ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Ακυβέρνητες πολιτείες

Της ΞΕΝΙΑΣ ΚΟΥΝΑΛΑΚΗ

Ο Κρίστοφερ Χίτσενς στο βιβλίο του «Κύπρος» περιγράφει πώς οι Τούρκοι του κοσμοπολίτικου Μπελαπαΐς στο βόρειο κομμάτι της Μεγαλονήσου, όταν βλέπουν τις φωτογραφίες από το Μαρί, από το οποίο κατάγονται, συγκινούνται και νοσταλγούν τον «σκονισμένο και αδιάφορο» τόπο τους. Και συνεχίζει πως «οι τάξεις των σχολείων, στα ανεπτυγμένα κράτη, όταν συζητούν θα αποφαίνονται, όπως είναι άλλωστε ζητούμενο, πως “Τούρκοι και Ελληνες δεν μπορούν να συμβιώσουν”. Για να επικρίνει κανείς τη στερεότυπη αυτή και κυνική αντιμετώπιση της ιστορίας, που ψυχολογικά είναι συνώνυμη της διχοτόμησης, πρέπει να δώσει μάχη κατά της αμνησίας. Κι αυτό με τη σειρά του σημαίνει να προσεγγίσει την ιστορία της Κύπρου όχι σαν μία τυχαία σειρά τοπικών και αταβιστικών οχλήσεων, αλλά σαν ένα παρατεταμένο, ανισόπεδο και ακόμη ανολοκλήρωτο κίνημα για αυτοδιάθεση (ή, για να το θέσω με πιο παλιομοδίτικο τρόπο, για ελευθερία)», γράφει ο Χίτσενς κι εκφράζει την αγανάκτησή του για την τετριμμένη αντίδραση κάθε αδιάφορου πολιτικού ή επηρμένου διπλωμάτη όταν προσπαθεί να του εξηγήσει την καταστροφή του 1974: «Είναι πράγματι κρίμα. Και τόσο όμορφο νησί...».
 

Μου ήρθαν όλα αυτά στο μυαλό με τα τελευταία γεγονότα στην Ιερουσαλήμ. Η διεθνής κοινή γνώμη θεωρεί πλέον σχεδόν σύμφυτη τη βία με την περιοχή. Δύσκολα σοκάρεται, ακόμη δυσκολότερα συγκινείται. «Είναι πράγματι κρίμα. Και τόσο όμορφη πόλη...» μοιάζει να λέει σιωπηρά παρακολουθώντας τα τεκταινόμενα.  

Μετά τις επιδρομές στη Γάζα, που άφησαν πίσω τους χιλιάδες Παλαιστίνιους νεκρούς, έχει αναβιώσει μια αδιαμεσολάβητη, «μεταμοντέρνα» Ιντιφάντα στη διαιρεμένη πόλη. Παλαιστίνιοι επιβιβάζονται σε οχήματα και πέφτουν πάνω σε συγκεντρωμένα πλήθη Ισραηλινών, σε στάσεις λεωφορείων, την ώρα που βγαίνουν από τραμ, ή επιτίθενται με μαχαίρια και τσεκούρια σε πιστούς μέσα σε συναγωγές. 

«Αυτό που μοιάζει διαφορετικό τους τελευταίους μήνες στην Ιερουσαλήμ είναι η εγγύτητα του τρόμου», σχολίασε στους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» ο Γιόσι Κλάιν Χαλεβί, συγγραφέας και αναλυτής του Ινστιτούτου Σαλόμ Χάρτμαν με έδρα την Ιερουσαλήμ. «Δεν υπάρχει κάτι απρόσωπο σε όλα αυτά. Δεν είναι ένας καμικάζι με δυναμίτη δεμένο στον κορμό του που ανατινάζεται μέσα σε ένα γεμάτο λεωφορείο ή η Χαμάς που εκτοξεύει ρουκέτες εναντίον κάποιου αστικού κέντρου. Εδώ πρόκειται για έναν πόλεμο μεταξύ γειτόνων. Και η θρησκευτική διάσταση το κάνει ακόμη πιο τρομακτικό», συμπληρώνει.

Η πεποίθηση πως «Παλαιστίνιοι και Ισραηλινοί δεν μπορούν να συμβιώσουν» παγιώνεται εκ νέου, όχι στη Δυτική Οχθη, ούτε στη Γάζα, αλλά εκεί όπου ήδη συμβιώνουν, έστω δύσκολα. 

Οποιος πάει αυτές τις μέρες στην πόλη, αναζητώντας τη γερμανική και αμερικανική παροικία, ονειρικές μνήμες από το έργο του Στρατή Τσίρκα, μάλλον θα απογοητευτεί.