Του Κώστα Ράπτη
“Χαιρετίζω τη μνήμη και τον αγώνα του αδελφού μας Hrant, άξιου τέκνου του αρμενικού λαού” ήταν ένα από τα μηνύματα του κρατούμενου ηγέτη του ΡΚΚ Abdullah Öcalan τα οποία μετέφεραν οι βουλευτές της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης İdris Baluken και Pervin Buldan (του κόμματος BDP) και Sırrı Süreyya Önder (του κόμματος HDP) που τον συνάντησαν το Σάββατο στη νήσο-φυλακή του Ιμραλί.
Ο λόγος για τον Τουρκο-αρμένιο δημοσιογράφο Hrant Dink, εκδότη της εφημερίδας Agos και εμβληματική μορφή του αγώνα κατά του “βαθέως κράτους”, ο οποίος δολοφονήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2007. Το μήνυμα του Öcalan είναι εκ πρώτης όψεως αυτονόητο για κάποιον ο οποίος διακηρύσσει ότι προσβλέπει στον βαθύ εκδημοκρατισμό της γειτονικής χώρας. Είναι όμως και μια προσπάθεια να διασκεδασθούν οι εντυπώσεις που δημιουργήθηκαν από την δήλωση της Bese Hozat, υψηλόβαθμου στελέχους του ΡΚΚ, ότι το “παράλληλο κράτος” (paralel devlet) καταβάλλει κάθε προσπάθεια να ακυρώσει τη διαδικασία επίλυσης του Κουρδικού, όπως άλλωστε και τα λόμπι των Ρωμιών και των Αρμενίων.
Ο Öcalan δεσμεύθηκε να απευθύνει μέχρι την επέτειο της δολοφονίας του Hrant Dink, εκτενή επιστολή προς την αρμενική κοινότητα, έχοντας προφανώς κατά νου όχι μόνο τα 80.000 μέλη της, αλλά κυρίως τους υπερασπιστές της φιλελεύθερους και αριστερούς Τούρκους, με τους οποίους δεν πρέπει να κοπούν οι γέφυρες.
Το γιατί οι γέφυρες κινδυνεύουν όντως να κοπούν είναι προφανές: μετά την πολιτικο-δικαστική θύελλα που ξέσπασε από τις 17 Δεκεμβρίου στην Τουρκία, το κουρδικό στοιχείο μοιάζει ως ο ισχυρότερος εναπομείνας σύμμαχος του πληττόμενου από τα σκάνδαλα πρωθυπουργού Tayyip Erdoğan.
Ο ίδιος ο ηγέτης των Τούρκων ισλαμιστών τροφοδοτεί με κάθε τρόπο αυτή την ανάγνωση, κάνοντας λόγο για “συνωμοσία” με στόχο την διαδικασία επίλυσης του Κουρδικού και για “απόπειρα δολοφονίας της ειρήνης στο Ντιγιάρμπακιρ” (την άτυπη πρωτεύουσα των Κούρδων της Τουρκίας) η οποία σημειώθηκε στις 17 Δεκεμβρίου.
Το σενάριό του φαντάζει πιστευτό, στον βαθμό που το Κουρδικό είναι από τις κυριότερες διαφορές του Erdoğan με την “κοινότητα” του εξόριστου ιεροκήρυκα Fethullah Gülen, η οποία και ενορχηστρώνει, κατά κοινή ομολογία, την αποκάλυψη των κυβερνητικών σκανδάλων. Διαβάζοντας λ.χ. κανείς τις αναλύσεις της εφημερίδας Ζaman, ιδιοκτησίας της “κοινότητας”, ή τους λόγους του ίδιου του Gülen, αντιλαμβάνεται ότι ο “hocaeffendi” προκρίνει για το Κουρδικό μία λύση “τύπου Σρι Λάνκα”, ήτοι αμείλικτη στρατιωτική αντιμετώπιση του ΡΚΚ, με παράλληλη διεύρυνση των δικαιωμάτων του Κουρδικού πληθυσμού (π.χ. εκπαίδευση στη μητρική γλώσσα), όπως έπραξε η κυβέρνηση του Κολόμπο με το κίνημα των “Τίγρεων του Ταμίλ-Εελάμ”. Η “κοινότητα” καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια να διεισδύσει στο κουρδικό στοιχείο μέσω του εκπαιδευτικού και φιλανθρωπικού της δικτύου και θεωρεί ότι οποιαδήποτε άλλη προσέγγιση δρομολογεί επικίνδυνες για την ακεραιότητα της Τουρκίας και μη αντιστρεπτές εξελίξεις.
Άλλωστε, η δικαστική διερεύνηση το 2012 των μυστικών επαφών που είχε στο Όσλο με αντιπροσωπεία του ΡΚΚ ο πρωθυπουργικός σύμβουλος και μετέπειτα επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών Hakan Findan, αποτέλεσε το σημείο καμπής στις σχέσεις του Erdoğan με την άλλοτε σύμμαχο “κοινότητα”.
Αλλά και ο ίδιος ο Öcalan, κάθε άλλο παρά διαψεύδει την αίσθηση της συμπόρευσής του με τον Erdoğan. Στο τελευταίο μήνυμα από το Ιμραλί προειδοποιεί βεβαίως ότι η “διαδικασία” έχει βαλτώσει με ευθύνη των κυβερνώντων, ωστόσο τονίζει ότι η επιτάχυνσή της είναι η καλύτερη απάντηση στους “εχθρούς της δημοκρατίας, εντός και εκτός συνόρων, που επιδιώκουν τον πόλεμο και θα κλιμακώσουν τις συνωμοσίες τους”.
Όντας κυριολεκτικά και μεταφορικά αιχμάλωτος του Erdoğan, ο Öcalan δεν θα μπορούσε να έχει πολύ διαφορετική τοποθέτηση. Αλλά και ο Erdoğan, ως επιρρεπής στις συνεννοήσεις κορυφής, αντιμετωπίζει τον Öcalan, ως ένα πολύτιμο “χαρτί” που ανασύρεται σε κάθε δύσκολη περίσταση.
Ωστόσο, τα όρια αυτού του παιχνιδιού είναι προφανή:
“Χαιρετίζω τη μνήμη και τον αγώνα του αδελφού μας Hrant, άξιου τέκνου του αρμενικού λαού” ήταν ένα από τα μηνύματα του κρατούμενου ηγέτη του ΡΚΚ Abdullah Öcalan τα οποία μετέφεραν οι βουλευτές της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης İdris Baluken και Pervin Buldan (του κόμματος BDP) και Sırrı Süreyya Önder (του κόμματος HDP) που τον συνάντησαν το Σάββατο στη νήσο-φυλακή του Ιμραλί.
Ο λόγος για τον Τουρκο-αρμένιο δημοσιογράφο Hrant Dink, εκδότη της εφημερίδας Agos και εμβληματική μορφή του αγώνα κατά του “βαθέως κράτους”, ο οποίος δολοφονήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2007. Το μήνυμα του Öcalan είναι εκ πρώτης όψεως αυτονόητο για κάποιον ο οποίος διακηρύσσει ότι προσβλέπει στον βαθύ εκδημοκρατισμό της γειτονικής χώρας. Είναι όμως και μια προσπάθεια να διασκεδασθούν οι εντυπώσεις που δημιουργήθηκαν από την δήλωση της Bese Hozat, υψηλόβαθμου στελέχους του ΡΚΚ, ότι το “παράλληλο κράτος” (paralel devlet) καταβάλλει κάθε προσπάθεια να ακυρώσει τη διαδικασία επίλυσης του Κουρδικού, όπως άλλωστε και τα λόμπι των Ρωμιών και των Αρμενίων.
Ο Öcalan δεσμεύθηκε να απευθύνει μέχρι την επέτειο της δολοφονίας του Hrant Dink, εκτενή επιστολή προς την αρμενική κοινότητα, έχοντας προφανώς κατά νου όχι μόνο τα 80.000 μέλη της, αλλά κυρίως τους υπερασπιστές της φιλελεύθερους και αριστερούς Τούρκους, με τους οποίους δεν πρέπει να κοπούν οι γέφυρες.
Το γιατί οι γέφυρες κινδυνεύουν όντως να κοπούν είναι προφανές: μετά την πολιτικο-δικαστική θύελλα που ξέσπασε από τις 17 Δεκεμβρίου στην Τουρκία, το κουρδικό στοιχείο μοιάζει ως ο ισχυρότερος εναπομείνας σύμμαχος του πληττόμενου από τα σκάνδαλα πρωθυπουργού Tayyip Erdoğan.
Ο ίδιος ο ηγέτης των Τούρκων ισλαμιστών τροφοδοτεί με κάθε τρόπο αυτή την ανάγνωση, κάνοντας λόγο για “συνωμοσία” με στόχο την διαδικασία επίλυσης του Κουρδικού και για “απόπειρα δολοφονίας της ειρήνης στο Ντιγιάρμπακιρ” (την άτυπη πρωτεύουσα των Κούρδων της Τουρκίας) η οποία σημειώθηκε στις 17 Δεκεμβρίου.
Το σενάριό του φαντάζει πιστευτό, στον βαθμό που το Κουρδικό είναι από τις κυριότερες διαφορές του Erdoğan με την “κοινότητα” του εξόριστου ιεροκήρυκα Fethullah Gülen, η οποία και ενορχηστρώνει, κατά κοινή ομολογία, την αποκάλυψη των κυβερνητικών σκανδάλων. Διαβάζοντας λ.χ. κανείς τις αναλύσεις της εφημερίδας Ζaman, ιδιοκτησίας της “κοινότητας”, ή τους λόγους του ίδιου του Gülen, αντιλαμβάνεται ότι ο “hocaeffendi” προκρίνει για το Κουρδικό μία λύση “τύπου Σρι Λάνκα”, ήτοι αμείλικτη στρατιωτική αντιμετώπιση του ΡΚΚ, με παράλληλη διεύρυνση των δικαιωμάτων του Κουρδικού πληθυσμού (π.χ. εκπαίδευση στη μητρική γλώσσα), όπως έπραξε η κυβέρνηση του Κολόμπο με το κίνημα των “Τίγρεων του Ταμίλ-Εελάμ”. Η “κοινότητα” καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια να διεισδύσει στο κουρδικό στοιχείο μέσω του εκπαιδευτικού και φιλανθρωπικού της δικτύου και θεωρεί ότι οποιαδήποτε άλλη προσέγγιση δρομολογεί επικίνδυνες για την ακεραιότητα της Τουρκίας και μη αντιστρεπτές εξελίξεις.
Άλλωστε, η δικαστική διερεύνηση το 2012 των μυστικών επαφών που είχε στο Όσλο με αντιπροσωπεία του ΡΚΚ ο πρωθυπουργικός σύμβουλος και μετέπειτα επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών Hakan Findan, αποτέλεσε το σημείο καμπής στις σχέσεις του Erdoğan με την άλλοτε σύμμαχο “κοινότητα”.
Αλλά και ο ίδιος ο Öcalan, κάθε άλλο παρά διαψεύδει την αίσθηση της συμπόρευσής του με τον Erdoğan. Στο τελευταίο μήνυμα από το Ιμραλί προειδοποιεί βεβαίως ότι η “διαδικασία” έχει βαλτώσει με ευθύνη των κυβερνώντων, ωστόσο τονίζει ότι η επιτάχυνσή της είναι η καλύτερη απάντηση στους “εχθρούς της δημοκρατίας, εντός και εκτός συνόρων, που επιδιώκουν τον πόλεμο και θα κλιμακώσουν τις συνωμοσίες τους”.
Όντας κυριολεκτικά και μεταφορικά αιχμάλωτος του Erdoğan, ο Öcalan δεν θα μπορούσε να έχει πολύ διαφορετική τοποθέτηση. Αλλά και ο Erdoğan, ως επιρρεπής στις συνεννοήσεις κορυφής, αντιμετωπίζει τον Öcalan, ως ένα πολύτιμο “χαρτί” που ανασύρεται σε κάθε δύσκολη περίσταση.
Ωστόσο, τα όρια αυτού του παιχνιδιού είναι προφανή:
Στη μάχη της
πολιτικής του επιβίωσης ο Τούρκος πρωθυπουργός συνάπτει μια διπλή
“συμμαχία με το διάβολο”: αφενός με το ΡΚΚ και αφετέρου με την ηγεσία
του στρατού – και αυτά τα δύο δεν συμβιβάζονται εύκολα μεταξύ τους. Το
αποδεικνύει αυτό η κουρδική οργή μετά το απαλλακτικό πόρισμα της
στρατιωτικής δικαιοσύνης για το μακελειό του Uludere (στα κουρδικά
Roboski), ήτοι της αεροπορικής επιδρομής τον Δεκέμβριο του 2011 από την
οποία έχασαν τη ζωή τους 34 Κούρδοι χωρικοί, που πραγματοποιούσαν
διασυνοριακό λαθρεμπόριο και θεωρήθηκε ότι αποτελούν κονβόι ανταρτών του
ΡΚΚ που επιχειρεί να εισέλθει στην τουρκική επικράτεια. (Το ότι η
επιχείρηση αυτή είχε πιθανότατα λάβει το “πράσινο φως” από την πολιτική
ηγεσία στο ανώτατο επίπεδο αποτελεί άλλη μία περιπλοκή που θα πρέπει να
προσπεραστεί...).
Άλλωστε και η λογική των “συνεννοήσεων κορυφής” έχει περιορισμένη
χρησιμότητα. Η αντίστοιχη προσπάθεια του Erdoğan να ταυτίσει τα
συμφέροντα του ηγέτη του Ιρακινού Κουρδιστάν Massoud Barzani με τα
τουρκικά αντι-συσπειρώνει την κυβέρνηση της Βαγδάτης, τους Κούρδους της
Συρίας και προοπτικά το ίδιο το ΡΚΚ, που επιθυμεί να διατηρήσει το
πολιτικό μονοπώλιό του εντός Τουρκίας και τις παράνομες οικονομικές
δραστηριότητες που το τροφοδοτούν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου