25η ΜΑΡΤΙΟΥ: Απάντηση στα ψέματα για το 1821

Του π. Γεώργιου Μεταλληνού 

  

«Δυστυχώς, υπάρχουν ορισμένοι δέσμιοι της ιδεολογίας τους, που αρνούνται τον χαρακτήρα της Ελληνικής Επανάστασης»
 

Υπάρχουν, δυστυχώς, δέσμιοι της ιδεολογίας τους και εγκλωβισμένοι στην προκατάληψη και στους ερασιτεχνισμούς τους που αρνούνται τον εθνικό χαρακτήρα της Μεγάλης Ελληνικής Επανάστασης του 1821, θεωρώντας την ένα εσωτερικό κοινωνικό γεγονός και όχι αγώνα για την εθνική μας παλιγγενεσία.  

Και όμως υπάρχουν πάμπολλες μαρτυρίες για τον αληθινό χαρακτήρα της, δύο από τις οποίες, λόγω της σημασίας τους, θα παρουσιαστούν στη συνέχεια. Η σημασία τους έγκειται στο γεγονός ότι είναι σύγχρονες με την έκρηξη του Αγώνα και αποτελούν αυθόρμητες και αβίαστες δηλώσεις δύο προσώπων που ανήκουν σε διαφορετικούς χώρους και κινούνται από διαφορετικές προϋποθέσεις.  

 

Η πρώτη προέρχεται από τον Αγγλο προτεστάντη μισιονάριο (ιεραπόστολος) Ισαάκ Λάουντς (Lowndes), άριστο γνώστη της ελληνικής γλώσσας, που βρισκόταν τότε στη Ζάκυνθο.
Στις 14/26 Απριλίου 1821, στην αναφορά του (Report) προς την εταιρία του London Missionary Society περιλαμβάνει και τα ακόλουθα: «[…] Θα ήμουν πολύ ευτυχής αν μπορούσα να δώσω μιαν ενδιαφέρουσα αναφορά για την πρόοδο των Βιβλικών Εταιριών στα Ιόνια Νησιά και την Ελληνική Χερσόνησο. Oμως οι πολιτικές ταραχές εκμηδενίζουν το ενδιαφέρον για κάθε άλλη υπόθεση… Οι Eλληνες (Greeks), αποκαμωμένοι από τους πιεστικούς Κυβερνήτες τους, τους Τούρκους, αποφάσισαν, ει δυνατόν, να αποτινάξουν τον ζυγό και στις 4 Απριλίου 1821 (δηλαδή 23 Μαρτίου με το παλαιό - ελληνικό ημερολόγιο) άρχισαν επανάσταση στην Πάτρα, η οποία, ύστερα από συνεννόηση, έλαβε χώρα την ίδια ημέρα σ' όλα τα κύρια μέρη της Πελοποννήσου… Ποιο θα 'ναι το αποτέλεσμα, είναι δύσκολο να κρίνουμε. Στον Μοριά οι Ελληνες έχουν κτυπηθεί πολύ και βρίσκονται σε απόγνωση. Από την Κωνσταντινούπολη, το σημείο αναφοράς της όλης υπόθεσης, δεν έχουν έλθει ακόμη ειδήσεις ούτε είναι γνωστό αν έγινε κάποια επανάσταση εκεί…»

Ο Αγγλος πάστορας δεν έχει την παραμικρά αμφιβολία ότι ο Αγώνας που ξέσπασε στην Πελοπόννησο στις 23 Μαρτίου 1821 έχει εθνικό χαρακτήρα. Είναι υπόθεση των Ελλήνων και στρέφεται μοναδικά εναντίον των Τούρκων. Ιδού και το πρωτότυπο: «The Greeks, having been lοng weary of their oppressive rulers, the Turks, resolved, if possible, to throw off the yoke». Ο Αγγλος μισιονάριος, παρόλο που η πολιτική της χώρας του ευνοούσε την Τουρκία, με μεγάλη εντιμότητα καταθέτει την εκτίμησή του για τον Αγώνα, που δεν ήταν όμως μόνο δική του.
 

Η δεύτερη μαρτυρία προέρχεται από έναν ορθόδοξο διάκονο, Κεφαλλονίτη, 26 χρόνων, τον Κωνσταντίνο Τυπάλδο Ιακωβάτο (1795-1867), που την εποχή εκείνη σπούδαζε στην περίφημη Σχολή της Χίου. Μόλις ξέσπασε η Επανάσταση, η Σχολή κλείστηκε και ο διευθυντής της Νεόφυτος Βάμβας (1776-1855) πήρε τους μαθητές του και κατέφυγαν στην Υδρα. Από εκεί ο Τυπάλδος γράφει στον πατέρα του στις 19 Απριλίου 1821 και τα ακόλουθα:

«…Η αιτία διά την οποίαν εκ Χίου ανεχώρησα είναι αύτη. Η Ελλάς όλη ανεγερθείσα (=εξεγερθείσα) ζητεί την προ πολλού επιθυμουμένην ελευθερίαν από τον βαρβαρικόν ζυγόν. Τούτου ένεκα, οικονομίαν ποιούσα η Μεγάλη Εκκλησία και του Γένους προστατεύοντες, διά προσταγής των κατέπαυσαν τα δημόσια Σχολεία της τε Κωνσταντινουπόλεως, Σμύρνης, Κυδωνιών, Πάτμου και της περιφήφου Χίου, και ότι όλοι οι ξένοι μαθηταί να αναχωρή ο καθείς εις την ιδίαν πατρίδα…» Και συνεχίζει: «Περί της Ελλάδος ήθελα να σας γράψω, πλην δεν το κρίνω εύλογον. Τούτο μόνον λέγω χάριν περιεργείας και προς χαράν κάθε ελληνικής και χριστιανικής ψυχής, ότι το Γραικικόν Εθνος ζητεί την των προγόνων του ανεξαρτησίαν. Η σημαία των Γραικών, σχίζουσα τον αέρα, κηρύττει τιμίαν ελευθερίαν και με ελευθερίαν παν αγαθόν. Δεν εκτείνομαι περισσότερον, ότι δεν συμφέρει τούτο· μόνον προσθέτω ότι τα της Ελλάδος πράγματα επιδίδουν γιγαντιαίως…»

Παρά την έκρυθμη κατάσταση και τον κίνδυνο του Τυπάλδου, με την ανασφάλεια που επικρατούσε στη μεταφορά των γραμμάτων από την τουρκοκρατούμενη Ελλάδα στην αγγλοκρατούμενη Επτάνησο, εφόσον η Βρετανία ήταν σαφώς φιλότουρκη, ο Τυπάλδος δεν συγκρατεί το φούντωμα της ψυχής του. Ο ώριμος και μορφωμένος διάκονος, που αργότερα θα γίνει καθηγητής (1826-1839) στην Ιόνιο Ακαδημία, το πρώτο ελληνικό πανεπιστήμιο στην Κέρκυρα (1823/4-1864), και πρώτος Σχολάρχης (διευθυντής) στην Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης (1844-1864), δεν έχει την παραμικρή αμφιβολία ότι ο αγώνας, που εκείνες τις ημέρες είχε αρχίσει, είναι καθαρά εθνικός, υπόθεση εθνική, και στόχο έχει την αποτίναξη του «βαρβαρικού ζυγού» και μοναδικό πόθο, «την ελευθερίαν των Ελλήνων». Ως Επτανήσιος, μάλιστα, που γνώριζε τι σημαίνει ξενόδουλο «αρχοντολόι», θα είχε κάθε λόγο να πει κάτι αν ο αγώνας είχε και στο ελάχιστο ταξικό χαρακτήρα. Θεωρεί όμως τον Αγώνα «εθνικό», εξέγερση του «Γραικικού Εθνους», όπως γράφει.

Ενας Αγγλος, πράκτορας ξένων συμφερόντων, και ...

 

 

ένας Ελληνας ορθόδοξος διάκονος, την ίδια εποχή, καθένας τους χωριστά, με διαφορετικές και ασύμπτωτες πολιτιστικές και κοινωνικές προϋποθέσεις, έρχονται να βεβαιώσουν με φωτεινή αντικειμενικότητα αυτό που κάποιοι προκατειλημμένοι δικοί μας δεν θέλουν να αναγνωρίσουν: ότι ο Αγώνας του 1821 ήταν πανεθνικός και υπέρ της ελευθερίας του δούλου Γένους.