ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ : Αποζημίωση από τους ευρωπαίους ζητούν χώρες της Καραϊβικής για τα χρόνια της δουλείας

Toυ ΣΑΚΗ ΜΑΛΑΒΑΚΗ

Στη γλώσσα σουαχίλι η λέξη «maafa» σημαίνει «μεγάλη καταστροφή» και «ολοκαύτωμα» και οι μελετητές της αφρικανικής Ιστορίας εξακολουθούν να τη χρησιμοποιούν κάθε φορά που αναφέρονται στο τραγικό γεγονός της δουλείας. Ξεκινώντας από τα τέλη του 16ου αιώνα και για τα επόμενα τριακόσια χρόνια, περισσότεροι από δέκα εκατομμύρια άνθρωποι μεταφέρθηκαν βίαια από την Αφρική προς την Αμερική για να εργαστούν καταναγκαστικά στις νέες κτήσεις των ευρωπαίων αποικιοκρατών. Σήμερα, αιώνες μετά, μερικές χώρες, όχι της Αφρικής αλλά της Καραϊβικής, ζητούν από τους ευρωπαίους πρώην αποικιοκράτες να τους αποζημιώσουν για τη δική τους «maafa», για το δικό τους «ολοκαύτωμα», που υπήρξε όχι τόσο η δουλεία αλλά οι συνέπειες αυτής.

Διά στόματος του Ραλφ Γκονσάλβες, Πρωθυπουργού του Αγιου Βικέντιου και Γρεναδίνων και νέου προέδρου της Caricom, της διακρατικής κοινότητας 15 χωρών της Καραϊβικής, οι κάτοικοι αυτών των νησιωτικών κρατών ζητούν να αποζημιωθούν για τα δεινά που προκάλεσε το καθεστώς δουλείας στους προγόνους τους και κατ' επέκταση σε αυτούς. Πιο συγκεκριμένα, οι 14 από τις 15 χώρες που απαρτίζουν την Caricom ζητούν αποζημίωση ύψους πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ από τρεις ευρωπαϊκές χώρες - τη Βρετανία, τη Γαλλία και την Ολλανδία - με την αιτιολογία ότι η φτώχεια και η απουσία οποιασδήποτε προοπτικής ανάπτυξης με τις οποίες είναι αντιμέτωπες, αποτελούν άμεση συνέπεια της δουλείας.

Ζητούν επίσης να αποζημιωθούν για την εξόντωση από τις αποικιοκρατικές δυνάμεις των αυτοχθόνων κατοίκων των νησιών τους καθώς και για προβλήματα υγείας που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν οι σημερινοί κάτοικοι των νησιών αυτών. 

«Ακόμα και σήμερα μεταξύ των ατόμων αφρικανικής καταγωγής η συχνότητα εμφάνισης διαβήτη και υπέρτασης είναι μεγαλύτερη από οποιοδήποτε άλλο μέρος του κόσμου», ανέφερε ο Γκονσάλβες από το βήμα του ΟΗΕ αφότου ανακοίνωσε την πρόθεση της κοινότητας των χωρών που εκπροσωπεί να ζητήσουν αποζημίωση για το δικό τους «ολοκαύτωμα». Και ο λόγος είναι προφανής: όλοι όσοι δεν αντιμετώπισαν τις απάνθρωπες συνθήκες της δουλείας, άφησαν πίσω τους πιο υγιείς απογόνους.

Παρόλο που το ζήτημα των αποζημιώσεων για τα δεινά που κάποιες χώρες προκάλεσαν σε κάποιες άλλες, στο πρόσφατο ή στο μακρινό παρελθόν, παραμένει αμφιλεγόμενο, ο Γκονσάλβες δεν φαίνεται να πτοείται. Στις ομιλίες του δεν διστάζει να αναφερθεί από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων - «οι Εβραίοι αποζημιώθηκαν, γιατί όχι και εμείς;», δήλωσε πρόσφατα - ώς την περίπτωση του εξαιρετικά δημοφιλούς πρώην προέδρου της Αϊτής Ζαν-Μπερτράν Αριστίντ, ο οποίος αφότου έθιξε το ζήτημα των αποζημιώσεων κατέληξε να αυτοεξοριστεί χάρη στην έγκαιρη επέμβαση της κυβέρνησης της Γαλλίας, της οποίας τα συμφέροντα ενοχλούσε.

Αποτελεί γεγονός ότι η Ιστορία συνήθως γράφεται από τους νικητές ενώ παράλληλα ο καθένας τη διαβάζει μέσα από τη δική του οπτική. Κάποια γεγονότα όμως είναι αδύνατο να αμφισβητηθούν και κάποια ονόματα μένουν για πάντα χαραγμένα στη μνήμη. Οπως το όνομα WIC, ακρωνύμιο της ολλανδικής εταιρείας των Δυτικών Ινδιών που ιδρύθηκε το 1602. Το 1640 μετέφερε «μόνο» τρεις χιλιάδες σκλάβους τον χρόνο. Μερικά χρόνια αργότερα, το 1660, οι σκλάβοι ανέρχονταν σε εκατοντάδες χιλιάδες και η WIC είχε υπό τον έλεγχό της σχεδόν ολόκληρη την Ακτή των Σκλάβων στη Δυτική Αφρική, από όπου τα πλοία της αναχωρούσαν για τον Νέο Κόσμο φορτωμένα με ανθρώπους καταδικασμένους σε μια ανείπωτα τραγική ζωή.