Αυτός δεν είναι ένας νέος Ψυχρός Πόλεμος. Οι νέες αναβαθμισμένες
οικονομικές κυρώσεις δεν θα λυγίσουν ξαφνικά τη χώρα του Πούτιν. Θα
«φρενάρουν», όμως, την εξέλιξή της σε μια πλήρως ανεπτυγμένη οικονομία,
με όλο τον πλούτο και τα οφέλη που απολαμβάνει η δυτική Ευρώπη και που
σιγά σιγά αποκτούν οι πρώην «δορυφόροι» της στην ανατολική Ευρώπη.
Αυτό
θα είναι, ωστόσο, το λιγότερο κακό αποτέλεσμα για τη Ρωσία, η οποία
εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από τις τιμές στον κλάδο ενέργειας. Εάν οι
τιμές αυτές υποχωρήσουν ή παραμείνουν στάσιμες, η χώρα θα γλιστρήσει
προς τα πίσω στην οικονομική αποτυχία των τελευταίων ημερών της
σοβιετικής εποχής.
Αν αυτό φαίνεται υπερβολικά δραματικό, θυμηθείτε
γιατί η σοβιετική αυτοκρατορία κατέρρευσε.
Ο λαός πιστεύει ότι
έχασε επειδή απέτυχε να ανταγωνιστεί στρατιωτικά τις ΗΠΑ. Αλλά πίσω από
αυτό ήταν η αδυναμία του κλειστού οικονομικού συστήματός της να
παραγάγει πλούτο και να πείσει τους πολίτες να τον κρατήσουν. Ηταν μια
αποτυχία της Κομεκόν, που δημιουργήθηκε το 1949 και αποτέλεσε τον
ιθύνοντα νου της ανόρθωσης στην ανατολική Ευρώπη, μοιράζοντας ανορθόδοξα
οικονομικούς ρόλους στους δορυφόρους της Μόσχας. Αν οι άνθρωποι στην
ανατολική Ευρώπη ήταν τόσο πλούσιοι όσο αυτοί της Δύσης, η αυτοκρατορία
θα μπορούσε κάλλιστα να επιβιώσει.
Οι λόγοι για την αποτυχία του
οικονομικού συστήματος της Σοβιετικής Ενωσης σχετίζονται άμεσα με τις
κυρώσεις που επιβάλλονται σήμερα στη Ρωσία. Για λίγο, μεταξύ του 1950
και του 1960, η σοβιετική αυτοκρατορία κατάφερε να συμβαδίσει
ικανοποιητικά με τον δυτικό κόσμο, ακόμη και να ξεχωρίσει σε ορισμένους
τομείς, όπως για παράδειγμα στην εξερεύνηση του Διαστήματος.
Οταν
όμως οι οικονομίες της Δύσης έγιναν πιο πολύπλοκες, η διαφορά μεγάλωσε.
Ολοι γνώριζαν ότι ένα Lada ήταν χειρότερο από ένα VW και ότι μια
κατευθυνόμενη οικονομία δεν θα μπορούσε να ικανοποιήσει τις ανθρώπινες
ανάγκες και επιθυμίες τόσο αποτελεσματικά όσο μία οικονομία ελεύθερης
αγοράς. Αλλά όταν η αυξανόμενη πολυπλοκότητα των δυτικών οικονομιών
επιταχύνθηκε με την ευρεία εφαρμογή των ηλεκτρονικών υπολογιστών, τη
δεκαετία του '80, το χάσμα έγινε αγεφύρωτο.
Οι νέες κυρώσεις κατά της
Ρωσίας αφορούν τρεις κύριους τομείς:
Tη χρηματοδότηση, την ενεργειακή
τεχνολογία και τον στρατιωτικό εξοπλισμό.
Οι βασικές οικονομικές
κυρώσεις είναι εκείνες κατά των ρωσικών τραπεζών, που καθιστούν αδύνατη
την πώληση τίτλων στην παγκόσμια αγορά. Με την περιορισμένη πρόσβαση
στις ξένες αγορές η προσέλκυση ξένων κεφαλαίων θα γίνει εξαιρετικά
δύσκολη για την κυβέρνηση Πούτιν.
Ως προς το δεύτερο σκέλος των
κυρώσεων, η Ρωσία χρειάζεται τόσο ξένη τεχνογνωσία όσο και ξένο κεφάλαιο
για την ανάπτυξη των ενεργειακών της πόρων. Η βιομηχανία φυσικού αερίου
αποκλείστηκε, διότι η Ευρώπη προμηθεύεται το ένα τρίτο περίπου του
φυσικού αερίου της από τη Ρωσία. Εστιάζοντας όμως στο πετρέλαιο, οι
κυρώσεις καθιστούν πιο δύσκολο για τη Ρωσία να αναπτύξει τα αποθέματά
της.
Το ρωσικό πετρέλαιο είναι δύσκολο να εξαχθεί και οι δυτικές
εταιρείες πετρελαίου έχουν πολύ καλύτερη εξειδίκευση από τις ρωσικές.
Για να είμαστε σαφείς, οι κυρώσεις μας δεν θα ωθήσουν τη Ρωσία πίσω σε
μια ελεγχόμενη οικονομία, αλλά σε σύντομο χρονικό διάστημα η χώρα θα
καταστεί από μόνη της μη φιλική για επενδύσεις και θα χρειάζεται
απεγνωσμένα ξένη τεχνογνωσία για να κάνει το καλύτερο για τους
εξαιρετικά σημαντικούς ενεργειακούς πόρους της.
Τα ένστικτα της
ρωσικής ηγεσίας, που θέλει να αποκαταστήσει τα περασμένα μεγαλεία της
Σοβιετικής Ενωσης, είναι τα ίδια ένστικτα που θα επαναφέρουν στοιχεία
των προηγούμενων οικονομικών αποτυχιών της.
Η κυβέρνηση, για να
μπορεί να χρηματοδοτείται και να εισάγει αναγκαία αγαθά, χρειάζεται μια
τιμή πετρελαίου στα 100 δολάρια το βαρέλι. Μέχρι όμως να αρχίσει η Ρωσία
να εξάγει ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες, ο ρωσικός λαός δεν θα
είναι σε θέση να βιώσει το είδος του τρόπου ζωής, της εκπαίδευσης και
του πολιτισμού που απολαμβάνουν οι πολίτες των δυτικών οικονομιών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου