ΚΟΣΜΟΣ: Πώς θα είναι το 2030 ?

Η CIA πριν από 15 χρόνια (το 2000) προσπάθησε να δει τι μέλλει γενέσθαι το 2015.

Κάτι αντίστοιχο επιχειρεί σήμερα η Telegraph με τη βοήθεια οκτώ ακαδημαϊκών, δημοσιογράφων και αναλυτών οι οποίοι  παραθέτουν τις προβλέψεις τους για το έτος 2030. 

Ιδού ποιες είναι:

1. Οι θέσεις εργασίας της μεσαίας τάξης θα αυτοματοποιηθούν  

(Steve Fuller, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Warwick)
 

Μέχρι το 2030, η αυτοματοποίηση θα οδηγήσει σε απολύσεις εργαζομένων σε γραφεία, σε ανάλογη κλίμακα με ό,τι συνέβη στους εργάτες στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Στους εργαζόμενους αυτούς περιλαμβάνονται και άλλα επαγγέλματα, όπως δικηγόροι, γιατροί και καθηγητές. Η εξέλιξη αυτή θα παραμερίσει το κεντρικό δόγμα της «οικονομίας της γνώσης» που έχει τροφοδοτήσει την πολιτική φαντασία κατά το τελευταίο τέταρτο του αιώνα: δηλαδή, τα διαπιστευτήρια που είναι το κλειδί για την παραγωγικότητα.

Δύο συμπληρωματικές δυνάμεις θα βρίσκονται πίσω από αυτή την επανάσταση στην εργασία.  

Από τη μία πλευρά, η βελτιωμένη τεχνητή νοημοσύνη θα μηχανοποιήσει αποτελεσματικά την εκτέλεση πολλών από τις συνήθεις πολύπλοκες εργασίες που απασχολούν σήμερα τους επαγγελματίες, όπως είναι η διάγνωση μιας ασθένειας ή η κατάθεση ενός διπλώματος ευρεσιτεχνίας.  

Από την άλλη πλευρά, μια πιο απαιτητική κατηγορία καταναλωτών θα αμφισβητήσει την "προστιθέμενη αξία" του χειροποίητου, από τη στιγμή που θα εμφανιστούν μηχανήματα τα οποία θα μπορούν να εκτελέσουν τις σχετικές εργασίες πιο οικονομικά, ίσως και με μεγαλύτερη υπευθυνότητα. 

2. Το γενετικό "μοντάζ" θα είναι κάτι συνηθισμένο  

(Madhumita Murgia, συντάκτρια νέων τεχνολογιών)

Τα "σχεδιασμένα μωρά" μπορεί να ακούγονται σαν μια ιδέα από την επιστημονική φαντασία, αλλά το 2030 θα διαχειριζόμαστε τα ανθρώπινα γονίδια των εμβρύων πριν από τη γέννηση. Αυτό δεν είναι κάτι πρωτάκουστο. Έχουμε ήδη ξεκινήσει την επεξεργασία των εμβρύων των ζωντανών πλασμάτων.

Τον Οκτώβριο, κινέζοι επιστήμονες χρησιμοποίησαν την τεχνική επεξεργασίας του DNA CRISPR Cas 9 για τη δημιουργία δύο σκυλιών. Το μόνο που έκαναν ήταν να διαγράψουν ένα γονίδιο που ονομάζεται μυοστατίνη, το οποίο συνήθως εμποδίζει την παραγωγή των μυών. Αν πραγματοποιηθεί σε ανθρώπους, θα μπορούσε να αντιστρέψει ασθένειες μυϊκής ατροφίας. Λίγες εβδομάδες πριν από αυτό, το Ινστιτούτο Γονιδιωμάτων του Πεκίνου ανέφερε τη δημιουργία "μικροχοίρων", τα οποία θα πωλούνται αντί 1.600 δολ. ως κατοικίδια. Και τον Απρίλιο, μια άλλη κινεζική ομάδα ανέφερε την τροποποίηση ανθρώπινων εμβρύων στο εργαστήριο, σε μια αποτυχημένη προσπάθεια να θεραπεύσει μια θανατηφόρα διαταραχή του αίματος.

Εάν αυτές οι τεχνικές χρησιμοποιηθούν με υπευθυνότητα, μπορεί να μας βοηθήσουν να θεραπεύσουμε μέχρι στιγμής ανίατες ασθένειες, όπως οι νόσοι Huntington ή Tay Sachs, και να παρατείνουν μια υγιή ζωή παιδιών που ειδάλλως θα ήταν καταδικασμένα. Μέχρι το 2030, θα υπάρχουν αυστηροί νόμοι για τη διαχείριση των ανθρώπινων εμβρύων. Αλλά το κουτί της Πανδώρας έχει ήδη ανοίξει. 

3. Η κλιματική αλλαγή θα εκτοπίσει εκατομμύρια ανθρώπους 

( Neil Adger, καθηγητής της ανθρώπινης γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ)

Το 2030, οι άνθρωποι που έχουν εκτοπιστεί από τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα είναι η νέα πραγματικότητα. Πολλοί θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους εξαιτίας πλημμυρών, πυρκαγιών ή και ξηρασίας. Κατά την τελευταία δεκαετία, περίπου 20 εκατομμύρια άνθρωποι κάθε χρόνο εκτοπίστηκαν από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, σύμφωνα με το Συμβούλιο Προσφύγων της Νορβηγίας.

Ένα άλλο αποτέλεσμα θα είναι ο τεράστιος κίνδυνος για την παραγωγή τροφίμων και αυτό που είναι γνωστό ως επισιτιστική ασφάλεια. Ο James Clapper, διευθυντής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ, είπε στο Κογκρέσο τον Φεβρουάριο ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα "πιθανότατα θα δημιουργήσουν ή θα επιδεινώσουν ανθρωπιστικές κρίσεις και τους κινδύνους αστάθειας". Αλλά δεν μιλούσε για το 2030? Αυτή ήταν η εκτίμηση του για το 2015. Όταν οι τιμές των τροφίμων ανέβηκαν το 2010 και το 2011 έσυραν 44 εκατομμύρια ανθρώπους κάτω από το όριο της φτώχειας και πυροδότησαν εξεγέρσεις σε όλο τον κόσμο. Αυτός ο κίνδυνος θα αυξηθεί, καθώς η κλιματική αλλαγή οδηγεί σε ξηρασίας και ερήμωση εύφορης γης κατά το παρελθόν.

Αυτό μπορεί επίσης να δημιουργήσει πιο μόνιμη μετανάστευση. Έχουμε ήδη δει μια τεράστια παγκόσμια μετατόπιση από τις αγροτικές κοινότητες στις πόλεις, κυρίως εξαιτίας της αναζήτησης θέσεων εργασίας. Παρόλα αυτά, η αλλαγή του κλίματος μπορεί να ενισχύσει και να επιταχύνει αυτή τη διαδικασία. Δεν γνωρίζουμε αν η κλιματική αλλαγή θα προκαλέσει πολέμους. Αλλά είναι βέβαιο ότι θα επηρεάσει την ασφάλεια των τροφίμων, ακόμη και για τους υδάτινους πόρους που μοιράζονται γειτονικές χώρες, προκαλώντας εντάσεις. 

4. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα καταρρεύσει  

(Michael Keating, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Aberdeen)

Η βρετανική Συνομοσπονδία αντιπροσωπεύει μια νέα μορφή πολιτικής τάξης σε έναν κόσμο εθνικών κρατών. Η Σκωτία δεν αποφάσισε ποτέ αν θα μείνει ή αν θα φύγει από το Ηνωμένο Βασίλειο. Τώρα διαχειρίζεται τις υποθέσεις της, συμπεριλαμβανομένης της φορολογίας και της κοινωνικής πρόνοιας, και έχει μια ασφαλιστική δομή που μοιάζει περισσότερο με το σκανδιναβικό, παρά με το αγγλο-αμερικανικό μοντέλο. Συμβάλλει σε επίπεδο Ηνωμένου Βασιλείου ασφαλιστικό ταμείο για την άμβλυνση των οικονομικών πληγμάτων, και σε μια ένωση ασφάλειας επικεντρώθηκε στην συμβατική άμυνα και νέους κινδύνους από μη κρατικούς φορείς.

Η Αγγλία τελικά αποφάσισε να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά διαπραγματεύτηκε μια νέα εταιρική σχέση που θα της επιτρέπει κάποια επιστροφή, έστω και με μειωμένη επιρροή. Η Σκωτία έχει μια ειδική προσφορά, επιλέγοντας κάποιες από τις ευρωπαϊκές πολιτικές, συμπεριλαμβανομένης της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων, των αυστηρότερων κοινωνικές διατάξεων και της νέας κοινής ενεργειακής πολιτικής. Η Βόρεια Ιρλανδία έχει μια παρόμοια ρύθμιση, με τους πολίτες να απολαμβάνουν τα οφέλη της βρετανικής, της ιρλανδικής και της ευρωπαϊκής ιθαγένειας. Η Ουαλία φαίνεται να ακολουθεί τη Σκωτία, όπου θα μπορεί να επωφεληθεί.

Η κατάρρευση των Εργατικών και των Συντηρητικών εξαιτίας εσωτερικών διαφωνιών έχει δώσει τέλος στον δικομματισμό. Οι αναλυτές επιμένουν ότι το σύστημα είναι μη βιώσιμο. 

5. Το Isil θα ηττηθεί, αλλά το πνεύμα του θα ζει 

(Julie Lenarz, διευθύντρια Κέντρου Ανθρώπινης Ασφάλειας)

Το Isil δεν θα παραμείνει για πάντα στη Συρία και στο Ιράκ. Οι δυτικές εκστρατείες θα οδηγήσουν σε απώλειες εδαφών του, διατηρώντας παράλληλα την πίεση στην Αλ Κάιντα και τους συνεργάτες της. Θα διατηρήσει την επιρροή του στο Αφγανιστάν, το Πακιστάν, τη Βόρεια και την υποσαχάρια Αφρική.

Ωστόσο, για όσο διάστημα υπάρχει μια θεολογική δικαιολογία, η ισλαμιστική βία θα συνεχιστεί. Για να τελειώσει αυτό θα απαιτούνταν μία ευρεία Ισλαμική αναθεώρηση, αποσπώντας τη θρησκεία από την πολιτική και επιτρέποντας πιο ελεύθερες ερμηνείες του Κορανίου. Είναι απίθανο να πραγματοποιηθεί μια τέτοια ριζική μεταμόρφωση σε σύντομο χρονικό διάστημα, ή ακόμα και μεσοπρόθεσμα.

Εν τω μεταξύ, η "παλαιά τάξη" που έθεσαν οι πρώην αποικιοκρατικές δυνάμεις - όπως η συμφωνία Σάικς-Πικό που βοήθησε στη δημιουργία των σύγχρονων συνόρων της Συρίας - θα συνεχίσει να διαλύεται υπό την πίεση της πολιτικής αναταραχής. Και έτσι το πρόβλημα των ακυβέρνητων χωρών και των "αποτυχημένων κρατών" θα αυξηθεί. Αυτοί οι ακυβέρνητοι χώροι θα παράγουν ολοένα και πιο γόνιμο έδαφος για την τρομοκρατία. Οι κυβερνήσεις θα απαντήσουν με πιο εξειδικευμένες παρακολουθήσεις και ταξιδιωτικούς περιορισμούς. 

6. Η NASA θα ετοιμάζει μια προσγείωση στον Άρη 

(Sarah Knapton, συντάκτρια στο Science)

Είναι δύσκολο να προβλέψουμε το μέλλον των διαστημικών ταξιδιών, επειδή οι αερομεταφορές είναι ένας κλάδος που φαίνεται να έχει υποχωρήσει τις τελευταίες δεκαετίες. Το Concorde ταξίδεψε μια φορά επιβάτες σε υπερηχητικές ταχύτητες πέρα από τον Ατλαντικό σε λιγότερο από τέσσερις ώρες, ενώ αστροναύτες της NASA πηγαινοέρχονταν τακτικά στο διάστημα. Τώρα και τα δύο έργα έχουν καταργηθεί και οι Αμερικανοί πρέπει να μπαίνουν σε τροχιά με οχήματα ρωσικής τεχνολογίας από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου.

Οι ιδιωτικές εταιρείες έχουν επίσης υποστεί σοβαρές οπισθοδρομήσεις, με το θάνατο του Michael Alsbury της Virgin Galactic και την ανησυχητική έκρηξη του πυραύλου SpaceX.

Η NASA έχει δηλώσει ότι θέλει οι άνθρωποι να ζουν και να εργάζονται στον Άρη σε ανεξάρτητες αποικίες από τη δεκαετία του 2030. Τα πρώτα πειράματα μακριά από τον ISS θα λάβουν χώρα στο διάστημα μεταξύ Γης και Σελήνης, πριν αρχίσουν οι αποστολές από εγχειρήματα ακόμη πιο μακριά. Η Nasa λέει ότι είναι δεσμευμένη για το σχεδιασμό "ενός νέου και ισχυρού συστήματος μεταφοράς", το οποίο θα περιλαμβάνει την ηλιακή ηλεκτρική πρόωση, χρησιμοποιώντας την ενέργεια του ήλιου για να στείλει το διαστημόπλοιο βαθύτερα στο διάστημα. Φορτηγά πλοία μετακινούν προμήθειες στον Άρη μήνες ή ακόμη και χρόνια πριν από τους πρώτους ανθρώπους. 

7. Τα social media θα αρχίσουν να συγχωνεύονται με τον φυσικό κόσμο -

(Jamie Bartlett, διευθυντής του Κέντρου για την Ανάλυση των Social Media)

Στο περίφημο άρθρο του σχετικά με το μέλλον του σεξ στο περιοδικό Mondo 2000 1990, ο Howard Rheingold υποστήριξε ότι "ο ορισμός του έρωτα" θα "είναι σύντομα χαώδης", γιατί όλοι θα είναι τόσο όμορφοι όσο θέλουν και θα είναι σε θέση να έχουν εικονικό σεξ με οποιονδήποτε, οπουδήποτε.

Ακούμε συχνά πόσο πολύ καλύτερη θα είναι η εικονική πραγματικότητα από την πραγματικότητα. Προβλέπω ότι το 2030, οι άνθρωποι θα γράφουν για το πόσο κοντά είμαστε στο να έχουμε απίστευτα καλή VR - σε περίπου 10 ή 15 χρόνια. Αλλά προφανώς το πώς κοινωνικοποιούμαστε στο διαδίκτυο θα αλλάξει εντελώς, και, ακριβώς όπως κανείς δεν προέβλεψε το Facebook ή το Twitter, θα αλλάξει με τρόπους που δεν μπορούμε να φανταστούμε.

Μέχρι το 2030, ορισμένοι από τους πρώτους χρήστες του διαδικτύου - εκείνοι της δεκαετίας του 1970 και του 1980- θα πλησιάζουν στο τέλος της ζωής τους. Δεν θα ήθελαν βαρετές, παλιού τύπου επιτύμβιες στήλες. Περιμένω να δω νέες ψηφιακές επιτύμβιες στήλες, γεμάτες εικόνες, βίντεο και ενημερώσεις από τα social media. 

8. Η AI θα αναλάβει τη ζωή σας 

 (Laurence Dodds, αναλυτής)

Όταν σκεφτόμαστε την τεχνητή νοημοσύνη, πάντα φανταζόμαστε ότι θα μοιάζει με τους εαυτούς μας. Συχνά έχει κυριολεκτικά ανθρώπινο σχήμα. Αλλά ακόμα και όταν έχει ένα σώμα, μας θυμίζει με άλλους τρόπους: με τη μία και μοναδική ευφυΐα, την ατομική συνείδηση, έναν ψηφιακό εγκέφαλο σε ένα βάζο. Δεν θα μοιάζει έτσι το μέλλον. Αντ' αυτού, θα μας περιβάλλουν- όπως άλλωστε ήδη συμβαίνει- χιλιάδες, εκατομμύρια, δισεκατομμύρια μικροσκοπικές ψευδο-ευφυΐες, που μαζί συνθέτουν αυτό που ένα ντοκιμαντέρ ονόμασε "το αόρατο χέρι του αλγορίθμου".

Θα μας περιβάλλουν σε μια προσωπική κλίμακα: λογισμικό μηχανικής μάθησης που δημιουργεί αυτοματοποιημένα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που θα βασίζονται σε προηγούμενα γραπτά σας, ψηφιακοί βοηθοί που θα σας βοηθούν να τακτοποιήσετε φόρους και άλλα γραφειοκρατικά θέματα, γυμναστές, διατροφικές εφαρμογές, υπηρεσίες μετάφρασης και συνομιλίας για τους κοινωνικά αδέξιους.

Ωστόσο, θα πολλαπλασιαστούν και σε μεγαλύτερη κλίμακα: σενάρια πρόβλεψης του εγκλήματος, αποστολείς κίνησης, υποδομές ζωτικής σημασίας, έμπειρα συστήματα που θα αναλαμβάνουν όλο και περισσότερες από τις τρέχουσες εργασίες. 

 Καθώς η κοινωνία δημιουργεί όλο και μεγαλύτερα κύματα δεδομένων, θα πρέπει να στηριχθεί ακόμη περισσότερο σε μηχανήματα τα οποία μπορούν να ξεχωρίσουν τα μοτίβα από τον θόρυβο. Ενώ οι άνθρωποι θα σχεδιάζουν και θα επιβλέπουν τα συστήματα αυτά, είναι απίθανο ότι θα μπορέσουν να εκτιμήσουν πλήρως ή να ελέγχουν τον τρόπο που διαμορφώνουν τις υποθέσεις και τις απαντήσεις μας (σκεφτείτε τις επιπτώσεις της αυτοματοποιημένης πρόβλεψης του εγκλήματος για το φυλετικό προφίλ).

Αυτό είναι το όραμα της νοημοσύνης που απελευθερώνεται από το ανθρώπινο πρότυπο, που πολλαπλασιάζεται σε όλες τις σφαίρες της ζωής. Τι είναι άλλωστε το "Διαδίκτυο των Πραγμάτων" εκτός από ένα είδος ψηφιακού πανθεϊσμού, με μία χρησιμότητα σε κάθε κουζίνα και βραστήρα; Δεν θα είναι συνειδητή νοημοσύνη, αλλά θα προβαίνει σε κρίσεις και αποφάσεις που διαμορφώνουν τη ζωή μας με τρόπους τόσο πολύπλοκους, που πολύ λίγοι άνθρωποι στη Γη θα καταλάβουν πραγματικά την συνδυασμένη επίδραση τους στην ανθρωπότητα. Και δεν μπορούμε να ελέγξουμε αυτό που δεν καταλαβαίνουμε.

Κατά κάποιο τρόπο δεν είναι κάτι νέο. Οικονομολόγοι της Αυστριακής Σχολής όπως ο Φρίντριχ Χάγιεκ είδαν τον καπιταλισμό ως ένα είδος μεγάλου επεξεργαστή πληροφοριών για τη λήψη αποφάσεων στις τιμές, ανώτερο από κάθε δικτάτορα ή σοσιαλιστική γραφειοκρατία. Και ο συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας Τσάρλι Στρος υποστηρίζει ότι ήδη εξωγήινοι οργανισμοί έχουν εισβάλει στη Γη που ονομάζονται εταιρείες, των οποίων οι στόχοι και οι αποφάσεις είναι διαφορετικά από εκείνα των ανθρώπων που χρησιμεύουν ως κελιά τους. Νομίζω ότι θα θεωρήσουμε προφητικούς αυτούς τους φιλοσόφους που συνθέτουν αυτό που ο Richard Grusin αποκάλεσε "μη ανθρώπινη στροφή".

Παρόλα αυτά, η άνοδος των μικρών AI θα επιταχύνει και θα εμβαθύνει τη διαδικασία αυτή. Και ενώ η ιδέα των εταιρειών ως όντα με γραφεία φαίνεται εκκεντρική για τους περισσότερους ανθρώπους, η πλούσια σύγχρονη μυθολογία μας των ρομπότ και των τεράτων Φρανκενστάιν θα κάνει τα επόμενα στάδια αδύνατον να τα αγνοήσουμε. Ακόμα και τότε, κατά πάσα πιθανότητα δεν θα είμαστε σε θέση να το σταματήσουμε, επειδή οι περισσότεροι από εμάς δεν θα θέλουν πραγματικά.

Έτσι, εάν θέλετε να φανταστείτε το μέλλον, φανταστείτε εκατομμύρια μηχανές να μιλάνε η μία στην άλλη - ενώ οι άνθρωποι δυσκολεύονται να καταλάβουν, και στη συνέχεια, αδιαφορούν.