Η προχθεσινή τηλεφωνική επικοινωνία Ερντογάν - Ομπάμα για τη Συρία
αποτυπώνει με τον πιο ανάγλυφο τρόπο την απόσταση που μας χωρίζει από
την ψυχροπολεμική ατμόσφαιρα που είχε σκιάσει τις διμερείς σχέσεις των
δύο χωρών μετά την Ανοιξη του 2003, όταν τα αμερικανικά στρατεύματα δεν
μπόρεσαν να διέλθουν μέσω Τουρκίας για να ανοίξουν βόρειο μέτωπο στο
Ιράκ. Μία ατμόσφαιρα που έγινε ακόμη πιο βαριά μετά την υπόθεση του Μαβί
Μαρμαρά στα ανοικτά της Γάζας πριν από δύο χρόνια.
Σήμερα, η
Αγκυρα είναι ένας περιφερειακός παράγοντας που δεν μπορεί να παρακαμφθεί
από την Ουάσιγκτον στην προετοιμασία για την μετά Ασαντ εποχή στη
Συρία: Η βοήθεια που μπορεί να προωθήσει προς τους αντικαθεστωτικούς
είναι βαρύνουσας σημασίας, αλλά ακόμη πιο σημαντική είναι η επιρροή του
τουρκικού μετριοπαθούς μοντέλου του πολιτικού Ισλάμ, ώστε να αποκλεισθεί
ή να περιορισθεί η συμμετοχή εξτρεμιστών σουνιτών στην επόμενη
κυβέρνηση στη Δαμασκό.
Τα παραπάνω είναι δεδομένα και δημιουργούν
αμηχανία και προβληματισμό στην Ουάσιγκτον, στις αναλύσεις κέρδους -
κόστους που κάνουν οι σχεδιαστές της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής:
Από τη μια μεριά, υπάρχει ο πειρασμός να δοθεί «πράσινο φως» στην
Αγκυρα και να συντομευθεί η επιθανάτια αγωνία του καθεστώτος Ασαντ πριν
οι κάθε λογής εξτρεμιστές σουνίτες πάρουν το πάνω χέρι. Η λύση αυτή
παρακάμπτει τα δεδομένα βέτο της Ρωσίας και της Κίνας στο Συμβούλιο
Ασφαλείας του ΟΗΕ και περιορίζει τη δυνατότητα αντίδρασης του Ιράν.
Από την άλλη, υπάρχει ο φόβος ότι με την εγκαθίδρυση τουρκικού
προτεκτοράτου στη Συρία, η Αγκυρα δεν θα είναι απλά και μόνον ένας
επανακάμψας εταίρος των ΗΠΑ στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, αλλά μία
περιφερειακή δύναμη με απαιτήσεις συνδιαμόρφωσης της δυτικής στρατηγικής
στην περιοχή, σε μια στιγμή που για το ορατό μέλλον η Ουάσιγκτον δεν
μπορεί να σηκώσει το βάρος νέων στρατιωτικών επεμβάσεων.
Το
τίμημα κινδυνεύει να είναι ασύμφορα υψηλό για την αμερικανική πλευρά,
καθώς ύστερα από μια επιτυχή πολιτικο-στρατιωτική παρέμβαση στη Συρία, η
Αγκυρα μπορεί να εγείρει απαιτήσεις σε πολλά μέτωπα:
Στην
αραβοϊσραηλινή σύγκρουση εμφανιζόμενη ως προστάτης της αραβικής και
ιδιαίτερα της παλαιστινιακής πλευράς, μια εξέλιξη που θα εκμηδενίσει για
το Ισραήλ και το φιλοϊσραηλινό λόμπι στις ΗΠΑ τα όποια κέρδη από τον
τερματισμό της επιρροής του Ιράν στη Συρία.
Στη διένεξη ΗΠΑ -
Ιράν, όπου η Αγκυρα για να αντισταθμίσει τη δυσαρέσκεια της Τεχεράνης
για την απώλεια της Δαμασκού μπορεί να την στηρίξει τόσο απέναντι της
διεθνούς πίεσης για τον έλεγχο του πυρηνικού της προγράμματος όσο και
απέναντι στην απειλή του Ισραήλ ότι διατηρεί ελευθερία κινήσεων για
στρατιωτική δράση.
Στο Ιράκ, όπου Τουρκία και Ιράν στο όνομα της
αντικουρδικής αλληλεγγύης μπορεί να διαμορφώσουν με ακόμη πιο εμφανή
και επίσημο τρόπο μια διαίρεση της χώρας σε ζώνες επιρροής της Αγκυρας
και της Τεχεράνης.
Στις σχέσεις ΗΠΑ - Ρωσίας, όπου η Αγκυρα θα
κάνει ό,τι μπορεί για να μη χάσει το ρόλο της στα δίκτυα μεταφοράς
ενέργειας, είτε δυσχεραίνοντας μια συμφωνία κυρίων Ουάσιγκτον - Μόσχας,
είτε προχωρώντας σε ξεχωριστή διμερή διαπραγμάτευση με τη ρωσική πλευρά.
Με δυο λόγια, η Αγκυρα προβάλλει σαν ο αναγκαίος υπεργολάβος σήμερα,
που αύριο μπορεί να είναι σκληρός ανταγωνιστής και αντίπαλος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου