσα, ασχολήθηκε –πέρα από τη συγγραφή- με τον κινηματογράφο και ιδιαίτερα με τη διάσωση του λαογραφικού υλικού της Ελλάδος έχοντας στο ενεργητικό του περισσότερα από 70 ντοκιμαντέρ εθνογραφικού περιεχομένου. Έφυγε από τη ζωή στις 28 Ιουνίου, σε ηλικία 77 ετών.

Μιχάλης Μενιδιάτης (1932 – 2012)

Ο Μιχάλης Καλογράνης, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Μενίδι, εξού και το Μενιδιάτης. Παιδί φτωχής πολύτεκνης οικογένειας, άρχισε να παίζει μπουζούκι από πολύ μικρή ηλικία, ενώ πρωτοεμφανίστηκε σε λαϊκό πάλκο το 1953. Έγινε ιδιαίτερα γνωστός με τραγούδια του Απ. Καλδάρα, όπως «Περιφρόνα με, γλυκιά μου», «Λίγο λίγο θα με συνηθίσεις», «Πετραδάκι-πετραδάκι» κ.ά., ενώ υπήρξε ο δημιουργός του Κέντρου «Φαντασία». Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών, στις 21 Αυγούστου.

Δημήτρης Μητροπάνος (1948 – 2012)

Μία από τις σπουδαιέτερες ελληνικές φωνές, ο Δημήτρης Μητροπάνος ερμήνευσε μερικά από τα πιο γνωστά και αγαπημένα κυρίως λαϊκά, τραγούδια, ενώ μοναδική ήταν η συνεργασία του με τον Μάριο Τόκα, τον Θάνο Μικρούτσικο και τελευταία τον Σταμάτη Κραουνάκη. Ο Δημήτρης Μητροπάνος, μετά από πολύχρονη περιπέτεια με την υγεία του, άφησε την τελευταία του πνοή στις 17 Απριλίου, σε ηλικία 64 ετών, προκαλώντας συγκίνηση τόσο στο καλλιτεχνικό κόσμο όσο και στο κοινό που τον ακολουθούσε χρόνια τώρα μέσα από τα τραγούδια του.

ΠΡΟΣΩΠΑ: Τα βραβεία της Ακαδημίας Αθηνών για το 2012: «Yπόκλιση» στην αυτοθυσία και στον πολιτισμό

Της ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΡΟΥΜΠΟΥΛΑ

Χομαγιούν Ανγουάρ και Βακάρ Αχμέντ. Ισως κανείς δεν θυμάται αυτά τα δύο ονόματα. 

Ομως ποιος ξεχνά τους δύο Πακιστανούς, μόλις 18 και 33 ετών, που έχασαν τη ζωή τους στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν δύο συνανθρώπους τους, αναδεικνύοντας το μεγαλείο της ανθρώπινης αυτοθυσίας που δεν γνωρίζει χρώμα, φυλή και καταγωγή, ούτε φόβο και ρατσιστικές διαφορές...

Τον Απρίλιο του 2012 οι Χομαγιούν Ανγουάρ και Βακάρ Αχμέντ έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να απεκγλωβίσουν ένα ηλικιωμένο ζευγάρι Ελλήνων από τις ράγες του τρένου, αναδεικνύοντας το μεγαλείο της ανθρώπινης αυτοθυσίας που δεν γνωρίζει χρώμα, φυλή και καταγωγή. Λίγους μήνες αργότερα, η Ακαδημία Αθηνών βράβευσε μετά θάνατον τους δύο σύγχρονους ήρωες

Τον Απρίλιο του 2012, οι δύο αλλοδαποί, ο ένας χωρίς χαρτιά παραμονής στη χώρα, έσπευσαν να απεγκλωβίσουν ένα ηλικιωμένο ζευγάρι Ελλήνων από τις ράγες του τρένου. Ο τραγικός απολογισμός ήταν τέσσερις νεκροί. Για τη μεταφορά των σορών τους στο Πακιστάν χρειάστηκε να γίνει έρανος.

Η θυσία τους ήρθε σε μια εποχή που οι πρακτικές βίας της Χρυσής Αυγής εναντίον των μεταναστών απασχολούν την ελληνική κοινωνία ολοένα και περισσότερο. Αυτή την υπέρτατη πράξη αυτοθυσίας βράβευσε, μετά θάνατον, η Ακαδημία Αθηνών, δίνοντας τον τόνο στα φετινά βραβεία της. Ο πρόξενος του Παικιστάν ανέλαβε να στείλει τα χρηματικά έπαθλα, από 5.000 ευρώ για κάθε οικογένεια των θυμάτων.

Ενα Χρυσό και ένα Αργυρό Μετάλλιο, 37 Βραβεία, δέκα Επαίνους και 2 Εύφημες μνείες μοίρασε την Παρασκευή  το βράδυ το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα, στην πανηγυρική του συνεδρία λίγο πριν εκπνεύσει ο χρόνος. Μια τάση επιβράβευσης ανθρώπων και φορέων που υπηρετούν τη συντήρηση και ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς διακρίνεται στις επιλογές της Ακαδημίας. 

Ετσι το Χρυσό Μετάλλιο απονεμήθηκε στο επιστημονικό όργανο της Αρχαιολογικής Εταιρείας «Αρχαιολογική Εφημερίς», ένα από τα αρχαιότερα αρχαιολογικά περιοδικά του κόσμου, το οποίο εκδίδεται επί 175 χρόνια, από το 1837, παρουσιάζοντας αρχαιολογικές μελέτες και δημοσιεύσεις ανασκαφών.

Το Αργυρό Μετάλλιο δόθηκε στον Ιορδάνη Δημακόπουλο, αρχιτέκτονα και επί είκοσι πέντε και πλέον χρόνια γενικό διευθυντή Αναστηλώσεως των Μνημείων της Ελλάδας (1981-2000), μέλος του ΚΑΣ και του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων, «σε αναγνώριση του υψηλής στάθμης επιστημονικού του έργου και προσφοράς του». Στον Ι. Δημακόπουλο ανήκει η σύλληψη της ιδέας και της κατασκευής του υπόγειου κελύφους που στεγάζει τους θολωτούς βασιλικούς τάφους της Βεργίνας. Η παρατηρητικότητα και η επιστημονική περιέργεια -«τα μυστικά του», όπως μας είπε? τον οδήγησαν σε δεκάδες μελέτες, ανάμεσά τους και η τελευταία, «Ο Πλάτων, ο Φίλιππος Β΄ και ο θάλαμος των μακεδονικών τάφων», με την οποία αποδεικνύει ότι ο Πλάτων είχε δώσει λύση στο κτιριακό πρόβλημα των τάφων. Δύο ακόμη βραβεία αφιερώθηκαν στην πολιτιστική μας κληρονομιά: στον καθηγητή αρχιτεκτονικής Χαράλαμπο Μπούρα για τη «Βυζαντινή Αθήνα 10ος - 12ος αι.» (εκδ. Μουσείο Μπενάκη), ένα βιβλίο που αποκαλύπτει πολλά νέα στοιχεία για τη βυζαντινή Αθήνα, και την Ευρυδίκη-Ευδοκία Λέκα για την τρίτομη μελέτη της «Συντήρηση και αποκατάσταση γλυπτών κατά την αρχαιότητα: το παράδειγμα της αρχαϊκής γλυπτικής».

Το χιούμορ σε συνδυασμό με τον προβληματισμό τίμησε φέτος η Ακαδημία, βραβεύοντας τον δημοφιλή σκιτσογράφο ΚΥΡ (Γιάννης Κυριακόπουλος) για το σύνολο του έργου του. «Η μεγαλύτερη χαρά μου είναι ότι μια σοβαρή Ακαδημία βραβεύει το χιούμορ που προσφέρει το γέλιο, τόσο απαραίτητο σε αυτές τις δύσκολες μέρες, αλλά ταυτόχρονα και προβληματίζει», δήλωσε  ο σκιτσογράφος, εκτιμώντας ότι «το βραβείο απευθύνεται σε όλους τους συναδέλφους του».

 

«ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΩΝ»

ΚΟΣΜΟΣ: Οι λέξεις της χρονιάς

Του ΜΙΧΑΛΗ ΜΗΤΣΟΥ

Ενας τρόπος να περιγραφεί μια χρονική περίοδος είναι μέσα από τις λέξεις που ακούγονται στην τηλεόραση, στον Τύπο, στις παρέες. Κρίση, λιτότητα, χρέος, μνημόνιο, δόσεις, είναι λέξεις που μονοπωλούν τις συζητήσεις τα τελευταία χρόνια, ενώ άλλες (όπως το σπρεντ) αποδεικνύονται πιο εφήμερες.  

 

Το Λεξικό της Οξφόρδης, τόσο στη Βρετανία όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες, επιλέγει κάθε χρόνο τη λέξη της χρονιάς με διαφορετικά κριτήρια: να είναι πρωτότυπη, να είναι συμβολική, να είναι περίεργη, να προκαλεί συζητήσεις, να ξαφνιάζει.

 

Ανάμεσα στις υποψήφιες λέξεις στην Αγγλία για φέτος ήταν ο «Ευρωγεδδών» (η απειλή μιας οικονομικής κατάρρευσης της ευρωζώνης), το «πορνό για μαμάδες» (λόγω της επιτυχίας του βιβλίου «Πενήντα Αποχρώσεις του Γκρι»), το «μποζόνιο του Χιγκς» (πιο γνωστό ως σωματίδιο του Θεού) και ένας όρος που κατασκεύασαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: «Yolo» (you only live once, ζεις μονάχα μια φορά). Νικήτρια όμως αναδείχθηκε η λέξη:

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΣ: Νέα δικαιώματα για τους επιβάτες της ακτοπλοΐας από τις 31 Δεκεμβρίου

Σε ισχύ μπαίνουν από σήμερα 31 Δεκεμβρίου οι νέοι κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την καλύτερη φροντίδα των επιβατών όταν ταξιδεύουν μέσω θαλάσσης. Μεταξύ άλλων ο επιβάτες θα έχουν το δικαίωμα να διεκδικούν επιστροφή χρημάτων σε περιπτώσεις ματαίωσης ή καθυστερημένης αναχώρησης άνω των 90 λεπτών.

  Οι νέες ρυθμίσεις που έχουν ειδικό ενδιαφέρον για τους έλληνες επιβάτες προβλέπουν: 

-Την εγγύηση ως προς την επιλογή μεταξύ επιστροφής χρημάτων ή μεταφοράς με άλλο δρομολόγιο σε περιπτώσεις ματαίωσης ή καθυστερημένης αναχώρησης άνω των 90 λεπτών.

-Την αποζημίωση μεταξύ 25% και 50% της τιμής του εισιτηρίου σε περιπτώσεις καθυστερημένης άφιξης. 

-Την επαρκή συνδρομή (όπως ελαφρά γεύματα, γεύματα, αναψυκτικά και, όταν είναι αναγκαίο, κατάλυμα για μέχρι τρεις διανυκτερεύσεις, με οικονομική κάλυψη μέχρι 80 ευρώ ανά διανυκτέρευση) σε περιπτώσεις ματαίωσης ή καθυστερημένης αναχώρησης άνω των 90 λεπτών· 

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Απελευθερώνεται η διακίνηση επιστολών κάτω των 50 γραμμαρίων

Στην απελευθέρωση της διακίνησης επιστολών κάτω των 50 γραμμαρίων, την οποία έως τώρα κάνουν τα ΕΛΤΑ, προχωρεί η Ελλάδα από την 1η Ιανουαρίου, σε μια περίοδο που η ελληνική ταχυδρομική αγορά χαρακτηρίζεται από συνεχή πτώση.

Η τάση αυτή δικαιολογείται κυρίως από τη μεγάλη διείσδυση της κινητής τηλεφωνίας και του Διαδικτύου. Σύμφωνα με μελέτη της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, το 2011 η αξία της αγοράς διαμορφώθηκε στα 641,5 εκατ. ευρώ παρουσιάζοντας πτώση 9,1% σε σχέση με το 2010. Μεγαλύτερη ήταν η πτώση στο πλήθος των αντικειμένων που διακινήθηκαν, καθώς το 2011 έφθασαν στα 590,5 εκατ. τεμάχια, αριθμός μειωμένος κατά 13% σε σχέση με το 2010.

Σε ό,τι αφορά στο επιστολικό ταχυδρομείο, πάντως, κλάδο στον οποίο θα μπορούν στο εξής να δραστηριοποιηθούν και άλλες εταιρείες πλην των ΕΛΤΑ, η χώρα μας βρίσκεται κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο στην τιμολόγηση απλών επιστολών εσωτερικού (0,56 ευρώ), χρεώνοντας 0,6 ευρώ για ένα γράμμα βάρους 20 γραμμαρίων.

ΣΚΟΠΙΑ: Σε πολιτική περιδίνηση

Του Σταυρου Tζιμα

Τα όσα κωμικοτραγικά σημειώθηκαν τη Δευτέρα στο Κοινοβούλιο της FYROM κατά την ψήφιση του προϋπολογισμού της χώρας έδειξαν ότι κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο του Νίκολα Γκρούεφσκι.

Οι εικόνες με βουλευτές να ξυλοκοπούνται εντός της Βουλής από αστυνομικούς, δημοσιογράφους να εκδιώκονται βίαια από τα θεωρεία για να μην απαθανατίσουν τις τριτοκοσμικές σκηνές και οπαδούς κυβέρνησης και αντιπολίτευσης να δέρνονται μπροστά στο κτίριο της Βουλής, μόνο τιμή δεν περιποιούν για την κυβέρνηση και το πολιτικό σύστημα μιας χώρας που διεκδικεί την άμεση ένταξή της στην Ε.Ε. Οι δύο πλευρές, κυβέρνηση και αντιπολίτευση δηλαδή, εκτόξευσαν αλληλοκατηγορίες σε υψηλούς τόνους όσον αφορά στις ευθύνες περί τα επεισόδια, αλλά και τις πολιτικές επιδιώξεις τους.

Η κεντροαριστερή αξιωματική αντιπολίτευση (SDMS) χαρακτήρισε «κοινοβουλευτικό πραξικόπημα» τη σπουδή της κυβέρνησης να περάσει χωρίς ουσιαστική συζήτηση τον προϋπολογισμό του 2013 και ανακοίνωσε δυναμικές κινητοποιήσεις, ενώ ο πρωθυπουργός Νίκολα Γκρούεφσκι έκανε λόγο για «προσπάθεια βίαιης ανατροπής της δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης».

Το πολιτικό θερμόμετρο ανεβαίνει επικίνδυνα μετά και τα γεγονότα της «μαύρης Δευτέρας». Ο οξύτατος κομματικός ανταγωνισμός έρχεται να προστεθεί στον υποβόσκοντα εθνοτικό διχασμό και η χώρα βυθίζεται στην αβεβαιότητα και τη φτώχεια, με την ευρωπαϊκή προοπτική να απομακρύνεται.

Η πολιτική παντοδυναμία του Γκρούεφσκι και της κυβέρνησής του θα περίμενε κανείς ότι θα λειτουργούσε ως όχημα που θα οδηγούσε τη χώρα στον δρόμο της δημοκρατίας, των μεταρρυθμίσεων, της ανάπτυξης και στα «σαλόνια» του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε.

Οι προσδοκίες όσων, στη Δύση κυρίως, ήλπιζαν πως η άνοδος στην εξουσία ενός νέου ηγέτη θα άλλαζε προς το καλύτερο τα πράγματα, απαλλάσσοντας τη χώρα από τον παλαιοκομματισμό, τις απαρχαιωμένες τιτοϊκες δομές και την καλπάζουσα διαφθορά διαψεύστηκαν. Αντ’ αυτού, παρακολουθούν τον απόλυτο έλεγχο του κράτους από το κόμμα και τους ημετέρους, τη φίμωση των ΜΜΕ, την αλαζονεία, μα κυρίως την πολιτική του εξαρχαϊσμού και της διχαστικής εθνικιστικής ρητορικής που την έχουν φέρει σε αντιπαράθεση με το σύνολο των γειτονικών χωρών και στο εσωτερικό με το πανίσχυρο αλβανικό στοιχείο. Οι ετήσιες εκθέσεις προόδου της Κομισιόν για την υλοποίηση των κριτηρίων ώστε η FYROM να περάσει το κατώφλι της Ε.Ε., περισσότερο χαϊδεύουν αυτιά παρά απεικονίζουν την πραγματικότητα.

Στις Βρυξέλλες, η γραφειοκρατία δείχνει να προσπαθεί να σπρώχνει το πρόβλημα κάτω από το χαλί, παραβλέποντας ή υποβαθμίζοντας τη δραματική κατάσταση στην οποία έχει οδηγήσει το νευραλγικής σημασίας για τις βαλκανικές ισορροπίες κράτος η πολιτική Γκρούεφσκι. Ομως, η εικόνα είναι πολύ διαφορετική από εκείνη που εμφανίζουν οι κατά καιρούς απεσταλμένοι της Ε.Ε.

TOΥΡΚΙΑ: Συνομιλίες με τον Οτσαλάν για «αφοπλισμό του PKK» επιβεβαίωσε η Αγκυρα

Η τουρκική κυβέρνηση βρίσκεται σε συνομιλίες με τον Αμπντουλάχ Οτσαλάν, σε μια προσπάθεια να «πειστεί» ο φυλκισμένος ηγέτης του PKK να συνεναίσει στον οριστικό αφοπλισμό των κούρδων αυτονομιστών. Αυτό αποκάλυψε την Κυριακή ο Γιαλκίν Ακντογάν, σύμβουλος του τούρκου Πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν.

«Ο βασικός σκοπός αυτών των συναντήσεων (με τον Οτσαλάν) δεν είναι μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός, αλλά να πιεστεί η οργάνωση να παραδώσει τα όπλα της» δήλωσε ο Ακντογάν σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Ταράφ.

Ο ίδιος επέμεινε ότι στις επαφές των αξιωματούχων με τον Οτσαλάν η τουρκική κυβέρνηση δεν επιδιώκει τίποτα λιγότερο από τον αφοπλισμό του PKK και υπαινίχθηκε ότι η λύση της προσωρινής ανακωχής, όπως αυτή που έχουν κηρύξει οι κούρδοι αντάρτες, αποτελεί απλώς μια ευκαιρία για τους αυτονομιστές να ανασυνταχθούν και να αρχίσουν πάλι χτυπήματα.

Οι δηλώσεις του Ακντογάν έρχονται λίγες ημέρες αφότου ο ίδιος ο Ερντογάν είπε ότι οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες έχουν αρχίσει διαπραγματεύσεις με τον Οτσαλάν, ο οποίος εκτίει ποινή ισόβιας κάθειρξης σε φυλακή σε ένα νησί έξω από την Κωνσταντινούπολη. 

TA NEA

ΤΟΥΡΚΙΑ και ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ: Το δικαίωμα δημιουργίας ΑΟΖ

Του ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ

Είμαστε φοβερός λαός. Ειδικοί επί των πάντων, σε σημείο που να μπερδεύονται και οι εμπειρογνώμονες, οι οποίοι πέρασαν διά πυρός και σιδήρου για να ομιλούν με ακρίβεια για τα θέματα της αρμοδιότητάς τους. Αίφνης, όλοι έχουν γνώμη για την ΑΟΖ χωρίς να διαβάσουν τα 310 άρθρα της Συνθήκης για το Δίκαιο της Θάλασσας, ενώ οι αυτοπαρουσιαζόμενοι ως ειδήμονες, είδαν μία πόρτα ανοικτή και απλά μπήκαν... μέσα!

Είναι μεγάλη υπόθεση η ΑΟΖ και είναι δικαίωμα της Ελλάδας να προχωρήσει σε μονομερή ανακήρυξη, άρα όσα επί του αντιθέτου λέγονται και γράφονται -ότι δήθεν η ΑΟΖ είναι απάτη και προδοσία- προβληματίζουν και στενοχωρούν. Είναι άλλο πράγμα η ανακήρυξη και άλλο η οριοθέτηση. Ανακήρυξη έχουν κάνει 134 χώρες συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου, η οποία είναι κατεχόμενη και απειλείται σε μόνιμη βάση από την Τουρκία. Δεν άνοιξε μύτη, και η «αυτοσυγκράτηση» της Τουρκίας δεν οφείλεται μόνο στη στρατηγική συμφωνία της Λευκωσίας με το Ισραήλ.

Ούτε ειδικός είμαι, ούτε εμπειρογνώμονας. Εχω όμως την τύχη να γνωρίζω δύο σημαντικούς γνώστες του Δικαίου της Θάλασσας και της ΑΟΖ, τον Ανδρέα Ιακωβίδη και τον Θεόδωρο Καρυώτη. Εδωσαν μάχες από το 1982 και ουδείς μπορεί να τους κατηγορήσει ότι είναι... πράκτορες των Τούρκων. Αντίθετα, έχουν κολλήσει στον τοίχο την Τουρκία, ο πρώτος από το βήμα του ΟΗΕ και ο δεύτερος με διαλέξεις στα κέντρα εξουσίας.

Τα επιχειρήματα όσων εναντιώνονται στην ανακήρυξη της ΑΟΖ συμπίπτουν με τις τουρκικές θέσεις. Από το 1973 η Αγκυρα επιμένει να ισχυρίζεται ότι «η μοναδική διαφορά με την Ελλάδα είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας», ενώ ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΙ καν στην Αθήνα να θέσει την ΑΟΖ ως θέμα συζήτησης. Γνωρίζει ότι θα χάσει. Η δημιουργία της ΑΟΖ ήταν ο μοναδικός λόγος που η Αγκυρα καταψήφισε τη Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας.

ΤΟΥΡΚΙΑ και ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΕΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Η λογική του καλού παιδιού

Του ΣΑΒΒΑ ΚΑΛΕΝΤΕΡΙΔΗ

Η Τουρκία, τις δεκαετίες του ’80 και του ’90, με το «Χόρα», το «Σισμίκ» και το «Πίρι Ρέις» κατάφερε να γκριζάρει και να εγγράψει υποθήκες σ’ ολόκληρο το Αιγαίο, υποθήκες που κινδυνεύουν να γίνουν συμβόλαια ιδιοκτησίας μέσα από τις λεγόμενες διερευνητικές επαφές που υιοθέτησε το καταστροφικό δίδυμο Σημίτη - ΓΑΠ.

Οι επαφές αυτές μετέτρεψαν τη μία και μοναδική ελληνοτουρκική διαφορά, που ήταν η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, σε δέσμη τουρκικών διεκδικήσεων, με σκοπό να παραπεμφθούν «πακέτο» στο Διεθνές Δικαστήριο, με τραγικές συνέπειες για τα εθνικά μας συμφέροντα.

Ολο αυτό το διάστημα που διαρκούσαν οι αέναοι κύκλοι των διερευνητικών επαφών οι δύο χώρες υποτίθεται ότι είχαν δεσμευτεί να αποφύγουν μονομερείς ενέργειες στο ζήτημα των ερευνών στις αμφισβητούμενες περιοχές, για να μην τορπιλιστούν οι συνομιλίες, με την ελληνική πλευρά να παγιοποιεί με τη στάση της αυτή το καθεστώς αμφισβήτησης για το σύνολο του Αιγαίου!

Ενώ, όμως, η ελληνική πλευρά τηρούσε τη στάση του «απόλυτα καλού παιδιού» επί παντός επιστητού όσον αφορά τις σχέσεις της με την Τουρκία, η Αγκυρα, όταν είδε τις εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο και την κυπριακή ΑΟΖ να την ξεπερνούν και να δημιουργούν ένα περιβάλλον που απειλεί την τουρκική πολιτική, που αγνοεί το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, προέβη η ίδια σε μονομερείς ενέργειες, προκηρύσσοντας τον Απρίλιο του 2011 διεθνή διαγωνισμό για έρευνες σε οικόπεδα που εκτείνονται στην ελληνική υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, σε εκτεταμένη περιοχή ΝΑ του Καστελόριζου. Η κρατική εταιρία ΤΡΑΟ έκανε συνομιλίες με 13 ξένες εταιρίες, οι οποίες όμως δεν έδωσαν προσφορές, αφού ήταν εξοφθάλμως ορατή η παρανομία της Αγκυρας.

Τη μονομερή αυτή ενέργεια απέφυγε να καταγγείλει με σφοδρότητα η ελληνική κυβέρνηση, γιατί προφανώς το καταστροφικό δίδυμο ΓΑΠ - Δρούτσα αποδέχτηκε με κάποιον τρόπο τη θέση του Νταβούτογλου, ότι η δέσμευση για αποφυγή μονομερών ενεργειών αφορά το Αιγαίο και όχι τη Μεσόγειο, συγκαταλέγοντας αυθαιρέτως το σύμπλεγμα νησιών της Μεγίστης (Καστελόριζο) στη Μεσόγειο, αν υπολογίζει ότι υπάρχει ένα τέτοιο σύμπλεγμα νησιών.

Δηλαδή, έστω και αν -ως υπόθεση εργασίας- προσχωρήσουμε στην τουρκική λογική, η Ελλάδα θα παραμένει εγκλωβισμένη στη λογική του καλού παιδιού και ή θα αποφασίσει να μοιράσει το Αιγαίο μέσω του διαλόγου ή θα συμφωνήσει να παραπεμφθεί το σύνολο των τουρκικών διεκδικήσεων στο Διεθνές Δικαστήριο. Την ίδια στιγμή δε, η Τουρκία θα αμφισβητεί εντελώς ανενόχλητη, εμπράκτως, με μονομερείς ενέργειες την ελληνική υφαλοκρηπίδα του Καστελόριζου, της Κάσου, της Καρπάθου, της Κρήτης και της Γαύδου -την τελευταία τη διεκδικεί ολόκληρη και ως έκταση-, να μην το ξεχνάμε κι αυτό!

ΤΟΥΡΚΙΑ: Οι «κοριοί» στην οικία του Ερντογάν και το δίκτυο Γκιουλέν

Ο Τούρκος πρωθυπουργός Ερντογάν αποκάλυψε στις 21 Δεκεμβρίου ότι συσκευές παρακολούθησης εντοπίστηκαν στο γραφείο του σπιτιού του, στην Αγκυρα, χωρίς ωστόσο να αποδώσει στο θέμα ιδιαίτερη σημασία. «Τέτοια πράγματα συμβαίνουν, όσα μέτρα και αν λαμβάνονται για την αποτροπή τους» είπε ο Ερντογάν.

Οσο και αν στην Τουρκία συντελείται τα τελευταία χρόνια όργιο παρακολουθήσεων, η υποκλοπή συνομιλιών του Τούρκου πρωθυπουργού δεν μπορεί παρά να γεννάει το εύλογο ερώτημα «ποιος;».

Το «βαθύ κράτος» της Τουρκίας, το οποίο επικαλέστηκε ο Ερντογάν, δεν είναι ο μοναδικός πιθανός δράστης. Ενας άλλος πόλος, όλο και πιο ανταγωνιστικός προς τον Ερντογάν, έχει ξεπηδήσει από τα σπλάχνα του ισλαμιστικού στρατοπέδου. Πρόκειται για το δίκτυο Γκιουλέν, το οποίο στήριξε την πολιτική άνοδο του Ερντογάν αλλά τώρα βρίσκεται σε αντιπαράθεση μαζί του.  

Ο μουλάς Φετουλάχ Γκιουλέν είναι εγκατεστημένος εδώ και 13 χρόνια στις ΗΠΑ και από εκεί κινεί τα νήματα μιας πανίσχυρης οργάνωσης που προσπαθεί να δώσει τον τόνο στο κυβερνών κόμμα AKP. Για τη σύγκρουση αυτή, πιθανότατα, ο Ταγίπ Ερντογάν δεν έχει συμφέρον να μιλήσει ανοικτά.

Τα μέσα ενημέρωσης που ανήκουν στο δίκτυο Γκιουλέν υποστήριξαν, όπως και ο Ερντογάν, ότι για τις παρακολουθήσεις ευθύνεται το βαθύ κράτος, το πλέγμα στρατιωτικών, κρατικών και παρακρατικών μηχανισμών που όριζε τις τύχες της Τουρκίας μέχρι την άνοδο του Ερντογάν στην εξουσία. «Η μάχη μας ενάντια στο βαθύ κράτος θα συνεχιστεί. Δεν θα μπορούσα ποτέ να ισχυριστώ ότι έχουμε ξεριζώσει ή καταργήσει το βαθύ κράτος. Βαθύ κράτος υπάρχει σε κάθε χώρα και καμία χώρα δεν μπορεί εύκολα να απαλλαγεί από αυτό. Το βαθύ κράτος είναι σαν ιός, επανεμφανίζεται όταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές» είπε ο Τούρκος πρωθυπουργός. «Σύμφωνα με πληροφορίες που έλαβα από εμπιστευτικές πηγές και σύμφωνα με δικές μου παρατηρήσεις» έγραψε ο σχολιαστής Αντέμ Γιαβούζ Ασλάν, που θεωρείται προσκείμενος στους γκιουλενιστές, «κάποιο μέλος παράνομης οργάνωσης του στρατού υπέκλεπτε τις συνομιλίες του Τούρκου πρωθυπουργού. Αυτό σημαίνει ότι η μάχη της Τουρκίας απέναντι στους παράνομους μηχανισμούς στους κόλπους του κράτους απέχει πολύ από το τέλος της».

Αντιθέτως η εφημερίδα «Χουριέτ» υποβάθμισε τα περί βαθέος κράτους και περιέγραψε ως ενδεχόμενη την εμπλοκή του δικτύου Γκιουλέν: 

"Eπίγεια σοφία"

Κάθε έξοδος είναι είσοδος κάπου αλλού.

Tom Stoppard,    Τσεχοαμερικανός σκηνοθέτης

Παν εφήμερον, και το μνημονεύον και το μνημονευόμενον.

Μάρκος Αυρήλιος,   121-180 μ.Χ.,   Ρωμαίος Αυτοκράτορας

Ο χρόνος δίνει όλες τις απαντήσεις  χωρίς να χρειάζεται καν τις ερωτήσεις.

Ευριπίδης,   480-406 π.Χ.,   Αρχαίος τραγικός