RADAR: Ο ΑΓΡΥΠΝΟΣ ΦΡΟΥΡΟΣ: ΚΟΣΜΟΣ - ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: Φραγή στην εισαγωγή ψαριών «εισβολέων» που απειλούν τα θαλάσσια οικοσυστήματα

Εφαρμογές που θα αποφέρουν λύσεις για την αντιμετώπιση μιας από τις μεγαλύτερες απειλές για τα θαλάσσια οικοσυστήματα θα ξεκινήσουν να εφαρμόζονται στην παγκόσμια ναυτιλία από τον επόμενο χρόνο. Στόχος είναι να αποτραπεί το φαινόμενο της εισαγωγής ψαριών «εισβολέων» από το ένα οικοσύστημα στο άλλο, το οποίο συχνά έχει ως αποτέλεσμα τον αποδεκατισμό των τοπικών ψαριών και άλλων θαλάσσιων οργανισμών, που είναι μοναδικά σε κάποιες περιοχές του πλανήτη. Το ζήτημα αυτό τέθηκε, μεταξύ άλλων, προ ημερών, στο πλαίσιο του Green4Sea Forum, που πραγματοποιήθηκε στο Ευγενίδειο Ιδρυμα.

Πρόκειται για ένα πρόβλημα που οφείλεται στον τρόπο με τον οποίο γίνεται η φόρτωση ενός πλοίου στο λιμάνι αναχώρησης. Οταν το πλοίο είναι άδειο, τίθενται σε χρήση οι δεξαμενές έρματος, δηλαδή ανοίγουν ειδικά τμήματα στον πυθμένα του πλοίου, ώστε να γεμίσουν με θαλασσινό νερό. Αυτό γίνεται για να προστεθεί βάρος στο πλοίο και να ενισχυθεί η ευστάθειά του κατά τη μεταφορά των χιλιάδων τόνων που θα κληθεί να φορτώσει και να μεταφέρει, συχνά σε άλλα μέρη του κόσμου. Το πρόβλημα προκύπτει όταν οι δεξαμενές πρέπει να αδειάσουν. Τότε είναι εξαιρετικά εύκολη η απελευθέρωση θαλάσσιων ειδών και οργανισμών (που προέρχονται από το λιμάνι αναχώρησης), στην περιοχή όπου φτάνει το πλοίο για να ξεφορτώσει. Πέραν βέβαια των ξένων ειδών, σημαντική είναι και η ρύπανση που μπορεί να προκύψει, καθώς συχνά στις δεξαμενές του έρματος βρίσκονται υπολείμματα επικίνδυνων χημικών ουσιών, λιπαντικών και άλλων προϊόντων πετρελαίου ή και ιζήματα.

Το ζήτημα αυτό επιχειρήθηκε να αντιμετωπιστεί από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (IMO) με τη σχετική συνθήκη BWM (Βallast Water Management Convention) που υιοθετήθηκε τον Φεβρουάριο του 2004 και πλέον αναμένεται να ξεκινήσει να εφαρμόζεται διεθνώς. Σύμφωνα με τον κ. Ηλία Καριαμπά, στέλεχος του αμερικανικού νηογνώμονα (ABS Europe), μέχρι σήμερα τη συνθήκη έχουν υπογράψει 36 από τα κράτη-μέλη του IMO, που αντιπροσωπεύουν το 29% της παγκόσμιας ναυτιλίας. Σημειώνεται ότι η συνθήκη θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται εντός 12 μηνών από την υπογραφή της, από τουλάχιστον 30 χώρες που να αντιπροσωπεύουν το 35% της παγκόσμιας ναυτιλίας.

Η βασικότερη υποχρέωση που απορρέει από τη συνθήκη είναι η τοποθέτηση σε όλα τα πλοία ενός συστήματος διαχείρισης του νερού που βρίσκεται στις δεξαμενές έρματος. Τα συστήματα αυτά αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια, υιοθετώντας διαφορετικές τεχνολογίες για να φτάσουν στο ίδιο αποτέλεσμα, δηλαδή στον διαχωρισμό/απομάκρυνση των θαλάσσιων οργανισμών και των λοιπών βιολογικών στοιχείων του νερού, με τη χρήση εξαιρετικά ευαίσθητων φίλτρων κατακράτησης.

Το επόμενο στάδιο της διαδικασίας αφορά την απολύμανση του νερού, ώστε να μην είναι δυνατή η αναπαραγωγή των οργανισμών που απομένουν. Αυτό γίνεται με διάφορες μεθόδους, ανάλογα με το μέγεθος του πλοίου, με δημοφιλέστερες τη χρήση χλωρίου και την ηλεκτρόλυση. Πάντως, όπως ανέφερε ο κ. Κωνσταντίνος Σταμπεδάκης, γεν. διευθυντής της ελληνικής εταιρείας Erma First, που έχει αναπτύξει σχετικές λύσεις, μέχρι σήμερα τέτοια συστήματα έχουν τοποθετηθεί σε πάνω από 1.000 πλοία, αλλά είναι λιγότερα από 10 αυτά στα οποία λειτουργούν, αφού οι πλοιοκτήτες δεν είναι ακόμα υποχρεωμένοι να τα θέσουν σε λειτουργία.