Tης Τασουλας KαραϊσκακηΗ κοινωνία τούς βλέπει σαν ένα είδος υπεράνθρωπων, τέλειες μηχανές του νου, έτοιμες να προσφέρουν μαγικές λύσεις, υπακούοντας μόνο στην ηθική που υπαγορεύεται από τη συνείδηση του επιστήμονα. Ιδιοφυείς, ανεπηρέαστοι, παράγουν αδιάκοπα σχέδια, όπως ο μύλος αλέθει αλεύρι. Τα προϊόντα της σοφίας τους λαμβάνουν στα μάτια των πολιτών την πατροπαράδοτη ερμητική εικόνα της επιστήμης που εμπεριέχεται μέσα σε λίγες σελίδες. Σ’ αυτές, η δύναμη της απόλυτης γνώσης εκφράζεται με μια αναπάντεχη απλότητα – π. χ. «πάγωμα των συντάξεων» ή «ψαλίδισμα στις αυξήσεις των μισθών».
Επιτροπές σοφών. Εξαπολύουν μαζί με το ελπιδοφόρο και το δυσοίωνο, μαζί με τη θεραπεία και τη θυσία. Σύσταση εννεαμελούς επιτροπής ειδικών για το ασφαλιστικό, εισηγήθηκε προ ημερών ο υπουργός Εργασίας κ. Α. Λοβέρδος (Επιτροπή Σοφών για το ασφαλιστικό –υπό τον κ. Νικ. Αναλυτή– είχε συσταθεί κι αμέσως μετά τις εκλογές του 2007).
Δεν είναι η μοναδική. Επιτροπές Σοφών έχουν ήδη αναλάβει να μελετήσουν τον εκλογικό νόμο, τη νέα «αρχιτεκτονική» της διοίκησης και της αυτοδιοίκησης, να καταγράψουν την τρέχουσα δημοσιονομική κατάσταση, να αναμορφώσουν το σύστημα για τη χορήγηση πολιτικού ασύλου, ενώ Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων διεθνούς κύρους (Στίγκλιτς, Μπουίτερ, Πισανί, Γκρος), λέγεται ότι θα συνδράμει στην αναδόμηση του μοντέλου ανάπτυξης της χώρας...
Η παρέμβαση των ειδικών στον διάλογο πάνω σε φλέγοντα τρέχοντα κοινωνικά ζητήματα είναι άκρως καταλυτική, ενώ αποφάσεις - σταθμοί αποτελούν εφαρμογές δικών τους εισηγήσεων (π. χ. πόρισμα της επιτροπής υπό τον Θ. Γεωργακόπουλο για το φορολογικό). Αλλά στον απλό πολίτη μένει πάντα η εντύπωση (ή δεν είναι μόνο εντύπωση;) ότι αποτελούν την «κάλυψη» των πολιτικών που τους επιστρατεύουν για να δείξουν ότι συμβουλεύονται ειδήμονες πριν πάρουν αποφάσεις ή για να διατυπώσουν «λύσεις» που η κοινωνία δεν θέλει να αποδεχθεί.
Η παρέμβαση των ειδικών στον διάλογο πάνω σε φλέγοντα τρέχοντα κοινωνικά ζητήματα είναι άκρως καταλυτική, ενώ αποφάσεις - σταθμοί αποτελούν εφαρμογές δικών τους εισηγήσεων (π. χ. πόρισμα της επιτροπής υπό τον Θ. Γεωργακόπουλο για το φορολογικό). Αλλά στον απλό πολίτη μένει πάντα η εντύπωση (ή δεν είναι μόνο εντύπωση;) ότι αποτελούν την «κάλυψη» των πολιτικών που τους επιστρατεύουν για να δείξουν ότι συμβουλεύονται ειδήμονες πριν πάρουν αποφάσεις ή για να διατυπώσουν «λύσεις» που η κοινωνία δεν θέλει να αποδεχθεί.
Οι πολιτικοί μοιάζουν να λένε, «δεν το εισηγούμαι εγώ, οι ειδικοί το θεωρούν απαραίτητο». Και αν οι αντιδράσεις είναι σφοδρές και το πολιτικό κόστος δυσβάσταχτο, αποστασιοποιούνται από τις «ανεφάρμοστες» καθηγητικές προτάσεις, που λησμονούνται σε βάθη συρταριών (έκθεση Σπράου για το Ασφαλιστικό).
Ομως χωρίς καθηγητές, χωρίς ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, χωρίς έγκριτους εξωτερικούς κριτές δεν κάνουν οι κυβερνήσεις, και πώς θα μπορούσαν άλλωστε. Η συγκρότηση ειδημόνων σε ομάδα είναι μια πολιτικά καθαγιασμένη πράξη.
Ομως χωρίς καθηγητές, χωρίς ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, χωρίς έγκριτους εξωτερικούς κριτές δεν κάνουν οι κυβερνήσεις, και πώς θα μπορούσαν άλλωστε. Η συγκρότηση ειδημόνων σε ομάδα είναι μια πολιτικά καθαγιασμένη πράξη.
Το πρόβλημα είναι ότι οι σοφοί συχνά, με έναν περίεργο τρόπο, παγιδεύονται σε στενά περιθώρια κριτικής στην εξουσία. Μερικές φορές αναγκάζονται να δουλέψουν σε ναρκοθετημένο έδαφος (εκπαιδευτική μεταρρύθμιση) ή, πριν ακόμη προλάβουν να διατυπώσουν τις απόψεις τους, η κυβέρνηση τούς έχει ήδη υπερκεράσει εξαγγέλλοντας αποσπασματικές ρυθμίσεις.
Το πρόβλημα, φυσικά, δεν βρίσκεται στις επιτροπές, αλλά στον τρόπο που τις χρησιμοποιεί η πολιτεία. Από «εργαστήρια» θαυμαστών σχεδίων, ιδεωδών λύσεων γίνονται αναλώσιμο «μέρος» του πολιτικού παιχνιδιού.
Ευτυχώς που οι σοφοί δεν χάνουν, έτσι ή αλλιώς, ποτέ την αίγλη τους ούτε δείχνουν να αποθαρρύνονται από τα αποδεικτικά του ασύμπτωτου των επιλογών, του μάταιου έργου. Αλλωστε ο άνθρωπος προχωρά γιατί κάνει αξίωμα το άπιαστο, γιατί προσμένει πάντα εκπλήξεις. Οι περισσότεροι, με έναν τρόπο, καταφέρνουμε να αναπτυσσόμαστε και μέσα σε καταστάσεις που μας αρνούνται.
Το πρόβλημα, φυσικά, δεν βρίσκεται στις επιτροπές, αλλά στον τρόπο που τις χρησιμοποιεί η πολιτεία. Από «εργαστήρια» θαυμαστών σχεδίων, ιδεωδών λύσεων γίνονται αναλώσιμο «μέρος» του πολιτικού παιχνιδιού.
Ευτυχώς που οι σοφοί δεν χάνουν, έτσι ή αλλιώς, ποτέ την αίγλη τους ούτε δείχνουν να αποθαρρύνονται από τα αποδεικτικά του ασύμπτωτου των επιλογών, του μάταιου έργου. Αλλωστε ο άνθρωπος προχωρά γιατί κάνει αξίωμα το άπιαστο, γιατί προσμένει πάντα εκπλήξεις. Οι περισσότεροι, με έναν τρόπο, καταφέρνουμε να αναπτυσσόμαστε και μέσα σε καταστάσεις που μας αρνούνται.
ΠΗΓΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου