«Στο ίδιο έργο θεατές»... Αν δεν
ήταν στίχοι τραγουδιού, θα μπορούσε να είναι η περίληψη των εξελίξεων
των τελευταίων ημερών στο Κυπριακό.
Προτάσεις, αντιπροτάσεις,
παρεμβάσεις, παρασκήνιο και βήμα σημειωτόν.
Το ίδιο σκηνικό στήθηκε
άπειρες φορές από το 1974 έως σήμερα και η κατοχή παραμένει κατοχή, οι
έποικοι έποικοι και οι προοπτικές λύσης τόσο κοντά όσο και μακριά.
Η αδυναμία Ελληνοκυπρίων και
Τουρκοκυπρίων να καταλήξουν σε συμφωνία για το κοινό ανακοινωθέν, που θα
επιτρέψει την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, δημιουργεί ερωτήματα για
την προοπτική συμφωνίας σε πλαίσιο λύσης, όταν θα πρέπει οι δύο πλευρές
να καταλήξουν επί όλων των πτυχών που συνθέτουν ένα από τα μακροβιότερα
διεθνή προβλήματα. Η εικόνα του παζλ, όμως, στην παρούσα περίοδο είναι
σαφώς διαφοροποιημένη από το παρελθόν, λόγω της παραμέτρου του
εντοπισμού φυσικού αερίου και των ισχυρών ενδείξεων για ύπαρξη
κοιτασμάτων πετρελαίου στην κυπριακή ΑΟΖ.
Παρά το γεγονός ότι η Λευκωσία αλλά και ο διεθνής παράγοντας
εκτιμούν πως οι προοπτικές στον ενεργειακό τομέα μπορούν να
λειτουργήσουν καταλυτικά για επίλυση του Κυπριακού, η Τουρκία και η
τουρκοκυπριακή ηγεσία δεν φαίνεται να συμμερίζονται αυτή τη θέση, καθώς
δεν υπάρχουν ενδείξεις για ουσιαστική διαφοροποίηση των θέσεών τους, που
καθιστούν προτεραιότητα την αναγνώριση του ψευδοκράτους και την
αναγνώριση κυριαρχίας στο τουρκοκυπριακό κρατίδιο σε μια μελλοντική
ομοσπονδία.
Φυσικό αέριο - πετρέλαιο, Κυπριακό και ενταξιακές
διαπραγματεύσεις της Τουρκίας στην Ε.Ε. είναι τα στοιχεία που θα
μπορούσαν να λειτουργήσουν ως κίνητρα για λύση του Κυπριακού. Η Τουρκία,
διατηρώντας ανοικτό το μέτωπο της Κύπρου, είναι δύσκολο να προχωρήσει
απρόσκοπτα τον ενταξιακό διάλογο με τις Βρυξέλλες, αλλά και να
μετατραπεί σε κομβικό σημείο του ενεργειακού χάρτη στην ανατολική
Μεσόγειο.
Παράλληλα, είναι υποχρεωμένη να συνεχίσει να επωμίζεται το
πολιτικό και οικονομικό βάρος της στρατιωτικής κατοχής εδαφών της
Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι προφανές ότι η επίλυση του Κυπριακού θα
διευκόλυνε την Αγκυρα. Ωστόσο, υπάρχουν δυνάμεις στο εσωτερικό της χώρας
που θεωρούν πως το Κυπριακό «λύθηκε» με την εισβολή του 1974 και,
προκειμένου να υπάρξει άλλη... διευθέτηση, δεν πρέπει να σημειωθεί
υποχώρηση από το στόχο της δημιουργίας ενός τουρκικού κράτους στη βόρεια
Κύπρο, ακόμα και με τη μορφή ομόσπονδης κυρίαρχης πολιτείας. Αυτός
είναι και ο λόγος που το θέμα της κυριαρχίας εμποδίζει την επίτευξη
συμφωνίας σε κοινό ανακοινωθέν.
Υποπτες σκέψεις
Αν η ελληνοκυπριακή πλευρά αποδεχθεί την αναγνώριση κυριαρχίας ή
κατάλοιπου κυριαρχίας στο «συνιστών τουρκοκυπριακό κρατίδιο»,
δημιουργούνται προφανείς κίνδυνοι. Αν προκύψουν προβλήματα μετά την
επίλυση του Κυπριακού, το «κυρίαρχο τουρκοκυπριακό κρατίδιο» μπορεί να
συνάπτει διεθνείς συμφωνίες, μπορεί να αποσχιστεί, μπορεί να ενωθεί με
την Τουρκία, χωρίς να παραβιάζει το διεθνές δίκαιο. Κάτι τέτοιο θα
αναγνώριζε μονομερή δικαιώματα στον ορυκτό πλούτο (φυσικό αέριο -
πετρέλαιο), μετατρέποντας την Τουρκία ουσιαστικά σε συνιδιοκτήτη.
Η Λευκωσία έχει καταστήσει σαφές ότι οι Τουρκοκύπριοι
δικαιούνται μερίδιο από τα έσοδα που θα προκύψουν, αλλά μόνο μετά την
επίλυση του Κυπριακού. Παράλληλα, δεν αποκλείεται η συνεργασία της
Τουρκίας με τη δημιουργία αγωγού, αν και εφ' όσον η Αγκυρα συμβάλει
θετικά στην ομαλοποίηση της κατάστασης στην Κύπρο, με τον τερματισμό της
κατοχής και την αποχώρηση των στρατευμάτων και των εποίκων. Η Τουρκία
φαίνεται, όμως, πως θεωρεί ότι μπορεί να επιτύχει οφέλη από το φυσικό
πλούτο της Κύπρου, με παράλληλη παρουσία της μέσω του τουρκοκυπριακού
κρατιδίου.
Προοπτικές
Επί του παρόντος, το ενδεχόμενο συμφωνίας στο κοινό ανακοινωθέν
δεν πρέπει να αποκλείεται, χωρίς όμως να σημαίνει ότι αυτό είναι το
τέλος του δρόμου. Αυτό που εκτιμούν διπλωματικές πηγές στη Λευκωσία
είναι ότι μπορεί να βρεθεί μια διατύπωση που θα ικανοποιεί και τις δύο
πλευρές, ώστε να μπορούν να ερμηνεύσουν το κείμενο του ανακοινωθέντος με
διαφορετικό τρόπο.
Παραμένει άγνωστο αν αυτό μπορεί να συμβεί τις επόμενες ημέρες,
καθώς οι εξελίξεις στο εσωτερικό της Τουρκίας δυσκολεύουν τους -εκ των
πραγμάτων λεπτούς- χειρισμούς. Η Τουρκία συχνά κάνει «εξαγωγή»
εσωτερικών κρίσεων, με την Κύπρο να αποτελεί την πλέον πρόσφορη οδό. Η
παρουσία του ερευνητικού σκάφους «Μπαρμπαρός» στην κυπριακή ΑΟΖ δεν
βοηθά στη γεφύρωση των διαφορών και προκαλεί τριβές που δυσκολεύουν τις
διαπραγματεύσεις.
Ο γ.γ. του ΟΗΕ έχει καλέσει τις δύο πλευρές να εκμεταλλευτούν
την ανάπαυλα των εορτών και στις αρχές του 2014 να είναι έτοιμες να
συμφωνήσουν στο κοινό ανακοινωθέν και να καθορίσουν ημερομηνία
επανέναρξης των διαπραγματεύσεων. Επί του παρόντος, δεν έχουν διαφανεί
προθέσεις μετατόπισης από τις θέσεις που έχουν εκφραστεί, ενώ η τουρκική
πλευρά, διά του κ. Ερογλου, διαμηνύει πως ο χρόνος που έχει διατεθεί
για το κοινό ανακοινωθέν είναι χαμένος. Επιμένει σε επανέναρξη των
συνομιλιών χωρίς κοινό ανακοινωθέν, με στόχο να τεθούν στο τραπέζι όλα
τα θέματα, ακόμη και αυτά που θεωρούνται κλειστά...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου