ΤΟΥΡΚΙΑ: «Οθωμανικές σφαλιάρες» σε Βαλκάνια, Συρία και Αίγυπτο αλλά και πολιτική "ηπιας δύναμης" στη Μαυρη Θαλασσα τάζει ο Ερντογάν

Του Thomas de Waal / Carnegie Moscow Center

Ύστερα από έναν ακόμη εκλογικό θρίαμβο στις δημοτικές εκλογές της Τουρκίας την Κυριακή, ο πρωθυπουργός Recep Tayip Erdogan έδωσε μια επιθετική νικητήρια ομιλία από το μπαλκόνι των γραφείων του κόμματός του στην Άγκυρα.

Αυτά που δεν είπε ο πρωθυπουργός ήταν τόσο ενδιαφέροντα όσο αυτά που είπε. Ήταν μια ομιλία ότι θα κυνηγήσει τους εσωτερικούς του εχθρούς –χτυπώντας τους ακόμη με μια «οθωμανική σφαλιάρα», με ειδικές αναφορές στην «Πενσυλβανία», το σπίτι του ισλαμιστή στοχαστή Fetullah Gullen.

Όταν πρόκειται για την εξωτερική πολιτική, ο Erdogan ονόμασε την Αίγυπτο, τη Συρία και τα Βαλκάνια, καθιστώντας σαφές ότι η αλληλεγγύη προς την πολιορκούμενη Μουσουλμανική Αδελφότητα και τους σουνίτες Σύριους, βρίσκεται ακόμη στο επάνω μέρος του μυαλού του. Αλλά δεν υπήρξε αναφορά για έναν άλλο στενότερο όμιλο τουρκικών μουσουλμάνων που αναζητούσαν τη στήριξη της Άγκυρας- οι Τατάροι της Κριμαίας. Τα προβλήματά τους είναι στο ραντάρ του υπουργού Εξωτερικών, Ahmet Davutoglu, αλλά προφανώς όχι του ίδιου του Erdsogan. Ούτε είχε καμία αναφορά του Καυκάσου.

Η εντύπωση ότι η τουρκική εξωτερική πολιτική στη Μαύρη Θάλασσα, είναι χαμένη. Έχοντας σφυρηλατήσει ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς με τον πρόεδρο Vladimir Putin, ο Erdogan βρίσκεται σε δύσκολη θέση αναφορικά με την ουκρανική κρίση και ήταν σιωπηλός για την Κριμαία, προς απογοήτευση των Τατάρων.

Ο Νότιος Καύκασος θα πρέπει να είναι ένα κλασικό παράδειγμα της τουρκικής ικανότητας να προβάλει τον εαυτό της ως «trading state» στην περίφημη διατύπωση του Kemal Kirisci.

Η Τουρκία είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος τόσο της Γεωργίας όσο και του Αζερμπαϊτζάν και έχει σημαντικές εμπορικές σχέσεις με την Αρμενία μέσω Γεωργίας, παρά τα κλειστά σύνορα μεταξύ τους. Θεωρητικά θα πρέπει να είναι κινητήρια δύναμη της αλλαγής, της οικονομικής ανάπτυξης και μια πύλη για την Ευρώπη, για όλες τις τρεις χώρες.

Ωστόσο, κάθε ένα από τα τρία κράτη του Νοτίου Καυκάσου συνεχίζει να οδηγεί τις δικές του τοπικές ατζέντες και δείχνει λίγο ενδιαφέρον στο να αφήσει την Τουρκία να μετατρέψει την οικονομική της δύναμη σε πολιτική επιρροή στην περιοχή.

Η Τουρκία έχει έντονο ενδιαφέρον στην επίλυση της σύγκρουσης του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Αλλά είναι δεμένη κόμπο. Η Αρμενία κατέστησε σαφές ότι δεν θα ανεχθεί κανένα ρόλο της Τουρκίας στη διαμάχη, μέχρι η Τουρκία να εξομαλύνει τις σχέσεις. Αυτό ήταν το μήνυμα που έλαβε ο υπουργός Εξωτερικών Davutoglu όταν μετέφερε κάποιες τουρκικές ιδέες στο Γιέρεβαν τον Δεκέμβριο. Αλλά το Αζερμπαϊτζάν κάνει ό,τι μπορεί για να διασφαλίσει το αντίθετο: ότι δεν υπάρχει ομαλοποίηση μεταξύ Αρμενίας-Τουρκίας εάν δεν υπάρξει πρόοδος στο Καραμπάχ.

Η περιοχή της Μαύρης Θάλασσας θα μπορούσε να αντέξει κάποια τουρκική «ήπια» δύναμη, και δεν υπάρχει καμία έλλειψη ιδεών στο υπουργείο Εξωτερικών σχετικά με αυτό το τμήμα της γειτονιάς. Αλλά για να σπάσει αυτό το αδιέξοδο θα χρειαστεί κάποια ηγεσία από την εξουσία, αν και αυτό δεν φαίνεται να είναι στις προτεραιότητες του προσφάτως θριαμβευτή πρωθυπουργού.