TOYΡΚΙΑ: Ο πρόεδρος κερδίζει όσα χάνει ο πρωθυπουργός

Tης ΛΗΔΑΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

Δύο πολιτικοί άνδρες, δύο πολιτικές στάσεις. 

Την ώρα που ο Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν καταφέρεται εναντίον δικαστών και αστυνομικών καταγγέλλοντας σκοτεινές συνωμοσίες, ο πρόεδρος της χώρας Αμπντουλάχ Γκιουλ παραμένει μετριοπαθής και ψύχραιμος κάνοντας «χειρουργικές» δημόσιες κινήσεις.

Οι πολιτικοί αναλυτές παρατηρούν εδώ και καιρό τη λανθάνουσα μάχη εξουσίας μεταξύ των δύο ισχυρών ανδρών του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ και καταγράφουν μια σταδιακή αποστασιοποίηση του Γκιουλ από τον Ερντογάν.  

Ο Τούρκος πρόεδρος, που αναδεικνύεται σταδιακά σε εν δυνάμει αντίπαλο του πρωθυπουργού, ενδέχεται να είναι και ο κερδισμένος της τρέχουσας κρίσης που κλονίζει τα θεμέλια της κυβέρνησης.

Από την περασμένη άνοιξη, όταν εκδηλώθηκε το κίνημα αμφισβήτησης με τις μεγάλες διαδηλώσεις στην πλατεία Ταξίμ, ο Γκιουλ προέβαλε το προφίλ ενός δημοκρατικού ηγέτη που αφουγκράζεται το λαό δηλώνοντας «περήφανος» για τους καταληψίες του Πάρκου Γκεζί που ο Ερντογάν είχε χαρακτηρίσει «βανδάλους» και «τρομοκράτες».

Κι όταν, στις 17 Δεκεμβρίου, ξέσπασε το νέο πολιτικό σκάνδαλο με εμπλοκή μελών του στενού περιβάλλοντος Ερντογάν, ο Γκιουλ έσπασε τη σιωπή του μία εβδομάδα μετά τις πρώτες συλλήψεις για να διαβεβαιώσει ότι «εάν υπήρξαν λάθη και διαφθορά, δεν πρέπει και δεν μπορούν να συγκαλυφθούν».

Κι ενώ την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ο πρωθυπουργός κατήγγειλε «απόπειρες πολιτικής δολοφονίας» εκ μέρους των δικαστών, την επόμενη μέρα ο πρόεδρος δήλωνε ότι «πρέπει ν' αποφεύγουμε οποιαδήποτε θέση και συμπεριφορά που θα μπορούσε να βλάψει το κράτος δικαίου», τονίζοντας ότι «η δημοκρατία βασίζεται στη διάκριση των εξουσιών». 

Ανεξαρτήτως της μετριοπάθειας που επιβάλλει στον πρόεδρο ο θεσμικός του ρόλος, δεν μπορεί να μη διακρίνει κανείς στις δηλώσεις του τις ελάχιστα κεκαλυμμένες αιχμές εναντίον της κυβέρνησης.

 

Και δεν είναι η πρώτη φορά:

Από το 2011 έχει εκφράσει τις αντιρρήσεις του για αρκετές στρατηγικές κυβερνητικές επιλογές, από την υποβάθμιση των διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε., την πολιτική της Αγκυρας στο Συριακό και την παρουσία ομάδων τζιχαντιστών στα σύνορά της, μέχρι τις αυταρχικές εκτροπές της εξουσίας.

Οσο ο Ερντογάν ξεσπαθώνει εναντίον φανερών και αφανών εχθρών, ο επί 20 χρόνια συνοδοιπόρος του, Γκιουλ, εμφανίζεται ως ηγέτης μιας άλλης τάσης εντός του ΑΚΡ, προσεταιριζόμενος συγχρόνως δυσαρεστημένους βουλευτές και υπουργούς που παραπονούνται ότι δεν εισακούονται από τον πρωθυπουργό.

Και καθώς η δημοτικότητά του ανεβαίνει όσο εκείνη του Ερντογάν πέφτει, δεν αποκλείεται οι προεδρικές εκλογές του Αυγούστου (πρώτη φορά με καθολική ψηφοφορία) να γίνουν το πεδίο όπου οι δυο τους θ' αντιπαρατεθούν, πλέον, ανοιχτά, ξεκαθαρίζοντας τους λογαριασμούς τους, αφού η υποψηφιότητα Ερντογάν θεωρείται σχεδόν βέβαιη. 

Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν εξάλλου ότι ο Γκιουλ ενδέχεται να διεκδικήσει την πρωθυπουργία. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, φαίνεται να έχει τη στήριξη του πανίσχυρου δικτύου του ισλαμιστή ιεροκήρυκα Φετχουλάχ Γκιουλέν, που έχει έρθει σε ευθεία ρήξη με τον Ερντογάν.

(Πηγές: AFP-www.lemonde.fr)