ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Το κόστος μιας απουσίας

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΥ

Από τον Ιούλιο του 1991 όταν η καταρρέουσα ΕΣΣΔ του Γκορμπατσόφ έγινε δεκτή στην Ομάδα των Επτά G-7 που έγινε Ομάδα των Οκτώ G-8 μέχρι την άνοιξη του 2014 όταν εκδιώχθηκε η Ρωσία του Πούτιν μετά την προσάρτηση της Κριμαίας υπήρχε ένα Άτυπο Διευρυμένο Συμβούλιο Ασφαλείας που ισορροπούσε τη δυσλειτουργία του ΟΗΕ και τη δυτική μονομέρεια του ΝΑΤΟ.

Δυσλειτουργία του ΟΗΕ, καθώς στην περίοδο που ακολούθησε το Τέλος του Ψυχρού Πολέμου το 1989-1991 ο διεθνής οργανισμός δεν μπόρεσε να λύσει το πρόβλημα της διεύρυνσης των Μονίμων Μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας που διαθέτουν το προνόμιο του βέτο, καθώς η σχετική πρόταση που αφορούσε τη Γερμανία και την Ιαπωνία γρήγορα διευρύνθηκε με νέες υποψηφιότητες που δεν τύγχαναν συναίνεσης.

Ο ρόλος των G-8 αναδείχθηκε όταν άρχισαν οι βομβαρδισμοί του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία την άνοιξη του 1999, όταν οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι εταίροι τους παρέκαμψαν χωρίς προσχήματα το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, όπου θα προσέκρουαν στο Βέτο της Κίνας και της Ρωσίας και η Μόσχα, με τη σειρά της, πάγωσε τη συμμετοχή της στο Συμβούλιο ΝΑΤΟ - Ρωσίας.

Τότε η Ομάδα των G-8 παρέμεινε το μόνο φόρουμ διαβουλεύσεων, ο μόνος δίαυλος επικοινωνίας της Ατλαντικής Συμμαχίας με τη Ρωσία.

Σήμερα, με κυρίαρχη την αβεβαιότητα λίγες μέρες με τα πυραυλικά πλήγματα του Τραμπ κατά του Ασαντ η προοπτική των σχέσεων ΗΠΑ και Δύσης με τη Μόσχα δεν μπορεί να σκιαγραφηθεί πριν από την ολοκλήρωση της επίσκεψης Τίλερσον στη ρωσική πρωτεύουσα.

Χωρίς τη συμμετοχή της Ρωσίας η Υπουργική Σύνοδος της Ομάδας των Επτά G-7 στη Λούκα της Τοσκάνης ανέβασε τους τόνους της αντιπαράθεσης σε μια κίνηση στήριξης της Ουάσιγκτον ή και εγκλωβισμού της κυβέρνησης Τραμπ, ώστε να ακυρωθεί πλήρως η πρόθεση μονομερούς διμερούς προσέγγισης Λευκού Οίκου - Κρεμλίνου που είχε ενοχλήσει όλους τους εταίρους των ΗΠΑ, από το Βερολίνο και το Παρίσι μέχρι και το Τόκιο.

Η απουσία ενός άτυπου Φόρουμ επικοινωνίας με την Ρωσία είναι αισθητή, με τον ΟΑΣΕ να μην καλύπτει γεωγραφικά την περιοχή της Ευρύτερης Μέσης Ανατολής.

Η απουσία της Ρωσίας από την Ομάδα των Αναπτυγμένων Χωρών είναι αισθητή και πριν από την πυραυλική επίθεση κατά της Συρίας, καθώς ο Τραμπ προσπαθεί να αποσείσει την κατηγορία ότι εξελέγη χάρη σε συνωμοσία του Κρεμλίνου και ο Πούτιν να προσπαθεί να αποστασιοποιηθεί από μια ενδοαμερικανική διαμάχη, με αποτέλεσμα μια συνάντησή τους να αποτελεί μια δύσκολα διαχειρίσιμη πρόκληση και ως προς τον καθορισμό της και ως προς την ατζέντα της.

Όλη την παραπάνω αμηχανία, αν όχι βραχυκύκλωμα, την είδαμε αναγλυφη πριν από λίγες μέρες, όταν με μεσολάβηση της Φινλανδίας έγινε προσπάθεια καθορισμού Συνάντησης Κορυφής Τραμπ - Πούτιν στο Ελσίνκι, στο περιθώριο μιας Συνόδου Κορυφής των Χωρών της Αρκτικής, η οποία προφανώς θα καθοριζόταν για να διευκολύνει τη διμερή Συνάντηση Κορυφής ΗΠΑ - Ρωσίας.

Αν δεν υπάρχει φόρουμ ή πλαίσιο συντήρησης του διαλόγου Δύσης - Ρωσίας πιο χαλαρό από τον ΟΗΕ και το Συμβούλιο ΝΑΤΟ - Ρωσίας, με τον ΟΑΣΕ όπως είδαμε να είναι αναρμόδιος και στην καλύτερη των περιπτώσεων της αποφυγής δηλαδή γενικευμένης ψυχροπολεμικής περιχαράκωσης μεταξύ Ουάσιγκτον-Μόσχας, εκ των πραγμάτων αποκτά βαρύνουσα σημασία η επίσκεψη της καγκελαρίου Μέρκελ στη Μόσχα στις 2 Μαΐου. 

Η καγκελάριος...

 αντί να έχει πλέον ως προτεραιότητα να μην προχωρήσει το ειδύλλιο Τραμπ - Πούτιν με παράκαμψη της Ευρώπης, αποκτά τη δυνατότητα προνομιακής διαμεσολάβησης ανάμεσα στον Λευκό Οίκο και το Κρεμλίνο, με δεδομένη και τη δυνατότητα συνάντησης κορυφής των δύο ηγετών στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής της Ομάδας των G-20 -την ετήσια προεδρία της οποίας ασκεί φέτος η Γερμανία- που θα πραγματοποιηθεί στο Αμβούργο στις αρχές Ιουλίου.