ΤΟΥΡΚΙΑ - ΕΝΕΡΓΕΙΑ - ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ: Ο θησαυρός της «κρυφής ζώνης»

Του ΝΙΚΟΥ ΜΕΛΕΤΗ

Σε αγώνα δρόµου µεταξύ πετρελαϊκών κολοσσών και κυβερνήσεων µετατρέπεται η προσπάθεια καθορισµού του τρόπου εξαγωγής των τεράστιων ποσοτήτων φυσικού αερίου από τη Λεκάνη της Λεβαντίνης, στις ΑΟΖ της Κύπρου, του Ισραήλ και του Λιβάνου, επιλογή η οποία έχει όχι µόνο οικονοµική αλλά κρίσιµη γεωστρατηγική σηµασία.

Τις τελευταίες εβδοµάδες ένα πραγµατικό µπαράζ δηµοσιευµάτων στον διεθνή Τύπο αλλά και δηλώσεις Τούρκων αξιωµατούχων προσπαθούν να δηµιουργήσουν κλίµα σχεδόν ειληµµένης απόφασης για τη µεταφορά του αερίου της περιοχής µέσω αγωγού από το έδαφός της γείτονος προς την Ευρώπη.

Οµως, εκτός των σοβαρών πολιτικών ζητηµάτων (της προηγούµενης λύσης του Κυπριακού και της παράδοσης από την ισραηλινή ηγεσία του ισχυρότερου όπλου του Ισραήλ στα χέρια του κ. Ερντογάν), υπάρχουν πλέον σοβαρές ενστάσεις, που προέρχονται και από τις µεγάλες εταιρείες που έχουν εµπλακεί στην εκµετάλλευση των κοιτασµάτων.

Η κυπριακή κυβέρνηση, όπως δήλωσε την Παρασκευή ο Πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης, θα ανακοινώσει επίσηµα σε 15 ηµέρες τις τελικές αποφάσεις και την πρόθεσή της να προχωρήσει έστω και µόνη της στην κατασκευή σταθµού LNG στο Βασιλικό (απόσταση 185 χιλιόµετρα από το Οικόπεδο 12), ενώ η Λευκωσία έχει καλέσει τόσο το Ισραήλ όσο και τον Λίβανο να εκµεταλλευτούν τις υποδοµές που θα δηµιουργηθούν εκεί για την εξαγωγή του φυσικού αερίου τους.

Με την κατασκευή του σταθµού αυτού, η Κύπρος θα αποκτήσει ένα σηµαντικό προβάδισµα στον ανταγωνισµό αυτόν καθώς, εκτός από χώρα παραγωγός ενέργειας, θα µετατραπεί και σε σηµαντικό κόµβο µεταφοράς του υγροποιηµένου φυσικού αερίου προς τις αγορές. Η Κύπρος µέχρι το 2025 θα µπορεί σύµφωνα µε δήλωση του Χαράλαµπου Ελληνα, προέδρου της ΚΡΕΤΥΚ (Κρατική Εταιρεία Υδρογονανθράκων Κύπρου), να παράγει 25 εκατοµµύρια τόνους LNG τον χρόνο καλύπτοντας το 50% των πρόσθετων ενεργειακών αναγκών της ΕΕ.

 

Ο γρίφος

Η Λευκωσία όµως, για να αποκτήσει ρόλο κόµβου εξαγωγής φυσικού αερίου, θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι ένα µέρος τουλάχιστον του ισραηλινού φυσικού αερίου, κυρίως από το κοίτασµα Λεβιάθαν, θα εξαχθεί από το Βασιλικό. Οι ποσότητες που το Ισραήλ θα διαθέσει προς εξαγωγή, σύµφωνα µε την έκθεση της επιτροπής που είχε συγκροτηθεί υπό τον Shaul Tzemach, θα φθάνουν τα 500 BCM (δισ. κυβικά µέτρα) µε τα υπόλοιπα 450 BCM να παραµένουν για τις εσωτερικές ανάγκες και ως στρατηγικά αποθέµατα.

Η Εκθεση αυτή, η οποία δεσµεύει και τις αποφάσεις της ισραηλινής κυβέρνησης, αφήνει ελεύθερη την επιλογή για την κατασκευή σταθµού LNG ακόµη και σε έδαφος που δεν ελέγχεται από το Ισραήλ.

Τα πλεονεκτήµατα της επιλογής του σταθµού LNG για το Ισραήλ είναι πρόδηλα:  

 

Κοντινή απόσταση του Λεβιάθαν από την Κύπρο και µεγαλύτερη ασφάλεια σε σχέση µε αγωγούς που θα διέρχονται από τον βυθό του Λιβάνου και της Συρίας, σηµαντική εξοικονόµηση πόρων και συνεπώς ανταγωνιστικότερες τιµές στη διεθνή αγορά, και κυρίως ευελιξία στην αναζήτηση αγορών, κάτι που δεν εξασφαλίζει η δηµιουργία δικτύου σταθερών αγωγών προς την Τουρκία.

Αποφασιστικής σηµασίας είναι η υποστήριξη που προσφέρει στα σχέδια της Λευκωσίας ο αµερικανικός κολοσσός Noble Energy.

Ο Gerald Peereboom, διευθυντής LNG της NOBLE ENERGY, σε οµιλία του την Πέµπτη στο µεγαλύτερο παγκοσµίως συνέδριο του είδους (LNG 17- Houston) προανήγγελλε ουσιαστικά ότι η περιοχή του Βασιλικού (σύµφωνα και µε τη µελέτη σκοπιµότητας που πραγµατοποιεί η γαλλική εταιρεία Technip) είναι ικανή να φιλοξενήσει τουλάχιστον 5 γραµµές υγροποίησης 5ΜΤΡΑ, δύο δεξαµενές αποθήκευσης και δύο αγκυροβόλια για φόρτωση πλοίων.

Οι εξελίξεις αυτές δεν αφήνουν αδιάφορη την Ελλάδα, καθώς έστω κι αν η διαδικασία ερευνών σε Ιόνιο και νότια της Κρήτης είναι ακόµη σε προγενέστερο στάδιο, η τελική απόφαση για την εκµετάλλευση του φυσικού αερίου της Κύπρου και του Ισραήλ επηρεάζουν και τις επιλογές της Αθήνας. Εξάλλου δεν είναι τυχαίο ότι στο τέλος Μαΐου θα επισκεφτεί το Ισραήλ και ο Δ. Αβραµόπουλος για συνοµιλίες και για να προετοιµαστεί το Συµβούλιο Ανώτατης Συνεργασίας µεταξύ των δύο κυβερνήσεων, που εκτός των θεµάτων στρατηγικής συνεργασίας θα επικεντρωθούν και στην Ενέργεια.

 

Ντοκουµέντα
Η Αθήνα προς το παρόν περιµένει να δει πώς θα κινηθεί η Τουρκία και εάν θα επιχειρήσει να προκαλέσει κρίση στέλνοντας το νέο της απόκτηµα, το ερευνητικό σκάφος Barbaros (που προς το παρόν παραµένει σε αγκυροβόλιο του Μαρµαρά) στην ΑΟΖ της Κύπρου νοτίως του Καστελόριζου.

Παρά την εντύπωση που υπάρχει ότι δεν έχουν πραγµατοποιηθεί έρευνες στην επίµαχη περιοχή, από το 2002 η µεγάλη νορβηγική εταιρεία ερευνών TGS-Nopec έχει πραγµατοποιήσει 2D έρευνες και ο χάρτης έχει δηµοσιευθεί επεξεργασµένος εκ νέου τον Ιούλιο του 2010, αλλά δεν είναι γνωστό εάν η ελληνική κυβέρνηση έχει γνώση των προκαταρκτικών στοιχείων που έχουν προκύψει από αυτή την έρευνα.

Δεν είναι τυχαίο πάντως ότι πριν από δύο χρόνια είχαν δηµοσιευθεί πληροφορίες ότι ισραηλινή εταιρεία είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον να ξεκινήσει έρευνες στη συγκεκριµένη περιοχή, η οποία αποτελεί τη φυσική συνέχεια της λεκάνης της Λεβαντίνης όπου έχουν ανακαλυφθεί τα µεγάλα κοιτάσµατα του φυσικού αερίου.

Η κυβέρνηση, κατανοώντας τις δυσκολίες που θα έκρυβε το εγχείρηµα µονοµερούς οριοθέτησης της ΑΟΖ στη θαλάσσια περιοχή µεταξύ Κρήτης - Αιγύπτου - Κύπρου - Τουρκίας, έχει επιλέξει νέα τακτική προσπαθώντας να κτίσει ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο το οποίο θα δηµιουργήσει ασφαλές περιβάλλον για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο.

Αυτή η προσπάθεια φυσικά δεν θα αποδώσει άµεσα καρπούς, αλλά η κυβέρνηση ελπίζει ότι µπορεί να ερεθίσει το ενδιαφέρον της ΕΕ για εξασφάλιση νέων ενεργειακών πόρων που ανήκουν µάλιστα και σε µέλη της, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος.

Τα πλεονεκτήµατα της µεταφοράς υγροποιηµένου φυσικού αερίου στην Ιαπωνία για παράδειγµα παρουσίασε πρόσφατα ο αµερικανικός κολοσσός Noble Energy.