Οι περισσότερες χώρες πιστεύουν ότι
είναι ξεχωριστές, αλλά λίγες έχουν επιτρέψει ποτέ σε αυτή την αίσθηση
της μοναδικότητας να καταστρέψει τα συμφέροντά τους με τον τρόπο που το
κάνει η Βρετανία.
Οι Βρετανοί πολιτικοί, οι επιχειρηματίες και οι διευθυντές εφημερίδων είναι εξαιρετικά σίγουροι ότι η Βρετανία θα ανθίσει εκτός ΕΕ.
Ενώ τόσο η Γαλλία και η Γερμανία, κάποιες φορές παλεύουν στην ΕΕ, καμιά τους δεν πιστεύει σοβαρά ότι η ΕΕ μειώνει την ικανότητά τους να επιδιώξουν τα συμφέροντά τους.
Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για την βρετανική υπερβολική αυτοπεποίθηση. Το Ηνωμένο Βασίλειο χρειάζεται την ΕΕ όσο και οι Γερμανοί και οι Γάλλοι.
Οι Βρετανοί πολιτικοί, οι επιχειρηματίες και οι διευθυντές εφημερίδων είναι εξαιρετικά σίγουροι ότι η Βρετανία θα ανθίσει εκτός ΕΕ.
Ενώ τόσο η Γαλλία και η Γερμανία, κάποιες φορές παλεύουν στην ΕΕ, καμιά τους δεν πιστεύει σοβαρά ότι η ΕΕ μειώνει την ικανότητά τους να επιδιώξουν τα συμφέροντά τους.
Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για την βρετανική υπερβολική αυτοπεποίθηση. Το Ηνωμένο Βασίλειο χρειάζεται την ΕΕ όσο και οι Γερμανοί και οι Γάλλοι.
Οι Βρετανοί είναι λιγότερο ευρω-κεντρικοί και αντι-αμερικανιστές από ό,τι πολλοί Ευρωπαίοι, και είναι πιο πιθανό να μετακινηθούν σε μη ευρωπαϊκές χώρες. Η Βρετανία έχει παγκόσμια εμβέλεια με τρόπους που δεν έχουν οι περισσότερες άλλες χώρες της ΕΕ, με τη μόνιμη έδρα της στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, και σοβαρά στρατιωτικά και πυρηνικά όπλα.
Αλλά η γαλλική ελίτ δεν πιστεύει ότι η ικανότητα της Γαλλίας να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της -που είναι παρόμοια με αυτά της Βρετανίας- περιορίζεται από τη συμμετοχή της στην ΕΕ. Οι Γάλλοι κατανοούσαν πάντα ότι η Γαλλία θα μπορούσε να παραμείνει μια σημαντική παγκόσμια δύναμη μόνο με την αξιοποίηση της βαρύτητας που έχει η ΕΕ στο σύνολό της.
Τα οφέλη της συμμετοχής στην ΕΕ για τη Γερμανία είναι προφανή: η χώρα επανέκτησε την νομιμοποίηση και την αξιοπρέπειά της με το να εμπλακεί σε αυτό το πολυμερές project και επαναβεβαιώθηκε διεθνώς μέσω της ΕΕ.
Γιατί πολλοί από τη βρετανική ελίτ πιστεύουν ότι δεν χρειάζονται την ΕΕ, σε αντίθεση με τους Γάλλους και Γερμανούς ομολόγους τους;
Ένας λόγος είναι η θετική εικόνα που έχουν για την ιστορία της Βρετανίας. Η Βρετανία δεν χρειάζεται να ανοικοδομήσει τη διεθνή της φήμη με τον τρόπο που έπρεπε να το κάνει η Γερμανία μετά τον πόλεμο. Αλλά πολλοί βλέπουν τη Βρετανία ως φάρο της δημοκρατίας και της ελευθερίας. Πολλοί λίγοι γνωρίζουν ότι η αποικιοκρατική ιστορία της χώρας σημαίνει ότι μεγάλο μέρος του υπόλοιπου κόσμου είναι πιο αμφίθυμο -και ότι η Βρετανία είναι λιγότερο αξιόπιστη και αξιοθαύμαστη- από ό,τι φαντάζονται. Η συμμετοχή στην ΕΕ συχνά βοηθούσε να μετριαστούν αυτές οι ιστορικές εντάσεις, ενώ παράλληλα επέτρεπε στη Βρετανία να δράσει περισσότερο από τις ικανότητές της, με το να της δίνει το δικαίωμα να ενεργεί ως γέφυρα μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ.
Ένας δεύτερος λόγος για αυτή την εχθρότητα -ή στην καλύτερη περίπτωση αμφιθυμία- της βρετανικής ελίτ απέναντι στην ΕΕ, είναι ότι πάντα η Βρετανία θεωρούνταν ότι παίζει δευτερεύον ρόλο στο γαλλο-γερμανικό άξονα. Το ότι δεν εντασσόταν στον πρόδρομο της ΕΕ μέχρι το 1973 σήμαινε ότι πάντα έμοιαζε σαν έναν γαλλο-γερμανικό project που έδινε προνόμια στα γαλλικά και γερμανικά συμφέροντα εις βάρος των βρετανικών. Η βρετανική ελίτ δεν ήταν ποτέ σε θέση να υποστηρίξει ολόψυχα ένα ευρωπαϊκό project στο οποίο δεν θα ήταν οι ηγέτες και του οποίου τα θεσμικά όργανα θεωρούνταν ανεπαρκώς βρετανικά. Αυτό, όπως και μια αποστροφή της κοινής κυριαρχίας, εξηγεί την αντιπάθεια προς την ΕΕ.
Η βρετανική αίσθηση της οικονομικής αδυναμία είναι ακόμη πιο αινιγματική.
Γιατί μια χώρα που είναι σημαντικά πιο φτωχή από τη Γερμανία, με λιγότερες διεθνώς ανταγωνιστικές βιομηχανίες και μεγαλύτερη εξάρτηση από το ξένο κεφάλαιο και την εξειδίκευση των στελεχών, πιστεύει ότι μπορεί να αντέξει την έξοδο από την ενιαία αγορά;
Η οικονομική επίδοση της Βρετανίας δεν είναι καλύτερη από αυτή της Γαλλίας και σε κάποια σημαντικά μέτρα -ιδιαίτερα στην παραγωγικότητα- πολύ χειρότερα. Ωστόσο κανένας από την πολιτική τάξη της Γαλλίας δεν πιστεύει σοβαρά ότι η γαλλική οικονομία θα ευδοκιμήσει εκτός της ΕΕ.
Μεγάλο μέρος της βρετανικής ελίτ γνωρίζει ελάχιστα για το πώς τα πάει στις συγκρίσεις η βρετανική οικονομία. Λίγοι αντιλαμβάνονται ότι τα τρία τέταρτα της χώρας είναι πιο φτωχά από το μέσο όρο της ΕΕ των 15. Ότι οι επιδόσεις ανάπτυξης της Βρετανίας ήταν μέτριες, στην καλύτερη περίπτωση. Ή ότι υπάρχουν σχετικά λίγες επιχειρήσεις που ανήκουν και διοικούνται από βρετανικά χέρια, με ισχυρό ιστορικό ανάπτυξης.
Υπάρχουν φωτεινά σημεία στη βρετανική οικονομία, αλλά οφείλονται σε μεγάλο μέρος στα ξένα κεφάλαια και την τεχνογνωσία. Οι ξένες επιχειρήσεις δημιουργούν τις περισσότερες από το ήμισυ εξαγωγές της χώρας, και πολλές από αυτές τις εξαγωγές είναι ενδιάμεσα αγαθά -συνδέσεις σε διεθνείς, κυρίως ευρωπαϊκές αλυσίδες εφοδιασμού. Αυτές οι εταιρείες είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στο ενδεχόμενο η Βρετανία να αφήσει την ενιαία αγορά. εάν η βρετανική οικονομία είχε περισσότερη τοπική ιδιοκτησία και διοίκηση, θα ήταν ευκολότερο να κατανοήσουμε τον βρετανικό εφησυχασμό σχετικά με τις οικονομικές επιπτώσεις του Brexit. Αλλά για μια αναπτυγμένη χώρα τόσο εξαρτημένη από τα ξένα κεφάλαια, το να κάνει κάτι τόσο καταστροφικό στην ικανότητά της να προσελκύει κεφάλαια, έχει λίγα προηγούμενα.
Το μεγαλύτερο μέρος της βρετανικής ελίτ ζει στο Λονδίνο, την μόνο πραγματικά παγκόσμια πόλη της Ευρώπης, και αυτό φαίνεται να τους παρασύρει στην πίστη ότι η Βρετανία είναι περισσότερο σημαντική και δυνατή από ό,τι είναι στα αλήθεια, και η οικονομία της πιο δυναμική. Το Λονδίνο είχε 30 καλά χρόνια. Αλλά το μεγαλύτερο μέρος αυτών των ετών ήταν το αποτέλεσμα της επιτυχίας του να δημιουργήσει έναν επικερδή δεσμό με τον ευρωπαϊκό διαχωρισμό της εργασίας: τις χρηματοοικονομικές και τις άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Άλλος ένας βασικός λόγος για τον βρετανικό εφησυχασμό σχετικά με την επίδραση του Brexit, είναι πως το μεγαλύτερο μέρος της ελίτ της χώρας πιστεύει ότι...
η ΕΕ είναι μια σκληροπυρηνική οικονομική αποτυχία. Η ΕΕ αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις αλλά απέχει πολύ από υο να είναι η βρετανική καρικατούρα αυτής, ως προστατευτική, και οικονομικά ανελεύθερη. Στην πραγματικότητα, η ενιαία αγορά της ΕΕ είναι πιο ανοιχτή από την αμερικανική. Και η ΕΕ έχει καλό ιστορικό να υποστηρίζει πράγματα που οι Βρετανοί ισχυρίζονται ότι κατέχουν -διεθνές δίκαιο, εμπόριο βασισμένο σε κανόνες και ανθρώπινα δικαιώματα.
Η Βρετανία οδηγείται στον εξευτελισμό.
Τα ήδη μετριοπαθή οικονομικά στοιχεία της χώρας αναμένεται να
επιδεινωθούν περαιτέρω. Θα αποξενωθεί από τους στενότερους συμμάχους
-την υπόλοιπη ΕΕ- και έχει μικρή διεθνή επιρροή. Η πραγματικότητα θα
ξεσπάσει τελικά, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει την βρετανική ελίτ να
πιέσει ώστε η χώρα να επανενταχθεί στην ΕΕ.
Κατά πάσα πιθανότητα, τελικά
θα το κάνει, αν και με αναπόφευκτα χειρότερους όρους. Και τότε θα
πρέπει να περάσει τα επόμενα 20 χρόνια ανοικοδομώντας επώδυνα την
επιρροή που τόσο απρόσεκτα πέταξε
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου