Η στατιστική βοήθησε στον εντοπισμό του αεροπλάνου της Air France
το οποίο είχε παραμείνει «εξαφανισμένο» για δυο χρόνια μετά την πτώση
του στον Ατλαντικό Ωκεανό το 2009. Θα μπορούσαν οι ίδιες μαθηματικές
τεχνικές να χρησιμοποιηθούν για να εντοπιστεί και η πτήση 370 της
Malaysia Airlines που αγνοείται από τις 8 Μαρτίου;
Τον Ιούνιο του 2009, αεροπλάνο της Air France που πετούσε από το
Ρίο στο Παρίσι με περισσότερους από 200 επιβάτες εξαφανίστηκε
μυστηριωδώς από τα ραντάρ. Υπολείμματα από το Airbus A330 βρέθηκαν να
επιπλέουν στον Ατλαντικό πέντε ημέρες αργότερα αλλά τα αίτια του
δυστυχήματος δεν μπορούσαν να γίνουν γνωστά αν δεν εντοπιζόταν η
άτρακτος και το μαύρο κουτί.
Επειδή η θαλάσσια αυτή περιοχή έχει δυνατά και απρόβλεπτα ρεύματα _
ιδίως την συγκεκριμένη περίοδο του χρόνου_, το σημείο όπου βρέθηκαν τα
υπολείμματα μπορούσε να απέχει πολύ από την βυθισμένη άτρακτο.
Αμερικανικά, βραζιλιάνικα και γαλλικά πλοία, αεροπλάνα και υποβρύχια
χτένιζαν αδιάκοπα την περιοχή αλλά χωρίς αποτέλεσμα.
Η γαλλική υπηρεσία διερεύνησης αεροπορικών δυστυχημάτων (ΒΕΑ)
ζήτησε τη βοήθεια μιας ομάδας αμερικανών στατιστικολόγων ειδικών στον
εντοπισμό αντικειμένων χαμένων στη θάλασσα. Η αναλύτρια Κολίν Κέλερ
πήγε στη Γαλλία και με τους συναδέλφους της από την Metron Inc, που
εδρεύει στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ, και μετέτρεψε σε αριθμούς και πιθανότητες
όλες τις θεωρίες για την πρόκληση του δυστυχήματος, τα στοιχεία από
προηγούμενα δυστυχήματα και τα αποτελέσματα των ερευνών στην περιοχή.
Για να μετατρέψει όλα αυτά τα στοιχεία σε αριθμούς, η Κέλερ και οι
συνεργάτες της βασίστηκαν στο θεώρημα του Μπέυζ, ένα στατιστικό μοντέλο
που ανέπτυξε ο βρετανός κληρικός Τόμας Μπέυζ τον 18ο αιώνα.
Το μοντέλο αυτό επιτρέπει την παράλληλη εξέταση πολλών σεναρίων, ακόμη
και αλληλοαντικρουόμενων, και υπολογίζει την πιθανότητα του καθενός.
«Για παράδειγμα, στην περίπτωση του αεροπλάνου της Malaysia
Airlines, υπάρχει ο άξονας προς τα βόρεια και ο άξονας προς τα νότια.
Ισχύει είτε ο ένας είτε ο άλλος, το αεροπλάνο δεν μπορεί να πέταξε και
προς τις δυο κατευθύνσεις, αλλά το θεώρημα του Μπέυζ σου επιτρέπει να
διατηρήσεις όλες τις θεωρίες και να τις ζυγίσεις», είπε η Κέλερ στο BBC.
Το δεύτερο πλεονέκτημα της μεθόδου αυτής είναι η ευελιξία:
Aν προκύψει κάποιο καινούργιο στοιχείο, μπορεί να προστεθεί και να αναθεωρηθεί ο χάρτης των πιθανοτήτων.
Στην περίπτωση του αεροπλάνου της Air France, η άτρακτος βρισκόταν
σε μια ακτίνα 64 χιλιομέτρων γύρω από το σημείο από το οποίο στάλθηκε το
τελευταίο σήμα. Επρόκειτο όμως για μια τεράστια περιοχή. Ο χάρτης
πιθανοτήτων της Κέλερ κατέληξε σε μια πολύ μικρότερη έκταση, αλλά το
αεροπλάνο τελικά δεν βρέθηκε.
Λίγους μήνες αργότερα, η Air France ζήτησε από την Κέλερ να κάνει
μια τελευταία προσπάθεια να το εντοπίσει. Αυτή την φορά, η ίδια και η
ομάδα της αποφάσισαν να αλλάξουν ένα στοιχείο. Ιστορικά, ύστερα από μια
συντριβή αεροσκάφους, το μαύρο κουτί εκπέμπει σήμα στο 90% των
περιπτώσεων. Οι στατιστικολόγοι της Metron προσάρμοσαν το μοντέλο τους
στο σενάριο μη εκπομπής σημάτων από το μαύρο κουτί και κατέληξαν με νέα
περιοχή υψηλής πιθανότητας. Αυτή τη φορά το αεροπλάνο βρέθηκε.
«Ηταν ένα μικρό θαύμα που το βρήκαμε», συνεχίζει η Κέλερ μιλώντας στο BBC. «Από
τύχη, η άτρακτος είχε καθίσει στον πάτο του ωκεανού σε μια αμμώδη
περιοχή. Υπάρχουν σημεία εκεί κάτω που μοιάζουν σαν τα Ιμαλάια _ έχουν
βουνά, γκρεμούς και κοιλάδες. Αν η άτρακτος είχε πέσει εκεί μέσα, μπορεί
και να μην βρισκόταν ποτέ».
Σύμφωνα με την Κέλερ, το αεροπλάνο της Malaysia Airlines μπορεί να μην εντοπιστεί. «Ο
κόσμος αναρωτιέται "Πώς είναι δυνατόν να χαθεί για πάντα ένα Boeing
777;". Είναι όμως πολύ πιθανό να βρίσκεται στον πάτο του Ινδικού Ωκεανού
και να μην το βρούμε. Αν εντοπιστούν συντρίμμια, απλώς θα αποκλειστεί
ένας ωκεανός έναντι άλλου. Αλλά έχουν περάσει τόσες μέρες από την πτώση
του αεροσκάφους που δεν θα βοηθήσουν και πολύ στον εντοπισμό της
ατράκτου».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου