Πρέπει να πάψει να μπαίνει σε καλούπια εθνόμετρου η έρευνα και η
άποψη των επιστημόνων για την Ιστορία και όπως αυτή διδάσκεται στο
σχολείο», είπε σε συνέντευξη στον Απ. Λακασά η αναπληρώτρια
υπουργός Παιδείας Σία Αναγνωστοπούλου.
«Μείναμε προσκολλημένοι στο παλιό
παράδειγμα-υπόδειγμα, που είναι το εθνικιστικό, ηρωικό, γεγονοτολογικό,
γεγονότα, χρονολογίες, ήρωες, σαν να διδάσκουμε μία εθνική ελεγεία,
όπου δοξάζουμε τον εαυτό μας και μας φταίνε όλοι οι άλλοι», είπε σε
ραδιοφωνική εκπομπή η καθηγήτρια Ιστορίας και Ιστορικής Εκπαίδευσης του
ΑΠΘ και πρώην βουλευτής Μαρία Ρεπούση.
Το πρόβλημα στη διδασκαλία της ιστορίας, πέρα από την όποια
επιστημονική προσέγγιση –πλήθος οι αντικρουόμενες απόψεις και αμέτρητες
οι μάχες για την ιστορική αλήθεια–, είναι πιο στοιχειώδες. Και
σκοντάφτει όχι μόνο στα στερεότυπα που η κοινωνία δεν είναι έτοιμη να
αφήσει πίσω, όχι μόνο στην παραχάραξη της ιστορίας από τους πολιτικούς
(από γενιά σε γενιά κληροδοτούνται διαφορετικά ψεύδη), αλλά κυρίως στην
απουσία εξοικείωσης με βασικές ιστορικές έννοιες. Στην ανεπιτυχή
μεταφορά στην πράξη του όποιου βήματος. Και επί Αρσένη (1997) έγιναν
προσπάθειες για «την καλλιέργεια της ιστορικής σκέψης και συνείδησης»,
την «κριτική προσέγγιση των δεδομένων χωρίς στερεότυπα και
προκαταλήψεις». Ομως παρέμεινε χαοτική η απόσταση ανάμεσα στο σχέδιο και
στην πράξη.
Πολλάκις
έχει συζητηθεί η πολυπόθητη μετάβαση από την αποσπασματική στην
ολιστική προσέγγιση της γνώσης, από τη στεγνή παράθεση ημερομηνιών στην
εμπλοκή των ίδιων των μαθητών στην ιστορική έρευνα. Ομως τα στεγανά
σχολικά πλαίσια συρρικνώνουν το όποιο εγχείρημα αλλαγής στις τεχνικές
λεπτομέρειες: λακωνική ή γλαφυρή αφήγηση, πλαγιότιτλους σε κάθε
παράγραφο ή ερωτήσεις, εξέταση όλου του μαθήματος ή μόνον του
σχεδιαγράμματος, κ.λπ., που δεν αποδίδουν, αφού η Ιστορία παραμένει στη
χώρα μας το μάθημα με τη μεγαλύτερη αποτυχία σε όλες τις βαθμίδες...
Απαραίτητες πρώτα οι μέθοδοι για την κατανόηση του τι είναι Ιστορία
(όχι μια σειρά γεγονότων αλλά ερωτημάτων για το τι συνέβη στο παρελθόν),
για τη λειτουργική γνώση της κληρονομιάς μας, που δεν λησμονείται, και
εμπλουτίζεται (όπως έλεγε ο Ηράκλειτος, ο ήλιος κάθε μέρα είναι
καινούργιος).
Απαραίτητα τα προσεκτικά βήματα. Οχι στρογγυλοποιήσεις, αφού η
κατανόηση των αλλοτινών συγκρούσεων βοηθάει να διαχειριστούμε τις
σημερινές. Και οπωσδήποτε μακριά από ιδεοληψίες εκατέρωθεν των πλευρών.
Για μια προσέγγιση ούτε αποκλειστικά εθνοκεντρική ούτε εθνοφοβική. «Οπως
πρέπει να βυθιστούμε στον ίδιο τον εαυτό μας για να συναντήσουμε, να
αισθανθούμε και να εκτιμήσουμε τον “άλλο”», έλεγε ο Ευ. Παπανούτσος,
«έτσι και μέσ’ από το έθνος μας, διαμέσου της εθνικής μας συνείδησης,
συναντούμε, αισθανόμαστε και εκτιμούμε τα άλλα έθνη».
Αλλωστε τι είναι η
εθνική συνείδηση (έννοια ιδεολογικά υπερφορτισμένη), σήμερα, αν όχι η
συλλογική μας συνείδηση, μία από τις «πολλαπλές συνειδήσεις του
συνανοίκειν (όπως λέει και ο καθηγητής Νεότερης Ιστορίας Αντώνης
Λιάκος), που εμπεριέχονται στην ιστορική συνείδηση»;
Ιστορία. Με την
αυλή της, των θαυμάτων και των φρικαλεοτήτων, όσο υπάρχουμε εμείς οι
άνθρωποι που πιστεύουμε ότι μπορούμε να τσακίσουμε τα εμπόδια με μια
γροθιά, να παίξουμε με τα άστρα, να καθηλώσουμε τη διάρκεια ή να τη
χειριστούμε κατά τα κέφια μας..
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου