Του Κώστα Ράπτη
Ο Σίνζο Άμπε δολοφονήθηκε, όμως η κληρονομιά του βρίσκεται σε πλήρη ακμή. Οι εκλογές για την Άνω Βουλής της Ιαπωνίας, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στη σκιά της δολοφονίας του πρώην πρωθυπουργού, έδωσαν μια μεγάλη νίκη στο κυβερνών Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα και τους συμμάχους του. Και ο νυν πρωθυπουργός Φουμίο Κισίντα κατέστησε σαφές σε συνέντευξη Τύπου τη Δευτέρα πώς ερμηνεύει αυτή την εντολή: ως "πράσινο φως” για την επαναστρατιωτικοποίηση της Ιαπωνίας.
Ο Κισίντα εξήγγειλε την έναρξη της κοινοβουλευτικής συζήτησης για την προώθηση τεσσάρων συνταγματικών αλλαγών, τις οποίες επιδιώκει το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα, μία εκ των οποίων αφορά το περιώνυμο άρθρο 9 που απαγορεύει την κήρυξη του κράτους σε κατάσταση πολέμου και τη διατήρηση ενόπλων δυνάμεων σε ξηρά, θάλασσα και αέρα.
Ο δρόμος προς τη συνταγματική αναθεώρηση μοιάζει να είναι ορθάνοιχτος, καθώς υπολογίζεται ότι από υπερμάχους της καταλαμβάνονται τουλάχιστον τα δύο τρίτα των κοινοβουλευτικών εδρών, που αποτελούν την ελάχιστη απαιτούμενη πλειοψηφία για την εκκίνησή της.
Υπενθυμίζεται ότι το "ειρηνιστικό” σύνταγμα που εκπονήθηκε το 1947, ενώ η Ιαπωνία αποτελούσε κατεχόμενη χώρα μετά την ήττα της στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, λειτούργησε ως το "διαβατήριο” για την επανεισδοχή στη διεθνή κοινότητα ενός άλλοτε επιφανούς μέλους του "Άξονα”, αλλά και ως εγγύηση της αδιατάρακτης μεταπολεμικής ιαπωνικής ανάπτυξης.
Η απαλλαγή από τους περιορισμούς μιας περασμένης εποχής υπήρξε πάγιος στόχος των εθνικιστών Ιαπώνων πολιτικών, οι οποίοι στεγάζονται στο Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα. Και το περιβάλλον του "πολέμου κατά της τρομοκρατίας” τους έδωσε την ευκαιρία να κάνουν το πρώτο βήμα το 2013, επί πρωθυπουργίας του Σίνζο Άμπε, εκπονώντας νέα στρατηγική ασφαλείας η οποία διευρύνει την έννοια της "αυτοάμυνας” προς την κατεύθυνση της "συλλογικής αυτοάμυνας”, επιτρέποντας έτσι την ανάπτυξη ιαπωνικών δυνάμεων εκτός συνόρων στο πλαίσιο κοινών αποστολών.
Ούτως ή άλλως, οι Δυνάμεις Αυτοάμυνας της Ιαπωνίας δεν αποτελούν αμελητέα ποσότητα: περιλαμβάνουν 250.000 άνδρες και απορροφούν το ισοδύναμο 50 δισ. δολαρίων κάθε χρόνο. Η δε κυβέρνηση Κισίντα επιδιώκει την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών στο 2% του ΑΕΠ και την ενίσχυση του εξοπλιστικού προγράμματος, μέχρι και του σημείου της πιθανής απόκτηση πυρηνοκίνητου υποβρυχίου.
Η σχεδιαζόμενη επαναστρατιωτικοποίηση της Ιαπωνίας βρίσκει μεγάλη ώθηση στα συμφραζόμενα του νέου Ψυχρού Πολέμου, καθώς αίρει τις αμερικανικές αναστολές των προηγούμενων δεκαετιών σε ό,τι θα αποτελούσε αναβάθμιση της ιαπωνικής γεωπολιτικής αυτοπεποίθησης και θα κινδύνευε ενδεχομένως να θέσει υπό αμφισβήτηση την παράταση της παρουσίας αμερικανικών στρατευμάτων στη χώρα.
Η ειρωνεία της Ιστορίας θέλει τώρα τους δύο μεγάλους ηττημένους του Β' Παγκοσμίου Πολέμου να ενθαρρύνονται από την Ουάσιγκτον να αναβαθμιστούν στρατιωτικά, ώστε να συμμερισθούν τα βάρη της κλιμακούμενης αντιπαράθεσης με τον "ευρασιατικό άξονα” Ρωσίας και Κίνας. Με την κρίσιμη διαφορά ότι ενώ η Γερμανία έχει επαρκώς επανεξετάσει το παρελθόν της, η Ιαπωνία δεν έχει ουσιαστικά αποκηρύξει τις αιματηρές μιλιταριστικές της περιπέτειες του 20ού αιώνα ούτε έχει απολογηθεί στους γείτονές της, που δεν ξεχνούν.
Ήδη πάντως η πρόσκληση του Κισίντα στην τελευταία Σύνοδο του ΝΑΤΟ καταδεικνύει τη "μετάσταση” της κρίσης από τον Ατλαντικό στον Ειρηνικό.
Και ως προς τη Ρωσία μεν τα πράγματα είναι αρκούντως περίπλοκα, αφού η καλλιέργεια στενής ενεργειακής και οικονομικής συνεργασίας των δύο πλευρών, με προοπτική κλεισίματος μεταπολεμικών εκκρεμοτήτων όπως η τύχη των Κουρίλων νήσων, υπήρξε πρώτη προτεραιότητα του Άμπε, καθότι απορροφημένος από την "κινεζική απειλή”. Και παρότι η προσχώρηση της Ιαπωνίας στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία έφερε πάγωμα των σχέσεων (καθώς και των συνομιλιών για τη σύναψη της συνθήκης ειρήνης που εκκρεμεί από το 1945), τα εγκώμια του Κρεμλίνου για τον αποθανόντα Άμπε δείχνουν πως ούτε η Μόσχα έχει παραιτηθεί από την ιδέα μιας εξισορρόπησης της ρωσοκινεζικής συνεργασίας με ανοίγματα προς την ιαπωνική πλευρά.
Το Πεκίνο, όμως, το οποίο μεταξύ άλλων έχει με το Τόκιο και ανοικτές εδαφικές διαφορές για τις νησίδες Σενκάκου της Σινικής Θάλασσας, έχει κάθε λόγο να ανησυχεί. Εξ ου και σε editorial των Global Times, αγγλόφωνου ημι-επίσημου εκφραστή του Κομμουνιστικού Κόμματος, προειδοποιείται η ιαπωνική κοινωνία...
Ο Σίνζο Άμπε δολοφονήθηκε, όμως η κληρονομιά του βρίσκεται σε πλήρη ακμή. Οι εκλογές για την Άνω Βουλής της Ιαπωνίας, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στη σκιά της δολοφονίας του πρώην πρωθυπουργού, έδωσαν μια μεγάλη νίκη στο κυβερνών Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα και τους συμμάχους του. Και ο νυν πρωθυπουργός Φουμίο Κισίντα κατέστησε σαφές σε συνέντευξη Τύπου τη Δευτέρα πώς ερμηνεύει αυτή την εντολή: ως "πράσινο φως” για την επαναστρατιωτικοποίηση της Ιαπωνίας.
Ο Κισίντα εξήγγειλε την έναρξη της κοινοβουλευτικής συζήτησης για την προώθηση τεσσάρων συνταγματικών αλλαγών, τις οποίες επιδιώκει το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα, μία εκ των οποίων αφορά το περιώνυμο άρθρο 9 που απαγορεύει την κήρυξη του κράτους σε κατάσταση πολέμου και τη διατήρηση ενόπλων δυνάμεων σε ξηρά, θάλασσα και αέρα.
Ο δρόμος προς τη συνταγματική αναθεώρηση μοιάζει να είναι ορθάνοιχτος, καθώς υπολογίζεται ότι από υπερμάχους της καταλαμβάνονται τουλάχιστον τα δύο τρίτα των κοινοβουλευτικών εδρών, που αποτελούν την ελάχιστη απαιτούμενη πλειοψηφία για την εκκίνησή της.
Υπενθυμίζεται ότι το "ειρηνιστικό” σύνταγμα που εκπονήθηκε το 1947, ενώ η Ιαπωνία αποτελούσε κατεχόμενη χώρα μετά την ήττα της στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, λειτούργησε ως το "διαβατήριο” για την επανεισδοχή στη διεθνή κοινότητα ενός άλλοτε επιφανούς μέλους του "Άξονα”, αλλά και ως εγγύηση της αδιατάρακτης μεταπολεμικής ιαπωνικής ανάπτυξης.
Η απαλλαγή από τους περιορισμούς μιας περασμένης εποχής υπήρξε πάγιος στόχος των εθνικιστών Ιαπώνων πολιτικών, οι οποίοι στεγάζονται στο Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα. Και το περιβάλλον του "πολέμου κατά της τρομοκρατίας” τους έδωσε την ευκαιρία να κάνουν το πρώτο βήμα το 2013, επί πρωθυπουργίας του Σίνζο Άμπε, εκπονώντας νέα στρατηγική ασφαλείας η οποία διευρύνει την έννοια της "αυτοάμυνας” προς την κατεύθυνση της "συλλογικής αυτοάμυνας”, επιτρέποντας έτσι την ανάπτυξη ιαπωνικών δυνάμεων εκτός συνόρων στο πλαίσιο κοινών αποστολών.
Ούτως ή άλλως, οι Δυνάμεις Αυτοάμυνας της Ιαπωνίας δεν αποτελούν αμελητέα ποσότητα: περιλαμβάνουν 250.000 άνδρες και απορροφούν το ισοδύναμο 50 δισ. δολαρίων κάθε χρόνο. Η δε κυβέρνηση Κισίντα επιδιώκει την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών στο 2% του ΑΕΠ και την ενίσχυση του εξοπλιστικού προγράμματος, μέχρι και του σημείου της πιθανής απόκτηση πυρηνοκίνητου υποβρυχίου.
Η σχεδιαζόμενη επαναστρατιωτικοποίηση της Ιαπωνίας βρίσκει μεγάλη ώθηση στα συμφραζόμενα του νέου Ψυχρού Πολέμου, καθώς αίρει τις αμερικανικές αναστολές των προηγούμενων δεκαετιών σε ό,τι θα αποτελούσε αναβάθμιση της ιαπωνικής γεωπολιτικής αυτοπεποίθησης και θα κινδύνευε ενδεχομένως να θέσει υπό αμφισβήτηση την παράταση της παρουσίας αμερικανικών στρατευμάτων στη χώρα.
Η ειρωνεία της Ιστορίας θέλει τώρα τους δύο μεγάλους ηττημένους του Β' Παγκοσμίου Πολέμου να ενθαρρύνονται από την Ουάσιγκτον να αναβαθμιστούν στρατιωτικά, ώστε να συμμερισθούν τα βάρη της κλιμακούμενης αντιπαράθεσης με τον "ευρασιατικό άξονα” Ρωσίας και Κίνας. Με την κρίσιμη διαφορά ότι ενώ η Γερμανία έχει επαρκώς επανεξετάσει το παρελθόν της, η Ιαπωνία δεν έχει ουσιαστικά αποκηρύξει τις αιματηρές μιλιταριστικές της περιπέτειες του 20ού αιώνα ούτε έχει απολογηθεί στους γείτονές της, που δεν ξεχνούν.
Ήδη πάντως η πρόσκληση του Κισίντα στην τελευταία Σύνοδο του ΝΑΤΟ καταδεικνύει τη "μετάσταση” της κρίσης από τον Ατλαντικό στον Ειρηνικό.
Και ως προς τη Ρωσία μεν τα πράγματα είναι αρκούντως περίπλοκα, αφού η καλλιέργεια στενής ενεργειακής και οικονομικής συνεργασίας των δύο πλευρών, με προοπτική κλεισίματος μεταπολεμικών εκκρεμοτήτων όπως η τύχη των Κουρίλων νήσων, υπήρξε πρώτη προτεραιότητα του Άμπε, καθότι απορροφημένος από την "κινεζική απειλή”. Και παρότι η προσχώρηση της Ιαπωνίας στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία έφερε πάγωμα των σχέσεων (καθώς και των συνομιλιών για τη σύναψη της συνθήκης ειρήνης που εκκρεμεί από το 1945), τα εγκώμια του Κρεμλίνου για τον αποθανόντα Άμπε δείχνουν πως ούτε η Μόσχα έχει παραιτηθεί από την ιδέα μιας εξισορρόπησης της ρωσοκινεζικής συνεργασίας με ανοίγματα προς την ιαπωνική πλευρά.
Το Πεκίνο, όμως, το οποίο μεταξύ άλλων έχει με το Τόκιο και ανοικτές εδαφικές διαφορές για τις νησίδες Σενκάκου της Σινικής Θάλασσας, έχει κάθε λόγο να ανησυχεί. Εξ ου και σε editorial των Global Times, αγγλόφωνου ημι-επίσημου εκφραστή του Κομμουνιστικού Κόμματος, προειδοποιείται η ιαπωνική κοινωνία...
να μην επιτρέψει την αναίρεση της ειρηνιστικής κληρονομιάς που της εξασφάλισε σταθερότητα και ευημερία.
Η αναθεώρηση του συντάγματος "θα γυρίσει πίσω των τροχό της ιστορίας”, θα "γεννήσει τέρατα”, και "θα σύρει την περιοχή σε έναν νέο γύρο κρίσης” σύμφωνα με τους Global Times.
Σύμφωνα με το ίδιο άρθρο, οι ΗΠΑ ταλαντεύονται ανάμεσα στην επιθυμία να μετατρέψουν την Ιαπωνία σε περιφερειακό τους "μπράβο” και την μνήμη του Περλ Χάρμπορ. Όμως η κατάληξη του μιλιταρισμού είναι η άβυσσος, καταλήγει η "φωνή” του Πεκίνου – και αυτό "δεν χρειάζεται να επαληθευτεί για δεύτερη φορά”.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου