 |
| Αριστερά, ο Βασίλι Αρχίποφ σε επίσημη στρατιωτική φωτογραφία. Δεξιά, στιγμιότυπο από την αμερικανική στρατιωτική βάση στην Οκινάουα της Ιαπωνίας, όπου υπηρετούσε ο Ουίλιαμ Μπάσετ. |
Toυ ΔΗΜΗΤΡΗ ΑΘΗΝΑΚΗ
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι ηγέτες παίζουν με
τα πυρηνικά όπλα. Την πρώτη –και όλοι ευχόμαστε, την τελευταία– φορά
που «πατήθηκε το κουμπί» ήταν στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι, στις 6 και
στις 9 Αυγούστου του 1945. Ο πυρηνικός όλεθρος δεν είναι εργαστηριακή
θεωρία ούτε, ασφαλώς, ασκήσεις επί χάρτου. Τον έχουμε δει να συμβαίνει,
γνωρίζουμε τα υπερκαταστροφικά του αποτελέσματα, τον φοβόμαστε – και
δικαίως.
Ολο το προηγούμενο διάστημα, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και ο Βορειοκορεάτης ηγέτης Κιμ Γιονγκ Ουν προκάλεσαν διεθνή αναβρασμό με την ανταλλαγή –ευτυχώς λεκτικών– πυρών, με επίκεντρο τα πυρηνικά όπλα και τις δοκιμαστικές εκτοξεύσεις πυραύλων από το κομμουνιστικό κράτος της Ασίας. Το διαδικτυακό αστείο «Κιμ, πάτα το» πάγωσε· εν γνωρίζουμε πόσο κοντά ήμασταν στο γεγονός, όμως αυτά τα όπλα δεν είναι παιχνιδάκι, ειδικά στα χέρια ηγετών, όπως ο Κιμ Γιονγκ Ουν.
Φετος στις 18 Σεπτεμβρίου έγινε γνωστό ότι έφυγε από τη ζωή ο πρώην Σοβιετικός αξιωματικός του στρατού Στάνισλαβ Πετρόφ, σε ηλικία 77 ετών. Ηταν εκείνος που σταμάτησε, κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή, τη μετατροπή του Ψυχρού Πολέμου σε Θερμό, καυτό όσο η ίδια η κόλαση.
Η ανθρωπότητα οφείλει σε αυτούς που προέταξαν τη λογική έναντι της πολεμικής παράνοιας, που αντιστάθηκαν –όσο δραματικό κι αν ακούγεται– στον αφανισμό μεγάλου μέρους της ανθρωπότητας μέσα σε λίγα λεπτά.
Ενας από αυτούς ήταν ο Στάνισλαβ Πετρόφ.
Στο ίδιο, ας μας επιτραπεί, πάνθεον εντάσσονται ο έτερος Σοβιετικός αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού Βασίλι Αρχίποφ, με την πρόνοιά του στην πυραυλική κρίση της Κούβας τη δεκαετία του ’60, αλλά και ο Αμερικανός αξιωματικός Ουίλιαμ Μπάσετ, που συμμετείχε στο ίδιο γεγονός.
Μαζί τους, όσοι Ευρωπαίοι –μεταξύ αυτών και Γερμανοί, ναζί ή όχι– έσωσαν φυγαδεύοντας Εβραίους κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου – οι «Δίκαιοι των Εθνών», όπως τους έχει ονομάσει το Ιδρυμα Γιαντ Βασέμ του Ισραήλ.
Πράγματι, αυτοί είναι οι δίκαιοι των εθνών. Εκείνοι που, παρά τον διαχεόμενο τρόμο και την καταχνιά του πολέμου, καίτοι το «σώσον εαυτόν σωθήτω» προβαλλόταν ως οδηγός επιβίωσης, επέμειναν σε μία και μόνον ιδέα: την απρόσκοπτη και ελεύθερη συνέχιση της ανθρώπινης ζωής.
Θυμόμαστε τρεις εμβληματικές μορφές του Ψυχρού Πολέμου: τον Στάνισλαβ Γεβγκράφοβιτς Πετρόφ, τον Βασίλι Αλεξάντροβιτς Αρχίποφ και τον Ουίλιαμ Μπάσετ.
Στο μέλλον, ίσως μάθουμε ποιοι ήταν εκείνοι που απέτρεψαν τον Κιμ Γιονγκ Ουν και τον Ντόναλντ Τραμπ από τα παιχνίδια με την τεχνητή, ανθρώπινη Αποκάλυψη. Θα χρωστούμε και σε εκείνους.
«Η πιο επικίνδυνη στιγμή της Ιστορίας»
Το 2002, ο Τόμας Μπλάντον, ο τότε διευθυντής του Αρχείου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, δήλωσε δημοσίως ότι ο Βασίλι Αλεξάντροβιτς Αρχίποφ «έσωσε τον κόσμο». Ο αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού της Σοβιετικής Ενωσης, που έφυγε από τη ζωή το 1998, ήταν εκείνος που απέτρεψε την εκτόξευση πυρηνικών πυραύλων από την ΕΣΣΔ κατά των ΗΠΑ – ήταν εκείνος που αντιστάθηκε στη μετατροπή του πλανήτη, κυριολεκτικά, σε κρανίου τόπο.
Είμαστε στον Οκτώβριο του 1962 και το σοβιετικό υποβρύχιο «Β-59» βρίσκεται στα ανοιχτά της Καραϊβικής, κοντά στην Κούβα – ο Αρχίποφ υπηρετεί ως βοηθός κυβερνήτη, αλλά παραμένει αρχηγός του στόλου των υποβρυχίων στην περιοχή, που συναποτελείτο από τα «Β-4», «Β-36» και «Β-130».
Ομάδα αξιωματικών του στόλου του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ εντοπίζει το οπλισμένο με βαλλιστικό πύραυλο σοβιετικό υποβρύχιο και αποπειράται, με εκπομπή σημάτων και ήπιων εκρηκτικών υλών, να αναγκάσει το πλοίο να ανέλθει στην επιφάνεια για αναγνώριση. Προκειμένου να αποφύγει τον εντοπισμό, το «Β-59» βυθίζεται όλο και περισσότερο, με αποτέλεσμα να χαθεί η σύνδεση με τη Μόσχα για αρκετές ημέρες. Το πλήρωμα του σοβιετικού υποβρυχίου δεν γνώριζε αν είχε ξεσπάσει πόλεμος ή όχι...
Ο κυβερνήτης του «Β-59», Βαλεντίν Γκριγκόριετς Σαβίτσκι, άρχισε να σχεδιάζει την εκτόξευση του βαλλιστικού πυραύλου με την πυρηνική κεφαλή. Κάτι τέτοιο, όμως, απαιτούσε την ομοφωνία του ιδίου, του κομματικού επιτρόπου που συνόδευε την αποστολή, Ιβάν Σεμόνοβιτς Μασλένικοφ, αλλά και, εκτάκτως, του Βασίλι Αρχίποφ, εκ της θέσεώς του ως αρχηγού του στόλου των υποβρυχίων που βρίσκονταν στην περιοχή.
Υπό «κανονικές» συνθήκες, για εκτόξευση πυραύλου από τα σοβιετικά υποβρύχια που έφεραν το «ειδικό όπλο» αρκούσε η απόφαση του αξιωματούχου του κόμματος και του κυβερνήτη του υποβρυχίου, όμως σε αυτή την περίπτωση –ω! της τύχης– ο στρατιωτικός βαθμός του Αρχίποφ έσωσε τον κόσμο. Ηταν εκείνος που δεν έδωσε ποτέ τη συγκατάθεσή του για την εκτόξευση, ζητώντας την αναμονή εντολών από τη Μόσχα. Αργότερα, με την κατάρρευση του συστήματος κλιματισμού, το υποβρύχιο αναγκάστηκε να ανέλθει στην επιφάνεια και, τελικώς, να επιστρέψει στη Σοβιετική Ενωση, όπου, λίγο-πολύ, οι ανώτατοι Σοβιετικοί αξιωματικοί τούς υποδέχθηκαν ως προδότες.
Ο Βασίλι Αρχίποφ δεν ήθελε να μιλάει για το συμβάν· ένιωθε βαθιά αδικημένος από τους συναδέλφους του.
Ο Αρθουρ Μ. Σλέσινγκερ Τζούνιορ, διακεκριμένος Αμερικανός ιστορικός και σύμβουλος του προέδρου Τζον Φ. Κένεντι, είχε δηλώσει: «Αυτή ήταν όχι μόνο η πιο επικίνδυνη στιγμή του Ψυχρού Πολέμου, αλλά και η πιο επικίνδυνη στιγμή της ανθρώπινης Ιστορίας».
Ο Βασίλι Αλεξάντροβιτς Αρχίποφ, γεννημένος στις 30 Ιανουαρίου του 1926 στην πόλη Σταράγια Κουπάβνα, στην περιφέρεια της Μόσχας, πέθανε, τελικά, στη γενέτειρά του στις 19 Αυγούστου του 1998, από καρκίνο του νεφρού, στον οποίο είχε συμβάλει η έκθεσή του στην πυρηνική ακτινοβολία το 1961, όταν είχε διοριστεί αναπληρωτής κυβερνήτης του υποβρυχίου «Κ-59», το οποίο παρουσίασε πρόβλημα στο σύστημα ψύξης του αντιδραστήρα.
Τότε, ο κυβερνήτης Νικολάι Βλαντιμίροβιτς Ζατέγιεφ έδωσε εντολή στους μηχανικούς να βρουν άμεσα λύση, ώστε να αποφευχθεί η πυρηνική διαρροή, αναγκάζοντάς τους να εκτεθούν σε υψηλά επίπεδα ακτινοβολίας, κάτι που τους κόστισε τη ζωή και, μάλιστα, εντός μηνός. Τα επόμενα δύο χρόνια, πέθαναν άλλοι 50 Σοβιετικοί αξιωματικοί. Αυτή ήταν η πρώτη επαφή του Αρχίποφ με τον πυρηνικό φόβο.
Ο Αρχίποφ είχε προαχθεί στον βαθμό του αντιναυάρχου το 1981, ενώ αποστρατεύθηκε λίγα χρόνια αργότερα. Ο Νικολάι Βλαντιμίροβιτς Ζατέγιεφ, ο κυβερνήτης του «Κ-19», πέθανε εννέα μέρες αργότερα, στις 28 Αυγούστου 1998. Ηταν αμφότεροι 72 ετών.
Ο αξιωματικός που δεν υπάκουσε στις εντολές
Την ώρα που ο Σοβιετικός Βασίλι Αρχίποφ έσωζε, για λογαριασμό της ΕΣΣΔ, τον κόσμο από πυρηνική καταστροφή και από την έναρξη ενός ακόμη Παγκοσμίου Πολέμου, ένας Αμερικανός συνάδελφός του, της Πολεμικής Αεροπορίας, έκανε το ίδιο για λογαριασμό των ΗΠΑ. Ο Ουίλιαμ Μπάσετ συμμετείχε στην πυραυλική κρίση της Κούβας από... την Οκινάουα της Ιαπωνίας, όπου υπηρετούσε.
Νωρίς το πρωί της 28ης Οκτωβρίου του 1962, στο ζενίθ της πυραυλικής ψυχροπολεμικής κρίσης, μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ είχαν τεθεί σε ετοιμότητα – η εκτόξευση πυραύλων με κατεύθυνση τη Σοβιετική Ενωση ήταν λίγα λεπτά μακριά. Για να καταλάβουμε τα μεγέθη, οι πύραυλοι που διέθεταν οι ΗΠΑ στην Οκινάουα ήταν, συνολικά, 70 φορές ισχυρότεροι από τις βόμβες που έπεσαν στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι. Ο στόχος τους είχε κλειδώσει το Ανόι, το Πεκίνο, την Πιονγιάνγκ και τη μεγάλη σοβιετική στρατιωτική βάση στο Βλαδιβοστόκ.
Με τους πυραύλους σε ετοιμότητα, ο Ουίλιαμ Μπάσετ ανέμενε τους κωδικούς της εντολής για εκτόξευση, ως απάντηση στην ενδεχόμενη εκτόξευση πυραύλου από το σοβιετικό υποβρύχιο «Β-59», το οποίο βρισκόταν στα ανοιχτά της Κούβας.
Οι κωδικοί ήρθαν και περιείχαν αυτό που όλοι φοβούνταν: τη διαταγή για πυραυλική επίθεση.
Ο Μπάσετ, όμως...
αποφάσισε, με την υποστήριξη συναδέλφων του, να καθυστερήσει την εκτέλεση της εντολής με διάφορα κόλπα: αφενός, υποστήριζε ότι δεν δόθηκε εντολή από την Ουάσιγκτον για μετατόπιση του επιπέδου συναγερμού από το 2 στο 1 και, αφετέρου, ζήτησε από το κέντρο επιχειρήσεων να ξανασταλούν οι κωδικοί, διότι, όπως ανέφερε, δεν είχαν καταγραφεί σωστά λόγω παρεμβολών. Παρά ταύτα, οι 32 πύραυλοι ανέμεναν το πάτημα του «κουμπιού». Ο Ουίλιαμ Μπάσετ, όμως, δεν ήταν διατεθειμένος να υπακούσει...
Προκειμένου να κερδίσει επιπλέον χρόνο, διέταξε το πλήρωμα να κάνει τελικό έλεγχο στους πυραύλους.
Την ίδια στιγμή, έφτασαν οι στόχοι των πυραύλων και τότε ανεφάνησαν οι πρώτες υποψίες: τρεις από τους τέσσερις στόχους δεν ήταν στη Σοβιετική Ενωση. Κάτι δεν πήγαινε καλά. Ταυτόχρονα, ένας κατώτερος αξιωματικός ήταν έτοιμος να πατήσει το «κουμπί», όμως ο Μπάσετ διέταξε να τον πυροβολήσουν, εάν χρειαστεί, εάν προέβαινε σε αυτή την ενέργεια δίχως να δώσει ο ίδιος ή η Ουάσιγκτον εντολή.
Στην ύστατη προσπάθειά του να αποσοβήσει μια πυρηνική επίθεση, ο Ουίλιαμ Μπάσετ έστειλε τελεσίγραφο στο Κέντρο Επιχειρήσεων: είτε θα στείλετε μετατόπιση του επιπέδου συναγερμού στο 1 είτε θα δώσετε ανεξάρτητη εντολή για εκτόξευση των πυραύλων.
Αμέσως κατέφθασε η νέα κωδικοποιημένη εντολή: Σταματήστε τους πυραύλους. Ηταν η στιγμή που ο Γ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος δεν έγινε πραγματικότητα.
Ο Μπάσετ είχε διατάξει το πλήρωμά του να σφραγίσει τα χείλη του για ό,τι συνέβη. Πράγματι, για 53 ολόκληρα χρόνια δεν ειπώθηκε τίποτα για το περιστατικό.
Το 2015, ο Τζον Μπόρντνε, μέλος του πληρώματος, σε τριήμερη συνέντευξη Τύπου αποκάλυψε τα γεγονότα. Ο Ουίλιαμ Μπάσετ είχε φύγει από τη ζωή το 2011, παίρνοντας μαζί του το μυστικό της διάσωσης της ανθρωπότητας...
Ολο το προηγούμενο διάστημα, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και ο Βορειοκορεάτης ηγέτης Κιμ Γιονγκ Ουν προκάλεσαν διεθνή αναβρασμό με την ανταλλαγή –ευτυχώς λεκτικών– πυρών, με επίκεντρο τα πυρηνικά όπλα και τις δοκιμαστικές εκτοξεύσεις πυραύλων από το κομμουνιστικό κράτος της Ασίας. Το διαδικτυακό αστείο «Κιμ, πάτα το» πάγωσε· εν γνωρίζουμε πόσο κοντά ήμασταν στο γεγονός, όμως αυτά τα όπλα δεν είναι παιχνιδάκι, ειδικά στα χέρια ηγετών, όπως ο Κιμ Γιονγκ Ουν.
Φετος στις 18 Σεπτεμβρίου έγινε γνωστό ότι έφυγε από τη ζωή ο πρώην Σοβιετικός αξιωματικός του στρατού Στάνισλαβ Πετρόφ, σε ηλικία 77 ετών. Ηταν εκείνος που σταμάτησε, κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή, τη μετατροπή του Ψυχρού Πολέμου σε Θερμό, καυτό όσο η ίδια η κόλαση.
Η ανθρωπότητα οφείλει σε αυτούς που προέταξαν τη λογική έναντι της πολεμικής παράνοιας, που αντιστάθηκαν –όσο δραματικό κι αν ακούγεται– στον αφανισμό μεγάλου μέρους της ανθρωπότητας μέσα σε λίγα λεπτά.
Ενας από αυτούς ήταν ο Στάνισλαβ Πετρόφ.
Στο ίδιο, ας μας επιτραπεί, πάνθεον εντάσσονται ο έτερος Σοβιετικός αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού Βασίλι Αρχίποφ, με την πρόνοιά του στην πυραυλική κρίση της Κούβας τη δεκαετία του ’60, αλλά και ο Αμερικανός αξιωματικός Ουίλιαμ Μπάσετ, που συμμετείχε στο ίδιο γεγονός.
Μαζί τους, όσοι Ευρωπαίοι –μεταξύ αυτών και Γερμανοί, ναζί ή όχι– έσωσαν φυγαδεύοντας Εβραίους κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου – οι «Δίκαιοι των Εθνών», όπως τους έχει ονομάσει το Ιδρυμα Γιαντ Βασέμ του Ισραήλ.
Πράγματι, αυτοί είναι οι δίκαιοι των εθνών. Εκείνοι που, παρά τον διαχεόμενο τρόμο και την καταχνιά του πολέμου, καίτοι το «σώσον εαυτόν σωθήτω» προβαλλόταν ως οδηγός επιβίωσης, επέμειναν σε μία και μόνον ιδέα: την απρόσκοπτη και ελεύθερη συνέχιση της ανθρώπινης ζωής.
Θυμόμαστε τρεις εμβληματικές μορφές του Ψυχρού Πολέμου: τον Στάνισλαβ Γεβγκράφοβιτς Πετρόφ, τον Βασίλι Αλεξάντροβιτς Αρχίποφ και τον Ουίλιαμ Μπάσετ.
Στο μέλλον, ίσως μάθουμε ποιοι ήταν εκείνοι που απέτρεψαν τον Κιμ Γιονγκ Ουν και τον Ντόναλντ Τραμπ από τα παιχνίδια με την τεχνητή, ανθρώπινη Αποκάλυψη. Θα χρωστούμε και σε εκείνους.
«Η πιο επικίνδυνη στιγμή της Ιστορίας»
Το 2002, ο Τόμας Μπλάντον, ο τότε διευθυντής του Αρχείου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, δήλωσε δημοσίως ότι ο Βασίλι Αλεξάντροβιτς Αρχίποφ «έσωσε τον κόσμο». Ο αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού της Σοβιετικής Ενωσης, που έφυγε από τη ζωή το 1998, ήταν εκείνος που απέτρεψε την εκτόξευση πυρηνικών πυραύλων από την ΕΣΣΔ κατά των ΗΠΑ – ήταν εκείνος που αντιστάθηκε στη μετατροπή του πλανήτη, κυριολεκτικά, σε κρανίου τόπο.
Είμαστε στον Οκτώβριο του 1962 και το σοβιετικό υποβρύχιο «Β-59» βρίσκεται στα ανοιχτά της Καραϊβικής, κοντά στην Κούβα – ο Αρχίποφ υπηρετεί ως βοηθός κυβερνήτη, αλλά παραμένει αρχηγός του στόλου των υποβρυχίων στην περιοχή, που συναποτελείτο από τα «Β-4», «Β-36» και «Β-130».
Ομάδα αξιωματικών του στόλου του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ εντοπίζει το οπλισμένο με βαλλιστικό πύραυλο σοβιετικό υποβρύχιο και αποπειράται, με εκπομπή σημάτων και ήπιων εκρηκτικών υλών, να αναγκάσει το πλοίο να ανέλθει στην επιφάνεια για αναγνώριση. Προκειμένου να αποφύγει τον εντοπισμό, το «Β-59» βυθίζεται όλο και περισσότερο, με αποτέλεσμα να χαθεί η σύνδεση με τη Μόσχα για αρκετές ημέρες. Το πλήρωμα του σοβιετικού υποβρυχίου δεν γνώριζε αν είχε ξεσπάσει πόλεμος ή όχι...
Ο κυβερνήτης του «Β-59», Βαλεντίν Γκριγκόριετς Σαβίτσκι, άρχισε να σχεδιάζει την εκτόξευση του βαλλιστικού πυραύλου με την πυρηνική κεφαλή. Κάτι τέτοιο, όμως, απαιτούσε την ομοφωνία του ιδίου, του κομματικού επιτρόπου που συνόδευε την αποστολή, Ιβάν Σεμόνοβιτς Μασλένικοφ, αλλά και, εκτάκτως, του Βασίλι Αρχίποφ, εκ της θέσεώς του ως αρχηγού του στόλου των υποβρυχίων που βρίσκονταν στην περιοχή.
Υπό «κανονικές» συνθήκες, για εκτόξευση πυραύλου από τα σοβιετικά υποβρύχια που έφεραν το «ειδικό όπλο» αρκούσε η απόφαση του αξιωματούχου του κόμματος και του κυβερνήτη του υποβρυχίου, όμως σε αυτή την περίπτωση –ω! της τύχης– ο στρατιωτικός βαθμός του Αρχίποφ έσωσε τον κόσμο. Ηταν εκείνος που δεν έδωσε ποτέ τη συγκατάθεσή του για την εκτόξευση, ζητώντας την αναμονή εντολών από τη Μόσχα. Αργότερα, με την κατάρρευση του συστήματος κλιματισμού, το υποβρύχιο αναγκάστηκε να ανέλθει στην επιφάνεια και, τελικώς, να επιστρέψει στη Σοβιετική Ενωση, όπου, λίγο-πολύ, οι ανώτατοι Σοβιετικοί αξιωματικοί τούς υποδέχθηκαν ως προδότες.
Ο Βασίλι Αρχίποφ δεν ήθελε να μιλάει για το συμβάν· ένιωθε βαθιά αδικημένος από τους συναδέλφους του.
Ο Αρθουρ Μ. Σλέσινγκερ Τζούνιορ, διακεκριμένος Αμερικανός ιστορικός και σύμβουλος του προέδρου Τζον Φ. Κένεντι, είχε δηλώσει: «Αυτή ήταν όχι μόνο η πιο επικίνδυνη στιγμή του Ψυχρού Πολέμου, αλλά και η πιο επικίνδυνη στιγμή της ανθρώπινης Ιστορίας».
Ο Βασίλι Αλεξάντροβιτς Αρχίποφ, γεννημένος στις 30 Ιανουαρίου του 1926 στην πόλη Σταράγια Κουπάβνα, στην περιφέρεια της Μόσχας, πέθανε, τελικά, στη γενέτειρά του στις 19 Αυγούστου του 1998, από καρκίνο του νεφρού, στον οποίο είχε συμβάλει η έκθεσή του στην πυρηνική ακτινοβολία το 1961, όταν είχε διοριστεί αναπληρωτής κυβερνήτης του υποβρυχίου «Κ-59», το οποίο παρουσίασε πρόβλημα στο σύστημα ψύξης του αντιδραστήρα.
Τότε, ο κυβερνήτης Νικολάι Βλαντιμίροβιτς Ζατέγιεφ έδωσε εντολή στους μηχανικούς να βρουν άμεσα λύση, ώστε να αποφευχθεί η πυρηνική διαρροή, αναγκάζοντάς τους να εκτεθούν σε υψηλά επίπεδα ακτινοβολίας, κάτι που τους κόστισε τη ζωή και, μάλιστα, εντός μηνός. Τα επόμενα δύο χρόνια, πέθαναν άλλοι 50 Σοβιετικοί αξιωματικοί. Αυτή ήταν η πρώτη επαφή του Αρχίποφ με τον πυρηνικό φόβο.
Ο Αρχίποφ είχε προαχθεί στον βαθμό του αντιναυάρχου το 1981, ενώ αποστρατεύθηκε λίγα χρόνια αργότερα. Ο Νικολάι Βλαντιμίροβιτς Ζατέγιεφ, ο κυβερνήτης του «Κ-19», πέθανε εννέα μέρες αργότερα, στις 28 Αυγούστου 1998. Ηταν αμφότεροι 72 ετών.
Ο αξιωματικός που δεν υπάκουσε στις εντολές
Την ώρα που ο Σοβιετικός Βασίλι Αρχίποφ έσωζε, για λογαριασμό της ΕΣΣΔ, τον κόσμο από πυρηνική καταστροφή και από την έναρξη ενός ακόμη Παγκοσμίου Πολέμου, ένας Αμερικανός συνάδελφός του, της Πολεμικής Αεροπορίας, έκανε το ίδιο για λογαριασμό των ΗΠΑ. Ο Ουίλιαμ Μπάσετ συμμετείχε στην πυραυλική κρίση της Κούβας από... την Οκινάουα της Ιαπωνίας, όπου υπηρετούσε.
Νωρίς το πρωί της 28ης Οκτωβρίου του 1962, στο ζενίθ της πυραυλικής ψυχροπολεμικής κρίσης, μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ είχαν τεθεί σε ετοιμότητα – η εκτόξευση πυραύλων με κατεύθυνση τη Σοβιετική Ενωση ήταν λίγα λεπτά μακριά. Για να καταλάβουμε τα μεγέθη, οι πύραυλοι που διέθεταν οι ΗΠΑ στην Οκινάουα ήταν, συνολικά, 70 φορές ισχυρότεροι από τις βόμβες που έπεσαν στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι. Ο στόχος τους είχε κλειδώσει το Ανόι, το Πεκίνο, την Πιονγιάνγκ και τη μεγάλη σοβιετική στρατιωτική βάση στο Βλαδιβοστόκ.
Με τους πυραύλους σε ετοιμότητα, ο Ουίλιαμ Μπάσετ ανέμενε τους κωδικούς της εντολής για εκτόξευση, ως απάντηση στην ενδεχόμενη εκτόξευση πυραύλου από το σοβιετικό υποβρύχιο «Β-59», το οποίο βρισκόταν στα ανοιχτά της Κούβας.
Οι κωδικοί ήρθαν και περιείχαν αυτό που όλοι φοβούνταν: τη διαταγή για πυραυλική επίθεση.
Ο Μπάσετ, όμως...
αποφάσισε, με την υποστήριξη συναδέλφων του, να καθυστερήσει την εκτέλεση της εντολής με διάφορα κόλπα: αφενός, υποστήριζε ότι δεν δόθηκε εντολή από την Ουάσιγκτον για μετατόπιση του επιπέδου συναγερμού από το 2 στο 1 και, αφετέρου, ζήτησε από το κέντρο επιχειρήσεων να ξανασταλούν οι κωδικοί, διότι, όπως ανέφερε, δεν είχαν καταγραφεί σωστά λόγω παρεμβολών. Παρά ταύτα, οι 32 πύραυλοι ανέμεναν το πάτημα του «κουμπιού». Ο Ουίλιαμ Μπάσετ, όμως, δεν ήταν διατεθειμένος να υπακούσει...
Προκειμένου να κερδίσει επιπλέον χρόνο, διέταξε το πλήρωμα να κάνει τελικό έλεγχο στους πυραύλους.
Την ίδια στιγμή, έφτασαν οι στόχοι των πυραύλων και τότε ανεφάνησαν οι πρώτες υποψίες: τρεις από τους τέσσερις στόχους δεν ήταν στη Σοβιετική Ενωση. Κάτι δεν πήγαινε καλά. Ταυτόχρονα, ένας κατώτερος αξιωματικός ήταν έτοιμος να πατήσει το «κουμπί», όμως ο Μπάσετ διέταξε να τον πυροβολήσουν, εάν χρειαστεί, εάν προέβαινε σε αυτή την ενέργεια δίχως να δώσει ο ίδιος ή η Ουάσιγκτον εντολή.
Στην ύστατη προσπάθειά του να αποσοβήσει μια πυρηνική επίθεση, ο Ουίλιαμ Μπάσετ έστειλε τελεσίγραφο στο Κέντρο Επιχειρήσεων: είτε θα στείλετε μετατόπιση του επιπέδου συναγερμού στο 1 είτε θα δώσετε ανεξάρτητη εντολή για εκτόξευση των πυραύλων.
Αμέσως κατέφθασε η νέα κωδικοποιημένη εντολή: Σταματήστε τους πυραύλους. Ηταν η στιγμή που ο Γ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος δεν έγινε πραγματικότητα.
Ο Μπάσετ είχε διατάξει το πλήρωμά του να σφραγίσει τα χείλη του για ό,τι συνέβη. Πράγματι, για 53 ολόκληρα χρόνια δεν ειπώθηκε τίποτα για το περιστατικό.
Το 2015, ο Τζον Μπόρντνε, μέλος του πληρώματος, σε τριήμερη συνέντευξη Τύπου αποκάλυψε τα γεγονότα. Ο Ουίλιαμ Μπάσετ είχε φύγει από τη ζωή το 2011, παίρνοντας μαζί του το μυστικό της διάσωσης της ανθρωπότητας...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου