Ο γιατρός, η μάχη και το τρόπαιο

Γράφει ο Γεράσιμος Ν. Βώκος

Καθηγητής Φιλοσοφίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Η επίδειξη βεβαιότητας σε μια εποχή πρόδηλης αβεβαιότητας είναι ταυτοχρόνως προκλητική και κωμική: ο καθένας πιστεύει πως η αλήθεια συνιστά ιδιοκτησία του, όταν μάλιστα είναι εκ του ασφαλούς σίγουρος ότι μπορεί να την επιβάλει λόγω του αξιώματος που κατέχει.  

Οι αλήθειες αυτές έχουν κοντά πόδια- σαν το ψέμα- γιατί αντλούν την ισχύ τους από τη διάρκεια του αξιωματούχου. Οι μόνοι που επωφελούνται συνήθως είναι οι παρατρεχάμενοι και οι χρησιμοθηρικοί σύμμαχοι, αυτοί δηλαδή που θα αλλάξουν πρώτοι φορεσιά, ανάλογα με τη στολή του επόμενου άρχονταπράγματα συνηθισμένα που δεν πρέπει να εκπλήσσουν κανέναν.

Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που η αλήθεια και το ψέμα υποχωρούν και παραδίδουν τη θέση τους σε ένα άλλο δίδυμο, τρομερό αυτό, το σωστό και το λάθος. Ανάμεσά τους έχει μηδενιστεί ο χώρος που επιτρέπει τους αυτάρεσκους ελιγμούς, τα ρητορικά σχήματα, την ψευδεπίγραφη ανακούφιση- μένει μόνο το πρόβλημα, ακέραιο, που πρέπει να βρει λύση. 

Τέτοια είναι τα προβλήματα που έχουν να κάνουν με την υγεία μας. Οταν εμφανιστούν καταλαβαίνεις πόσο λίγο σου ανήκουν το κορμί σου και η ζωή σου, ξέρεις καλά ότι δεν μπορείς πια να κάνεις τον καμπόσο και ότι οι δυνάμεις που ξαφνικά βρέθηκαν στο προσκήνιο δεν σου δίνουν καμία σημασία, γιατί αυτές είναι που παρατάσσονται αντιμέτωπες μόνες στο πεδίο της μάχης - τόσο μικρό και περιορισμένο, αλλά απολύτως σημαντικό για σέναπου είναι το σώμα σου.

Στρατηγός εδώ είναι ο γιατρός, αλλά και ο πολύμορφος αντίπαλος είναι γνωστός. Το τρόπαιο είναι η ζωή.  

Γνώριζα τον Δημήτρη Κισκίνη με την πολιτική του περιβολήαν μου επιτρέπεται να το πω έτσιως καθηγητή αγγειοχειρουργό στην Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Τον συνάντησα ετοιμοπόλεμο, σε πλήρη εξάρτυση, να οδηγεί το έμπειρο επιτελείο του, γιατρούς και νοσηλευτές, στο Νοσοκομείο Παπαγεωργίου. Οταν η αγαθή τύχη επιτρέπει τη μερική νάρκωση, μπορείς να ακούς τα λόγια του γιατρού. Λιγοστά και μετρημένα, είναι εργαλεία δουλειάς, σύνεργα της σωτηρίας. Κάτω από τον λευκό ήλιο που φωτίζει το αλλόκοτο τοπίο του χειρουργείου, η μόνη παρουσία της φύσης είναι τα σώματα, με πρώτο εκείνο που συγκεντρώνει την προσοχή όλων, γιατί πονάει και πάσχει, και πρέπει να γιατρευτεί. «Μας είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε αν πονάτε και πού ακριβώς» λέει η φωνή του γιατρού και την αισθάνεσαι να αγγίζει σχεδόν το κορμί σου, σχεδόν να το χαϊδεύει και να παίρνει από πάνω σου το κακό. Υστερα παρακολουθείς τις εντολές του για το σχέδιο της επιχείρησης και ύστερα έρχεται η σιωπή.

Γιατί η μάχη για τη ζωή- και εδώ διαφέρει από όλες τις άλλες- δίνεται μέσα στη σιωπή. Η ένταση μοιάζει τόσο μεγάλη όταν τα ασκημένα χέρια και το έμπειρο μυαλό πολεμούν με το κακό, ώστε οι αντίπαλοι φαίνεται να κρατούν την ανάσα τους.  Ως τη στιγμή που η σιωπή σπάει, σαν την αρχή ενός ποιήματος, και ακούς: «Τελειώνουμε. Ολα πήγαν καλά». Και σχεδόν αμέσως μετά: «Ετοιμάστε τον επόμενο, παρακαλώ».  

Και είναι τόση η χαρά να αισθάνεσαι ο προηγούμενος ενός επόμενου, που κι αυτός θα γίνει ο προηγούμενος ενός άλλου, σε αυτήν την ατελείωτη σειρά όπου δεν υπάρχει πρώτος και τελευταίος, ώστε μπορεί επιτέλους να αρχίσεις να καταλαβαίνεις τη θέση σου στον κόσμο.