ΚΟΙΝΩΝΙΑ και ΠΟΛΙΤΙΚΗ:Το τέλος έχει σημασία….

Γράφει ο Χρήστος Β. Μασσαλάς 

Καθηγητής - π. πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Όλοι μας αναζητούμε ένα σκοπό που να μας υπερβαίνει…Η ζωή μας αποκτά νόημα όταν δίνουμε αξία στο σκοπό μας και θεωρούμε ότι αξίζει τις θυσίες μας. Είναι αυτό που ονομάζουμε αφοσίωση, είναι το αντίθετο του ατομικισμού.

Ο ατομιστής θέτει το προσωπικό του συμφέρον πάνω απ’ όλα. Το κύριο μέλημά του η απόλαυσή του, η δύναμή του, η ίδια η ύπαρξή του. Για τον ατομιστή, η αφοσίωση σε σκοπούς που δεν υπηρετούν το προσωπικό του συμφέρον είναι ακατανόητη.

Οι άνθρωποι έχουν ανάγκη την αφοσίωση για να είναι η ζωή τους υποφερτή. Η αφοσίωση δεν φέρνει απαραίτητα την ευτυχία, ενίοτε μάλιστα μπορεί να αποβεί και οδυνηρή, όμως όλοι έχουμε ανάγκη να αφιερωθούμε σε κάτι που ξεπερνά τον εαυτό μας. Διαφορετικά, το μόνο που θα μας καθοδηγεί είναι οι επιθυμίες μας, που είναι παροδικές και ευμετάβλητες.

Ο μόνος τρόπος για να δώσουμε νόημα στην ύπαρξή μας και στην απουσία μας είναι να δούμε τον εαυτό μας ως κομμάτι ενός ευρύτερου συνόλου: μιας κοινότητας, μιας οικογένειας, μιας κοινωνίας.

Καθώς η ζωή μας φτάνει σιγά-σιγά στο τέλος της, όλοι αναζητούμε παρηγοριά σε μικρές απολαύσεις-στην παρέα, σε καθημερινές συνήθειες, στο καλό φαγητό, στη μαγεία της φύσης…Ενδιαφερόμαστε λιγότερο έως καθόλου για την ανταμοιβή που νιώθουμε πετυχαίνοντας και συσσωρεύοντας, και περισσότερο για την ανταμοιβή του ότι υπάρχουμε. Αρχίζει να μας απασχολεί το τι αφήνουμε πίσω μας.

Οι άνθρωποι δεν αντιμετωπίζουν τη ζωή τους ως ένα απλό άθροισμα όλων των στιγμών της. Για τα ανθρώπινα πλάσματα η ζωή έχει νόημα επειδή είναι μια συνεκτική ιστορία. Μια ιστορία δίνει την αίσθηση ενός συνόλου και η πορεία της καθορίζεται από τις σημαντικές στιγμές της, τις στιγμές που συμβαίνει κάτι.

Μια φαινομενικά ευτυχισμένη ζωή μπορεί να είναι κενή.  


Μια φαινομενικά δύσκολη ζωή μπορεί να είναι αφιερωμένη σ’ έναν σπουδαίο σκοπό. Σε αντίθεση με τον εαυτό μας που βιώνει-απορροφημένος από τη στιγμή-, ο εαυτός που θυμάται προσπαθεί να αναγνωρίσει όχι μόνο τις κορυφώσεις της χαράς και τα βάραθρα της δυστυχίας, αλλά και το πώς εκτυλίσσεται η ιστορία στο σύνολό της. Αυτό επηρεάζεται από το πώς καταλήγουν τα πράγματα, και στις ιστορίες το τέλος έχει σημασία.

Οι άνθρωποι είμαστε ελεύθεροι να δράσουμε και να διαμορφώσουμε την ιστορία μας, παρ’ ότι η ελευθερία αυτή περιορίζεται ολοένα και περισσότερο όσο περνάει ο χρόνος.

Κατά τον Τζον Άνταμς: οι ηθικές αξίες, οι πνευματικές ικανότητες, οι δυνάμεις του πλούτου, της ομορφιάς, της τέχνης και της επιστήμης δεν προσφέρουν προστασία απέναντι στις εγωιστικές επιθυμίες που λυσσομανούν στις καρδιές των ανθρώπων.

Το πρόβλημα καθίσταται μείζον για μια κοινωνία όταν οι εγωιστικές ορμές της φύσης του ανθρώπου κυριεύουν αυτούς που μας κυβερνούν.

Η μόνη προστασία μας θα προέλθει από...

 την αξιόπιστη λειτουργία των θεσμών και από την υπόμνηση στους κυβερνώντες ότι,στον απολογισμό τους κάποιες κορυφώσεις τους μπορεί να είναι σημαντικές, αλλά το πλέον σημαντικό είναι το τέλος της ιστορίας τους;