Πώς είναι δυνατόν τα δέκα χρόνια της «κρίσης» να μην καταθέσουν τίποτε καινούργιο στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε την κοινή μας ζωή;
Την «κρίση» την τοποθετώ εντός εισαγωγικών διότι μια κατάσταση η οποία διαρκεί τόσο πολύ έχει τα χαρακτηριστικά του παγιωμένου καθεστώτος.
Η ομολογία της πτώχευσης το 2010 δεν επηρέασε μόνον την οικονομία. Επηρέασε το σύνολο της ζωής μας, υπονόμευσε την εμπιστοσύνη της ελληνικής κοινωνίας απέναντι στον εαυτό της. Διέλυσε το ηθικό μας, και με το ηθικό διαλυμένο ούτε καν να διχαστούμε ουσιαστικά δεν μπορούμε. Απόδειξη ότι η απόπειρα διχασμού μέσω της διχοτομίας «μνημόνιο - αντιμνημόνιο» ξεφούσκωσε αφήνοντας μόνον κάτι ερεθισμένα νεύρα και μια γενικευμένη απογοήτευση.
Το 2015, τα αντιευρωπαϊκά αισθήματα κυριαρχούσαν στη δημόσια συζήτηση. Εκφράστηκαν με το «Οχι» στο άκυρο δημοψήφισμα.
Το 2019, καμία σοβαρή πολιτική δύναμη δεν τολμάει να αμφισβητήσει την ευρωπαϊκή ένταξη της χώρας.
Επανέρχομαι όμως στην αρχική σκέψη. Πώς είναι δυνατόν ύστερα από τόση φασαρία, τόσο κόπο, τόση ταλαιπωρία, πώς είναι δυνατόν να έχουμε διασχίσει «τόσο ενδιαφέροντες καιρούς» και να μην έχουμε τραγουδήσει ένα καινούργιο τραγούδι;
Πώς είναι δυνατόν ακόμη και σήμερα η συλλογική μας έκφραση να αναζητεί τη θαλπωρή στην κλάψα που κυριάρχησε σε όλες τις δεκαετίες που ονομάζουμε μεταπολίτευση;
Πώς είναι δυνατόν ακόμη και σήμερα η λέξη «λαός» να μη σημαίνει τίποτε παραπάνω από τον βασανισμένο ανθρωπάκο που τον κυνηγάει όλος ο κόσμος. Χωρίς βέβαια να κάνει καμιά προσπάθεια να καταλάβει για ποιον λόγο τον κυνηγάει όλος ο κόσμος. Τι κακό έκανε; Πού έπεσε έξω;
Στα πρώτα χρόνια των μνημονίων, αν δεν ήσουν θυμωμένος, δεν ήσουν Ελληνας. Θυμωμένος με τους δανειστές, με το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα, με το ΔΝΤ, κυρίως όμως θυμωμένος με όσους συμπατριώτες σου δεν ήσαν θυμωμένοι. Θυμωμένα τα παιδιά με τις μολότοφ, θυμωμένοι όσοι μούντζωναν τη Βουλή, θυμωμένοι και οι νεαντερτάλιοι της Χρυσής Αυγής, θυμωμένοι και οι δολοφόνοι της Μαρφίν. Οπως παλαιότερα θυμωμένος ήταν ο απεχθής Κουφοντίνας και γι’ αυτό σκότωνε όποιον δεν γούσταρε, θυμωμένα και τα παιδιά που κατέστρεψαν το κέντρο της Αθήνας το 2008. Και επειδή ήσαν θυμωμένα, τα αγκάλιασε η προοδευτική διανόηση, η οποία δεν είχε και κανέναν σοβαρό λόγο για να θυμώσει, αφού μια χαρά περνούσε. Παρακολουθήστε τον τόνο της φωνής, αλλά και τη ρητορική του κ. Τσίπρα στα χρόνια της ανόδου.
Ακόμη κι αν δεν ξέρει κάποιος ελληνικά, ακόμη κι αν κλείσει τον ήχο –το συνιστώ ενθέρμως για την ψυχική σας υγεία– αντιλαμβάνεται πως ο άνθρωπος είναι θυμωμένος. Αναρωτιόμαστε γιατί επέμενε να μιλάει αγγλικά, μια γλώσσα που του ήταν άγνωστη. Μα επειδή πίστευε ότι με τις τρεις λέξεις και με πέντε χειρονομίες μπορούσε να εκφράσει το ουσιώδες, τον θυμό του.
Η λέξη «θυμός» μπήκε στη γλώσσα μας με τα ομηρικά έπη. Το σημασιολογικό της πεδίο ήταν πλούσιο. Σήμαινε την ψυχή, την καρδιά, τα αισθήματα, τη ζωή και άλλα παρεμφερή. Στα νέα ελληνικά κρατήσαμε μόνον την οργή και την ταυτίσαμε με την ψυχή μας.
Ο θρήνος είναι μια μεγάλη ελληνική παράδοση. Οι τραγικοί, με την ποίησή τους, της έδωσαν οικουμενικές διαστάσεις, την τοποθέτησαν στο κέντρο του ανθρώπινου σύμπαντος. Η στάση του ανθρώπου που παλεύει να αντιληφθεί αυτό που τον ξεπερνάει, τον θάνατό του. Πόσο ριζωμένος είναι στην ευαισθησία μας το αντιλαμβανόμαστε στην εξόδιο ακολουθία της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Και μας συγκινεί κάθε Μεγάλη Παρασκευή με τα εγκώμια του Επιταφίου.
Ο θρήνος αποδέχεται την ήττα της ζωής, και στους τραγικούς την ήττα του ηρωισμού, και ως εκ τούτου μπορεί να γίνει ένα πολύ γόνιμο αίσθημα για τους ζωντανούς. Τι γίνεται όμως όταν αρνείσαι να παραδεχθείς την ήττα σου;
«Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει», θα μου πείτε. Και γι’ αυτό δεν μπορεί να αναστηθεί. Το γεγονός ότι δεν μπορούμε να παραδεχθούμε την ήττα μας μήπως είναι ο λόγος που μεταμορφώσαμε τον θρήνο σε κλάψα, σε γκρίνια;
Σε αντίθεση με τον θρήνο, η κλάψα είναι στείρα διότι δεν αποδέχεται την πραγματικότητα.
Η ρητορική της Αριστεράς όλα αυτά τα χρόνια...
εξερέθισε τον θυμό, ενεργοποίησε όμως και την κλάψα, αυτήν τη λειχήνα της συλλογικής μας συνείδησης που κυριάρχησε σε όλες τις δεκαετίες της μεταπολίτευσης.
Οσο τα γράφω αυτά ακούω πως ο Γιώργος Νταλάρας θα τραγουδήσει στο Ηρώδειο. Σε άλλες ειδήσεις, θα παίξει και ο Γιάννης Μαρκόπουλος.
Η μόνη σοβαρή πολιτική είναι αυτή που βλέπει την Ελλάδα πέρα από τον θυμό της και την κλάψα της.
Η μόνη σοβαρή πολιτική είναι αυτή που βλέπει την Ελλάδα πέρα από τον θυμό της και την κλάψα της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου