Μωρό μου

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ άρθρο του 2006

Από τον Νίκο Γ. Ξυδάκη

Είχα καιρό να συγχρωτισθώ επί μέρες με το σινάφι των καλλιτεχνών και των κριτικοθεωρητικών, σινάφι καταγωγικό και αγαπημένο μου. Πέρασα δυόμισι μέρες συγχρωτισμού, στο φιλόξενο Μέτσοβο, και μισή μέρα στα Γιάννενα, και τις χάρηκα εκτάκτως· και διότι επανασυνδέθηκα με τη φυλή και με φίλους, αλλά και διότι αντάμωσα μερικά μωρά που με πυροδότησαν απρόσμενα. Ναι, μωρά.

Στα καμπόσα χρόνια που περνώ από καλλιτεχνικούς κύκλους, ελάχιστα ή καθόλου θυμάμαι να περιέχονται μωρά στις παρέες. Οι καλλιτέχνες και οι κιουρέιτορ διασχίζουν μουσεία και εκθέσεις, συνέδρια και δείπνα, ντυμένοι uniform στα μαύρα, με παράξενα κουρέματα ενίοτε, κουλ και style conscious πάντα, ψιλοσυμφωνούν δημοσίως και ψιλοθάβονται ιδιωτικώς, τα έργα παρελαύνουν, κι η ζωή κυλά από έκθεση σε έκθεση. Μόνοι, επιβιωτές, χωρίς βάρη.

Σε αυτό τον κόσμο αισθητών, σνομπ, νομάδων και καιροσκόπων του στυλ, προκαλεί έκπληξη, σχεδόν σοκ, η παρουσία μιας «κανονικής» οικογένειας, μάλιστα με μωρό: μπαμπάς και μαμά με τυπική μεσοαστική αμφίεση, με μωράκι στην αγκαλιά ή στο καρότσι, με μπιμπερά και κουδουνίστρες, με πορτ μπεμπέ στο αυτοκίνητο.

Ε, το ένιωσα αυτό το γλυκό σοκ. Βέβαια, ήμουν κάπως προετοιμασμένος, είχα προορισμό, να δω τα δίδυμα νεογνά ανιψάκια μετά τα καλλιτεχνικά δρώμενα, αλλά η μωρουδίλα με αγκάλιασε από πολύ νωρίς. Μες στο καταπράσινο δροσερό Μέτσοβο, αντίκρισα καταρχάς ένα αγοράκι ποδαρωμένο, με μαλλί αχινό και σκάνταλο βλέμμα να κουβαλιέται για ύπνο μεσημεριανό, ξέπνοο απ’ το παιχνίδι.

Δεν είχα αντιληφθεί ακόμη ότι ο Ορέστης ήταν οιωνός. Η παρέα ήταν από σαράντα-φεύγα και άνω, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Η δεύτερη συνάντηση ήλθε το βράδυ, με τη μορφή μιας έξαλλα γοητευτικής Αθηνάς, οκτώ μηνών.

Ντυμένη πράσινα φωτεινά, με μαύρο σγουρό στέμμα, απαστράπτοντα μάτια, αεικίνητη σαν φιδάκι μες στις αγκαλιές, η γόησσα αρπάζει μύτες, χέρια, κεφάλια, υποδέχεται χάδια και βλέμματα, συγκεντρώνει ακαταμάχητη την προσοχή όλων και τον θαυμασμό πολλών.

Είναι η ζωή· ακαταμάχητη, φουριόζα, απρόβλεπτη και χαοτική. Καλότυχε ερωτευμένε μπαμπά, καλότυχη υπερήφανη μαμά, η ευλογία του μωρού σάς τυλίγει τώρα.

Η Αθηνά με είχε στείλει στην όχι και τόσο μακρινή επικράτεια των δικών μας μωρών, στην αίσθηση της θερμής πατουσίτσας που πιέζει βελούδινα τα πλευρά, του μωρού που μοσχοανασαίνει κουβάρι στον ύπνο με νοτισμένα τσουλούφια, του μωρού που μισοχαμογελά στο όνειρό του. Δεν ήθελα και πολύ.

Η γυναίκα με την ψαλίδα

Της ΡΕΑΣ ΒΙΤΑΛΗ

Πήρα χαρτάκι. Νούμερο 147. Αναμονή 16 νούμερα. Θα φτάσει κι η σειρά μου. Πού θα πάει; Πιάνω καρέκλα. Στην αρχή είμαι στον κόσμο μου. Στις σκέψεις μου. Το ίδιο και οι άλλοι. Ξεφυσάνε κατά διαστήματα. Άλλοι με μια θεατρικότητα, και καλά, βαρεμάρας, άλλοι απελπισίας. Σου στέλνουν αυθάδικα το ξεφύσημά τους. Φφφφφφοοοουυυ αργόσυρτο. Σ΄ακουμπάει ο αέρας τους στον σβέρκο, στον ώμο. Κάποιοι κουνάνε το ένα πόδι νευρικά, ένας κουνάει και τα δυο εναλλάξ. Άλλος παρακαλάει να έχει μπει ενοίκιο, άλλος μισθός, άλλος να έχει μείνει σώσμα στον λογαριασμό, άλλος να έχει γίνει θαύμα, άλλος να μην τον δει ο διευθυντής και τον ρωτήσει τι έγινε με την δόση του δανείου. Ανθρώπινες καθημερινές ιστορίες. Μερικοί αναμένουν ήρεμοι. Μάλλον μερικές…Συνήθως κυρίες χήρες συνταξιούχων. Τις βλέπεις περιποιημένες. Έχουν αναγάγει την τράπεζα σε καφέ. Πού θα βρουν καλύτερα; Αιρκοντίσιον και χάζι δωρεάν. Άλλος στέκεται στα νύχια για καβγά. Άλλος στήνει τον καβγά. Αναμονή. Ώρες. Μυρουδιές σωμάτων. Λεκέδες ιδρώτα. Φούστες που κολλάνε και ανασηκώνονται κολλημένες παράταιρα. Ο αέρας πνίγει. Αναμονή. Αλλού η ζωή, αλλού εμείς. Πάλι τη χαραμίζουμε.

Ώσπου εμφανίζεται ουρί του παραδείσου και κατευθύνεται στο ταμείο. Μα τι κορμιά έκαναν οι Ελληνίδες! Σορτς λευκό, στριγκ ευδιάκριτο, πόδια Σκλεναρίκοβα, πεντικιούρ άψογο, μαύρισμα θεϊκό, θες δε θες, επιτάσσει το φύλο σου ή δεν επιτάσσει, ακόμα και Στήβι Γουόντερ να είσαι με μαύρο γυαλί, καδράρεις στον ποπό της. Αν είσαι γυναίκα με μια σχετική αμηχανία, αν είσαι άνδρας…Κέφια μεγάλα ο Θεός! Βρε την αθεόφοβη πόσο προκαλεί στο πέρασμα της κι είμαι σίγουρη αν της το πεις θ΄απαντήσει δήθεν αθώα «μα τι φόρεσα; Ένα σορτσάκι»…Όμορφα θηλυκά, διαχρονικά «αθώα». Η προσωποποίηση του «βρε παλιομισοφόρια, τι τραβάν για σας τ΄αγόρια». 

Κοντοστέκομαι μέχρι που νιώθω άβολα, ξεκολλάω με δυσκολία τα μάτια μου βίαια λες και τραβάω ταινία αποτρίχωσης, σχεδόν μου το επιβάλλω κι αλλάζω οπτικό πεδίο. Πλέον καδράρω τα μάτια των ανδρών πώς κοιτούν. Πλάκα έχει. Πώς σκάει μύτη η ζωή σιγά, σιγά. Πώς πατάει ON στα κύτταρα. Πώς μπαίνει κίνηση στην εικόνα. Πώς παίρνει τη σκυτάλη το ένστικτο. Πώς εκβράζει προσταγές η καταχωνιασμένη φύση. Πώς μεταλλάσσονται οι μέχρι πρότινος απελπισμένοι και χολοσκασμένοι ξεφυσώντες. Ένας ωραίος κώλος! Τι ευεργεσία στο άνυδρο τοπίο.

Η βαριά άρρωστη Ελλάδα...

Tου David Ignatius / Washington Post

Το εύπορο προάστιο της Κηφισιάς προσφέρει καλή εικόνα μιας χώρας που διολισθαίνει προς τη χρεοκοπία. Η εικόνα είναι δυσάρεστη, καθώς οι προσδοκίες ευμάρειας δίνουν τη θέση τους στον φόβο. Τα καταστήματα του συρμού στο κέντρο του δήμου έμοιαζαν άδεια αυτήν την εβδομάδα, πολλά εστιατόρια έχουν κλείσει ή ανοίγουν μόνο Σαββατοκύριακο, ενώ οι τράπεζες εδώ -όπως και παντού στην Ελλάδα- αντιμετώπισαν κύμα αναλήψεων πανικού τον τελευταίο μήνα.

Βρίσκομαι εδώ επισκεπτόμενος τον παλιό μου φίλο από τις μεταπτυχιακές σπουδές μου, πρώην υπουργό Οικονομίας Γιάννο Παπαντωνίου. Στα χρόνια της θητείας του (1994-2001), όλα έδειχναν να ευνοούν την Ελλάδα. Το έλλειμμα υποχωρούσε ραγδαία, ο πληθωρισμός μειωνόταν, τα εισοδήματα αυξάνονταν, όπως και οι επενδύσεις. Η Ελλάδα πάλευε (ίσως πιο σκληρά απ’ όσο έπρεπε) για να εισέλθει στο ευρώ. Την ένταξη της χώρας στο ευρώ το 2002 και τη γιορτή των Ολυμπιακών του 2004 διαδέχθηκε η καταστροφή, με την Ελλάδα να πρέπει να αποπληρώσει τα χρέη της.

Η περίπτωση της Ελλάδας προσφέρει χρήσιμο δίδαγμα για την ευρωπαϊκή οικονομική κρίση: η χώρα θεωρείται ότι εισήλθε καταχρηστικά στην Ευρωζώνη, αντιμετωπίζοντας το νέο νόμισμα σαν πιστωτική κάρτα, εγγυημένη από τη Γερμανία. Πολλοί λένε ότι αφού έζησαν τόσο πάνω από τις δυνατότητές τους, οι Ελληνες υφίστανται τώρα όσα τους αξίζουν. Ακόμη και αυτοί που κατηγορούν την καγκελάριο Μέρκελ για την εμμονή της να συστήνει πολιτική λιτότητας, νιώθουν ελάχιστη συμπάθεια για τους Ελληνες. Η χώρα μοιάζει σχεδόν σαν φυλακή κακοπληρωτών, με οργισμένους πιστωτές να απαιτούν τη διάλυσή της. 

Μια τέτοια «ημέρα της Κρίσεως» ίσως να είναι οικονομικά αναγκαία. Αγνοεί, όμως, το κοινωνικό κόστος της κατάρρευσης στην Ελλάδα και σε άλλες προβληματικές ευρωπαϊκές οικονομίες.

Στην Κηφισιά, οι κλοπές αυξήθηκαν δραματικά, υποχρεώνοντας πολλούς κατοίκους να ενισχύσουν τα μέτρα ασφαλείας στα σπίτια τους. Ορισμένοι αγόρασαν όπλα για να προστατεύσουν την ιδιοκτησία τους, πράγμα ιδιαίτερα σπάνιο στο κοσμοπολίτικο αυτό προάστιο. Τοπικές επιχειρήσεις συρρικνώνονται, κατασκευαστικές εταιρείες αναζητούν έργα στο εξωτερικό, απολύοντας τους εργαζομένους τους στην Ελλάδα. Η τουριστική βιομηχανία υπέστη πλήγμα φέτος το καλοκαίρι, καθώς πολλοί τουρίστες ακύρωσαν τα σχέδιά τους φοβούμενοι ταραχές σε περίπτωση αποχώρησης της Ελλάδας από την Ευρωζώνη.

ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ και ΠΟΛΙΤΙΚΗ: «Η νεοφιλελεύθερη επανάσταση καταβρόχθισε τα παιδιά της»

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

Ο Φράνσις Φουκουγιάμα διορθώνει: η Ιστορία δεν τελείωσε με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και με τη φιλελεύθερη επανάσταση των δεκαετιών του '80 και του '90, αντίθετα απ' ό,τι είχαν πιστέψει όσοι είχαν διαβάσει το πιο διάσημο βιβλίο του («Το τέλος της Ιστορίας και ο τελευταίος άνθρωπος»). Τώρα ο διάσημος αμερικανός δημοσιολόγος, ο οποίος διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ στην Καλιφόρνια, εξηγεί σε συνέντευξή του στο ιταλικό περιοδικό «Λ' Εσπρέσο» πώς αυτή η φιλελεύθερη επανάσταση κατέληξε σε αποτυχία και ότι χρειάζεται πιθανόν μια επιστροφή στη σοσιαλδημοκρατία, αλλά σε μια σοσιαλδημοκρατία νέου τύπου, μ' ένα κράτος λιγότερο δύσκαμπτο και πολύ πιο ελαφρύ.

 

«Οπως όλες οι επαναστάσεις, έτσι και η νεοφιλελεύθερη στο τέλος καταβρόχθισε τα παιδιά της, στον χρηματοπιστωτικό κόσμο ταυτίστηκε με τις χειρότερες καταχρήσεις», παραδέχεται ο Φουκουγιάμα, προσθέτοντας ότι αποδεχθήκαμε τη μεγάλη διόγκωση των τραπεζών και δεν τις ελέγξαμε, με αποτέλεσμα «το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο να αγοράσει την πρόσβαση στις πολιτικές αποφάσεις». 

 

Ηδη από το 2007-2008, μόλις δηλαδή άρχισε η κρίση, η αμερικανική κυβέρνηση θα έπρεπε να εθνικοποιήσει τις μεγάλες τράπεζες, να τις τεμαχίσει και να τις πουλήσει, περιορίζοντας έτσι την επέκτασή τους, «διότι μόνο οι μικρές τράπεζες μπορούν να ρισκάρουν χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο την κοινωνία στο σύνολό της», εξηγεί. «Αυτό δεν έγινε επειδή τα χρηματοπιστωτικά λόμπι αποδείχθηκαν ισχυρά ακόμη και στους κόλπους της Δημοκρατικής κυβέρνησης του Μπαράκ Ομπάμα».

 

Σύμφωνα με τον Φουκουγιάμα, η υλική βάση της τρέχουσας οικονομικής κρίσης είναι η ανισότητα των εισοδημάτων. Στη δεκαετία του '70, στις ΗΠΑ, οι θέσεις εργασίας στα εργοστάσια άρχισαν να χάνονται για τη μεσαία τάξη, ενώ ένα τεράστιο μέρος των εισπράξεων από την οικονομία πήγαινε στους πιο εύπορους, που γίνονταν ακόμη πλουσιότεροι. «Ετσι οι κυβερνήσεις, θέλοντας να μετριάσουν το κοινωνικό χάσμα που μεγάλωνε, άρχισαν να χρηματοδοτούν τις υποθήκες στα σπίτια, αλλά χωρίς να προχωρήσουν σε μια ανακατανομή του εισοδήματος», λέει ο αμερικανός δημοσιολόγος. «Εκαναν τους φτωχούς να πιστέψουν ότι είναι σε θέση να αγοράσουν σπίτια, ενώ στην πραγματικότητα δεν ήταν. Κι έτσι έσκασε η φούσκα. Η χρηματοπιστωτική κρίση είναι συνεπώς ένα αποτέλεσμα του κοινωνικού χάσματος».

 

Για τον Φουκουγιάμα, η καλή είδηση είναι πως βγαίνουμε από τη νεοφιλελεύθερη εποχή και η πρόκληση είναι να αποκαταστήσουμε την έννοια του δημόσιου αγαθού. 

 

ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: H Ευρώπη στην προκρούστια κλίνη

The Economist

Oσο περισσότερο θα διαρκεί η κρίση χρέους της Ευρωζώνης, τόσο περισσότερο θα μοιάζει με ένα όργανο οικονομικού βασανιστηρίου. Οπως το κρεβάτι του Προκρούστη, κάθε νέο επεισόδιο στην κρίση τραβάει τις δύο πλευρές της Ευρώπης ακόμα πιο μακριά. 

Αυτήν την εβδομάδα, η Κύπρος ανακοίνωσε την υπαγωγή της στον μηχανισμό στήριξης. Αντίστοιχα, η Ισπανία ζήτησε και επισήμως κεφάλαια για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της. Το ελληνικό άκρο είναι έτοιμο να ξεριζωθεί. Πόσο άραγε θα αντέξει το ιταλικό;

Το όραμα των ιδρυτών του ευρώ ήταν ότι μία μέρα θα έβαζε ένα τέλος στις χρόνιες και διχαστικές νομισματικές κρίσεις, ενώ θα προωθούσε την ανάπτυξη και θα πολλαπλασίαζε την οικονομική ισχύ της Ευρώπης. Μετά τη δημιουργία της ενιαίας αγοράς, το ευρώ ήταν το επόμενο βήμα προς την πολιτική ένωση. Για δεκαετίες η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είχε αποτελέσματα. Μέσα από το εμπόριο, τα φτωχότερα μέλη κατάφερναν γρήγορα να πλησιάσουν τα πλουσιότερα μέλη. Ωστόσο, το ευρώ έχει πλέον θέσει τη «μηχανή σύγκλισης» στην όπισθεν. Κάποια μέλη του ευρωπαϊκού Νότου έχουν επιστρέψει σε ύφεση και καλούνται να πληρώσουν υψηλά επιτόκια, ενώ η Γερμανία απολαμβάνει ιστορικά χαμηλά επιτόκια δανεισμού. Οι οφειλέτες απηύθυναν έκκληση για έλεος, όμως οι πιστωτές θεωρούν ότι πρέπει να υποφέρουν για τις αμαρτίες τους.

Με καλές προθέσεις, ενδεχομένως, οι ιδρυτές του ευρώ δημιούργησαν ένα ομοσπονδιακό νόμισμα προτού δημιουργήσουν ένα ομοσπονδιακό κράτος για να το στηρίξει. Οπως ο Βίκτωρ Φράνκενσταϊν, όμως, αψήφησαν τους νόμους της φύσης και δημιούργησαν ένα τέρας. Ενα μέρος αυτής της ιστορίας τρόμου είναι ότι το κόστος επιστροφής στα εθνικά νομίσματα υπερβαίνει το κόστος διατήρησης του ευρώ.  

Η οικονομική λογική υπαγορεύει ότι η Ευρωζώνη θα πρέπει να καταστεί περισσότερο ομοσπονδιακή και να εκδώσει ευρωομόλογα. Η πολιτική πραγματικότητα, όμως, αντιτίθεται στην παραπάνω λογική. Τα δημόσια ταμεία παραμένουν εθνικά, όπως και η πολιτική, Για τις πιστώτριες χώρες, η «περισσότερη Ευρώπη» θα μπορούσε να σημαίνει ότι θα πρέπει να πληρώνουν τα χρέη κάποιων ανάξιων ξένων. Στον αντίποδα, για τους οφειλέτες θα μπορούσε να σημαίνει μία όλο και πιο μεγάλη εισβολή των ξένων στα εσωτερικά της χώρας τους. 

ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Ενας τρόπος εξόδου της Ευρωζώνης απο το σπιράλ οικονομικού θανάτου

Του Peter Coy / Bloomberg BusinessWeek

Οι περισσότερες ιδέες για την ανακοπή του μοιραίου καθοδικού σπιράλ της Ευρώπης στηρίζονται στην ελπίδα η Γερμανίδα Καγκελάριος, Angela Merkel να ξυπνήσει αύριο και να πει «Mein Gott (Θεέ μου), ήμουν λάθος όλον αυτόν τον καιρό! Η Γερμανία πρέπει να ανοίξει το πορτοφόλι της για τη Νότια Ευρώπη!».

Μην κρατάτε την αναπνοή σας. Μιλώντας τη Δευτέρα στο Βερολίνο, η Merkel απέρριψε «τα ευρω-ομόλογα, τα ευρω-γραμμάτια, την από κοινού εγγύηση των καταθέσεων και πολλά άλλα» ως «λάθος οικονομικές επιλογές και αντιπαραγωγικές», λέγοντας πως αντιβαίνουν στο γερμανικό Σύνταγμα. Αυτό βάζει τροχοπέδη στην ιδέα της τραπεζικής ένωσης που θα τεθεί επί τάπητος στην Σύνοδο Κορυφής αυτής της εβδομάδας από τον πρόεδρο της Κομισιόν, Jose Manuel Barroso και άλλους.

Παρ’ολ’αυτά η ανάσχεση του σπιράλ είναι πιο κρίσιμη από ποτέ. Ο φαύλος κύκλος τροφοδοτεί τη σχέση αδύναμων κυβερνήσεων και αδύναμων τραπεζών, με τις μεν να παρασύρουν τις δε. Οι τράπεζες και οι κυβερνήσεις είναι σαν δύο κολυμβητές που πνίγονται και παλεύουν να πάρουν ανάσα σκαρφαλώνοντας ο ένας στις πλάτες του άλλου.

Ο οικονομολόγος Perry Mehrling της Σχολής Barnard του Πανεπιστημίου της Κολούμπια πρότεινε μια τολμηρή ιδέα που ξεκίνησε σαν ένα αντισυμβατικό πείραμα και σταδιακά εξελίχθηκε σε μία ρεαλιστική πρόταση. Έγραψε για αυτή στην ιστοσελίδα του -χρηματοδοτούμενου από τον George Soros- Ινστιτούτου για τη Νέα Οικονομική Σκέψη, όπου διατελεί κορυφαίος σύμβουλος. Με διαβεβαίωσε προχθές πως η πρότασή του «αποτελεί αντικείμενο συζήτησης σε υψηλότερα κλιμάκια. Τι θα την κάνουν τελικά, δεν το γνωρίζω».

Ο Mehrling προτείνει να γίνει ένας σαφής διαχωρισμός μεταξύ των δύο «κολυμβητών», τραπεζών και κυβερνήσεων. Να δημιουργηθεί μια μεγάλη δεξαμενή ιδιωτικών κεφαλαίων (ένα «ειδικό επενδυτικό όχημα» ή SIV στην χρηματοοικονομική διάλεκτο). Στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν τα κεφάλαια αυτά για την αγορά όλων των κυβερνητικών ομολόγων που έχουν στα χέρια τους οι τράπεζες της Ευρωζώνης. Κάτι τέτοιο θα χρειαζόταν αρκετά τρισ. δολάρια. Η αγορά των ομολόγων στην πραγματική αγοραία αξία, παρά στην ονομαστική τους αξία, θα υποχρέωνε τις τράπεζες της Ισπανίας, της Ιταλίας και άλλων χωρών σε τεράστιες απώλειες. Αυτές οι απώλειες όμως έχουν δημιουργηθεί ήδη, -απλώς είναι κρυμμένες.

Η ιδέα του Mehrling δεν περιέχει μόνο... πόνο. Επιτρέπει επίσης στις τράπεζες να αποτιμούν την αξία που λαμβάνουν από την εγγύηση των καταθέσεών τους από την κυβέρνηση. Όσο πιο κοντά βρίσκονται οι τράπεζες στην κατάρρευση, τόσο μεγαλύτερη είναι αυτή η αξία. Θα μπορούσαν να την προσμετρήσουν ως πάγιο. Θα αναγκαστούν να πουλήσουν το πάγιο αυτό στο ειδικό επενδυτικό όχημα έναντι μετρητών, βελτιώνοντας έτσι τους άθλιους ισολογισμούς τους. Στο τέλος θα απομείνουν μόνο καθαρές ιδιωτικές τράπεζες -χωρίς κυβερνητικά ομόλογα και χωρίς κυβερνητικές εγγυήσεις καταθέσεων.

Στόχος είναι να βγουν κερδισμένες όλες οι πλευρές. Οι επενδυτές θα αξιολογούσαν τις τράπεζες περισσότερο εάν αυτές ηταν απαλλαγμένες από τα επισφαλή κυβερνητικά ομόλογα αλλά επίσης θα αξιολογούσαν υψηλότερα και τα κυβερνητικά ομόλογα εάν οι κυβερνήσεις δεν ήταν πλεόν εκτεθειμένες στις τράπεζες τους. Αντίθετα με άλλες προτάσεις για τη δημιουργία τραπεζικής ένωσης, η ιδεά του Mehrling δεν περιλαμβάνει τη συνδρομή της Γερμανίας ή άλλων πιστωτριών χωρών, καθιστώντας την πολιτικά εύπεπτη για τα γούστα της Merkel.

Υπάρχουν μερικά τεράστια ερωτηματικά, βέβαια.  

ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Γιατί η Γερμανία στο τέλος θα πληρώσει και θα σώσει το Ευρώ

Του EDUARDO PORTER /  The New York Times

Παρακολουθώντας τις δηλώσεις της Γερμανίας τις τελευταίες δύο εβδομάδες, θα μπορούσε κανείς να συμπεράνει ότι το ευρώ έφθασε στο τέλος του. Ωστόσο, θα ήταν λάθος κάτι τέτοιο. Παρά τα «nein» του Βερολίνου σε κάθε σοβαρή πρόταση επίλυσης των προβλημάτων του ευρώ, γνωρίζει ότι στο τέλος πρέπει να υποχωρήσει και να ανοίξει το πορτοφόλι για να διασώσει το κοινό νόμισμα, ανεξάρτητα με το εάν ικανοποιηθούν οι όροι που θέτει η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ. 

Πρώτον, γιατί το ευρώ ευνοεί τη Γερμανία, 

Δεύτερον, γιατί οι δαπάνες διάσωσης είναι μάλλον χαμηλότερες από ό,τι πιστεύουν οι περισσότεροι Γερμανοί και, 

Τρίτον, και πιο σημαντικό, γιατί το κόστος διάλυσης του ευρώ θα αποδειχθεί ανυπολόγιστα υψηλό για τη Γερμανία.

Η συγκεκριμένη χώρα από το 2009 και μετά αναπτύχθηκε ταχύτερα και εμφάνισε λιγότερη ανεργία από σχεδόν κάθε άλλη ανεπτυγμένη χώρα. Οι μισθοί αυξάνονται και οι εξαγωγές της έχουν δραστικά ανακάμψει, υπερβαίνοντας το ρεκόρ του 2008. Μεγάλο μέρος της επιτυχίας αυτής οφείλεται στο ευρώ. 

Και τι συμβαίνει με το κόστος μιας σωτηρίας του; 

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ και ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ: Google και Apple με τη χρήση υψηλης ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗΣ τεχνολογίας φέρνουν τον "Μεγάλο Αδελφό" ΜΕΣΑ στο σπίτι μας!

ΠΡΟΣΕΞΤΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ...

Του ΓΙΑΝΝΗ ΑΝΔΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΥ

Ο Μεγάλος Αδελφός μπαίνει σε αεροπλάνα και ελικόπτερα, απογειώνεται και πετάει πάνω από τα κεφάλια μας. Οχι για να μας… ψεκάσει, αλλά για να μας φωτογραφίσει, ακόμη και σε ιδιωτικές μας στιγμές - όπως όταν ποτίζουμε τα λουλούδια στο μπαλκόνι ή όταν βγάζουμε τα σκουπίδια.

Οργανώσεις για την προστασία της ιδιωτικότητας έχουν σημάνει συναγερμό για τα σχέδια της Google και της Apple να χρησιμοποιήσουν κατασκοπευτική τεχνολογία προκειμένου να φωτογραφίσουν από αέρος σπίτια και ανθρώπους.

Οι εξελιγμένες συσκευές φωτογράφισης που φέρουν τα αεροσκάφη των δύο εταιρειών έχουν τη δυνατότητα να αποτυπώνουν ακόμη και τις πιο αδιόρατες λεπτομέρειες ενός κτίσματος ή του προσώπου ενός ανθρώπου.

Η Google και η Apple αναπτύσσουν - ανταγωνιστικές μεταξύ τους - υπηρεσίες χαρτογράφησης νέας γενιάς. Αυτές τις ημέρες σαρώνουν κάθε γωνιά του πλανήτη, με σκοπό να τροφοδοτήσουν με τις εικόνες που λαμβάνουν τις εφαρμογές τους: τα Google Earth και Google Maps, που ήδη λειτουργούν από την Google, και τη νέα αντίστοιχη εφαρμογή που σχεδιάζει η Apple, με σκοπό να «απεξαρτηθεί» πλήρως από τον αντίπαλό της.

Χάρη στην εξελιγμένη τεχνολογία που χρησιμοποιούν, οι αεροφωτογραφίες θα είναι τόσο λεπτομερείς ώστε θα μπορούν να απεικονίσουν με ευκρίνεια αντικείμενα μήκους ακόμη και 10 εκατοστών.

Τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων που θα συλλαμβάνονται από τον φωτογραφικό φακό θα είναι ευδιάκριτα. Εάν οι φωτογραφίες δεν αλλοιωθούν, ώστε τα πρόσωπα να μην είναι αναγνωρίσιμα, τότε πολλοί ανυποψίαστοι πολίτες κινδυνεύουν να αντικρίσουν ξαφνικά τον εαυτό τους στο Ιντερνετ, σε στιγμιότυπα από την καθημερινότητά τους.

«Εντός του καλοκαιριού θα λανσάρουμε μια υπηρεσία με νέες τρισδιάστατες εικόνες από επιλεγμένες αστικές περιοχές σε όλο τον κόσμο. Μέσα στους επόμενους μήνες η υπηρεσία θα επεκταθεί σε περισσότερες πόλεις. Μέχρι το τέλος του 2012 στοχεύουμε να έχουμε τρισδιάστατη κάλυψη σε μητροπολιτικές περιοχές με συνολικό πληθυσμό 300 εκατομμυρίων», ανέφερε το γραφείο Τύπου της Google, .

Ωστόσο, τα στελέχη της εταιρείας αρνήθηκαν να διευκρινίσουν αν η υπηρεσία θα λειτουργήσει και στην Ελλάδα.

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που έκαναν λόγο για ένα ακόμη βήμα πιο κοντά στην κοινωνία του Μεγάλου Αδελφού.

Η προστασία της ιδιωτικότητας κινδυνεύει να θυσιαστεί στον βωμό ενός εμπορικού αγώνα, σχολίασε ο Νικ Πικλς, διευθυντής της βρετανικής οργάνωσης προστασίας προσωπικών δεδομένων Big Brother Watch.

«Η επόμενη γενιά χαρτών μπαίνει μέσα στον κήπο μας. Δεν θα μπορείτε να κάνετε ηλιοθεραπεία χωρίς να ανησυχείτε ότι τα αεροπλάνα της Apple ή της Google πετάνε πάνω από το κεφάλι σας τραβώντας φωτογραφίες», δήλωσε στη βρετανική εφημερίδα «Ντέιλι Μέιλ».

Σημειώνεται ότι η νομοθεσία σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες ορίζει ότι για να αναρτηθούν στο Ιντερνετ φωτογραφίες που απεικονίζουν πρόσωπα ανθρώπων, πρέπει προηγουμένως να έχει ζητηθεί η συναίνεσή τους.

Η Google αλλοιώνει πρόσωπα και πινακίδες αυτοκινήτων πριν τα αναρτήσει στο Διαδίκτυο. Ωστόσο, πρόσφατα έγινε αντικείμενο σφοδρών επικρίσεων όταν εμφάνισε φωτογραφία ενός Γάλλου ο οποίος ουρούσε στην αυλή του σπιτιού του.

Ανάλογη «γκάφα» είχε κάνει και το 2009, δημοσιεύοντας τη φωτογραφία ενός Λονδρέζου (τα χαρακτηριστικά του οποίου ήταν εμφανή) την ώρα που έβγαινε από ένα σεξ σοπ.

ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΗΔΟΝΟΒΛΕΨΙΑΣ.  

ΜΥΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ και ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ: Εφαρμογή σε smartphones για... πληροφοριοδότες

Οι νέες τεχνολογικές εξελίξεις ναι μεν εξοπλίζουν τη βρετανική αστυνομία με χρήσιμα εργαλεία, αλλά δημιουργούν και νέες πηγές κινδύνου, που απειλούν την ασφάλεια της χώρας, ειδικά εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων.

Η αστυνομική διεύθυνση του Λονδίνου δημιούργησε μια νέα εφαρμογή για smartphones και ταμπλέτες, που θα διανέμεται δωρεάν, και που ελπίζει να βοηθήσει στην καταπολέμηση της μικροεγκληματικότητας. Μέσω της εφαρμογής, οι χρήστες θα μπορούν να δουν χιλιάδες φωτογραφίες άγνωστων υπόπτων, κυρίως από κάμερες ασφαλείας, και θα βοηθούν με την ταυτοποίησή τους. Η «Μετ» στοχεύει στη δημιουργία μεγάλου δικτύου πληροφοριοδότησης.

Σε ανακοίνωσή της, η αστυνομία εξηγεί πως «εάν κάποιος αναγνωρίσει τον δράστη, θα έχει την ευκαιρία να μας στείλει εμπιστευτικά το όνομα και τη διεύθυνση του υπόπτου». 

Ενα υψηλόβαθμο στέλεχος της αστυνομίας ήταν ιδιαίτερα αισιόδοξο. Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι «η εφαρμογή είναι μια καταπληκτική ευκαιρία για το κοινό να συμμετάσχει στο έργο της αστυνομίας. Χρειαζόμαστε τους κατοίκους της πρωτεύουσας, ελπίζω πάνω από τα δύο τρίτα όσων έχουν smartphones, να κατεβάσουν την εφαρμογή και να προσπαθήσουν να βλέπουν τις φωτογραφίες συχνά καθώς θα ανανεώνονται κάθε εβδομάδα». 

Επιπλέον, το λογισμικό της εφαρμογής θα χρησιμοποιεί και προγράμματα «αναγνώρισης προσώπου». Η εφαρμογή, τα αρχεία και οι λειτουργίες της έχουν δοθεί σε όλες τις αστυνομικές δυνάμεις της Βρετανίας και σύντομα θα ενωθεί με άλλα ιδιωτικά δίκτυα καταπολέμησης της εγκληματικότητας.  

Ο κύριος στόχος της εφαρμογής είναι να ταυτοποιηθούν περίπου 3.000 «άγνωστοι» που καταζητούνται για τη συμμετοχή τους στις περυσινές εκτεταμένες βίαιες διαδηλώσεις, που ξεκίνησαν τον περασμένο Αύγουστο στο Λονδίνο και εξαπλώθηκαν σε όλη τη χώρα. Ο αριθμός είναι εντυπωσιακός αν αναλογιστεί κανείς ότι λιγότεροι από 2.900 άνθρωποι έχουν ήδη βρεθεί κατηγορούμενοι στο δικαστήριο για τις ταραχές.

ΜΥΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ και ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ: Ρομποτικές «μύγες - κατάσκοποι»

Της ΕΡΗΣ ΠΑΝΣΕΛΗΝΑ

Ο Μεγάλος Αδελφός και οι μελλοντικοί «007» σύντομα θα έχουν μέγεθος... μύγας! Σύμφωνα με τον βρετανικό Τύπο, το μέλλον της κατασκοπείας βρίσκεται σε τηλεκατευθυνόμενα αεροσκάφη μινιατούρες που θα έχουν μορφή εντόμου και για τα οποία υπάρχουν υποψίες ότι ήδη χρησιμοποιούνται κρυφά σε διαδηλώσεις από τον αμερικανικό στρατό, που φαίνεται να επενδύει δισεκατομμύρια δολάρια στη λεγόμενη «μικροαεροναυπηγική» τεχνολογία.

Τον Ιούνιο του 2011 ο αμερικανικός στρατός παραδέχθηκε ότι διαθέτει τόσο εξελιγμένη αεροναυπηγική τεχνολογία που μπορεί να έχει μέγεθος εντόμου, ενώ τον ίδιο χρόνο ζήτησε 5 δισ. δολάρια έως το 2030 από το Κογκρέσο για αεροσκάφη. Σύμφωνα με τον αεροναυπηγό Γκρεγκ Πάρκερ, η αμερικανική κατασκοπευτική τεχνολογία κινείται προς τις «μύγες- κατασκόπους» που διαθέτουν κάμερα και αισθητήρες για την ανίχνευση εχθρών και πυρηνικών όπλων.

Ειδικοί μηχανικοί προσπαθούν να αντιγράψουν το πέταγμα της μύγας, της πεταλούδας, του γερακιού και άλλων εντόμων και πτηνών για να καμουφλάρουν τα ρομπότ, καθώς εκτελούν τις αποστολές τους, σύμφωνα με τον Πάρκερ. Η Υπηρεσία Ερευνας Προηγμένων Προγραμμάτων έχει ήδη παρουσιάσει αεροσκάφη που θυμίζουν το πουλί κολιμπρί, ενώ το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας έχει δημιουργήσει ρομποτική «μικρονυχτερίδα» που χωράει σε μια παλάμη.

Το 2008 η αεροπορία των ΗΠΑ έκανε τα αποκαλυπτήρια μη ανιχνεύσιμων κατασκοπευτικών ρομπότ σε μέγεθος εντόμων που μπορούν «να μπαίνουν σε κτίρια και να φωτογραφίζουν, να ηχογραφούν ακόμα και να επιτίθενται σε τρομοκράτες», καθώς και σχέδια φονικών μίνι αεροσκαφών που θα ήταν έτοιμα το 2015 και βασίζονταν στα σχέδια του 15ου αιώνα του περίφημου «ορνιθόπτερου» του Λεονάρντο ντα Βίντσι.

ΕΠΙΣΤΗΜΗ και ΑΝΘΡΩΠΟΣ: Τα ανθρώπινα χείλη έχουν μοναδικό αποτύπωμα όπως τα δάχτυλα των χεριών

Μοναδικό αποτύπωμα έχουν τα χείλη μας, όπως ακριβώς και τα δάχτυλα των χεριών, λένε πορτογάλοι, ινδοί και ιάπωνες επιστήμονες που μελέτησαν τα χείλη εκατοντάδων ανθρώπων στις χώρες τους. Μάλιστα, η νέα επιστήμη έχει και όνομα, φυσικά ελληνικής προέλευσης: χειλεοσκόπηση.

«Η χειλεοσκόπηση είναι η εξέταση των ραβδώσεων που υπάρχουν στα εξωτερικά χείλη του ανθρώπου», εξηγεί ο Τζέρι Κάρσπρτζακ, επιστήμονας από την Πολωνία, ο οποίος παραθέτει τα συμπεράσματα ιαπώνων ειδικών που μελέτησαν τα χείλη 1.364 ανθρώπων. «Οι δύο Ιάπωνες διαπίστωσαν ότι το μοτίβο των ραβδώσεων είναι μοναδικό για κάθε άνθρωπο», λέει ο ίδιος.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη μελέτη έχουν δείξει αστυνομικοί της Σήμανσης, οι οποίοι κάποιες φορές βρίσκουν αποτυπώματα χειλέων στον τόπο του εγκλήματος και θα ήθελαν να τα χρησιμοποιήσουν ως βοηθητικά στοιχεία στις έρευνές τους.

Υπάρχουν όμως πρακτικά προβλήματα στην προσπάθεια των ειδικών να αποδείξουν ότι τα χείλη είναι μοναδικά για κάθε άνθρωπο, καθώς το συγκεκριμένο επιστημονικό πεδίο είναι καινούργιο.

Για παράδειγμα, την προσπάθεια των αστυνομικών της Σήμανσης δυσκολεύει η πρόοδος της τεχνολογίας που χρησιμοποιεί στα κραγιόν η βιομηχανία καλλυντικών. Τα νέου τύπου κραγιόν, που μένουν αναλλοίωτα και διαρκούν πολλές ώρες, καλύπτουν τις μοναδικές ραβδώσεις και δεν αφήνουν ίχνη.

"Επίγεια σοφία"

Κάθε αποκλειστική απασχόληση κάνει κάποιον εξαιρετικά ικανό σ’ αυτήν και ηλίθιο σε οτιδήποτε άλλο.

Philip Sidney, 1554-1586, Άγγλος ποιητής

Επαγγελματισμός είναι να ξέρεις πώς να το κάνεις, πότε να το κάνεις, και να το κάνεις.

Αγνωστου

Η Κιβωτός κατασκευάστηκε και κυβερνήθηκε από ερασιτέχνες και ο Τιτανικός από ειδικούς. Μη περιμένεις τα πάντα από τους ειδικούς.

Αγνώστου

Σαν σήμερα (30/6/ΧΧΧΧ)

1912: Παγκόσμιο ρεκόρ για τον υπολοχαγό Δημήτριο Καμπέρο. Με το υδροπλάνο «Δαίδαλος» πετά με μέση ταχύτητα 110 χιλιομέτρων την ώρα

1934: «Η νύχτα των μεγάλων μαχαιριών». Ο Χιτλερ επιβάλλεται,στο ναζιστικό κόμμα της Γερμανίας σκοτώνοντας 77 στελέχη του κόμματος ή κατ' άλλους 400

1936: Εκδίδεται το ιστορικό ερωτικό μυθιστόρημα της Μάργκαρετ Μίτσελ «Όσα Παίρνει ο Άνεμος»,

1993: Ο Αντώνης Σαμαράς προχωρά στην ανακοίνωση της ιδρυτικής διακήρυξης της «Πολιτικής Άνοιξης».

1997: Το Χονγκ Κονγκ ενώνεται με την Κίνα.

1958: Γεννιέται η στιχουργός Λίνα Νικολακοπούλου

Η "Λαϊκίστικη Δημοφιλία" ως κυρίαρχη ιδεολογία της εποχής μας

Ε-Ξ-Α-Ι-Ρ-Ε-Τ-Ι-Κ-Ο

Του THOMAS L. FRIEDMAN  / The New York Times

Την προηγούμενη εβδομάδα που ταξίδευα στην Ευρώπη, είχα την αίσθηση πως κάθε δεύτερη συζήτηση τελείωνε με παραλλαγή της ερώτησης «Γιατί σπανίζουν οι ηγέτες που να μπορούν να εμπνεύσουν τους συμπολίτες τους;».  

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι γι’ αυτό το παγκόσμιο έλλειμμα ουσιαστικής και αποτελεσματικής ηγετικής ικανότητας. Θα επισημάνω δύο. 

Πρώτον, οι τεχνολογικές εξελίξεις και, δεύτερον, το χάσμα των γενεών.

Ας ξεκινήσουμε με τις τεχνολογικές εξελίξεις. 

Το 1965 ο Γκόρντον Μουρ, εκ των ιδρυτών της Ιντελ, εισήγαγε τον νόμο του Μουρ, σύμφωνα με τον οποίο, η επεξεργαστική δύναμη ενός μικροτσίπ θα διπλασιάζεται κάθε 18 με 24 μήνες. Βλέποντας τον τρόπο που αντιμετωπίζουν τα σημερινά προβλήματα πολιτικοί αρχηγοί ανά τον κόσμο, αναρωτιέται κανείς μήπως υπάρχει παρεμφερής πολιτικός νόμος. Με κάθε 100 εκατομμύρια νέους χρήστες των Facebook και Twitter μειώνεται η ηγετική ικανότητα των πολιτικών αρχηγών.

Η αυξανόμενη παγκόσμια δικτύωση έχει αλλάξει τις ισορροπίες μεταξύ των πολιτικών αρχηγών και των ψηφοφόρων. Αυτή η αλλαγή έχει και τα θετικά της: περισσότερη πολιτική συμμετοχή της κοινωνίας, αυξημένη πολιτική ευρηματικότητα, μείωση της διαφθοράς. Υπάρχουν όμως και τα αρνητικά: οι πολιτικοί αρχηγοί εγκλωβίζονται προσπαθώντας να ακούσουν χιλιάδες φωνές και να ικανοποιήσουν χιλιάδες απόψεις.

Την περασμένη βδομάδα άκουσα μια νέα έννοια στο Λονδίνο: Popularism, συνδυασμός δημοφιλίας και λαϊκισμού.  

Είναι η επικρατέστερη ιδεολογία της εποχής μας. 

Η παρακολούθηση των δημοσκοπήσεων, η συνεχής ανάγνωση των blogs, των posts στο Facebook και στο Twitter, όλα αυτά έχουν ωθήσει τους πολιτικούς να ρητορεύουν με βάση αυτά που θέλει ο λαός, όχι αυτά που χρειάζεται. Αν όλοι διαβάζουν τις γνώμες των άλλων, ποιος παίρνει τις δύσκολες αποφάσεις;  

Από τον νεοφιλελευθερισμό στη νέα σοσιαλδημοκρατία

Γράφει ο Νίκος Μουζέλης 

Ομότιμος καθηγητής Κοινωνιολογίας στην LSE. 

Στο πολιτικό επίπεδο η κύρια πηγή της ελληνικής κακοδαιμονίας είναι το κομματικοκρατικό σύστημα της χώρας που κυρίως (αλλά όχι μόνο) ευθύνεται για το σημερινό αδιέξοδο. Οπως έχω ήδη τονίσει από αυτές τις στήλες, στη Μεταπολίτευση τα κόμματα μαζικοποιήθηκαν χωρίς να εκδημοκρατισθούν, χωρίς δηλαδή να αποβάλουν ή τουλάχιστον να αμβλύνουν τα πελατειακά και λαϊκιστικά χαρακτηριστικά τους. Απεναντίας, αυτά τα χαρακτηριστικά εντάθηκαν, αφού η μαζική οργάνωση των κομμάτων εξουσίας διείσδυσε την περιφέρεια της κοινωνίας μαζικοποιώντας έτσι τη διαφθορά και την αδιαφάνεια.

Αυτή η κατάσταση διάβρωσε ακόμη περισσότερο την ήδη πελατειακή και βαθιά αντιαναπτυξιακή δημόσια διοίκηση. Δημιούργησε ένα πλαίσιο όπου οι πόροι (ευρωπαϊκοί και εγχώριοι) κατευθύνονται λιγότερο στην ανάπτυξη της οικονομίας και περισσότερο στην ανάπτυξη πελατειακών δικτύων. Ετσι βλέπουμε την καταλήστευση των κρατικών ταμείων, τη χρηματοδότηση κρατικοδίαιτων μεγάλων επιχειρήσεων (κυρίως δημόσιων) και τη γενίκευση των υπόγειων ανταλλαγών μεταξύ πολιτικών, «πελατών» και δημοσίων υπαλλήλων. Βλέπουμε επίσης την κομματικοποίηση και την κατάργηση της αυτόνομης λογικής όλων των θεσμικών χώρων.

Σε αυτή τη συνεχώς επιδεινούμενη κατάσταση, λόγω της καχεκτικής κοινωνίας των πολιτών, δεν υπήρχαν αντίβαρα ικανά να σταματήσουν τον κομματικοκρατικό επεκτατισμό . Αυτό φαίνεται καθαρά από τις γελοίες εξεταστικές επιτροπές όπου η συντεχνία των βουλευτών ήταν και κατήγοροι και κατηγορούμενοι - με αποτέλεσμα οι αναρίθμητες υποθέσεις σκανδάλων να μπαίνουν πάντα στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας.

Πώς μπορεί να αλλάξει αυτή η κατάσταση;  

Από μέσα, μέσω μιας μικρής μερίδας πολιτικών που ήθελαν ή τώρα θέλουν τη ριζική αλλαγή του κομματικοκρατικού συστήματος. Από έξω, μέσω της ανανέωσης του πολιτικού προσωπικού. Τέλος, και κυρίως, μέσω της δημιουργίας ανεξάρτητων από τα κόμματα μηχανισμών που θα ελέγχουν τα οικονομικά των κομμάτων, τα δημόσια έργα και τους άλλους τομείς όπου η διαφθορά όχι μόνον ανθεί αλλά και συνεχώς θεριεύει. Μ' άλλα λόγια, το πέρασμα από την κομματικοκρατική στην κομματική δημοκρατία προϋποθέτει την ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών, δηλαδή την ενδυνάμωση ενός τρίτου χώρου, ικανού να βάλει φρένο και στην πελατειακή λογική του κράτους και στην αρπακτική λογική των καρτέλ και των μονοπωλίων.

Στον οικονομικό χώρο, για προφανείς λόγους, υπάρχει άμεση ανάγκη μαζικών επενδύσεων (ξένων και εγχώριων). Η βασική προϋπόθεση επιτυχίας εδώ είναι η δημιουργία συνθηκών που θα κάνουν δυνατές και αποτελεσματικές αυτές τις επενδύσεις. Συνθηκών όπως η ορθολογικοποίηση της κρατικής μηχανής, ένα σταθερό φορολογικό σύστημα, η πάταξη της διαφθοράς, η ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας κτλ.

Οσο για τον κοινωνικό τομέα, δύο είναι τα πιο βασικά προβλήματα .  

Πρώτον, το φορολογικό σύστημα, που είναι όχι μόνον ατελέσφορο αλλά και εξαιρετικά άδικο. Η έμφαση στους έμμεσους φόρους θίγουν κυρίως τους οικονομικά αδύνατους. Ενώ η δυσκολία φορολόγησης των αυτοαπασχολουμένων και των μικροεπιχειρήσεων κάνει την ισορρόπηση του κρατικού προϋπολογισμού εξαιρετικά δύσκολη.

Δεύτερο πρόβλημα: η υψηλή ανεργία (κυρίως των νέων), που δημιουργεί οικονομική εξαθλίωση, κοινωνική περιθωριοποίηση και ψυχική αποδιοργάνωση της ζωής όλων αυτών που δεν έχουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας.

Το κοστούμι και ο ρόλος της ελίτ

Tου Σταθη Ν. Καλυβα

Kαθηγητή Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Yale

Κάνοντας βόλτες στο κέντρο της Αθήνας την περασμένη εβδομάδα, ήταν αδύνατο να μην πέσω πάνω σε κάποιο από τα δεκάδες ξένα τηλεοπτικά συνεργεία. Υπάρχει κάτι το παράλογο στην ανεπανάληπτη δημοσιότητα που συγκέντρωσαν οι εκλογές της 17ης Ιουνίου. Πώς είναι δυνατό μια χώρα γεωγραφικά, πληθυσμιακά και οικονομικά τόσο ασήμαντη όσο η Ελλάδα να διαθέτει τέτοια πολιτική βαρύτητα;

Η προφανής εξήγηση είναι πως την  Κυριακή των εκλογων παίχτηκε στην Ελλάδα το μέλλον της Ευρώπης. Η παγκόσμια προσοχή δεν αφορά τόσο αυτή καθεαυτή την χώρα μας, όσο τις συνέπειες που έχουν οι εξελίξεις σ’ αυτή για ολόκληρη την Ευρώπη. Μ’ άλλα λόγια, η προσοχή που συγκεντρώνει η Ελλάδα είναι αποτέλεσμα των εξόφθαλμων αδυναμιών των θεσμών της Ευρωζώνης. 

Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα βρίσκεται στο προσκήνιο της παγκόσμιας προσοχής.

Οπως έχω σημειώσει, η σύγχρονη ελληνική Ιστορία περικλείει δυσανάλογα πολλές ιστορικές στιγμές κατά τις οποίες η χώρα μας βρέθηκε στο κέντρο της διεθνούς προσοχής, άλλοτε με θετικό και άλλοτε με αρνητικό πρόσημο. 

Η τάση αυτή μπορεί αποδοθεί σε μια υπέρμετρη φιλοδοξία που οδηγούσε σε πολιτικές αποφάσεις που ξεπερνούσαν τις δυνατότητες της χώρας. Κάποιες φορές, η φιλοδοξία οδήγησε σε λαμπρές επιτυχίες (π.χ., Επανάσταση του 1821), ενώ άλλες φορές απέτυχε καταστροφικά (π.χ., Μικρασιατική Καταστροφή).

Η υιοθέτηση του ευρώ, ενός «σκληρού» νομίσματος που προϋπέθετε μια πολύ πιο προηγμένη οικονομία απ’ ό,τι ήταν η ελληνική, υπήρξε μια αντίστοιχη περίπτωση πολιτικού βολονταρισμού. Το στοίχημα ήταν η χώρα να ανέπτυσσε τους θεσμούς που απαιτούσε το νέο νόμισμα. Ειδάλλως μας περίμενε η καταστροφή.

Πώς εξηγείται η ροπή αυτή;  

Η Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας θα μπορούσε ίσως να συμπυκνωθεί στο εξής πολύ απλό αφήγημα: μια μικρή αλλά ιδιαίτερα δυναμική ηγετική ομάδα (ή «ελίτ») θέτει στόχους που βρίσκονται κάπως πιο πέρα από τις δυνατότητες της χώρας. Για να το πω διαφορετικά, η ελίτ αυτή φοράει στη χώρα ένα κοστούμι μεγαλύτερο από το μπόι της με την ελπίδα πως η χώρα θα μεγαλώσει γρήγορα και θα προσαρμοστεί σ’ αυτό. Και πράγματι, κάποιες φορές η χώρα ανταποκρίνεται. Αλλες φορές όμως αντιδρά και το απορρίπτει.

Σκεφθείτε το: η Επανάσταση του 1821 υπήρξε σύλληψη μιας χούφτας εμπόρων και διανοουμένων που ήρθαν σε επαφή με την ιδέα του εθνικού κράτους ταξιδεύοντας ή ζώντας στα μεγάλα ευρωπαϊκά κέντρα της εποχής. Η Φιλική Εταιρεία δημιουργήθηκε στην Οδησσό, ο Αδαμάντιος Κοραής ζούσε στο Παρίσι. Οι άνθρωποι αυτοί κατάφεραν να κινητοποιήσουν τον εντελώς ξένο γι’ αυτούς κόσμο των τοπικών οπλαρχηγών και κοτζαμπάσηδων, ξεκινώντας μια περιπέτεια που αντικειμενικά είχε ελάχιστες πιθανότητες επιτυχίας. Τελικά όμως ευδοκίμησε, λιγότερο εξαιτίας της αρτιότητας του εγχειρήματος και περισσότερο λόγω μιας συγκυρίας που αποδείχθηκε ιδιαίτερα ευνοϊκή. Από την άλλη, ο εσωστρεφής κόσμος πήρε τη ρεβάνς του με τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια.

Σύμφωνα με τον συλλογισμό αυτό, το στοιχείο που καθιστά την Ελλάδα ιδιάζουσα περίπτωση είναι η παρουσία και ο ρόλος της εξωστρεφούς και φιλόδοξης αυτής ελίτ. Αν και όλες οι χώρες διαθέτουν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό τέτοιες ελίτ, το ειδικό βάρος που διαθέτει η ελληνική είναι ασυνήθιστο. Αυτό οφείλεται σε δύο κυρίως παράγοντες:

Επιλόχεια κατάθλιψη

Του ΤΑΚΗ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ

Ουδόλως συμμερίζομαι την ευαισθησία ορισμένων που διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους επειδή η σύζυγος του κ. Τσίπρα έφερε στον κόσμο το δεύτερο παιδί τους τη ευγενική φροντίδι ιδιωτικού μαιευτηρίου. Ο ίδιος, λένε, ως προστάτης άγιος του δημόσιου τομέα, όφειλε να την πείσει να επιλέξει ένα δημόσιο νοσοκομείο και να στείλει έναν άνθρωπο στον Πειραιά να βρει τα φάρμακα, όπως τόσοι και τόσοι ασφαλισμένοι του ΕΟΠΥΥ.

 

Κατ' αρχάς να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Το μαιευτήριο δεν το επιλέγει ο σύζυγος, τον οποίον κανείς δεν είναι διατεθειμένος να ακούει σε τέτοιες στιγμές. Το επιλέγει ο γυναικολόγος και το μόνο που ζητάει από τον πατέρα είναι ο λογαριασμός. Είναι μια σχέση ανάλογη με αυτή που, όσοι έχουν ρευστό, διατηρούν με τους οικονομικούς συμβούλους τους ή τους τραπεζίτες τους. Αν ο οικονομικός σου σύμβουλος σου πει να πάρεις τα χρήματά σου και να τα στείλεις σε οποιαδήποτε τράπεζα του κόσμου τούτου, πλην της παρακείμενης ελληνικής, εσύ οφείλεις να υπακούσεις και να αφήσεις τις όποιες πατριωτικές αναστολές σου.

 

Θα μου πείτε βέβαια πως, εκτός από τον πατριωτισμό, υπάρχει και η πολιτική που είναι διαχείριση συμβόλων. Τη στιγμή λοιπόν που ο μαρξισμός και ο λενινισμός βρίσκονται σε φάση αναγέννησης, είναι κρίμα να δίνεις δικαίωμα στους κακεντρεχείς αντιπάλους να σε λοιδορούν. Ευκαιρία ψάχνουν. Δεν είδατε που αυτές οι βουλγάρες μητέρες απαιτούν να αποκαθηλωθεί η προτομή του Καρόλου Μαρξ από το πανεπιστήμιο που έφερε μέχρι πρότινος το όνομά του;

 

Ομως ούτε αυτό το επιχείρημα ισχύει. Διότι ως γνωστόν ο Βλαντιμίρ Ιλιτς Ουλιάνοφ Λένιν ταξίδεψε πρώτη θέση στο τρένο προκειμένου να καταλάβει τα Χειμερινά Ανάκτορα. Οπως είπε, πολύ σωστά, σκοπός της επανάστασής του ήταν να καταργηθεί η τρίτη θέση και όλοι να ταξιδεύουν σε μια θέση που δεν θα λεγόταν πρώτη, αλλά θα ήταν σαν την πρώτη. Εντέλει έφτιαξαν μια τέταρτη θέση για όλους και η νομενκλατούρα του κόμματος έπαιρνε ειδικά τρένα, οπότε λύθηκε και το πρόβλημα.

 

ΚΟΣΜΟΣ: Ο εκδημοκρατισμός της γνώσης

Του ΜΙΧΑΛΗ ΜΗΤΣΟΥ

Είναι αλήθεια ότι οι συνθήκες στην Ελλάδα είναι ειδικές και δεν επιτρέπουν ασφαλή και μακροπρόθεσμα συμπεράσματα. Το γεγονός όμως ότι ένας στους τρεις Ελληνες ηλικίας 18-34 ετών ψήφισε ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε χωρίς αμφιβολία ένα ξάφνιασμα. Είναι η οργή και η απογοήτευση, είναι η ανασφάλεια, η ψευδαίσθηση και η ελπίδα, είναι με άλλα λόγια η φωνή μιας γενιάς καινούργιας, ριζοσπαστικής, μαχητικής, που ανησυχεί για το μέλλον της, διαβάζει λίγο αλλά «παίζει» πολύ με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δυσπιστεί, χλευάζει, ενθουσιάζεται, δοκιμάζει.

Ο γάλλος φιλόσοφος Μισέλ Σερ, ο οποίος ανήκει στο άλλο άκρο της ηλικιακής κλίμακας αφού είναι γεννημένος το 1930, ονομάζει αυτή τη γενιά «Κοντορεβιθούλα» (Petite Poucette). Ετσι τιτλοφορείται και το τελευταίο του βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Le Pommier.  

Μετά την εφεύρεση της γραφής και της τυπογραφίας - λέει σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Le Point» - η μετάλλαξη που παρακολουθούμε αποτελεί την τρίτη ανθρωπολογική ρήξη στην ιστορία του ανθρώπου. Τα βασικά της στοιχεία είναι γνωστά: δημογραφική ανάπτυξη, πτώση του μεριδίου της γεωργίας στην παραγωγική δραστηριότητα, επέκταση της πόλης, αύξηση του προσδόκιμου ζωής, πρόοδος της ιατρικής, έκρηξη των νέων τεχνολογιών. Ολα αυτά άλλαξαν ριζικά τη σχέση μας με τη γέννηση και με τον θάνατο. Πριν από μερικές γενιές, οι νεόνυμφοι ορκίζονταν πίστη για καμιά δεκαριά χρόνια. Σήμερα, όταν παντρεύονται δυο φοιτητές του, έχουν ως ορίζοντα 65 χρόνια κοινής ζωής!

Ο Σερ δεν συγκαταλέγεται σε αυτούς που θεωρούν ανησυχητική την εξαφάνιση των ιεραρχιών μαθητής/δάσκαλος, αναγνώστης/συγγραφέας, ασθενής/γιατρός. 

ΑΛΒΑΝΙΑ: Eπικίνδυνο ανθελληνικό παιχνίδι προκλήσεων απο Αλβανοτσάμηδες -- Προπαγάνδα περί «γενοκτονίας» και ύπαρξης "ομαδικού τάφου" Τσάμηδων

Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΤΖΙΜΑ

Επικίνδυνο παιχνίδι που απειλεί να δυναμιτίσει τις σχέσεις της ελληνικής μειονότητας με τα Τίρανα εξελίσσεται τελευταία στην Αλβανία, με πρωταγωνιστές Αλβανοτσάμηδες, που με την ανοχή της κυβέρνησης αποδύονται σε ανοιχτές προκλήσεις εις βάρος του ομογενειακού στοιχείου στον Νότο, αλλά και της ίδιας της Ελλάδας.

Με αφορμή την επέτειο εκδίωξης των συνεργατών των δυνάμεων κατοχής, ένοπλων αυτονομιστών Τσάμηδων από την Ηπειρο το 1944, και όσων αμάχων τούς ακολούθησαν, διοργανώνουν αύριο «συγκέντρωση μνήμης» στα ελληνοαλβανικά σύνορα, στο ύψος του Μαυροματίου Θεσπρωτίας. Ταυτόχρονα, σε μια προσπάθεια να ενισχύσει θεωρίες περί «γενοκτονίας», η προπαγάνδα τους διακινεί ισχυρισμούς περί δήθεν ύπαρξης ομαδικού τάφου Τσάμηδων εντός του αλβανικού εδάφους και συγκεκριμένα μεταξύ των χωριών Μουρσί και Τζάρα, που κατοικούνται από Ελληνες μειονοτικούς. 

Οι ομογενείς των δύο αυτών κοινοτήτων, σε επιστολή τους προς τον πρωθυπουργό Σ. Μπερίσα, όχι μόνο διαψεύδουν την ύπαρξη τέτοιου τάφου στην περιοχή τους, αλλά καταγγέλλουν ότι επιχειρείται η «δημιουργία τεχνητού και αδικαιολόγητου μίσους» και προειδοποιούν ότι δεν θα ανεχθούν τέτοια πρόκληση στα χωριά τους. «Είναι βαρύ το φορτίο αίσχους που θέλουν να εισαγάγουν στην περιοχή και εμείς αρνούμαστε να το σηκώσουμε», δηλώνουν στην επιστολή τους.

ΤΟΥΡΚΙΑ: Η ανάμειξη της Αγκυρας στο Συριακό... ναρκοπέδιο

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ

Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΛΥΓΕΡΟΥ

Η κατάρριψη του τουρκικού μαχητικού-κατασκοπευτικού από τη συριακή αντιαεροπορική άμυνα έδειξε τα όρια της Αγκυρας. Ούτε το ψήφισμα αλληλεγγύης του ΝΑΤΟ ούτε οι μετακινήσεις τουρκικών στρατιωτικών μονάδων στη μεθόριο ούτε η προειδοποίηση του Ερντογάν αλλάζουν το γεγονός ότι η Αγκυρα ουσιαστικά «κατάπιε» τη δυναμική ενέργεια της Δαμασκού.

Το καθεστώς Ασαντ δίνει μάχη επιβίωσης και ως εκ τούτου τα παίζει όλα για όλα. Η κατάρριψη του τουρκικού αεροσκάφους, άλλωστε, ήταν μια απάντηση. Η Αγκυρα είναι βαθιά αναμεμειγμένη στον συριακό εμφύλιο πόλεμο. Ο αντικαθεστωτικός Ελεύθερος Συριακός Στρατός έχει τις βάσεις του στην τουρκική πλευρά της μεθορίου. Από εκεί προμηθεύεται, με τη βοήθεια Αμερικανών πρακτόρων, οπλισμό και χρήματα και εκεί βρίσκει καταφύγιο. Χωρίς την υποστήριξη της Τουρκίας, οι Σύροι αντικαθεστωτικοί δεν θα είχαν επιβιώσει στρατιωτικά.

Υπενθυμίζουμε ότι η Αγκυρα κατηγορεί το κουρδικό κρατίδιο του βορείου Ιράκ πως προσφέρει καταφύγιο στους αντάρτες του ΡΚΚ. Αυτό, όμως, δεν την εμπόδισε να κάνει εναντίον της Συρίας τα ίδια και πολύ περισσότερα. Δεν είναι η πρώτη φορά, άλλωστε, που οι Τούρκοι χρησιμοποιούν δύο μέτρα και δύο σταθμά.

Οι Αμερικανοί υποστήριξαν το εξεγερσιακό κύμα της «αραβικής άνοιξης», αλλά συνειδητοποιούν ότι οι δημοκρατικές διαδικασίες φέρνουν στο πολιτικό προσκήνιο όχι δυτικότροπες δυνάμεις, όπως ήλπιζαν, αλλά το βαθύ Ισλάμ. Το Ισραήλ, που έχει πολύχρονους ανοιχτούς λογαριασμούς με το καθεστώς Ασαντ, είδε στην Αίγυπτο να επιβεβαιώνονται οι φόβοι του. Γι’ αυτό και τηρεί πολύ επιφυλακτική στάση απέναντι στους σουνίτες αντικαθεστωτικούς. Θεωρεί ότι εάν επικρατήσουν, θα έχει στα βόρεια σύνορά του όχι έναν γνωστό –και αποδυναμωμένο από τις εσωτερικές αντιθέσεις του– αντίπαλο, αλλά ένα νέο ισλαμικό καθεστώς, που όταν σταθεί στα πόδια του, είναι πιθανό να αυτονομηθεί από τη δυτική επιρροή.

Οι ΗΠΑ παρότρυναν την Τουρκία να αναμειχθεί ενεργά στον συριακό εμφύλιο πόλεμο για να στριμώξουν το καθεστώς Ασαντ, αλλά αυτή η ανάμειξη δεν είναι χωρίς παρενέργειες για την Αγκυρα:

ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ - ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΕΣ: BMW - Audi γκαζώνουν στα κέρδη

Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΑΨΥΛΗ

Αβρόχοις... τροχοίς περνούν την ευρωπαϊκή κρίση χρέους οι ευρωπαίοι κατασκευαστές πολυτελών αυτοκινήτων. Η παγκοσμιοποίηση των αγορών και η γενικότερη οικονομική αρχή, βάσει της οποίας οι κρίσεις και οι περίοδοι οικονομικής δυσπραγίας δεν επηρεάζουν τόσο τα μεγάλα εισοδήματα, άρα και τις καταναλωτικές τους συνήθειες, συνέβαλαν ώστε η BMW και η Audi, οι δύο κορυφαίες σε πωλήσεις επωνυμίες κατασκευής πολυτελών αυτοκινήτων παγκοσμίως, να ανακοινώσουν κέρδη-ρεκόρ τον Μάιο. 

Από την αρχή του χρόνου εξάλλου οι δύο γερμανικές φίρμες τα πηγαίνουν περίφημα. Εν μέσω κρίσεως στην ΕΕ, επιβράδυνσης του ρυθμού ανάπτυξης στην Κίνα και βεβαιωμένης αδυναμίας σε ό,τι αφορά τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ, η Audi είδε τις πωλήσεις της να αυξάνονται κατά 14% τον μήνα που πέρασε συγκριτικά με τον Μάιο του 2011 και να φθάνουν τα 128.900 αυτοκίνητα, ενώ οι πωλήσεις της BMW αυξήθηκαν κατά 6,6% και έφθασαν στα 129.150 αυτοκίνητα. Το πεντάμηνο Ιανουαρίου - Μαΐου 2012 οι πωλήσεις της Audi αυξήθηκαν κατά 12% συγκριτικά με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα πέρυσι και έφθασαν τα 600.200 αυτοκίνητα, ενώ οι πωλήσεις της BMW αυξήθηκαν κατά 9,3% στα 607.207 αυτοκίνητα. 

Παρατηρεί κανείς ότι η θυγατρική του ομίλου Volkswagen, η οποία έχει πλέον ξεπεράσει τη Mercedes σε ό,τι αφορά τις πωλήσεις πολυτελών αυτοκινήτων, απειλεί να ξεπεράσει και την BMW και να γίνει η κορυφαία στον τομέα αυτόν. Σημειωτέον ότι και οι πωλήσεις της Mercedes αυξήθηκαν κατά 4% τον Μάιο και κατά 8,4% από την αρχή του έτους - η εδρεύουσα στη Στουτγάρδη εταιρεία ανακοίνωσε προ 10ημέρου τα σχετικά στοιχεία.

ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Ο χάρτης του παγκόσμιου επενδυτικού πλούτου

Του Γιώργου Παυλόπουλου

Ανακατατάξεις καταγράφονται στον παγκόσμιο χάρτη του επενδυτικού πλούτου - με άλλα λόγια, των περιουσιακών στοιχείων τα οποία θεωρούνται άμεσα ρευστοποιήσιμα και μπορούν να επενδυθούν στις διάφορες αγορές. Σε αυτό το πλαίσιο, ο αναπτυσσόμενος κόσμος επιβεβαιώνει και στην έκθεση της Capgemini-RBC το γεγονός ότι ενισχύει τη θέση του διαρκώς, συγκεντρώνοντας παράλληλα ολοένα πιο ισχυρούς «παίκτες», η στάση των οποίων είναι υπολογίσιμη στα ταμπλό των χρηματιστηρίων.

Όπως φαίνεται από τα στοιχεία του πίνακα, άλλωστε, η αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που διαθέτουν τουλάχιστον ένα εκατ. δολάρια για επενδύσεις αυξήθηκε πέρυσι κατά 1,6% στην περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού, κατά 2,7% στη Μέση Ανατολή, κατά 3% στην Αφρική και κατά 5,4% στη Λατινική Αμερική, η οποία κατέχει το απόλυτο ρεκόρ για την περίοδο 2010-'11, με πρώτο «βιολί» τη Βραζιλία. Αντιστοίχως, από τον ανεπτυγμένο κόσμο, η Ευρώπη είδε τον αριθμό των πλουσίων να αυξάνεται κατά 1,1%, ενώ η βόρειος Αμερική να συρρικνώνεται κατά το ίδιο ποσοστό.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην έκθεση, το 2011 χαρακτηρίζεται ως η δεύτερη πιο ρευστή χρονιά κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαπέντε ετών.

Αιτία θεωρείται «η έντονη ανησυχία για το ενδεχόμενο η κρίση χρέους στην Ευρωζώνη να ρίξει τη σκιά της σε ορισμένες από τις πιο ισχυρές οικονομίες».