ΚΟΙΝΩΝΙΑ στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Ο νέος πατριωτισμός: εγωισμός στα γενικά, ταπεινότητα στα ατομικά

Του Γιώργου Κωστούλα

gcostoulas@gmail.com

“Η Ελλάδα υπήρξε στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας της μια φτωχή χώρα, αλλά με υψηλό δείκτη αξιών. Οι αξίες αυτές ήταν αξίες της φτώχειας. Ένα μεγάλο μέρος των προβλημάτων μας ξεκινά από το γεγονός ότι στην περίοδο του εικονικού πλούτου πετάξαμε μαζί με τη φτώχεια και τις αξίες της, γιατί πιστέψαμε ότι ήταν άχρηστες, αφού είμαστε πια πλούσιοι. Τώρα επιστρέφουμε πάλι στη φτώχεια, αλλά χωρίς τις αξίες”.

 

Συνδέοντας αυτή τη διαπίστωση με το μέγα τρέχον ζητούμενο: τις μεταρρυθμίσεις και το υπόδειγμα ανάπτυξης που πρέπει να εξακολουθήσουμε, το πρώτο που θα σκαφτόταν κανείς, ακλουθώντας το επιτυχημένο παράδειγμα άλλων μικρών χωρών είναι ότι η μόνη στρατηγική ανάπτυξης που μας ταιριάζει δεν είναι άλλη από την Ποιότητα. Την Ποιότητα σε όλα.

 

Ωστόσο, έχω τη γνώμη ότι η Ποιότητα, με τις πειθαρχημένες διαδικασίες που απαιτεί- και που ψυχογραφικά δεν μας ταιριάζουν και τόσο-, είναι ένας απαραίτητος μεν, αλλά απώτερος στόχος. Τι θα μας οδηγήσει στον απώτερο αυτόν το στόχο; 

Η συναισθηματικά πλησιέστερή μας, Ειλικρίνεια, το πρώτο συστατικό της Εμπιστοσύνης.
Ζούμε σε μια χώρα φθαρμένη και διεφθαρμένη. Υπάρχει όμως κάτι που φοβίζει πιο πολύ: “Όσο υψηλότερο είναι το ποσοστό που δηλώνει σίγουρο ότι κυριαρχεί η διαφθορά, τόσο μικρότερη αποδεικνύεται ότι είναι η εμπιστοσύνη που τρέφει κανείς για τους διπλανούς του”.

 

Αν όμως καταρρεύσει η Αρχή της Εμπιστοσύνης, στην οποία θεμελιώνονται οι ανθρώπινες κοινωνίες, τίποτα καλό δεν μπορούμε να προσδοκούμε για το μέλλον μας. Από το άλλο μέρος, η δυσπιστία και η καχυποψία οδηγούν στη εσωστρέφεια και τη συνέχιση του εγκλωβισμού μας στις συμβάσεις ταυτότητας, όπως οι δεσμοί συγγένειας, εντοπιότητας, ομοδοξίας, κουμπαριάς κ.ο.κ., που τόσο μας έχουν βλάψει.

 

Το πρώτο ζητούμενο, λοιπόν, η ειλικρίνεια σε όλα. 

Ειλικρίνεια, πάνω απ’ όλα μέσα από το αποτέλεσμα της δουλειάς ολονών μας, που πρέπει συνεχώς και συνεπώς να ενσωματώνει το καλύτερο και το περισσότερο της κάθε προσπάθειάς μας. Κι ακόμα, ειλικρίνεια στις εκατέρωθεν σχέσεις: της κυβέρνησης με τους πολίτες, των εταιρειών με τους εργαζόμενους, με τους πελάτες, των δασκάλων με τους μαθητές, των γονιών με τα παιδιά τους και τέλος των σχέσεων των εργαζόμενων μεταξύ τους, όταν δηλαδή, όλοι μας καλούμαστε, μέσα από τις δουλειές μας, να εξυπηρετούμε ο ένας τον άλλον.

 

Μόνο αυτά μπορεί να μας οδηγήσουν στην ιδανική εκδοχή και συγχρόνως στην προϋπόθεση τού “όλοι για έναν και ένας για όλους”: ο εγωισμός της ομάδας να τρέφει τον αλτρουισμό των μελών της. Ακούγεται αυτό σαν ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο; Ακριβώς έτσι πρέπει να το δούμε. Καλύτερα ακόμη, σαν έναν νέο πατριωτισμό του πολίτη που δεν επαφίεται στο κράτος και στα κόμματα, αλλά που ο ίδιος και οι φίλοι του πασχίζουν να κάνουν την πατρίδα καλύτερη.

 

Μακριά, δηλαδή, από την ατομική αυτοπραγμάτωση εκτός της κοινοτητας, την καταναλωτική κατασπατάληση και όλα όσα δημιουργούν ακαταπαύστως και ασυστόλως: ανισότητα, αδικία, αναξιοκρατία και εγκατάλειψη.  

Μακάρι, ως προϊόν- ευεργέτημα και της κρίσης, να δούμε στην κοινωνία μας να επικρατεί το αντίθετο από ο,τι ισχύει τρεχόντως: Τον εγωισμό στα γενικά και την ταπεινότητα στα ατομικά.