Από γραμματεία υπουργείο, πάντα χωρίς ουσιαστικό ρόλο

Του Σταυρου Tζιμα

Επί τρεις ώρες ανεβασμένος στο κουβούκλιο γερανού, ένας τεχνικός κατέβαζε από την πρόσοψη του κτιρίου ένα ένα τα γράμματα της επιγραφής και το αντικαθιστούσε με άλλα. 

Οι στιγμές ήταν ιστορικές, γι’ αυτό η όλη διαδικασία είχε προαναγγελθεί με ειδικό Δελτίο Τύπου διά του οποίου καλούνταν οι δημοσιογράφοι να καταγράψουν τη Δευτέρα στις 10 π.μ., την «καθαίρεση της πινακίδας Γενική Γραμματεία Μακεδονίας-Θράκης και την ανάρτηση της νέας, με την ονομασία Υπουργείο Μακεδονίας-Θράκης», καθώς επίσης και τις δηλώσεις του νέου υπουργού κ. Θόδωρου Καράογλου, με τις οποίες θα επισφραγιζόταν η όλη τελετή.

Ετσι και έγινε. Με θρησκευτική ευλάβεια και κάτω από τον καυτό ήλιο, ο τεχνικός της εταιρείας αφαίρεσε την ταμπέλα της Γραμματείας και εγκατέστησε την επιγραφή «Υπουργείο Μακεδονίας-Θράκης» με «αρχαιοελληνική γραμματοσειρά» όπως λέμε alexandria, helvetica κ.ά. «Αν προσέξετε το υπουργείο Μακεδονίας-Θράκης είναι με γράμματα αρχαία, σε αντίθεση με αυτά της Γραμματείας που έχουν το σχήμα των νεοελληνικών. Δείτε για παράδειγμα πώς είναι το “όμικρον” ή το “σίγμα”», εξηγούσε στους δημοσιογράφους υπάλληλος του υπουργείου. «Και πόσο κόστισε η περίτεχνη νέα επιγραφή με τα αρχαία γράμματα», ρωτήθηκε ο νέος ΥΜΑΘ, που σημειωτέον έσπευσε να φωτογραφηθεί την ώρα που ατένιζε την αποκαθήλωση της παλιάς και την ανάρτηση της νέας. «Τίποτα, διότι τοποθετήθηκαν τα γράμματα της παλιάς του ΥΜΑΘ και η εγκατάσταση έγινε δωρεάν από φίλο ιδιοκτήτη εταιρείας», είπε.

Η τελετή της πινακίδας

Προφανώς, κάποιοι προνόησαν να φυλάξουν σε κάποιο σεντούκι του κτιρίου την επιγραφή, στο πνεύμα του «πάλι με χρόνους με καιρούς», και δικαιώθηκαν αφού το πλήρωμα του χρόνου για την αποκατάσταση της «εθνικής αδικίας», όπως θεωρήθηκε από μερίδα Βορειοελλαδιτών, η μετατροπή του σε ομώνυμη Γραμματεία, ήρθε πολύ νωρίς και στις δύσκολες στιγμές η μετονομασία, σε επίπεδο επιγραφής τουλάχιστον, δεν στοίχισε στα άδεια κρατικά ταμεία ούτε ένα ευρώ. Τα δύσκολα όμως για τον κ. Καράογλου και τον πρωθυπουργό που υλοποίησε την προεκλογική του υπόσχεση προς τους ψηφοφόρους του Βορρά, αρχίζουν τώρα, αφού πρέπει να πετύχουν αυτό που δεν κατάφεραν οι πάμπολλοι προκάτοχοί τους. Να δώσουν, δηλαδή, ουσιαστικό περιεχόμενο στο αμφιλεγόμενο αυτό υπουργείο.

Ο κ. Καράογλου σχολιάζοντας την «τελετή της πινακίδας» έδωσε το στίγμα των όσων πιθανότατα θα ανακοινωθούν στις προγραμματικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης στη Βουλή. «Η επανασύσταση του ΥΜΑΘ έχει τρεις συμβολισμούς: πρώτον, ότι η Μακεδονία ήταν και είναι ελληνική. Δεύτερον, ότι στη Β. Ελλάδα υπάρχει ένα “εργαλείο” για την ανάπτυξη στην περιοχή. Τρίτον, ο πρωθυπουργός κ. Σαμαράς τηρεί τις προεκλογικές του υποσχέσεις». Αν ο κ. υπουργός βρει τον χρόνο για να αναζητήσει τις δηλώσεις των υπουργών που προηγήθηκαν είναι βέβαιο ότι θα διαπιστώσει πως πάνω κάτω όλοι, μα όλοι, τα ίδια έλεγαν και εν τέλει, αυτό το υπουργείο ουδέποτε απέκτησε ξεκάθαρο και ουσιαστικό ρόλο. Οι όποιες φιλότιμες προσπάθειές τους σκόνταφταν στο διάτρητο και ασαφές πλαίσιο το οποίο επέτρεπε την αφαίρεση αρμοδιοτήτων και την υπονόμευση των στόχων από το κέντρο.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου με τη μετονομασία του το 1989 από Βορείου Ελλάδος σε Μακεδονίας-Θράκης, το ήθελε σε ρόλο εθνικού προμαχώνα διαβλέποντας από βορράν κίνδυνο με την κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού» και ο κατά δήλωσή του «δράστης» της αλλαγής του ονόματος κ. Στέλιος Παπαθεμελής, εθνικό φάρο «που θα έδινε το μήνυμα ότι η αληθινή Μακεδονία είναι εδώ και όχι στα Σκόπια». Ο κ. Φ. Πετσάλνικος το ονειρευόταν σε ρόλο εθνικού συντονιστικού κέντρου των απόδημων Ελλήνων, πρόταση που μολονότι ενδιαφέρουσα έμεινε στα χαρτιά, ο κ. Γ. Πασχαλίδης, το ήθελε «ατμομηχανή» της Ελλάδας για εφόρμηση στα Βαλκάνια, ο κ. Σ. Καλαφάτης είδε την προώθηση της «ατζέντας της καθημερινότητας του πολίτη» να μένει στη μέση, οι κ. Γ. Μαγκριώτης, Ν. Τσαρτσώνης, Χάρης Καστανίδης διαπίστωσαν μάλλον με οδύνη το πόσο δύσκολο είναι να αφαιρέσεις εξουσία από την κεντρική διοίκηση και να συγκρουστείς με το «βαθύ κράτος» των υπουργείων στην Αθήνα.

Μια δήλωση-εξομολόγηση του προσφάτως αποβιώσαντος Κώστα Τριαρίδη, όταν ακόμα ήταν υπουργός Μ-Θ επί πρωθυπουργίας Α. Παπανδρέου, ότι «αυτό το υπουργείο πρέπει να λέγεται υπουργείο τελετών και παραστάσεων», ίσως απηχεί την πραγματικότητα. Οι παροικήσαντες την Αγίου Δημητρίου συμφωνούν πως αν στη διαδρομή του το ΥΜΑΘ είχε έναν αναμφισβήτητο και αναντικατάστατο ρόλο, αυτός ήταν του αποδέκτη των πάσης φύσεως συγκεντρώσεων, πορειών και διαδηλώσεων εργατικών σωματείων, ποδοσφαιρικών ομίλων, αγροτών με τρακτέρ, φορτηγατζήδων με νταλίκες, φοιτητικών συλλόγων, ακόμη και φανατικών ιερωμένων. «Αισθανόμουν περισσότερο ταχυδρόμος που μετέφερα αιτήματα διαδηλωτών στην Αθήνα, παρά υπουργός που σχεδιάζει, αποφασίζει και υλοποιεί για τη Μακεδονία-Θράκη», έλεγε  πρώην υπουργός.

Εκείνο που δεν ομολογείται ανοιχτά, μολονότι «το ξέρουν και οι πέτρες» είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις το υπουργείο λειτούργησε ως ρουσφετολογικός μηχανισμός, ενισχύοντας με κονδύλια σωματεία και οργανώσεις τα οποία έφεραν ψήφους στους πολιτικούς προϊσταμένους του, και γι’ αυτό όποιος ετοποθετείτο υπουργός είχε περίπου σίγουρη την επανεκλογή του.