TOYΡΚΙΑ - ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ: Tο σχέδιο της Αγκυρας πίσω από τις πιέσεις για κοινές περιπολίες

Toυ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΣΤΡΙΩΤΗ

Τουρκικής «προέλευσης» είναι η πρόταση την οποία με διάφορους τρόπους επιχειρούν να επιβάλουν στην Ελλάδα ορισμένοι εταίροι υποστηρίζοντας ότι το πρόβλημα των μεταναστευτικών ροών και ο αποτελεσματικός έλεγχος των εξωτερικών συνόρων της Ευρώπης εξαρτάται από τις... κοινές περιπολίες του Λιμενικού της Ελλάδας και της Τουρκίας.

Οπως αποκαλύπτει το «Εθνος της Κυριακής», η ιδέα αυτή δεν είναι καθόλου αθώα καθώς το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας έχει συμπεριλάβει το ζήτημα της Ερευνας και Διάσωσης (SAR) στις «εκκρεμείς διαφορές στο Αιγαίο» όπου μάλιστα προτείνεται τελικά μια μορφή κοινής δράσης για τις επιχειρήσεις SAR στο μεγαλύτερο μέρος του Αιγαίου.

Η Τουρκία, αν και ο ICAO έχει αναθέσει στην Ελλάδα τις αρμοδιότητες Ερευνας και Διάσωσης σε όλη την περιοχή που καλύπτει το FIR Αθηνών, επιχειρεί να αμφισβητήσει αυτή την αρμοδιότητα μέσω του ΙΜΟ στον οποίο έχει καταθέσει μονομερώς χάρτη με τον οποίο αναλαμβάνει η Αγκυρα την Ερευνα και Διάσωση μέχρι το μέσο του Αιγαίου (SRR).

Εκμεταλλευόμενη αυτήν τη διάσταση που φαίνεται να υπάρχει και παρά τη διεθνή πρακτική όπου οι θαλάσσιες και εναέριες Ζώνες SAR ταυτίζονται, η Τουρκία επιδιώκει την ανατροπή αυτής της πρακτικής και στην επίσημη ιστοσελίδα του τουρκικού ΥΠΕΞ απαιτεί τελικά τη συνδιαχείριση στο Αιγαίο.

Με την επίκληση της υποτιθεμένης επικάλυψης των Ζωνών SAR των δυο χωρών (η οποία προκαλείται από την απαίτηση της Τουρκίας να έχει αρμοδιότητες μέχρι το μέσο του Αιγαίου), η Τουρκία επικαλείται το άρθρο 2.1.5 της Συνθήκης του Αμβούργου του 1979 για να εξασφαλίσει... νομότυπα, αρμοδιότητα σε περιοχές που βρίσκονται στην «καρδιά» του Αιγαίου και της ελληνικής επικράτειας.

Το άρθρο της Συνθήκης του Αμβούργου αναφέρει συγκεκριμένα:

«2.1.5 Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ των Μερών για τα ακριβή όρια της περιοχής Ερευνας και Διάσωσης, τα Μέρη θα πρέπει να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να επιτύχουν συμφωνία σχετικά με τις κατάλληλες ρυθμίσεις βάσει των οποίων θα παρέχεται ο συντονισμός για την Ερευνα και Διάσωση στην περιοχή. Ο Γενικός Γραμματέας θα πρέπει να έχει ενημερωθεί γι' αυτές τις ρυθμίσεις».

Η Τουρκία έτσι επιχειρεί να δημιουργήσει μια ιδιαίτερη «γκρίζα ζώνη» στο Αιγαίο, στην οποία απαιτεί, επικαλούμενη εκ των υστέρων την επικάλυψη, να αποκτήσει συνδιαχείριση με την Ελλάδα. Φυσικά με βάση τις αποφάσεις του ICAO καμιά επικάλυψη δεν υπάρχει και ούτε φυσικά θα μπορούσε η οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση να δεχθεί ότι η Τουρκία θα ασκεί ουσιαστικές αρμοδιότητες ακόμη και δυτικά των ελληνικών νησιών, μέχρι σχεδόν το μέσο του Αιγαίου, καθώς αυτό αποτελεί το πρώτο βήμα για την επιβολή του πυρήνα των διεκδικήσεων εναντίον της χώρας μας, τη διχοτόμηση και τη συγκυριαρχία στο Αιγαίο.

Η... διευκόλυνση
Αυτήν ακριβώς την επιδίωξη της Τουρκίας επιχειρούν να επιβάλουν στην Ελλάδα ως μορφή συνεργασίας για τη διάσωση των μεταναστών οι Ευρωπαίοι εταίροι και κυρίως οι Γερμανοί, γνωρίζοντας βεβαίως ότι απλώς θυσιάζουν κυριαρχικά δικαιώματα ενός κράτους-μέλους προκειμένου να ικανοποιηθεί ο κ. Ερντογάν και να διευκολύνει τους ίδιους μειώνοντας τη ροή των μεταναστευτικών ρευμάτων.

Δεν είναι τυχαίο ότι ξαφνικά και ενώ το πρόβλημα της λαθρομετανάστευσης από την Τουρκία είναι υπαρκτό εδώ και τουλάχιστον δεκαπέντε χρόνια, οι εταίροι μόνον τώρα ανακάλυψαν τη «λύση» των κοινών περιπολιών, όταν αυτό απαιτήθηκε από τον κ. Ερντογάν ως ένα πρόσθετο αντάλλαγμα στο «καλάθι» που του προσφέρουν το Βερολίνο και οι άλλες βορειοευρωπαϊκές πρωτεύουσες, που προβάλλουν το θέμα της φύλαξης των ευρωπαϊκών συνόρων.

Εξάλλου αποτελεί και ζήτημα αρχής και αξιοπιστίας της ΕΕ να διαπιστώνει ότι υπάρχει θέμα φύλαξης των εξωτερικών συνόρων και να αναθέτει αυτή την ύψιστη αποστολή στο... τουρκικό Λιμενικό. Η προσπάθεια ντε φάκτο επιβολής αυτού του καθεστώτος συνδιαχείρισης στο Αιγαίο είναι ίσως ακόμη πιο σοβαρή απειλή κι από αυτό το επεισόδιο των Ιμίων:

Γιατί το επεισόδιο των Ιμίων αντανακλά την έμπρακτη αμφισβήτηση συγκεκριμένης βραχονησίδας (συν τις υπόλοιπες «γκρίζες ζώνες»), ενώ η απόπειρα επιχειρησιακής διχοτόμησης του Αιγαίου ουσιαστικά οδηγεί στον εγκλωβισμό όλων των νησιών του Βόρειου, Ανατολικού, Κεντρικού Αιγαίου και της Δωδεκανήσου, σε ζώνη που, σε πρώτη τουλάχιστον φάση, κρίσιμες αρμοδιότητες θα περιέρχονται στην Τουρκία.

Με δύο ΝΟΤΑΜ την τελευταία εβδομάδα η Τουρκία δεν αμφισβήτησε μόνο την αρμοδιότητα της Ελλάδας για Ερευνα και Διάσωση γενικώς εντός του FIR Αθηνών όπως πράττει συνήθως (καθώς στο FIR Αθηνών περιλαμβάνονται και μεγάλες περιοχές του διεθνούς εναερίου χώρου και των διεθνών υδάτων), αλλά προχώρησε και σε μια ιδιαιτέρα σοβαρή πρόκληση, θέλοντας, με αφορμή τα δεκάδες ναυάγια με βάρκες των μεταναστών που Τούρκοι δουλέμποροι οδηγούν στα ελληνικά νησιά, να διεκδικήσει την άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων ακόμη και εντός των... ελληνικών χωρικών υδάτων των 6 ν.μ.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΠΕΡΙΟΧΩΝ
Ασκήσεις και προκλήσεις δοκιμάζουν την Ελλάδα

Συμπτωματικά και οι δύο ΝΟΤΑΜ που αμφισβήτησε η Τουρκία αφορούσαν τη Σάμο. Η μία ΝΟΤΑΜ ήταν για Ερευνα και Διάσωση στο ανατολικό άκρο του νησιού και η άλλη για το νότιο τμήμα του (ΝΟΤΑΜ Α0099/16 στις 13 Ιανουαρίου και Α0079/16 στις 13 Ιανουαρίου). Και οι δύο αναγγελίες αφορούσαν Ερευνα και Διάσωση εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων και του εναερίου χώρου. Η Τουρκία έσπευσε να αμφισβητήσει το δικαίωμα αυτό της χώρας μας και με την έκδοση δικών της ΝΟΤΑΜ απαίτησε η επιχείρηση SAR να γίνει υπό τον συντονισμό των τουρκικών Αρχών.

 

Αυτή φυσικά η πρακτική που επεχείρησε να επιβάλει η Τουρκία απορρίφθηκε από την Αθήνα, η οποία με δικά της μέσα επεχείρησε τη Διάσωση. Την ίδια στιγμή όμως δοκιμάζεται και η αντοχή της ελληνικής πλευράς στο Αιγαίο, καθώς είναι καθημερινές οι προκλητικές ενέργειες με τη δέσμευση και νέων περιοχών για ασκήσεις (μερικές εμπίπτουν στο FIR Αθηνών όπου μόνος αρμόδιος για τη δέσμευση περιοχών είναι οι ελληνικές Αρχές).

Με τη ΝΟΤΑΜ Β0131/16 η Τουρκία είχε δεσμεύσει την Παρασκευή περιοχές για ασκήσεις που βρίσκονται εντός του FIR Αθηνών στην ευαίσθητη περιοχή μεταξύ της Ρόδου και του Καστελόριζου, προκαλώντας την αντίδραση της ελληνικής πλευράς, καθώς η ένδειξη της συγκεκριμένης ΝΟΤΑΜ παραπέμπει σε αναγγελία άσκησης εντός τουρκικής επικράτειας.

Ο στόχος της Τουρκίας είναι η καθημερινή αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας αλλά και των κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο ώστε να διαμορφωθεί η αντίληψη και εντός της ΕΕ και του ΝΑΤΟ ότι το Αιγαίο αποτελεί «ιδιαίτερη» περίπτωση. Η εμμονή μάλιστα της Τουρκίας με την άσκηση αρμοδιοτήτων όπως της SAR είναι επειδή θέλει να διασπάσει την ενότητα του Αιγαίου, όπου η χώρα μας, λόγω των νησιών, ελέγχει τον κρίσιμο για την Τουρκία θαλάσσιο διάδρομο, ένας έλεγχος που θα μπορούσε να μετατραπεί σε έλεγχο επί της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, περιορίζοντας έτσι την Τουρκία εντός της ζώνης των 6 ν.μ. από την τουρκική ακτή.