ΤΟΥΡΚΙΑ: Κράτος-κατάσκοπος με εντολή Ερντογάν

Του ΑΡΗ ΑΜΠΑΤΖΗ

Οι έννοιες του «κράτους ασφάλειας» και του «αστυνομικού κράτους» απέχουν από το να είναι βοηθητικές, για να αντιληφθεί κανείς αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Τουρκία.

 

Ο σωστότερος και ίσως μη δόκιμος στη Δύση ορισμός είναι αυτός του «κράτους υπηρεσίας πληροφοριών» (intelligence state). 

Δεν μπορεί να γίνει όμως και πάλι αντιληπτός, εάν δεν παρατηρηθεί υπό το πρίσμα του συγκεκριμένου τύπου κράτους που υπάρχει στη Μέση Ανατολή.

Αυτό ακριβώς οικοδομείται αυτή την περίοδο στην Τουρκία, σε συνδυασμό με την αρχηγική φυσιογνωμία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος συνδέεται με σχέση λατρείας με τους οπαδούς του κυβερνώντος κόμματος.

Η αντίδραση της κυβέρνησης Ερντογάν, απέναντι στις αποκαλύψεις των τηλεφωνικών συνομιλιών του πρωθυπουργού, μόνο στο πλαίσιο του παραπάνω ορισμού μπορεί να γίνει κατανοητή. 

Εξ αρχής ο Ερντογάν χαρακτηρίζει «προϊόντα μοντάζ» τις τηλεφωνικές συνομιλίες που διέρρευσαν κατόπιν υποκλοπής στο Διαδίκτυο. Σε αυτές ο πρωθυπουργός φέρεται να συνομιλεί με το γιο του είτε για την απομάκρυνση εκατομμυρίων ευρώ από την κατοικία του δεύτερου είτε για το ποσόν των 10 εκατ. δολαρίων που προσφέρεται να δώσει επιχειρηματίας ως δωροδοκία.

Το κατά πόσο αληθινές είναι οι συνομιλίες, είναι ένα ερώτημα με διάφορες απαντήσεις. Τα φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης προβάλλουν την πληροφορία ότι δύο αμερικανικές εταιρείες εξέτασαν τις συνομιλίες και κατέληξαν στη συμπέρασμα ότι πρόκειται για προϊόντα μοντάζ. Ωστόσο από τις δύο εταιρείες η μία ανακοίνωσε ότι δεν συνέταξε ποτέ έκθεση για τις συνομιλίες, ενώ η δεύτερη ανάφερε ότι κατέληξε σε συμπέρασμα περί μοντάζ, αλλά ότι αυτό αφορούσε το γεγονός ότι μονταρίστηκαν η μία πίσω από την άλλη πέντε συνομιλίες, οι οποίες είναι αληθινές.

 

Με το όλο θέμα σχετίζεται άμεσα ο νόμος περί Διαδικτύου που ψήφισε η κυβερνητική πλειοψηφία στη Βουλή και φέρνει πολύ μεγάλους περιορισμούς στην πρόσβαση. Αυτό έχει σημασία, επειδή οι Τούρκοι πλέον κοιμούνται κάθε βράδυ με το ερώτημα τι θα αποκαλυφθεί αύριο στο Διαδίκτυο. 

Ταυτόχρονα η επιχείρηση της αντικατάστασης εισαγγελέων στην υπόθεση διαφθοράς φαίνεται ότι καρποφορεί, αφού οι νυν εισαγγελείς διέταξαν να καταστραφεί όλο το υλικό που προέκυψε από παρακολουθήσεις και προστέθηκαν στην έρευνα από τους εισαγγελείς που αντικαταστάθηκαν.

 

Τρίτο σημαντικό στοιχείο είναι το νομοσχέδιο που δίνει μεγάλες αρμοδιότητες και εξουσίες στην υπηρεσία πληροφοριών ΜΙΤ, η οποία υπαγόμενη στον πρωθυπουργό θα λειτουργεί ως μηχανισμός εσωτερικής ασφάλειας, ενώ παράλληλα το υπουργικό συμβούλιο θα μπορεί να εγκρίνει επιχειρήσεις της ΜΙΤ στο εξωτερικό.

Ταυτόχρονα εκδηλώνονται το ένα μετά το άλλο τα συμπτώματα άμεσης προσωπικής παρέμβασης του Ερντογάν στα μέσα ενημέρωσης, αλλά ακόμη και στο περιεχόμενο των διαφημιστικών «billboard». Την περασμένη εβδομάδα αποκαλύφθηκε ότι έπειτα από εντολή του Ερντογάν, ο δήμαρχος της Αγκυρας εμπόδισε την ανάρτηση γιγαντοαφισών του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (αξιωματική αντιπολίτευση).

Η συγκέντρωση όλων των εξουσιών στον Ερντογάν και στην υπηρεσία πληροφοριών ανοίγει για την Τουρκία δρόμο επιστροφής στο παρελθόν, αλλά και ταύτισης με τη δομή των κρατών της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. Επιστροφή στο παρελθόν επειδή υπήρξαν εποχές, ειδικά κατά την ψυχροπολεμική περίοδο, που ο «γαλατάς» ήταν βασικό σημείο αναφοράς στην Τουρκία.

Οσο για τη Μέση Ανατολή, σχεδόν σε όλα τα κράτη πριν και μετά τη λεγόμενη «Αραβική Ανοιξη» (Ιράκ, Σαουδική Αραβία, Υεμένη, Συρία, Τυνησία, Αίγυπτος, Λιβύη κ.λπ.) η εξουσία διατηρείται επί δεκαετίες με μοχλό την υπηρεσία πληροφοριών. Το επίσης ενδιαφέρον όμως είναι ότι σε όλες τις περιπτώσεις των ηγετών που απομακρύνθηκαν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο από την εξουσία κατά την «Αραβική Ανοιξη», αυτό συνέβη εξ αιτίας της «προδοσίας» της υπηρεσίας πληροφοριών!