Η προέλαση της παγκοσμιοποίησης έχει ανακοπεί μετά το ξέσπασμα της
παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Τη θέση της παίρνει ένα πιο
παρεμβατικό μοντέλο, περισσότερο συμβατικό και εθνικιστικό.
Πριν από πέντε χρόνια, στο απόγειο της χειρότερης κρίσης από την εποχή
της Μεγάλης Υφεσης, ο Τζορτζ Μπους είχε συγκαλέσει την πρώτη σύνοδο της
Ομάδας των 20 στην Ουάσιγκτον, όπου οι ηγέτες των 20 πλουσιότερων χωρών
υποσχέθηκαν να μην επαναλάβουν τα λάθη του παρελθόντος, να υποστηρίξουν
την ανοιχτή οικονομία και ν’ απορρίψουν τον προστατευτισμό.
Η επιτυχία
τους ήταν μόνο μερική. Αν και δεν κατέφυγαν στον άκρατο προστατευτισμό
του 1930, αναμφίβολα η παγκόσμια οικονομία δεν είναι πλέον τόσο ανοιχτή.
Μετά από δύο δεκαετίες στις οποίες κεφάλαια και αγαθά περνούσαν όλο και
πιο ελεύθερα τα εθνικά σύνορα, σήμερα σηκώνονται τείχη, αν και
διαθέτουν πύλες.
Οι κυβερνήσεις όλο και περισσότερο επιλέγουν με ποιον θα κάνουν εμπόριο,
τι είδους κεφάλαια είναι ευπρόσδεκτα και πόση ελευθερία επιτρέπουν
στους επιχειρηματίες. Ολες οι χώρες εξακολουθούν να υιοθετούν τις αρχές
του διεθνούς εμπορίου και των επενδύσεων, ωστόσο προσπαθούν να
προστατευτούν από τα προβλήματα της παγκοσμιοποίησης, είτε πρόκειται για
ευμετάβλητες κεφαλαιακές ροές είτε αυξημένες εισαγωγές. Είναι σαφές ότι
η διαδικασία της παγκοσμιοποίησης έχει σταματήσει. Για παράδειγμα, οι
παγκόσμιες εξαγωγές ως ποσοστό του ΑΕΠ αυξάνονταν σταθερά από το 1986
μέχρι το 2008, ωστόσο έκτοτε είναι σταθερές. Οι παγκόσμιες κεφαλαιακές
ροές, οι οποίες το 2007 ξεπέρασαν τα 11 τρισ. δολάρια, πέρυσι μόλις
έφτασαν το ένα τρίτο του ποσού αυτού. Οι διασυνοριακές άμεσες επενδύσεις
επίσης είναι πολύ κάτω από το επίπεδο του 2007.
Εν μέρει, αυτή η
εξέλιξη οφείλεται στην οικονομική συγκυρία. Παράλληλα, όμως, ο
κεκαλυμμένος προστατευτισμός ανθεί, συχνά μεταμφιεσμένος ως προώθηση των
εξαγωγών ή ως βιομηχανική πολιτική. Οι περιορισμοί στην κίνηση
κεφαλαίων, οι οποίοι θεωρούνταν επί μακρόν απομεινάρι μιας περασμένης
εποχής, έγιναν και πάλι σεβαστοί. Στο εμπόριο ο κόσμος δεν εγκατέλειψε
τον φιλελευθερισμό, ωστόσο υπάρχει μετατόπιση από τον Παγκόσμιο
Οργανισμό Εμπορίου σε περιφερειακό και διμερές επίπεδο.
Το ίδιο
συμβαίνει και στις άμεσες ξένες επενδύσεις, όπου οι περιορισμοί
αυξάνονται. Ο Μπαράκ Ομπάμα, δεν θεωρεί ότι η παγκοσμιοποίηση θα πρέπει
να σταματήσει, αλλά ότι θα πρέπει να διαμορφωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να
εξυπηρετεί ευρύτερους σκοπούς, όπως καλύτερες συνθήκες εργασίας,
περιβαλλοντική προστασία και προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων, ώστε
οι αμερικανικές εταιρείες να είναι σε θέση να ανταγωνιστούν, επί ίσοις
όροις, τις ξένες και ενδεχομένως να είναι σε θέση να προσφέρουν και πάλι
αξιοπρεπείς μισθούς.
Ενα νέο πλαίσιο αρχίζει να διαγράφεται:
Περισσότερος κρατικός παρεμβατισμός στη ροή κεφαλαίων και αγαθών, αποκέντρωση του εμπορίου, καθώς οι χώρες στρέφονται προς ομοϊδεάτες γείτονές τους, και περισσότερες τριβές καθώς το εθνικό συμφέρον υπερισχύει της διεθνούς συνεργασίας. Ολα αυτά τα στοιχεία συνθέτουν ένα νέο περιφραγμένο είδος παγκοσμιοποίησης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου