"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


ΥΠΑΡΚΤΟΣ ΟΧΛΟ-ΑΛΗΤΑΡΟ-ΚΑΤΣΑΠΛΙΑΔΟΠΛΗΚΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ: Η αγελαία συμπεριφορά

 

Toυ Τάκη Θεοδωρόπουλου

Δεν έχω αντίρρηση πως το έγκλημα στον Κολωνό είναι ειδεχθές. Μπορεί να μην υπήρξαν πτώματα, όμως το δωδεκάχρονο κορίτσι το οποίο το εκμεταλλεύθηκαν σεξουαλικά κατά συρροήν είναι ψυχικά νεκρό. Η ίδια δεν έχει δυνατότητα αντίδρασης. Υφίσταται τη μοίρα της. Οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι στη περίπτωση και η Αστυνομία και η Δικαιοσύνη έδειξαν τα πρέποντα αντανακλαστικά. Παραπέμφθηκαν να δικαστούν όλοι όσοι ενέχονται στην κακοποίησή της.

Η δίκη έγινε κεκλεισμένων των θυρών για να προστατευθεί το θύμα. Και όλα κύλησαν ομαλά ώσπου ήρθε η αγόρευση της εισαγγελέως. Εκείνη που ξέρει και την παραμικρή λεπτομέρεια της υπόθεσης θεώρησε ότι δεν μπορεί να καταδικασθεί ο ενορχηστρωτής Ηλίας Μίχος για βιασμό και μαστροπεία. Τον θεωρεί ένοχο για τα υπόλοιπα αδικήματα, τα οποία, αν καταδικασθεί, επισύρουν βαριές ποινές. Δεν τον αθωώνει, ούτε η πρόταση της εισαγγελέως ισοδυναμεί με απόφαση του δικαστηρίου.

Oμως η αγόρευση της εισαγγελέως ήταν αρκετή για να διεγείρει το «κοινό περί δικαίου αίσθημα» – ευφημισμός που περιγράφει ομάδες συμπολιτών μας οι οποίες προθυμοποιούνται να κινητοποιηθούν για να θεραπεύσουν φωνάζοντας πάσα κοινωνική νόσο.

Λυπάμαι, αλλά αν νομίζουν όλοι αυτοί ότι εκπροσωπούν το «κοινό περί δικαίου αίσθημα» μάλλον έχουν μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους. Θα μου πείτε βρήκαν και ντουντούκες στη Βουλή όπου μεταφέρθηκε το ζήτημα από την αντιπολίτευση κατηγορώντας την κυβέρνηση.

Το ουσιώδες τώρα. Πέρα από τη συγκεκριμένη υπόθεση αναδεικνύεται η ευκολία με την οποία διαμορφώνεται η αγελαία συμπεριφορά.

Η αγέλη παρέχει ασφάλεια. Το δίκαιο και το άδικο δεν υπόκεινται σε ορθολογική επεξεργασία. Η αγέλη έχει πάντα δίκιο, είτε όταν θέλει να επηρεάσει την απόφαση ενός δικαστηρίου, είτε όταν θέλει να τα κάψει, όπως έγινε προχθές στου Ζωγράφου.

Οταν μια κοινωνία ολόκληρη παραδίδεται στη συμπεριφορά της αγέλης το λέμε φασισμό. Οταν μια κοινωνία παράγει, σαν καρκινικά κύτταρα, μικρούς αγελαίους θυλάκους, τότε πώς το λέμε;

Από τις ομάδες των ανηλίκων που τρομοκρατούν συμμαθητές τους έως τις ομάδες που προσπαθούν να τρομοκρατήσουν ενόρκους και δικαστές υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής: Η νοοτροπία και η συμπεριφορά της αγέλης, η οποία καταργεί τη δυνατότητα ατομικής σκέψης και παράγει αυτοματισμούς τους οποίους αν τους δεις από απόσταση σου φαίνονται τρομακτικοί.

Αν ρωτήσεις κάποιους από δαύτους πώς βλέπουν όσους λιθοβολούν μοιχαλίδες στο Ιράν ή ταινίες του Χόλιγουντ όπου λιντσάρονται οι μαύροι από το «κοινό περί δικαίου αίσθημα» τι θα πουν;

Υποθέτω: άλλο αυτοί κι άλλο εμείς.

Η ευκολία ένταξης στην αγελαία συμπεριφορά οφείλεται…

 

 στον φόβο που προκαλεί η ευθύνη της ατομικής σκέψης.

 

Δεν υπάρχουν σχόλια: