ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ και ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ: Η Κύπρος ετοιμάζει ενεργειάκο ματ στην Τουρκία

Του ΝΙΚΟΥ ΜΕΛΕΤΗ

Σε αγώνα δρόμου για να δημιουργήσει διεθνείς συνέργειες και «τετελεσμένα» στην αναζήτηση νέων πηγών ενέργειας στην κυπριακή ΑΟΖ αλλά και στην εξασφάλιση από τώρα «πελατών» του φυσικού αερίου στο Οικόπεδο 12, έχει αποδυθεί η κυπριακή κυβέρνηση, καθώς, όπως όλα δείχνουν, τον Μάιο θα επαναληφθούν και πάλι οι συνομιλίες για το Κυπριακό.

Η κυπριακή κυβέρνηση, γνωρίζοντας ότι η Τουρκία ασκεί αφόρητες πιέσεις, ώστε να παγώσει το πρόγραμμα ερευνών και αξιοποίησης του φυσικού αερίου όσο διαρκούν οι συνομιλίες αλλά και γενικότερα μέχρι να επιλυθεί το Κυπριακό, επιχειρεί να εκμεταλλευτεί τη συγκυρία, ώστε και διεθνείς συμμαχίες να εξασφαλίσει και «ασπίδα οικονομικών συμφερόντων» να δημιουργήσει γύρω από την κυπριακή ΑΟΖ...

Ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ, Εσπεν Μπ. Αϊντα, διαβεβαιώνει ότι η NAVTEX με την οποία η Τουρκία ανέθετε τη διεξαγωγή παράνομων ερευνών εντός της κυπριακής ΑΟΖ μέχρι τις 6 Απριλίου, δεν θα ανανεωθεί και έτσι με την ευκαιρία της ολοκλήρωσης της τρέχουσας φάσης των διερευνητικών γεωτρήσεων της Eni/Kogas στο δυνητικό κοίτασμα Αμαθούσα, προσφέρεται η ευκαιρία για επανάληψη των συνομιλιών, καθώς, έστω και τεχνικά, εμφανίζεται να υιοθετείται η ταυτόχρονη αμοιβαία παύση ερευνητικών δραστηριοτήτων στην κυπριακή ΑΟΖ.

Αυτή όμως η κατάσταση είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη σε πολιτικό επίπεδο, καθώς δίνεται η εντύπωση ότι η Κύπρος αποδέχεται να μην πραγματοποιήσει νόμιμες έρευνες στο πλαίσιο άσκησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της, με αντάλλαγμα να σταματήσουν οι παράνομες έρευνες του Barbaros για λογαριασμό της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων.

Παρά το γεγονός ότι για το προσεχές διάστημα δεν υπάρχουν προγραμματισμένες έρευνες, είτε επειδή η Eni/Kogas στέλνει το πλωτό γεωτρύπανο Saipem 10000 για εργασίες συντήρησης (πιθανότατα στη Μασσαλία) είτε επειδή η Noble πριν ξεκινήσει νέο πρόγραμμα γεωτρήσεων δίνει προτεραιότητα στην εκμετάλλευση των διαπιστωμένων κοιτασμάτων, εφόσον οι συνομιλίες συνεχίσουν και μετά το καλοκαίρι δεν μπορεί η Κυπριακή Δημοκρατία να αποτρέπει τις εταιρείες προκειμένου να μην αντιδράσει η Τουρκία και παρακωλυθούν οι συνομιλίες.

Στο πλαίσιο αυτό είναι άγνωστο τι ακριβώς θα συμβεί με την TOTAL, η οποία μόλις την περασμένη εβδομάδα υπέγραψε νέα τροποποιημένη συμφωνία με την Κυπριακή Δημοκρατία, με την οποία παραμένει στην Κύπρο και θα μπορεί πλέον να πραγματοποιεί έρευνες στο Οικόπεδο 11, αν επιλέξει να ξεκινήσει τις έρευνες άμεσα.

Η Τουρκία όμως δεν αρκείται μόνο στο να βάλει «βέτο» σε νέες έρευνες, αλλά αυτό που πρωτίστως την ενδιαφέρει είναι να αποτρέψει κάθε ενέργεια που φέρνει πιο κοντά την εκμετάλλευση του κυπριακού φυσικού αερίου. Με τρόπο μάλιστα που την παρακάμπτει πλήρως.

Για την Κύπρο όμως η συγκυρία είναι αρκετά ευνοϊκή σε ό,τι αφορά τη δρομολόγηση της διαδικασίας εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου από το κοίτασμα Αφροδίτη.

Η επιλογή της Αιγύπτου ως βασικού αγοραστή του κυπριακού φυσικού αερίου δεν έγινε τυχαία. Η επιλογή αυτή διευκολύνθηκε από την αλλαγή καθεστώτος στην Αίγυπτο και την αντικατάσταση του φιλότουρκου προέδρου Μόρσι από τον φιλοδυτικό Αλ Σίσι αλλά και τη στρατηγικού χαρακτήρα επιλογή της Ουάσιγκτον να στηρίξει το νέο αιγυπτιακό καθεστώς, το οποίο, εκτός των άλλων προβλημάτων, αντιμετωπίζει δραματικές ενεργειακές ελλείψεις.

Δεν είναι τυχαίο ότι τις προηγούμενες εβδομάδες ο Κύπριος υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Λακκοτρύπης, βρέθηκε στις ΗΠΑ και είχε σειρά σημαντικών συζητήσεων με Αμερικανούς αξιωματούχους και με τον υφυπουργό Εξωτερικών αρμόδιο για την ενεργειακή διπλωματία, Αμος Χόχσταϊν, ο οποίος έχει παίξει ιδιαίτερο ρόλο στην προσπάθεια ενεργειακής στήριξης της Αιγύπτου.

Η Τουρκία μέχρι στιγμής δεν έχει αντιδράσει «επί του πεδίου» σε αυτήν τη διαδικασία για την εκμετάλλευση του κυπριακού φυσικού αερίου, πιθανότατα λόγω του αμερικανικού ενδιαφέροντος για τη στήριξη της Αιγύπτου αλλά και λόγω της παρουσίας στο Οικόπεδο 12 του αμερικανικού πετρελαϊκού κολοσσού Noble Energy.

Η αμερικανική εταιρεία, η οποία διαχειρίζεται τόσο το κοίτασμα Αφροδίτη όσο και τα ισραηλινά Λεβιάθαν και Ταμάρ, επείγεται για την εξασφάλιση εσόδων, καθώς η γραφειοκρατική διελκυστίνδα με το Ισραήλ έχει καθυστερήσει τις διαδικασίες για εκμετάλλευση του Λεβιάθαν.

Την περασμένη εβδομάδα ο επικεφαλής της Noble Energy για την Ανατολική Μεσόγειο, Κιθ Ελιοτ, προανήγγειλε από τη Λευκωσία την ανακήρυξη του κοιτάσματος της Αφροδίτης ως εμπορεύσιμου, μια κίνηση που αποτελεί το πρώτο βήμα για την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου. Η Κύπρος έχει ήδη συνάψει συμφωνίες σε διακρατικό επίπεδο με την Αίγυπτο για την εξαγωγή φυσικού αερίου, καθώς το κοίτασμα Αφροδίτη είναι αρκετά μεγάλο, ώστε να καλύψει και τις ενεργειακές ανάγκες της Κύπρου και να λειτουργήσει συμπληρωματικά με το ισραηλινό κοίτασμα Ταμάρ για την κάλυψη μέρους των αναγκών της Αιγύπτου.

Η ισραηλινή Delek, που διαχειρίζεται από κοινού με την αμερικανική εταιρεία τα κοιτάσματα Αφροδίτη και Ταμάρ, ανακοίνωσε ότι υπογράφηκε ήδη συμφωνία με την εταιρεία Dolphinus Holding για τη μεταφορά φυσικού αερίου από το Ταμάρ στην Αίγυπτο.

Συγχρόνως οι υποδομές της Αιγύπτου (με τους δύο ανενεργούς σταθμούς LNG) προσφέρουν τη δυνατότητα στην Κύπρο, μέχρις ότου εντοπίσουν και αξιοποιηθούν πρόσθετα κοιτάσματα στην ΑΟΖ της, να εξάγει ποσότητες φυσικού αερίου που θα φθάνει μέσω υποθαλάσσιου αγωγού στην Αίγυπτο και θα εξάγεται μετά την υγροποίησή του στους σταθμούς LNG.

Κυπριακό Φόβοι και κόκκινες γραμμές:

Με τοπίο στην ομίχλη μοιάζει το σκηνικό που στήνεται για την επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό, καθώς ο ειδικός εκπρόσωπος του ΟΗΕ, Εσπεν Μπαρθ Αϊντα, δεν έχει αποκαλύψει το πώς θα ξεκινήσει η διαδικασία.

Γνωρίζοντας ότι ουσιαστικές συνομιλίες δεν μπορεί να ξεκινήσουν πριν από τον Μάιο, καθώς μεσολαβούν οι «εκλογές» στα Κατεχόμενα, ο κ. Αϊντα εργάζεται μεθοδικά και συστηματικά ώστε όλα να είναι έτοιμα για ουσιαστική παρέμβαση στις διαπραγματεύσεις μόλις ολοκληρωθεί η εκλογική διαδικασία.

Για τη Λευκωσία όμως αποτελεί κόκκινη γραμμή η οποιαδήποτε προσπάθεια για ένταξη στην ατζέντα των συνομιλιών του Ενεργειακού, ενώ προκαλεί ανησυχία η πρόθεση του κ. Aϊντα να επανέλθει με «γεφυρωτικές» προτάσεις, χωρίς να έχουν διευκρινιστεί οι προθέσεις της τουρκικής πλευράς για τις παραχωρήσεις στις οποίες είναι διατεθειμένη να προβεί σε περιουσιακό και εδαφικό, σε αντιστάθμισμα των υποχωρήσεων τις ελληνοκυπριακής πλευράς, από την εποχή Χριστόφια, στη διακυβέρνηση και στον διαμοιρασμό των εξουσιών.