ΤΟΥΡΚΙΑ: Οι ιρανικές μπίζνες του Ερντογάν

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ

Ολοένα και περισσότερο περιπλέκεται η υπόθεση του σκανδάλου διαφθοράς που κλονίζει εδώ και μέρες την κυβέρνηση Ερντογάν, καθώς ξετυλίγεται το κουβάρι των συναλλαγών της κρατικής τράπεζας Halkbank με το Ιράν και αποκαλύπτεται ο ρόλος του επιχειρηματία Ρεζά Ζαράμπ και του φερόμενου ως «αφεντικού» του, Ιρανού δισεκατομμυριούχου Μπαμπάκ Ζαντζανί.

Παρά την πρόσφατη σύλληψη του διοικητή της, Σουλεϊμάν Ασλάν, με 4,5 εκατομμύρια δολάρια κρυμμένα σε κούτες παπουτσιών στη βιβλιοθήκη του σπιτιού του, η τράπεζα με χθεσινή επιστολή της προς το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης ισχυρίστηκε ότι όλες οι συναλλαγές της με το Ιράν ήταν νόμιμες.

Εναντίον του Σουλεϊμάν Ασλάν αλλά και εναντίον του Ρεζά Ζαράμπ έχουν ασκηθεί κατηγορίες αντίστοιχα για δωροληψία και για δημιουργία δικτύου ανθρώπων που πραγματοποιούσε δωροδοκίες αξιωματούχων για να καλυφθούν τα ίχνη παράνομων πωλήσεων χρυσού προς το Ιράν μέσω της Halkbank.

Στο δίκτυο αυτό εμφανίζονται να είχαν συμμετοχή οι γιοι των τριών υπουργών Γκιουλέρ, Τσαγλαγιάν και Μπαϊρακτάρ (Εσωτερικών, Οικονομίας και Περιβάλλοντος αντίστοιχα), αλλά και ο υπουργός για θέματα ΕΕ, Εγκεμέν Μπαγίς, που φέρεται να έλαβε περίπου 1 εκατομμύριο ευρώ από τον υπουργό Οικονομίας Τσαγλαγιάν για να ρυθμιστούν θέματα ιθαγένειας ανθρώπων κοντινών στον τελευταίο. Επίσης, σοβαρές υπόνοιες υπάρχουν και εναντίον των υιών του ίδιου του Τούρκου πρωθυπουργού, Μπουράκ και Νεσμετίν.

Αν και δεν υπάρχει ακριβές ποσό που έχει δώσει σε δωροδοκίες ο Ρεζά Ζαράμπ για να είναι ο άνθρωπος που μαζί με το σκιώδες αφεντικό του Μπαμπάκ Ζαντζανί διαχειρίζονταν το μεγαλύτερο μέρος των συναλλαγών μεταξύ Τουρκίας - Ιράν, οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο μέχρι και για 51 εκατομμύρια ευρώ.

Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι συνολικά μόνο το 2012 ο όγκος των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των δύο χωρών είχε φτάσει τα 16 δισεκατομμύρια ευρώ, με την Ενέργεια (φυσικό αέριο και πετρέλαιο) να καταλαμβάνει το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών. Επίσης, εξαιρετικά σημαντικό είναι το στοιχείο ότι συνολικά στην Τουρκία μόνο το 2012 άνοιξαν 590 νέες ιρανικές επιχειρήσεις και μάλιστα την ώρα που στο Ιράν οι επιπτώσεις των συνεχών αμερικανικών κυρώσεων είχαν αρχίσει να γίνονται εμφανείς και να εντείνονται.

Οπως αναφέρει η Zaman, ο Ζαράμπ μαζί με το «αφεντικό» του Ζαντζανί, που μετά την αλλαγή ηγεσίας έχει πέσει σε δυσμένεια εντός του Ιράν, συνολικά τα τελευταία 3 χρόνια από τις δραστηριότητες των δύο στο εμπόριο φυσικού αερίου και πετρελαίου και τις πληρωμές σε χρυσό ξεπλύθηκαν 87 δισεκατομμύρια ευρώ.

 

Ο Ε. Μπαγίς, ο Μ. Γκιουλέρ, ο Ε. Μπαϊρακτάρ και ο Ζ. Τσαγλαγιάν είναι οι τέσσερις υπουργοί που εμπλέκονται στα σκάνδαλα και θεωρούνται υποψήφιοι για έξοδο από την κυβέρνηση

Ο Ζαντζανί θεωρείται από ΕΕ και ΗΠΑ ο άνθρωπος που χρησιμοποίησε ο πρώην πρόεδρος Αχμαντινετζάντ για να παρακάμψει τις κυρώσεις που είχαν επιβληθεί από τη Δύση εναντίον του Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα. 

Σύμφωνα με τη Hurriyet, για να το πετύχουν αυτό χρησιμοποίησαν δύο λογαριασμούς που άνοιξαν για το Ιράν στη Halkbank από την Τουρκία - ο ένας ήταν σε ξένο νόμισμα και ο δεύτερος σε τουρκικές λίρες. Παράλληλα, το Ιράν άρχισε να μετατρέπει τα δολάρια και τις τουρκικές λίρες σε χρυσάφι και να κάνει μεταφορές χρυσού προς την Τεχεράνη. Πρώτα αγόραζαν χρυσό μέσω των λογαριασμών στη Halkbank.

Οι ΗΠΑ απαγόρευσαν τις εξαγωγές χρυσού στο Ιράν τον Ιούλιο του 2013 και η Halkbank στη σχετική της ανακοίνωση ανέφερε ότι αυτές σταμάτησαν ήδη από τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους. Μένει να δούμε τι εννοεί με τις χθεσινές δηλώσεις του ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος σε κατάσταση εκτός εαυτού ανέφερε: «Οποιοσδήποτε τολμήσει να μας κάνει κακό, να δημιουργήσει προβλήματα ή να στήσει παγίδες στη χώρα αυτή, θα του σπάσουμε τα χέρια».

ΕΡΝΤΟΓΑΝ Ετοιμος για ριζικό ανασχηματισμό

Πιεσμένος από τις αντιδράσεις για το σκάνδαλο διαφθοράς και με το βλέμμα στραμμένο στις τοπικές εκλογές του 2014 ο Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όπως αναφέρουν τα τουρκικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης, εμφανίζεται έτοιμος για έναν ολοκληρωτικό ανασχηματισμό της κυβέρνησής του.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα, ο Τούρκος πρωθυπουργός, παρότι αρνείται ότι οι υπουργοί του θα μπορούσαν να έχουν συμμετοχή στο σκάνδαλο διαφθοράς και συνεχίζει να κάνει λόγο για προσπάθειες υπονόμευσης της εξουσίας του από σκοτεινά κέντρα, θα κληθεί εντέλει να λάβει εξαιρετικά δύσκολες αποφάσεις μετά την επιστροφή του από το Πακιστάν όπου βρίσκεται.

Οπως εκτιμούν αρκετοί πολιτικοί αναλυτές ο ανασχηματισμός στη δεδομένη στιγμή προσφέρει μια εύκολη λύση στον Ερντογάν, ο οποίος ούτως ή άλλως σκεφτόταν να προχωρήσει στην εν λόγω κίνηση και πριν το ξέσπασμα του σκανδάλου.

Συγκεκριμένα σε αρκετά δημοσιεύματα αναφέρεται ότι ο Τούρκος πρωθυπουργός αναμενόταν να προχωρήσει σε μίνι ανασχηματισμό προκειμένου να αντικαταστήσει τρεις υπουργούς του που πρόκειται να είναι υποψήφιοι στις τοπικές εκλογές του Μαρτίου.

 

Παραίτηση
Η απόφαση του υπουργού Εσωτερικών Μουαμέρ Γκιουλέρ να υποβάλει την παραίτηση του στον Ερντογάν, μετά τις αποκαλύψεις που εμπλέκουν τον γιο του στο σκάνδαλο διαφθοράς, αλλά και οι φήμες περί υποβολής παραίτησης και από τους άλλους τρεις υπουργούς, το όνομα των οποίων έχει επίσης εμπλακεί στο σκάνδαλο, αποτελούν σύμφωνα με εκτιμήσεις ενδείξεις ότι ένας μεγαλύτερος ανασχηματισμός από αυτόν που αναμενόταν είναι ένα εξαιρετικά πιθανό σενάριο.

Από την άλλη πλευρά βέβαια αρκετοί είναι κι αυτοί που υποστηρίζουν ότι ο πρωθυπουργός δεν θα απομακρύνει τους εμπλεκόμενους υπουργούς από την κυβέρνηση γιατί αυτή θα ήταν μια ομολογία.

 

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ
ΣΟΥΛΕΪΜΑΝ ΑΣΛΑΝ

ΟΡΓΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ
Προφυλακισμένος από το περασμένο Σαββατοκύριακο, ο 43χρονος διοικητής της κρατικής τράπεζας Halkbank Σουλεϊμάν Ασλάν βρίσκεται πλέον σε δεινή θέση καθώς κατηγορείται για λαθρεμπόριο χρυσού, ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και χρηματισμούς. Υστερα από αιφνιδιαστική έφοδο που πραγματοποίησαν στην οικία του, οι αστυνομικές αρχές βρήκαν 4,5 εκατ. δολ. κρυμμένα μέσα σε κουτιά παπουτσιών. Ο ίδιος επιχείρησε να δικαιολογήσει την ύπαρξη των εν λόγω χρημάτων, υποστηρίζοντας πως είχε σκοπό να τα δωρίσει για την ανοικοδόμηση ισλαμικών σχολείων στην Τουρκία καθώς και στα... Σκόπια.

Ωστόσο, οι Τούρκοι πολίτες μάλλον δεν τον πίστεψαν. Γι' αυτό και πολλοί κατέβηκαν εξαγριωμένοι στους δρόμους των μεγάλων πόλεων της χώρας, κρατώντας κουτιά παπουτσιών και φωνάζοντας συνθήματα κατά της κρατικής διαφθοράς. Να σημειωθεί πως μαζί με τον Ασλάν συνελήφθη και η σύζυγός του, η οποία φέρεται από τηλεφωνικές συνομιλίες να είχε πλήρη γνώση των χρηματισμών. Ο 43χρονος Ασλάν βρισκόταν στο τιμόνι της Halkbank από τον Ιούλιο του 2011, ενώ παλαιότερα είχε εργαστεί στην επίσης κρατική τουρκική τράπεζα Ziraat.