Ο Λάρι Σάμερς ξέρει καλύτερα. Στη στήλη του, στις εφημερίδες The
Washington Post και Financial Times, ο πρώην υπουργός Οικονομικών των
ΗΠΑ –επί κυβερνήσεως Κλίντον–, αλλά και πρώην οικονομικός σύμβουλος του
προέδρου Ομπάμα, εξηγεί τους λόγους για τους οποίους το ομοσπονδιακό
κράτος θα επεκταθεί, ανεξαρτήτως των προθέσεων είτε του προέδρου Ομπάμα
είτε του υποψηφίου των Ρεπουμπλικανών για την προεδρία, Μιτ Ρόμνεϊ.
Μέχρις εδώ, όλα καλά. Ο Σάμερς, όμως, δεν μας λέει τι πρέπει να κάνουμε
γι’ αυτό. Η σιωπή του είναι ενδεικτική ενός μεγαλύτερου προβλήματος: οι
«ταγοί μας», εκείνοι οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να διαμορφώνουν την
κοινή γνώμη, αυτολογοκρίνονται συχνά απλώς και μόνον για να
αυτοπροβληθούν.
«Οι εξωπραγματικές πιθανότητες συρρίκνωσης του κράτους», είναι ο τίτλος
του άρθρου του κ. Σάμερς στη Washington Post. Aπό το 1970, οι δαπάνες
του ομοσπονδιακού κράτους ανέρχονται κατά μέσον όρο στο 21% του
αμερικανικού ΑΕΠ. Ο κ. Σάμερς αναφέρεται σε τρεις σημαντικούς
παράγοντες, που θα κάνουν το ποσοστό αυτό να αυξηθεί:
Πρώτον, η αύξηση του μέσου όρου ηλικίας του πληθυσμού των ΗΠΑ θα αυξήσει
τον αριθμό των συνταξιούχων και όσων έχουν δικαίωμα στη δημόσια υγεία,
αυξάνοντας το σύνολο των δαπανών του ομοσπονδιακού κράτους κατά 5,6%του
ΑΕΠ.
Δεύτερον, η αύξηση των τοκοχρεολυσίων –καθώς εκτινάσσεται το δημόσιο
χρέος– θα αυξήσει επίσης τις εν λόγω δαπάνες κατά ακόμη 1,5% του ΑΕΠ.
Τρίτον, η «περιπλοκότητα» των αγορών από τις οποίες αγοράζει υπηρεσίες
το κράτος (όπως της υγείας, της έρευνας και της τεχνολογικής ανάπτυξης
κ.ά.) ωθεί το κόστος τους σε αυξήσεις μεγαλύτερες του πληθωρισμού.
Ας κάνουμε τις μαθηματικές πράξεις:
Κάποια στιγμή, τη δεκαετία του 2020 –ο Σάμερς δεν είναι ακριβής– οι εν λόγω αυξήσεις θα υπερβούν στο σύνολό τους το 10% του ΑΕΠ. Αν τις αθροίσουμε με τον μέσο –ιστορικά– όρο των δαπανών του ομοσπονδιακού κράτους –ήτοι με το 21%– το κράτος θα έχει διευρυνθεί κατά σχεδόν 50%, στο 31% του ΑΕΠ. Μπορεί κανείς να «παίξει» με τους αριθμούς που προτείνει ο Σάμερς, αλλά σε γενικές γραμμές τα συμπεράσματά του είναι αναμφισβήτητα. Το μόνο που αμφισβητούν είναι αυτά τα οποία μας προτείνουν επί του παρόντος τόσο οι Δημοκρατικοί όσο και οι Ρεπουμπλικανοί.
Κάποια στιγμή, τη δεκαετία του 2020 –ο Σάμερς δεν είναι ακριβής– οι εν λόγω αυξήσεις θα υπερβούν στο σύνολό τους το 10% του ΑΕΠ. Αν τις αθροίσουμε με τον μέσο –ιστορικά– όρο των δαπανών του ομοσπονδιακού κράτους –ήτοι με το 21%– το κράτος θα έχει διευρυνθεί κατά σχεδόν 50%, στο 31% του ΑΕΠ. Μπορεί κανείς να «παίξει» με τους αριθμούς που προτείνει ο Σάμερς, αλλά σε γενικές γραμμές τα συμπεράσματά του είναι αναμφισβήτητα. Το μόνο που αμφισβητούν είναι αυτά τα οποία μας προτείνουν επί του παρόντος τόσο οι Δημοκρατικοί όσο και οι Ρεπουμπλικανοί.
Ο Ρόμνεϊ υπόσχεται να μειώσει τις δημόσιες δαπάνες
στο 20% του ΑΕΠ. Δύσκολο. Ακόμη και αν επιβάλει βαθύτατες περικοπές
κονδυλίων, θα καταφέρει μόνο να αντισταθμίσει μέρος της διεύρυνσης.
Ο
πρόεδρος Ομπάμα υποστηρίζει, από την πλευρά του, ότι δεν θα αυξήσει τους
φόρους για τα μεσαία εισοδήματα, που καθορίζονται ως 250.000 δολ.
ετησίως για ένα παντρεμένο ζευγάρι. Για να το επιτύχει θα πρέπει να
επιβάλει είτε τεράστιες περικοπές δαπανών είτε μία εξίσου τεράστια
αύξηση των δημόσιων ελλειμμάτων.
Τι πρέπει να κάνουμε λοιπόν σε αυτήν τη
χώρα;
Ο Σάμερς αναζητεί απαντήσεις. Ιδού πώς καταλήγει το άρθρο του:
«Το πώς μπορεί να προετοιμαστεί το κράτος για τις επικείμενες πιέσεις
και το πώς θα καταφέρουμε να αντλήσουμε μεγαλύτερα έσοδα χωρίς να
επιβαρυνθεί η οικονομία, είναι τα μεγάλα οικονομικά ερωτήματα της
επόμενης γενιάς.»
Λάθος. Τα ερωτήματα αυτά αφορούν την παρούσα γενιά. Υφίστανται σήμερα.
Οσο περισσότερο τα αγνοούμε, όπως κάνουμε εδώ και δεκαετίες, τόσο πιο
δύσκολες θα είναι οι αποφάσεις που θα πρέπει να ληφθούν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου