Του Lionel Laurent / Bloomberg
Το Λονδίνο και οι Βρυξέλλες απέχουν δύο ώρες με το τρένο, ωστόσο απόψε, όταν το Ηνωμένο Βασίλειο εγκαταλείψει και επισήμως την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι δύο πόλεις θα αισθάνονται να τις χωρίζει άβυσσος.
Οι Βρετανοί σχεδιάζουν εορτασμούς για το Brexit που προσιδιάζουν σε καταπιεσμένη αποικία που απελευθερώνεται από τα δεσμά της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας. Ένα νέο κέρμα έχει εκδοθεί για την περίσταση, για να σαλπίσει "την ειρήνη, την ευημερία και τη φιλία με όλα τα έθνη". Θα διοργανωθεί επίσης ένα θέαμα με χρήση πολύχρωμου φωτισμού προκειμένου να σηματοδοτηθεί η ανάκτηση της "ανεξαρτησίας" του Ηνωμένου Βασιλείου.
Κι όλα αυτά μολονότι η χώρα δεν υιοθέτησε ποτέ το ευρώ, δεν αποτέλεσε ποτέ μέρος της Ζώνης Σένγκεν που κατήργησε τα εσωτερικά σύνορα στην Ευρώπη και, σύμφωνα με το ίδιο το βρετανικό τεστ για την απόκτηση υπηκοότητας Η.Β., η τελευταία φορά που το νησί της Βρετανίας δέχθηκε εξωτερική εισβολή ήταν το 1066.
Το Λονδίνο και οι Βρυξέλλες απέχουν δύο ώρες με το τρένο, ωστόσο απόψε, όταν το Ηνωμένο Βασίλειο εγκαταλείψει και επισήμως την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι δύο πόλεις θα αισθάνονται να τις χωρίζει άβυσσος.
Οι Βρετανοί σχεδιάζουν εορτασμούς για το Brexit που προσιδιάζουν σε καταπιεσμένη αποικία που απελευθερώνεται από τα δεσμά της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας. Ένα νέο κέρμα έχει εκδοθεί για την περίσταση, για να σαλπίσει "την ειρήνη, την ευημερία και τη φιλία με όλα τα έθνη". Θα διοργανωθεί επίσης ένα θέαμα με χρήση πολύχρωμου φωτισμού προκειμένου να σηματοδοτηθεί η ανάκτηση της "ανεξαρτησίας" του Ηνωμένου Βασιλείου.
Κι όλα αυτά μολονότι η χώρα δεν υιοθέτησε ποτέ το ευρώ, δεν αποτέλεσε ποτέ μέρος της Ζώνης Σένγκεν που κατήργησε τα εσωτερικά σύνορα στην Ευρώπη και, σύμφωνα με το ίδιο το βρετανικό τεστ για την απόκτηση υπηκοότητας Η.Β., η τελευταία φορά που το νησί της Βρετανίας δέχθηκε εξωτερική εισβολή ήταν το 1066.
Το σύνθημα "ανακτήστε τον έλεγχο" (Take Back Control) κυριάρχησε και τελικά ρίζωσε.
Οι αξιωματούχοι και οι διπλωμάτες που διευθύνουν την 27μελή - πλέον - ΕΕ βλέπουν τα πράγματα λίγο διαφορετικά. Δεν θα υπάρξει κανένα νέο νόμισμα, ούτε φωτορυθμικά, αλλά άφθονη σιωπή που θα θυμίζει "νεκροταφείο". Πρόκειται για την πρώτη αποχώρηση μεγάλου κράτους - μέλους στην ιστορία της Ένωσης και πρόκειται για απτή απώλεια: η Βρετανία θα πάρει μαζί της το 14% του ΑΕΠ της ΕΕ, το 40% της στρατιωτικής της δύναμης και το 13% του πληθυσμού της.
Οι αξιωματούχοι και οι διπλωμάτες που διευθύνουν την 27μελή - πλέον - ΕΕ βλέπουν τα πράγματα λίγο διαφορετικά. Δεν θα υπάρξει κανένα νέο νόμισμα, ούτε φωτορυθμικά, αλλά άφθονη σιωπή που θα θυμίζει "νεκροταφείο". Πρόκειται για την πρώτη αποχώρηση μεγάλου κράτους - μέλους στην ιστορία της Ένωσης και πρόκειται για απτή απώλεια: η Βρετανία θα πάρει μαζί της το 14% του ΑΕΠ της ΕΕ, το 40% της στρατιωτικής της δύναμης και το 13% του πληθυσμού της.
Το Brexit είναι μια "τραγική γεωπολιτική καταστροφή", σύμφωνα με τον Ολλανδό υπουργό Οικονομικών Wopke Hoekstra. Είναι μια κατάσταση "lose - lose", σύμφωνα με τον Michel Barnier, επικεφαλής διαπραγματευτή της ΕΕ στις διαδικασίες του διαζυγίου με το Λονδίνο.
Τόσο τα χαμόγελα όσο και τα δάκρυα φαίνονται ακραία με μια πρώτη ματιά, λαμβάνοντας υπ' όψη πόσο λίγα πράγματα θα αλλάξουν πρακτικά την Παρασκευή το βράδυ.
Τόσο τα χαμόγελα όσο και τα δάκρυα φαίνονται ακραία με μια πρώτη ματιά, λαμβάνοντας υπ' όψη πόσο λίγα πράγματα θα αλλάξουν πρακτικά την Παρασκευή το βράδυ.
Η συμφωνία για την μεταβατική περίοδο που συνήφθη στο πλαίσιο του Brexit προβλέπει ότι για τους επόμενους 11 μήνες το Ηνωμένο Βασίλειο θα αντιμετωπίζεται σαν να ήταν ακόμη μέλος της ΕΕ (αν και η επίσημη εκπροσώπηση της Βρετανίας στις Βρυξέλλες θα πάψει να υπάρχει).
Η ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, κεφαλαίων και εργατικού δυναμικού θα συνεχιστεί κανονικά. Οι διαπραγματεύσεις για μια νέα συμφωνία ελεύθερου εμπορίου θα είναι πιθανότατα σκληρές, ωστόσο η πραγματικότητα της γεωγραφίας και η συνύφανση των οικονομιών του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ σημαίνει ότι θα υπάρχει τουλάχιστον ένα κίνητρο για τη διατήρηση μιας στενής διμερούς σχέσης.
Και ενώ οι διαπρύσιοι κήρυκες του Brexit κηρύσσουν την έναρξη της εποχής της "Παγκόσμιας Βρετανίας" ως ένα αντίβαρο ελεύθερης αγοράς σε μια ΕΕ του προστατευτισμού, δεν μπορεί ακόμη να γίνει ορατό κανένα πραγματικό χάσμα μεταξύ των δύο μερών όσον αφορά στο εμπόριο και τη γεωπολιτική.
Η ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, κεφαλαίων και εργατικού δυναμικού θα συνεχιστεί κανονικά. Οι διαπραγματεύσεις για μια νέα συμφωνία ελεύθερου εμπορίου θα είναι πιθανότατα σκληρές, ωστόσο η πραγματικότητα της γεωγραφίας και η συνύφανση των οικονομιών του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ σημαίνει ότι θα υπάρχει τουλάχιστον ένα κίνητρο για τη διατήρηση μιας στενής διμερούς σχέσης.
Και ενώ οι διαπρύσιοι κήρυκες του Brexit κηρύσσουν την έναρξη της εποχής της "Παγκόσμιας Βρετανίας" ως ένα αντίβαρο ελεύθερης αγοράς σε μια ΕΕ του προστατευτισμού, δεν μπορεί ακόμη να γίνει ορατό κανένα πραγματικό χάσμα μεταξύ των δύο μερών όσον αφορά στο εμπόριο και τη γεωπολιτική.
Σε σχέση με τους κινδύνους για την ασφάλεια του κυβερνοχώρου με πηγή την Κίνα, τόσο η Βρετανία όσο και η ΕΕ έχουν αντισταθεί στην πίεση του Ντόναλντ Τραμπ να απαγορεύσουν τις δραστηριότητες της Huawei στην ανάπτυξη των δικτύων 5G, αρνούμενες όμως ταυτόχρονα να δώσουν "ελευθέρας" στις δραστηριότητες του Πεκίνου.
Σε ό,τι αφορά τη φορολόγηση εταιρειών τεχνολογίας όπως η Facebook ή η Amazon, το Ηνωμένο Βασίλειο βρέθηκε στην ίδια "όχθη" και με κοινή επιχειρηματολογία με τη Γαλλία και την Ιταλία, προτείνοντας μια εθνική εισφορά ψηφιακών υπηρεσιών σε κάθε χώρα από τους τεχνολογικούς κολοσσούς, γεγονός που εξόργισε τον πρόεδρο των ΗΠΑ.
Σε ό,τι αφορά τη φορολόγηση εταιρειών τεχνολογίας όπως η Facebook ή η Amazon, το Ηνωμένο Βασίλειο βρέθηκε στην ίδια "όχθη" και με κοινή επιχειρηματολογία με τη Γαλλία και την Ιταλία, προτείνοντας μια εθνική εισφορά ψηφιακών υπηρεσιών σε κάθε χώρα από τους τεχνολογικούς κολοσσούς, γεγονός που εξόργισε τον πρόεδρο των ΗΠΑ.
Στο ζήτημα του Ιράν, το Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκεται σε γενικές γραμμές σε αλληλέγγυα προς τη Γαλλία και τη Γερμανία στάση σχετικά με την πυρηνική συμφωνία.
Ωστόσο, αυτή η "Αντάντ" και το πνεύμα συναντίληψης δεν θα διαρκέσουν για πολύ. Τόσο η Βρετανία όσο και η ΕΕ προσπαθούν να σκιαγραφήσουν και να δημιουργήσουν μια θέση για τον εαυτό τους σε ένα παγκόσμιο πεδίο το οποίο κυριαρχείται από τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Ωστόσο, αυτή η "Αντάντ" και το πνεύμα συναντίληψης δεν θα διαρκέσουν για πολύ. Τόσο η Βρετανία όσο και η ΕΕ προσπαθούν να σκιαγραφήσουν και να δημιουργήσουν μια θέση για τον εαυτό τους σε ένα παγκόσμιο πεδίο το οποίο κυριαρχείται από τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Οι Βρετανοί ανυπομονούν να αποχωρήσουν από τη μεγαλύτερη ενιαία αγορά στον κόσμο, υπέρ μιας οικονομίας με μικρή και διακριτική κρατική παρέμβαση - μιας "Σιγκαπούρης στον Τάμεση", ενός "Καναδά της Ευρώπης" ή ενός "Βελγίου με πυρηνικά όπλα".
Η ΕΕ βαδίζει προς την αντίθετη κατεύθυνση, η οποία φέρνει στο μυαλό την ιστορία της κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Όταν το Ηνωμένο Βασίλειο προσχώρησε στον πρόδρομο της ΕΕ οργανισμό, την ΕΟΚ, το 1973, μαζί με την Ιρλανδία και τη Δανία, οι ηπειρωτικές δυνάμεις όπως η Γαλλία το θεώρησαν ενός τύπου ανταλλαγή: η Ευρώπη θα καθίστατο πιο "ατλαντική" και πιο οικονομικά φιλελεύθερη, ωστόσο ταυτόχρονα θα αύξανε το "μπόι" της και θα έκανε τη φωνή της πιο ισχυρή σαν μια υπολογίσιμη δύναμη ανάμεσα στις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ.
Σήμερα, καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρεί από την Ένωση, το σχήμα έχει αντιστραφεί.
Η ΕΕ βαδίζει προς την αντίθετη κατεύθυνση, η οποία φέρνει στο μυαλό την ιστορία της κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Όταν το Ηνωμένο Βασίλειο προσχώρησε στον πρόδρομο της ΕΕ οργανισμό, την ΕΟΚ, το 1973, μαζί με την Ιρλανδία και τη Δανία, οι ηπειρωτικές δυνάμεις όπως η Γαλλία το θεώρησαν ενός τύπου ανταλλαγή: η Ευρώπη θα καθίστατο πιο "ατλαντική" και πιο οικονομικά φιλελεύθερη, ωστόσο ταυτόχρονα θα αύξανε το "μπόι" της και θα έκανε τη φωνή της πιο ισχυρή σαν μια υπολογίσιμη δύναμη ανάμεσα στις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ.
Σήμερα, καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρεί από την Ένωση, το σχήμα έχει αντιστραφεί.
Η ΕΕ εξετάζει ένα λιγότερο "ατλαντικό", λιγότερο φιλελεύθερο, αλλά πιο ολοκληρωμένο μπλοκ που θα ανταποκρίνεται στις ανησυχίες των πολιτών της Ευρώπης και θα αποτελεί αντίβαρο σε διεθνείς παράγοντες όπως ο Τραμπ και η Κίνα.
Ως εκ τούτου, το Brexit μπορεί να θεωρηθεί ως ευκαιρία για βαθύτερη ολοκλήρωση της ΕΕ, κάτι που θεωρείται "κλειδί" για την επίτευξη τόσο της γεωπολιτικής όσο και της τεχνολογικής ανεξαρτησίας. Ένα πιο συγκεντροποιημένο μπλοκ είναι ακριβώς αυτό το οποίο οι Βρετανοί πολέμησαν σκληρά να αποτρέψουν. Η πληρέστερη ολοκλήρωση της Ευρωζώνης, για παράδειγμα, ήταν ένας καταλύτης για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ.
Μολονότι οι Γερμανοί θα θρηνήσουν την αποχώρηση μιας οικονομικά φιλελεύθερης και προσανατολισμένης στην οικονομία της αγοράς φωνής, οι παραδοσιακοί οπαδοί του κρατικού παρεμβατισμού Γάλλοι μετά βίας μπορούν να κρύψουν τη χαρά τους. "Οι Βρετανοί αποτελούσαν ένα μόνιμο αγκάθι στο πλευρό μας από το 1973", δήλωσε ο Γάλλος πρώην υπουργός Alain Lamassoure στην Le Monde. "Το Brexit αφαιρεί ένα χειρόφρενο που κρατούσε πίσω την Ευρώπη".
Οι επόμενοι 11 μήνες θα αποτελέσουν μια κρίσιμη μάχη μεταξύ αυτών των ανταγωνιστικών μεταξύ τους φιλοδοξιών.
Ως εκ τούτου, το Brexit μπορεί να θεωρηθεί ως ευκαιρία για βαθύτερη ολοκλήρωση της ΕΕ, κάτι που θεωρείται "κλειδί" για την επίτευξη τόσο της γεωπολιτικής όσο και της τεχνολογικής ανεξαρτησίας. Ένα πιο συγκεντροποιημένο μπλοκ είναι ακριβώς αυτό το οποίο οι Βρετανοί πολέμησαν σκληρά να αποτρέψουν. Η πληρέστερη ολοκλήρωση της Ευρωζώνης, για παράδειγμα, ήταν ένας καταλύτης για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ.
Μολονότι οι Γερμανοί θα θρηνήσουν την αποχώρηση μιας οικονομικά φιλελεύθερης και προσανατολισμένης στην οικονομία της αγοράς φωνής, οι παραδοσιακοί οπαδοί του κρατικού παρεμβατισμού Γάλλοι μετά βίας μπορούν να κρύψουν τη χαρά τους. "Οι Βρετανοί αποτελούσαν ένα μόνιμο αγκάθι στο πλευρό μας από το 1973", δήλωσε ο Γάλλος πρώην υπουργός Alain Lamassoure στην Le Monde. "Το Brexit αφαιρεί ένα χειρόφρενο που κρατούσε πίσω την Ευρώπη".
Οι επόμενοι 11 μήνες θα αποτελέσουν μια κρίσιμη μάχη μεταξύ αυτών των ανταγωνιστικών μεταξύ τους φιλοδοξιών.
Η ΕΕ θα επιδιώξει...
να δεσμεύσει τη Βρετανία σε κοντινή τροχιά όσον αφορά το ρυθμιστικό της πλαίσιο, προκειμένου να αποφύγει μια μετατροπή του ΗΒ σε γέφυρα επιρροής των ΗΠΑ στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Το Ηνωμένο Βασίλειο, από την πλευρά του, θα μπει στον πειρασμό να χτίσει στενότερους δεσμούς με τους Αμερικανούς προκειμένου να αντισταθμίσει την απώλεια ενός εντελώς ακώλυτου εμπορίου με τον μεγάλο γείτονά του. Μέχρι στιγμής, υπάρχει περισσότερο σύγκλιση παρά απόκλιση μεταξύ των δύο πλευρών.
Το Ηνωμένο Βασίλειο, από την πλευρά του, θα μπει στον πειρασμό να χτίσει στενότερους δεσμούς με τους Αμερικανούς προκειμένου να αντισταθμίσει την απώλεια ενός εντελώς ακώλυτου εμπορίου με τον μεγάλο γείτονά του. Μέχρι στιγμής, υπάρχει περισσότερο σύγκλιση παρά απόκλιση μεταξύ των δύο πλευρών.
Ουάσινγκτον και Πεκίνο, ωστόσο, δεν θα μείνουν αμέτοχοι.
Το κλίμα μπορεί να αλλάξει άρδην προς το χειρότερο - και σύντομα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου