Η οπτασία του ύπουλου Μεσσία

Γράφει ο Βασίλης Γκουρογιάννης

(Συγγραφέας)

«Τα πλήθη δεν είναι ηρωικά, ακολουθούν τη φωνή του συμφέροντος» 

Κ. Παπαρρηγόπουλος

Oι στατιστικές διαθέτουν την τεχνογνωσία να παίρνουν ακριβές δείγμα από την ανθρώπινη μάζα. Ερωτάται το πλήθος: «Προτιμάς, ψηφοφόρε, να σε κυβερνήσει Εκείνος ή ο Αλλος, ή Κανένας;»  

Το πλήθος επιλέγει με τη φωνή του συμφέροντος. Εχει κυρίως ως κριτήριό του το καλάθι της νοικοκυράς. Ομως όταν ή Εκείνος ή ο Αλλος δεν του δημιουργήσουν πειστική αυταπάτη ότι μπορούν να του προσφέρουν την επιθυμητή ποσότητα αγαθών και υπηρεσιών τότε τη θέση παίρνει ο Κανένας. 

Ο Κανένας όμως δεν είναι κάτι αφηρημένο, κάτι ανύπαρκτο, είναι μια οντότητα, μια γοητευτική ανθρωπόμορφη οπτασία ικανή να επιδράσει με τρόπο υπερφυσικό στη διακυβέρνηση της κοινωνίας και της χώρας, να συντελέσει στην παραγωγή και δίκαιη κατανομή των αγαθών ώστε κάθε νοικοκυρά να γεμίζει το καλάθι ως εκεί όπου το γεμίζει η γειτόνισσά της και να βρίσκει όπως παλαιότερα φτηνές χειμωνιάτικες ντομάτες.

Εφόσον ο άνθρωπος δεν μπορεί να ικανοποιήσει τις βιοποριστικές και φυσικές ανάγκες του με ανέξοδες μεθόδους, όπως π.χ. ο κυνικός Διογένης που αυνανιζόταν προκλητικά στην αγορά της Κορίνθου αν κάποια ωραία περνούσε από μπροστά του και όταν οι Κορίνθιοι τον σκυλόβριζαν για τη χυδαία πράξη του εκείνος σαρκάζοντας απαντούσε: «Μακάρι έτσι όπως ικανοποιώ την ερωτική επιθυμία να υπήρχε τρόπος τρίβοντας την κοιλιά μου να ικανοποιώ την πείνα». 

Αφού όμως αυτό είναι αφύσικο για μας και αντιχριστιανικό, ο πολίτης υποχρεούται να επιλέξει τον κυβερνήτη του, δηλαδή να επιλέξει ή Εκείνον ή τον Αλλον. Αν όμως ούτε Εκείνος ούτε ο Αλλος μας πείθουν, τότε αναγκαστικά επιλέγουμε τον Κανένα για να μας κυβερνήσει αντί να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας και να αυτοκυβερνηθούμε.  

Αντιδρούμε λοιπόν και απέχουμε από τα κοινά διευκολύνοντας έτσι τον Κανένα να κατέβει εξ ουρανού ως μεσσίας, κλεινόμαστε άβουλοι στο καβούκι του εγωισμού, πεισμωμένοι και μοχθηροί αναμένοντας να έρθει ο Κανένας να μας σώσει, να μας κανακέψει: «Βγάλτε επιτέλους, σαλιγκαράκια, τα κεφάλια σας από το καβούκι και άντε να βοσκήσετε, πήραμε νέο δάνειο κι όλα έχουν φτηνύνει όπως επί δραχμής». Και όταν βγάλουμε το κεφάλι από το καβούκι, να σου μας μπήγει το παλούκι στο μάτι! 

Σκούζουμε γοερά σαν τον τυφλωμένο Κύκλωπα που τον τύφλωσε ο Κανένας. Οταν οι φίλοι μας Ευρωπαίοι μας ρωτούν ανήσυχοι «Ελληνες, τι πάθατε και σκούζετε;» εμείς τους απαντάμε όπως απάντησε ο Πολύφημος Κύκλωπας στους γείτονές του: «Μας τύφλωσε ο Κανένας!».  

Εκείνοι τότε σηκώνουν τους ώμους, ορθώς δεν μας πιστεύουν, μας θεωρούν τρελούς. 

Συλλογίζονται λογικά: «Μα μπορεί ο κανένας να τους κάνει κακό;». 

Και όμως μπορεί. Εμείς είμαστε Ελληνες, εκλεκτός λαός, ανάδελφος, είμαστε άξιοι να πάθουμε εξαιρετικά παθήματα, τέτοια που να μας ζηλέψουν οι άλλοι λαοί. 

Υπάρχει λύση στο χάλι μας; Μόνο μία. Να εξαφανίσουμε διά παντός Εκείνον και τον Αλλον και τον Παράλλον, να μη μείνει κανένας. Προπαντός να μη μείνει ο Κανένας.

Ανήκεις στην ιστορία σημαίνει ξόφλησες...

ΑΡΘΡΟ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ

Του ΧΡΙΣΤΟΥ ΣΤΕΡΓ. ΜΠΕΛΛΕ 

Συγγραφέα- πανεπιστημιακού 

chbelles@gmail.com.

"Το υπουργείο Παιδείας βγάζει την Ιστορία απ' τον κορμό της υποχρεωτικής διδασκαλίας στη Β' και Γ' Λυκείου και τη μετατρέπει σε μάθημα επιλογής (...). Στην Α' Λυκείου, η Ιστορία παραμένει μάθημα υποχρεωτικό με 3 ώρες διδασκαλία την εβδομάδα".  

Υποχρεωτικά μαθήματα στη Β' και Γ' Λυκείου θα είναι: α) Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία, β) Ξένη Γλώσσα (Αγγλικά), γ) Φυσική Αγωγή (γυμναστική, αθλήματα, χορός)(1). Αυτό προβλέπει η τελική, προς το παρόν, πρόταση του υπουργείου, στο πλαίσιο του «Νέου Λυκείου», και εδώ θα επικεντρωθώ.

Εκπαλαι, στο άκουσμα και μόνο της λέξης «Ιστορία» αλογάριαστα πουλιά φτεράκιζαν μέσα απ' τις καμαρούλες του μυαλού. Τι να σου πρωτοτραγουδήσουν, πού να σε πρωτοταξιδέψουν. Στον Ευριπίδη («Ολβιος όστις της Ιστορίας μάθησιν έσχε»), στον Αϊνστάιν («Ανέβηκα στους ώμους των προγόνων μου να οραματιστώ το μέλλον μου»), στις απροσμέτρητες, πολύπλαγκτες σοφίες, θυμοσοφίες, αποφθέγματα, για τούτη τη μεγάλη θεότητα;

Κύρια και απροκάλυπτα, πλέον, απαξιώνουν την Ιστορία οι κλήρες της αχαλίνωτης νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης απ' τις αρχές του 1980, οπόταν και η ληξιαρχική πράξη γέννησής της. «Ανήκεις στην Ιστορία σημαίνει τέλειωσες, ξόφλησες...», το κυνικό, ασύστολο ρεφρέν τους.  

Στόχος η αποδυνάμωση του έθνους-κράτους και της δημοκρατίας, η δημιουργία κοσμοπολίτικων υποκειμένων (όχι εθνικών) απαλλαγμένων από προκαταλήψεις κι αρνητικά αισθήματα από παρελθούσες εχθρότητες.

Για την ευόδωση των παραπάνω, χρηματοδοτούν (υπουργείο Εξωτερικών ΗΠΑ, Γερμανίας, Ινστιτούτο G. Soros και άλλα ευαγή ιδρύματα και λέσχες της υπερεθνικής ελίτ), την έκδοση σχολικών ιστορικών βιβλίων, όπως κείνο το περιβόητο της Στ' Δημοτικού και το τετράτομο εγχειρίδιο που εκδόθηκε στη Θεσσαλονίκη από το CDRSEE(2), με αλογάριαστες παραλείψεις, αποσιωπήσεις, διαστρεβλώσεις, παραχαράξεις, πλαστογραφίες, αποαιματοποιήσεις, αποβιαιοποιήσεις, απενοχοποιήσεις, στρογγυλεύσεις, ωραιοποιήσεις.

Καταγγελτικός ο λόγος του πρώην υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου, Ουράνιου Ιωαννίδη, για τον αμερικανό πρεσβευτή στη Λευκωσία, ο οποίος του συνέστησε αλλαγή του περιεχομένου των βιβλίων Ιστορίας, γιατί ενοχλούν τους Τούρκους. Ακόμη κι ο πρώην αντιπρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου αναγνώρισε, τηλεοπτικά, την «άνωθεν εντολή» για αναθεώρηση της Ιστορίας και μίλησε για ελληνοτουρκική επιτροπή σύνθεσης του «εξιστορείν». 

Η Ιστορία, όμως, είναι επιστήμη και δεν γράφεται στα διπλωματικά γραφεία και σαλόνια των ποικιλώνυμων ελίτ, γιατί τότε δεν θα μιλούσαμε για Ιστορία, αλλά για προπαγάνδα, διπλωματία, μυθοπλασία, τραγέλαφο. Ο ιστορικός εκτελεί ιστορική αποστολή κι όχι διατεταγμένη εθνική ή υπερεθνική.

Ενώ βιώνουμε μια Ιστορία ζώνεκρη, έρχεται η μεταρρύθμιση στα Λύκεια να της χαρίσει «ευθανασία», υποβαθμίζοντάς την σε μάθημα δευτερεύον (επιλογής), ακυρώνοντάς την ουσιαστικά. Πυρακτωμένα τα «γιατί» προς κάθε αρμόδιο.

Υπάρχει, αλήθεια, στοιχειώδης λογική και εξήγηση που ανάγει Φυσική Αγωγή και Αγγλικά σε υποχρεωτικό μάθημα και όχι την Ιστορία;

Είναι δυνατόν να ευαγγελίζονται δίωρη αύξηση διδασκαλίας Γλώσσας και Λογοτεχνίας, ακυρώνοντας παράλληλα την Ιστορία, όταν Γλώσσα και Ιστορία αποτελούν τους δύο ακρογωνιαίους λίθους της παιδείας; Η φροντίδα του ενός και η παραμέληση του άλλου συνεπάγεται τη βέβαιη κατάρρευση του οικοδομήματος. Μα και η Λογοτεχνία εκφράζει την εποχή της κι αποτελεί στενό συγγενή της Ιστορίας, αντικειμενική και ανεξάντλητη πηγή της. Συγκοινωνούντα δοχεία Λογοτεχνία-Ιστορία, που συνθέτουν αλήθειες.

Ο πολιτισμός αποτελεί το φωτοστέφανό μας. 

«Αν ήμουν πρωθυπουργός της Ελλάδας, δεν θα έκανα τίποτε που να μην περνά μέσα απ' τον πολιτισμό», είχε επισημάνει στον Ανδρέα Παπανδρέου ο γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Μιτεράν. 

Με τον δικό του ποιητικό οίστρο το επανέλαβε ο νομπελίστας μας Ελύτης: «Πας γρηγορότερα παντού διά μέσου Κωνσταντινουπόλεως». 

Για ποιο πολιτισμό μιλάμε, χωρίς ιστορική γνώση, μνήμη («λαός χωρίς ιστορική μνήμη είναι λαός χωρίς συνείδηση»), όταν, ήδη, τα αυχμηρά περβόλια μας «καταμοσχοβολούν» σουβλάκι, γύρο, τζατζίκι, φέτα, ούζο κ.λπ. αντί να ευωδιάζουν Ομηρο, Ησίοδο, Πλάτωνα, Σωκράτη, Αριστοτέλη, Θουκυδίδη, Σοφοκλή;  

Δεν ενστερνίζονται οι αρμόδιοι του υπουργείου πως η λογική διδασκαλίας της Ιστορίας μοιάζει με ομόκεντρους κύκλους, που η ακτίνα τους είναι συνάρτηση της εκπαιδευτικής βαθμίδας του μαθητή;  

Αλλιώς μπορείς να διδάξεις Ιστορία σ' έναν δωδεκάχρονο με εμβρυακή γνώση, κρίση κι αλλιώς σ' έναν της Β' και Γ' Λυκείου. Στον τελευταίο μπορείς να πεις τα πράγματα με τ' όνομά τους, το χρώμα τους. Μπορεί να κατανοήσει τη διαγωγή του ιμπεριαλισμού στις γειτονιές του κόσμου, τη διαγωγή της Τουρκίας σε Κύπρο και Αιγαίο, τη διαγωγή μας στην «Κόκκινη Μηλιά».

Και ο Θουκυδίδης της Ιστορίας και των Πολιτικών Επιστημών, ο διαχρονικός και πάντα επίκαιρος για τη σκέψη, την ανάλυση, «τη βαθύνοια, τη σοβαρότητα, την αντικειμενικότητα, τη ρεαλιστική αντίληψη για την Ιστορία, το βάθος των ανθρωπολογικών κρίσεων»· ο Θουκυδίδης, του Ελευθέριου Βενιζέλου, του Ηλία Ηλιού, του Θεοχάρη Κεσσίδη· ο Θουκυδίδης, αΐδιο φως στους επήλυδες όπου γης, θα καταταγεί κι αυτός στους ανωφελείς, έωλους, «δύσπεπτους» ημών προγόνους;

Η εκκωφαντική επισήμανση του αργεντινού καθηγητή Πανεπιστημίου, Κλαούντιο Κατς, ας ξυπνήσει συνειδήσεις και υπεύθυνους από τον νήδυμον: «Είσαστε Ελληνες. Εμείς στην Αργεντινή έχουμε μόνο δυο αιώνες Ιστορίας. Η Ελλάδα πρέπει να ανακτήσει τη δύναμη της Ιστορίας της»...

(1) Ολυμπία Λιάτσου, «Ελευθεροτυπία» 10/1/11.

(2) Center for Democracy and Reconciliation in South East Europe Κέντρο για τη Δημοκρατία και τη Συμφιλίωση στη Νοτιοανατολική Ευρώπη).

Tο όνειρο του ριάλιτι

Tης Oλγας Σελλα

Iδού της τηλεόρασης το περίεργο: ενώ είναι γεμάτη από προγράμματα ριάλιτι, ενώ όλο και περισσότεροι σταθμοί επενδύουν σε μια γκάμα που ξεκινάει από τον νοσηρό οίκτο και την ανθρωποφαγική περιέργεια και φτάνει στην ψευδαίσθηση κοσμοπολιτισμού, οι θεατές –οι πολλοί θεατές– όλων αυτών φαίνεται ότι δείχνουν χλιαρό και περιορισμένο ενδιαφέρον στο ριάλιτι που έγινε ο πρώτος διδάξας του είδους: στον big brother ή τουλάχιστον στην εγχώρια παραγωγή του.  

Tι δεν αντέχουν ακριβώς οι θεατές στο ριάλιτι που διεκδικεί μεγάλο μερίδιο στην ιστορία της τηλεόρασης και της αισθητικής της τον 21ο αιώνα; Tην άκομψη –για την ακρίβεια άγαρμπη– αποκάλυψη προσωπικών επιλογών και ευαισθησιών; Tη βαρετή επανάληψη μιας καθημερινότητας που δεν έχει καμιά δημιουργικότητα και κανένα ενδιαφέρον – όπως η ζωή κάθε έγκλειστου; Στρέφουν άραγε την πλάτη τους στο χαμηλό επίπεδο της συζήτησης μεταξύ των παικτών; Ή μήπως τους ενοχλεί ο δεσποτικός, ειρωνικός και αυταρχικός ρόλος του αόρατου big brother;

Tα ριάλιτι που γνωρίζουν μεγάλη επιτυχία σήμερα και σίγουρα περιλαμβάνουν στη συνταγή τους κάποια απ’ όλα αυτά τα στοιχεία ή όλα αυτά. Που δεν ενοχλούν καθόλου το κοινό τους, όπως δείχνουν οι μετρήσεις τηλεθέασης και οι ανανεώσεις των συμβολαίων. Δεν έχουν, δηλαδή, ιδεολογικές αντιρρήσεις με ό,τι σημαίνει ριάλιτι. Aναζητούν όμως άλλες διεξόδους από τον κόσμο της τηλεόρασης οι σημερινοί τηλεθεατές και φαίνεται ότι το concept του BB δεν προσφέρει φωτεινά πρότυπα. Oσοι έχουν για διασκέδαση την τηλεόραση χρειάζονται να ταυτιστούν με κάτι διαφορετικό: με επιτυχημένους σεφ, με κορίτσια ή αγόρια που κυνηγούν το όνειρο του ροκ ή του λαϊκού ειδώλου ή μιας τηλεοπτικής καριέρας, με μια ανακατασκευή του σπιτιού τους που καθόλου δεν παίρνει υπόψη τις προσωπικές αισθητικές, αλλά διακοσμεί με πρετ α πορτέ γούστα...

Oσοι παίρνουν μέρος στην τωρινή εγχώρια εκδοχή του big brother είναι απλοί άνθρωποι, καθημερινοί, με χαμηλωμένα όνειρα, με συνηθισμένες αν όχι εξαιρετικά συντηρητικές απόψεις. Δέχθηκαν να κλειστούν για περίπου τέσσερις μήνες σ’ ένα σπίτι, κυνηγώντας ένα χρηματικό έπαθλο. Σαν ν’ αγόραζαν λαχείο δηλαδή, ή να έπαιζαν Λόττο. Mόνο στην προκειμένη περίπτωση δεν πηγαίνουν στο πρακτορείο ΠPO-ΠO της γειτονιάς τους, δεν κυνηγούν ανώνυμα το όνειρο ή την ανάγκη τους. Δέχθηκαν το όνειρό τους να γίνει φτηνή παραγωγή για κάποιες κάμερες.

Iσως αυτή είναι η απάντηση που δεν έχει ένθερμους θεατές το BB στην τωρινή του φάση. Γιατί όσοι έχουν βρεθεί στο «σπίτι», θυμίζουν στους τηλεθεατές και τις δικές τους ανάγκες. Kαι τους θυμίζουν επίσης ότι χρειάζεται να ταπεινωθούν και να ματώσουν για να το πραγματοποιήσουν. Δεν έχει σημασία που στην τηλεοπτική του εκδοχή του «μάτωμα» είναι εικονικό, είναι απλώς θέαμα. Για τους τηλεθεατές είναι η αφήγηση της ζωής τους.

Οχι κλάματα για τους Μεσογειακούς

Απολαύστε ξεφτιλίκια by Geroulanos...

Του ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΣΥΡΙΓΟΥ

Μπορεί η όλη ελληνική πολιτική σε σχέση με τους Μεσογειακούς της Λάρισας και του Βόλου να ήταν από την αρχή μέχρι το τέλος για κλάματα, αλλά τώρα που η ΔΕΜΑ μας απάλλαξε από το περιττό βάρος αυτών των αγώνων, σίγουρα δεν θα κλάψουμε.

Τουλάχιστον οι πολλοί...

Τα συναισθήματα που προκαλεί αυτή η εν τέλει αναπόφευκτη εξέλιξη, είναι δύο:ανακούφιση, γιατί η χώρα γλίτωσε από νέα άσκοπα χρέη, και αγανάκτηση, γιατί με άλλα πρόσωπα στην πολιτική ηγεσία του αθλητισμού, θα μπορούσαμε, ίσως, να είχαμε επιστρέψει εδώ και καιρό (και μάλιστα με σχετική αξιοπρέπεια) τους Αγώνες αντί να μας τους πάρουν τώρα πίσω, επειδή δεν μπορούσαμε να εγγυηθούμε τη διεξαγωγή τους.

Τον περασμένο Μάρτιο, ο τότε αντιπρόεδρος της ΔΟΕ Λάμπης Νικολάου, σταθμίζοντας την οικονομική κατάσταση της χώρας, τις δαπάνες διοργάνωσης των Μεσογειακών και το ειδικότερο ενδιαφέρον που είχαν κάποιες άλλες χώρες γι' αυτούς, πρότεινε εγγράφως στον υπουργό Πολιτισμού Π. Γερουλάνο ένα σχέδιο απεμπλοκής, που προέβλεπε μεταβίβαση των Αγώνων στη Ριέκα της Κροατίας, με ταυτόχρονη δέσμευση της Ελλάδας ότι θα τους διοργάνωνε εν καιρώ, ευθύς μόλις της το επέτρεπε η οικονομική της κατάσταση.

Ο Γερουλάνος, όμως, δεν μπήκε ποτέ στον κόπο να απαντήσει στον αντιπρόεδρο της ΔΟΕ -πόσω μάλλον να συνεργαστεί μαζί του για την έγκαιρη και ικανοποιητική λύση ενός προβλήματος, που ήταν φανερό ότι θα εξελισσόταν σε «καυτή πατάτα» για τη χώρα. Απ' ό,τι μαθεύτηκε, έκανε, πάντως, μια ιδίαις δυνάμεσι κίνηση προς τη Ριέκα, που όμως δεν είχε αποτέλεσμα, καθώς ο άνθρωπος (δηλαδή ο Νικολάου) που είχε προετοιμάσει τη συμφωνία, έμεινε στο περιθώριο.

Λίγο καιρό αργότερα ο γ.γ. Α. Π. Μπιτσαξής, σε συνάντησή του με τον Λ. Νικολάου, προέβαλε ως δικαιολογία για την έλλειψη αντίδρασης της κυβέρνησης το πολιτικό κόστος που θα προέκυπτε από τη ματαίωση των έργων σε Βόλο και Λάρισα. Και έτσι φθάσαμε στην προχθεσινή διεθνή αποδοκιμασία, με ψήφους 12-1, από την οποία δεν αποστασιοποιήθηκε ούτε καν η Κύπρος!

Ο μόνος που έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στη χώρα, ήταν ο έλληνας εκπρόσωπος Ισίδωρος Κούβελος, ο οποίος επί Ν.Δ. είχε την ατυχή έμπνευση να διεκδικήσουμε αυτούς τους τόσο υποβαθμισμένους αγώνες, που κανείς δεν κατάλαβε τι θα μπορούσαν να προσφέρουν.

Το έγκλημα, λοιπόν, ξεκίνησε από τη διεκδίκηση, λες και δεν μας έφθαναν όσα σπαταλήσαμε στους τότε πολύ πρόσφατους Ολυμπιακούς της Αθήνας. Στο χορό, μαζί με τον σύζυγό της, μπήκε, ως άλλη Γιάννα Αγγελοπούλου και η Ντόρα Μπακογιάννη και έτσι, προς στιγμήν το πράγμα πήρε διαστάσεις μικρού 2004.

Από τα μεγαλεπήβολα σχέδια (γήπεδα γκολφ κ.λπ.) που είδαν το φως της δημοσιότητας, δημιουργήθηκαν φόβοι ότι κάποιοι είχαν βρει τη δική τους χρυσή ευκαιρία, αλλά η οικονομική κρίση ενταφίασε, τελικά, φιλοδοξίες και όνειρα... Πράγμα που θα γινόταν πολύ νωρίτερα αν η κυβέρνηση δεν έβαζε το κομματικό της συμφέρον πάνω από το συμφέρον και την αξιοπρέπεια της χώρας.

Μετά την προχθεσινή αφαίρεση των Μεσογειακών, «βαποράκια» του υπουργού Πολιτισμού διακίνησαν την άποψη ότι η πολιτεία δεν ήθελε να φανεί πως επιστρέφει τους Αγώνες λόγω οικονομικών δυσχερειών και θεωρούσε πιο βολικό αυτό που τελικά έγινε· να μας πάρει η ΔΕΜΑ τους Αγώνες!

Πολύ σωστά, γιατί αν βγάζαμε από πάνω μας τους Μεσογειακούς λόγω οικονομικής αδυναμίας, θα ήταν σαν να ομολογούσαμε στη διεθνή κοινότητα προβλήματά μας που εκείνη δεν τα γνώριζε! Και έτσι θα εδημιουργούντο οι προϋποθέσεις να εισβάλει το... ΔΝΤ, να εκχωρηθεί η εθνική μας κυριαρχία και να πέσει στη μαύρη πείνα ο ελληνικός λαός...

Ενώ τώρα, που κατά τον «πρίγκιπα Παύλο» κρατήσαμε το μυστικό μας κρυφό, κανείς δεν πήρε πρέφα τα χάλια μας, οπότε μπορούμε να είμαστε ευτυχείς για όσο καιρό ακόμα θα έχουμε αίμα για να πίνουν τα κοράκια των αγορών.

ΥΓ.: Γλιτώσαμε από τους Μεσογειακούς αλλά όχι και από τα Special Olympics και από την Ολυμπιάδα Κωφών! Και με ανησυχεί ιδιαίτερα που η ξανθιά Γιάννα ισχυρίζεται ότι το 65% του προϋπολογισμού της καλύπτεται από χορηγίες - ελπίζω όχι υπό πτώχευση κρατικών επιχειρήσεων. Εις υγείαν...

Κόλαφος η απώλεια των Μεσογειακών

Η Ελλάδα των λαμπρών και πανάκριβων Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, δεν είναι σε θέση να φέρει σε πέρας τους Μεσογειακούς του 2013.

Μετά από έκτακτη συνεδρίασή της στο Παρίσι, η Διεθνής Επιτροπή Μεσογειακών Αγώνων αποφάσισε να αφαιρέσει από την χώρα μας την διοργάνωση των Μεσογειακών Αγώνων που επρόκειτο να διεξαχθούν το 2013 στον Βόλο και στη Λάρισα.

Η ευφορία για την ανάληψη και αυτής της μεγάλης αθλητικής διοργάνωσης έδωσε την θέση της σε μια ντροπιαστική απόρριψη που εκθέτει για άλλη μια φορά την χώρα στο εξωτερικό.

Οι λόγοι που οδήγησαν σ’ αυτόν τον κόλαφο είναι οι καθυστερήσεις και οι αναβολές όσον αφορά στην πορεία της διοργάνωσης, με αποκορύφωμα την εκ μέρους της χώρας μας αθέτηση των υποχρεώσεών μας σχετικά με την κατασκευή του Μεσογειακού Χωριού, όπου θα διέμεναν οι αθλητές.

Στον φάκελο της υποψηφιότητας, η Ελλάδα είχε αναλάβει την υποχρέωση για την δημιουργία δύο χωριών – ένα στον Βόλο και ένα στη Λάρισα – αλλά τελικά προτείναμε να φιλοξενηθούν οι αθλητές σε ξενοδοχεία και κρουαζιερόπλοια!

Μετά το ξέσπασμα της κρίσης, η Διεθνής Επιτροπή Μεσογειακών Αγώνων είχε επανειλημμένα ρωτήσει την Αθήνα αν τελικά θα είναι σε θέση να φέρει σε πέρας τους αγώνες, παίρνοντας πάντα την διαβεβαίωση ότι η κυβέρνηση εγγυάται την διεξαγωγή τους.

Να υπενθυμίσουμε ότι με την ανάληψη των Μεσογειακών Αγώνων, διάφορα συμφέροντα άρχισαν να κινούνται γύρω και από αυτήν την υπόθεση. Αποδείξαμε έτσι για άλλη μια φορά ότι οι εθνικές αποστολές είναι κουρελόχαρτα, μπροστά στην εξυπηρέτηση των ιδιοτελών συμφερόντων. Και όταν η χώρα πτώχευσε, όλοι έσπευσαν να εξαφανιστούν.Η αγελάδα δεν είχε άλλο γάλα για άρμεγμα!

ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΖΩΝΗ

Μυστικότητα και Πληροφορία στις Διεθνείς Σχέσεις

Γράφει ο Ηλίας Μπαντέκας,

Καθηγητής Διεθνούς Δικαίου, Brunel University

Με αφορμή τη σύλληψη του ιδρυτή της Wikileaks για την αναπαραγωγή στο Διαδίκτυο μυστικών αρχείων των ΗΠΑ γεννάται το εξής ερώτημα: είναι ωφέλιμο αλλά και σωστό τα κράτη να δρουν μυστικά στις διεθνείς τους σχέσεις;  

Υπάρχουν ορισμένες πράξεις οι οποίες εξ ορισμού είναι απόρρητες, όπως η κατασκοπεία και η διπλωματία.

Η αναμφισβήτητη ωφελιμότητα και των δύο αφορά το ουσιαστικό τους σκέλος (δηλαδή το αποτέλεσμα που επιφέρουν), ενώ η μυστικότητα αποτελεί κομμάτι της διαδικασίας για την άσκησή τους. Η ωφελιμότητα λοιπόν και η ορθότητα της διαδικασίας αναφέρονται σε διαφορετικές αξίες. Το μυστικό σκέλος της κατασκοπείας είναι αυτονόητο. Οσον αφορά τη διπλωματία, ένας βαθμός απορρήτου είναι επιτακτικός με την ίδια λογική που ένας εργαζόμενος δεν θα διανοούνταν να κατακρίνει δημοσίως το αφεντικό του. Εν πολλοίς, η μυστικότητα στη διπλωματία αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τα κράτη.

Το ότι όμως οι κυβερνήσεις πασχίζουν να κρατήσουν τις διεθνείς τους σχέσεις μυστικές δεν σημαίνει ότι επιτάσσεται να γίνει κάτι τέτοιο. Απλά πασχίζουν, δεν υπάρχει πρέπει. Σε διαφορετική περίπτωση θα έπρεπε να αρθεί η ελευθερία του Τύπου και οτιδήποτε έχει σχέση με τις διεθνείς δραστηριότητες της κρατικής μηχανής θα ήταν αναγκασμένο να περνά μέσα από μηχανισμούς λογοκρισίας. Η ελευθερία της έκφρασης και του Τύπου είναι λοιπόν δυνάμεις αντίρροπες προς τον απόρρητο χαρακτήρα ορισμένων πληροφοριών, χωρίς όμως μία από τις αξίες αυτές να καταργεί την άλλη.

Στην περίπτωση της Wikileaks δεν έχουμε να κάνουμε μόνο με διαρροή πληροφοριών που αφορούν μυστική διπλωματία. Ενα σημαντικό μέρος των αποκαλύψεων αφορά πράξεις κρατικών στελεχών οι οποίες αν είχαν τελεστεί από απλούς πολίτες των ΗΠΑ εντός της επικράτειάς της θα υπόκειντο σε ισόβια κάθειρξη. Για παράδειγμα, αναφέρονται βασανισμοί κρατουμένων και πρακτικές που αντιβαίνουν στο δίκαιο του πολέμου, όπως η θανάτωση στρατιωτών που είναι σε διαδικασία παράδοσης. Η επίσημη θέση των ΗΠΑ είναι ότι η αποκάλυψη αυτών των στοιχείων θέτει σε κίνδυνο το πολιτικό και στρατιωτικό της προσωπικό ανά τον κόσμο και βλάπτει τη συνεργασία των κρατών!

Η εμπειρία δείχνει ότι η μυστικότητα καθ’ όλα παράνομων πράξεων χωρίς την επιβολή ποινής στους δράστες δεν επιφέρει ουσιαστικά οφέλη στα κράτη. Το μόνο που κάνει είναι να γεννά ατιμωρησία. Επειδή κάτι τέτοιο είναι αδιανόητο σε ένα κράτος δικαίου, πρέπει ο Τύπος και γενικά οι λαοί να αντιμάχονται τη μυστικότητα αυτού του είδους των πληροφοριών. 

Μέχρι πριν από λίγο καιρό οι ΗΠΑ καταδίκαζαν την Κίνα γιατί απαγόρευε την απρόσκοπτη ροή πληροφοριών μέσω του Google στους Κινέζους πολίτες, κατηγορώντας την για περιορισμό στην ελευθερία του Τύπου. Οταν αξίες και ελευθερίες αμαυρώνονται και περιορίζονται για χάρη δήθεν οφελών, τότε δύσκολα τις ανακτάς ξανά στην πρότερη μορφή τους.

ΙΜΙΑ: Τα λάθη της ελληνικής πλευράς

Του Σταυρου Λυγερου

Πριν καλά καλά καθήσει στον πρωθυπουργικό θώκο (Ιανουάριος 1996), ο Σημίτης βρέθηκε αντιμέτωπος με την κρίση στα Ιμια. Οι ελληνικοί χειρισμοί οδήγησαν τη χώρα μας σε μία ήττα, που προκάλεσε αίσθημα ταπείνωσης. Η ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων είχε σοβαρή ευθύνη, αλλά την κύρια ευθύνη τη φέρει πάντα η κυβέρνηση. Μ’ αυτή την κρίση η Αγκυρα δοκίμασε τις αντοχές της νέας ελληνικής κυβέρνησης και έβγαλε επικίνδυνα συμπεράσματα.

Οι Τούρκοι παγίως εγείρουν επεκτατικές διεκδικήσεις και στη συνέχεια καλούν την Αθήνα να διαπραγματευθεί, δηλαδή να μοιράσει ελληνικά δικαιώματα. Στα Ιμια, όμως, για πρώτη φορά η Αγκυρα όχι μόνο διεκδίκησε έδαφος, αλλά και δημιούργησε τετελεσμένο. Γι’ αυτό και ήχησε ειρωνικά η διαβεβαίωση Σημίτη στη Βουλή ότι δεν άλλαξε τίποτα από ό, τι ίσχυε πριν.

Το πρώτο λάθος της ελληνικής πλευράς ήταν ότι στρατιωτικοποίησε την κρίση με την αποστολή αγήματος στα Ιμια. Οι βραχονησίδες και των δύο κρατών είναι πολλές και δεν φυλάσσονται. Θα αρκούσε οι λιμενικοί να αφαιρέσουν την τουρκική σημαία. Από τη στιγμή που η Αθήνα αποφάσισε να στείλει στρατιώτες, ήταν ολέθριο λάθος που δεν τους τοποθέτησε και στις δύο βραχονησίδες. Τη νύχτα και με κακές καιρικές συνθήκες ήταν σχετικά εύκολο να ξεφύγει της προσοχής μία λέμβος με Τούρκους κομάντος και να δημιουργηθεί η εντύπωση μιας τουρκικής στρατιωτικής επιτυχίας.

Εκεί έγειρε η ζυγαριά. Εάν μετά την αποβίβαση των Τούρκων το ελληνικό ναυτικό επιχειρούσε να εκκαθαρίσει τη δεύτερη βραχονησίδα από τους Τούρκους κομάντος θα κλιμάκωνε καθέτως την αντιπαράθεση με απρόβλεπτες συνέπειες. Και το πιθανό θερμό επεισόδιο θα χρεωνόταν στην Ελλάδα. Υπήρχε, βεβαίως, και η εναλλακτική λύση το ελληνικό ναυτικό να αποβιβάσει κομάντος σε γειτονική τουρκική βραχονησίδα για να δημιουργήσει ισοδύναμο τετελεσμένο και ως εκ τούτου η Αθήνα να διαπραγματευθεί από ισότιμη βάση με την Αγκυρα. Για μία τέτοια κίνηση, όμως, δεν υπήρχε ούτε πρόβλεψη ούτε επιτελικό σχέδιο.

Με τους λάθος χειρισμούς, η κυβέρνηση Σημίτη εγκλωβίσθηκε στο ημιψευδές δίλημμα «πόλεμος ή δυσμενής συμβιβασμός» και αποδέχθηκε τη φόρμουλα Χόλμπρουκ (όχι στρατιώτες, όχι σημαίες, όχι πλοία). Αξίζει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι η φόρμουλα είχε ουσιαστικά γίνει δεκτή από τον τότε υπουργό Εξωτερικών Πάγκαλο πριν αποβιβασθούν οι Τούρκοι.

Η κυβέρνηση Σημίτη αιφνιδιάσθηκε πλήρως. Γι’ αυτό και υποτίμησε ανεπίτρεπτα το επεισόδιο με την προσάραξη του τουρκικού εμπορικού πλοίου στα Ιμια.

Με την προβολή της επεκτατικής θεωρίας των «γκρίζων ζωνών», η Τουρκία δεν είχε στόχο να αποσπάσει από την ελληνική επικράτεια δύο βαχονησίδες που βρίσκονται δίπλα στην οριογραμμή. Στόχος της ήταν και παραμένει να επεκτείνει την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας και να μετατρέψει σε «γκρίζα ζώνη» ένα σημαντικό τμήμα του Αιγαίου. 

Η δήλωση Τσιλέρ στη «Χουριέτ» ήταν σαφέστατη: Ηγειρε διεκδικήσεις για το σύνολο των βραχονησίδων, ισχυριζόμενη ότι «μέχρι τώρα η Τουρκία υποσυνείδητα αποδεχόταν ότι τα νησιά αυτά έμπρακτα ανήκουν στην Ελλάδα. Εμείς θα το αλλάξουμε αυτό». Ας σημειωθεί ότι με το ιταλοτουρκικό πρωτόκολλο του 1932 για τη χάραξη της μεθοριακής γραμμής μεταξύ Τουρκίας και Δωδεκανήσων, η Αγκυρα είχε επισήμως αναγνωρίσει ότι τα Ιμια ανήκουν στα Δωδεκάνησα.

Μετά την κρίση, η Αθήνα ζήτησε από τους Αμερικανούς να εμφανίσουν σαν δική τους την ελληνική ιδέα για παραπομπή των «γκρίζων ζωνών» στο Διεθνές Δικαστήριο. Οταν η πρόταση έγινε, η κυβέρνηση Σημίτη έσπευσε να την αποδεχθεί, αλλά την επόμενη ημέρα, μετά και την εκδήλωση αντιδράσεων, δήλωσε ότι η Ελλάδα δεν είχε κανένα λόγο να ζητάει την παραπομπή.

Η αλήθεια είναι ότι καμία χώρα δεν προτείνει τον τρόπο με τον οποίο ο αντίπαλός της θα προωθήσει την αμφισβήτηση της εθνικής της κυριαρχίας! Εάν η Τουρκία θεωρεί ότι αδικείται, ας αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου και ας ζητήσει εκεί το δίκιο της. Η Ελλάδα έχει αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία και είναι υποχρεωμένη να αποδεχθεί την απόφασή του.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Ι. ΜΑΖΗΣ: «Οι νέες διεθνείς ενεργειακές ισορροπίες ευνοούν την Ελλάδα»

ΠΟΛΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ του καθηγητή Τουρκικων Σπουδων Ι. ΜΑΖΗ στους ΝΕΦΕΛΗ ΤΖΑΝΕΤΑΚΟΥ, ΜΙΧΑΛΗ ΓΕΛΑΝΤΑΛΗ

Οι πρόσφατες εξελίξεις από το μέτωπο Κύπρου-Ισραήλ μετατοπίζουν το ενεργειακό ενδιαφέρον από το Αιγαίο στην Ανατολική Μεσόγειο.

Την ίδια στιγμή, τον κίνδυνο «φινλανδοποίησης» της Ελλάδας σε σχέση με την Τουρκία (σ.σ. πολιτικός και διπλωματικός έλεγχος και κανένα βήμα χωρίς την έγκριση της Αγκυρας) σε περίπτωση μείωσης του ελληνικού θαλάσσιου χώρου στο Αιγαίο και τη νοτιοανατολική Μεσόγειο επισημαίνει ο καθηγητής Ιωάννης Θ. Μάζης, του τμήματος Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ο καθηγητής θεωρεί στην παρούσα φάση σκοπιμότερη τη στροφή της Ελλάδας προς το Ιόνιο, για την αναζήτηση και αξιοποίηση των πιθανών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων. Εκτιμά ότι η Δύση είναι μάλλον επιφυλακτική για την ουσιαστική της εξάρτηση από τα ρωσικά, ιρανικά και αραβοϊσλαμικά αποθέματα (που θα διακινούνται με αγωγούς μέσω Τουρκίας), πράγμα που καθιστά πολύτιμα για την ενεργειακή επάρκεια της Ευρώπης τα κυπριακά-ισραηλινά αποθέματα στη Ν.Α. Μεσόγειο αλλά και τα ελληνικά της Κρήτης και του Ιονίου, και μιλά με αφορμή τη συμφωνία Λευκωσίας-Τελ Αβίβ για τη γεωστρατηγική ευκαιρία που ανοίγεται για την Αθήνα.

Σχετικά, δε, με το Αιγαίο επισημαίνει ότι η Αγκυρα με τις απειλές για casus belli και τις προκλήσεις με τις παραβιάσεις, αποδεικνύει τη διάθεση για επιβολή τετελεσμένων σε βάρος της ελληνικής κυριαρχίας, ενώ χαρακτηρίζει «κομμωτήριο κυριών» τις... τουρκικές αιτιάσεις αναφορικά με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας.

Πιστεύετε πως οι τελευταίες εξελίξεις και η συμφωνία Λευκωσίας-Τελ Αβίβ αποτελούν την απαρχή ενός νέου ιστορικού κύκλου θεαματικών αλλαγών στην ευρύτερη περιοχή; Η συμφωνία αυτή διευκολύνει τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης από τη Ρωσία και τις χώρες της Μέσης Ανατολής;

Αβιάστως και σαφώς σας απαντώ και για τις δύο ερωτήσεις σας θετικώς. Αλλωστε, να γίνει πλέον κατανοητό ότι η ευρωπαϊκή -αλλά και κυρίως η αγγλοσαξονική- γεωστρατηγική κατεύθυνση άλλαξε.

Οι δύο αυτοί διεθνείς πόλοι ισχύος, (i) Ε.Ε. και (ii) ΗΠΑ-Βρετανία (η ούτω καλουμένη «Ειδική Σχέσις»), επιδιώκουν την αποδέσμευση από τα ρωσικά, ιρανικά και αραβοϊσλαμικά ενεργειακά αποθέματα.

Επίσης, υπό το φως αυτής της ερμηνείας, οι Αγγλοσάξονες της Ειδικής Σχέσεως δεν βλέπουν με ιδιαίτερα θετικόν όμμα την επερχομένη πρόσδεση της Ε.Ε. από το ρωσικό φυσικό αέριο, μεταπράτης και διανομεύς του οποίου θα είναι η Γερμανία στην Ε.Ε.

Να λοιπόν η κατάλληλη ευκαιρία για να το αποφύγουν οριστικά: τα ισραηλινά και τα κυπριακά αποθέματα μαζί με τα ελληνικά αποθέματα φυσικού αερίου (νοτίως της Κρήτης και στο Ιόνιο μέχρι την Αδριατική) αποτελούν την ιδανική λύση. Συνεπώς, ο οιοσδήποτε θέσει εαυτόν ως εμπόδιο σε αυτήν τη γεωστρατηγική εξέλιξη, και στην περίπτωσή μας αυτή φαίνεται να είναι μόνον η Τουρκία, θα αντιμετωπίσει τις σκληρότατες αντιδράσεις της -λεγομένης- «Δύσεως», δηλαδή των: i) Ε.Ε. και ii) Ειδικής Σχέσεως Λονδίνου-Ουάσιγκτον.

Φυσικά, ο ισραηλινός παράγων, ο οποίος δύναται να επηρεάζει την Ειδική Σχέση, θα συμβάλλει σαφώς προς την ιδίαν κατεύθυνσιν! Είναι μάλλον σαφές... Αρα, φοβικά σύνδρομα εκ μέρους των Αθηνών για αποφασιστικές και στοχευμένες ενέργειες στη Ν.Α. Μεσόγειο, δεν είναι δικαιολογημένα, ούτε και από τους πλέον «σώφρονες» εγκεφάλους του ΥΠΕΞ και του Μεγάρου Μαξίμου.

Πάντως, αν κρίνουμε από τις δηλώσεις του κ. πρωθυπουργού στο Ερζερούμ αλλά και του κ. Μπεγλίτη αναφορικά με το Αιγαίο και τη στάση της Τουρκίας, το μήνυμα έχει ληφθεί και εκεί. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι η χώρα μας ευνοείται από τις νέες γεωπολιτικές ανακατατάξεις και να το αξιοποιήσουμε δεόντως. Αύριο θα είναι αργά...

Ποια είναι η άποψή σας για το μοντέλο των κλιμακωτών χωρικών υδάτων;

Ολα αυτά περί «χτένας», «κλιμακώσεων», «degrade» κ.τ.λ. μου θυμίζουν... «κομμωτήριο κυριών», και όχι σοβαρό γεωστρατηγικό σχεδιασμό. Και με κάνουν να θεωρώ ότι εκείνοι οι οποίοι τα προφέρουν, μάλλον δεν προσφέρουν τις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες στη χώρα μας. Ευτυχώς, πάντως, δεν τα ακούω από κυβερνητικά χείλη και αυτό με καθησυχάζει.

Ας γίνει κατανοητό: εάν ο ελληνικός θαλάσσιος χώρος μειωθεί καθ' οιονδήποτε τρόπο στο Αιγαίο ή στη Ν.Α. Μεσόγειο, το ελληνικό οικονομικο-στρατηγικό οικοδόμημα καταρρέει και η «φινλανδοποίηση» της χώρας είναι το μόνον αναμενόμενο και ασφαλές αποτέλεσμα.

Την ώρα που η Τουρκία ερμηνεύει «a la carte» το Δίκαιο της Θάλασσας, γιατί αρνείται να εφαρμόσει κάτι ανάλογο στο Αιγαίο, ενώ έχει προχωρήσει σε συνεργασία με παρευξείνια κράτη ήδη στην οριοθέτηση της ΑΟΖ στη Μαύρη Θάλασσα; Πώς δικαιολογείται η επιμονή της Αγκυρας να λάβει μεγάλο μέρος υφαλοκρηπίδας στο άνοιγμα των Στενών αλλά και η άρνησή της να δεχθεί επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια στις ηπειρωτικές ακτές της Θράκης;

* Η πρόθεση της Τουρκίας είναι γνωστή αναφορικώς με την οικειοποίηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδος στο Αιγαίο, ιδιαίτερα ανατολικά του 25ου Μεσημβρινού. Αλλωστε, λαμπρό παράδειγμα της τουρκικής αλαζονείας και απείθειας, στο Διεθνές Δίκαιο της Θαλάσσης, αποτελεί το γεγονός ότι ενώ η ιδία κάνει χρήση του δικαιώματος επεκτάσεως της Αιγιαλίτιδος Ζώνης στα 12 ν.μ. στον Εύξεινο Πόντο και στη Θάλασσα της Λυκίας, θεωρεί την άσκηση του ιδίου νομικού δικαιώματος από πλευράς Ελλάδος ως casus belli!

Οι συνεχείς και πρόσφατοι «περίπατοι» των τουρκικών φρεγατών μέχρι το Σούνιο και την Εύβοια, όπως και οι υπερπτήσεις και παραβιάσεις των τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών, επιδεικνύουν τον αναθεωρητισμό της γείτονος και τη διάθεσή της για επιβολή τετελεσμένων επί των ζητημάτων ελληνικής εθνικής κυριαρχίας αλλά και ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων σε αέρα και θάλασσα. Ανάλογα τουρκικά «εγχειρήματα» στο Καστελόριζο προσπαθούν να επιτύχουν τα αυτά τετελεσμένα εις βάρος της χώρας μας.

Πάντως, ο Ελληνας πρωθυπουργός διευκρίνισε με πολύ σαφή τρόπο στο Ερζερούμ ότι αυτή η μέθοδος της Τουρκίας είναι και θα παραμείνει ατελέσφορη. Είναι προφανές ότι η Τουρκία, στο πλαίσιο του νεο-οθωμανικού νταβουτογλιανού μεγαλοϊδεατισμού, επιθυμεί να ελέγξει την, κατά Νταβούτογλου, «εγγύς θαλάσσια λεκάνη» (Εύξεινος - Αιγαίο - Ν.Α. Μεσόγειος), ώστε αποκλείοντας το ισραηλινό στρατηγικό βάθος σε θάλασσα και αέρα, να ελέγξει μέσω αυτού κάθε πόλο δυτικής προβολής ισχύος προς τη Μέση Ανατολή. Επίσης, να ελέγξει κάθε δυνατότητα προμήθειας της Ε.Ε. με πράσινη ενέργεια (φυσικό αέριο) το οποίο να μην προέρχεται από ιρανικές, ρωσικές (άρα μέσω των τουρκικών εδαφών) και αραβομουσουλμανικές πηγές. Με τον τρόπο αυτόν πιστεύει η ισλαμική κυβέρνηση της Αγκυρας ότι θα επιβάλει τη γεωπολιτική της ηγεμονία σε ολόκληρη τη Δύση και κυρίως στις ΗΠΑ.

Το επόμενο βήμα της θα είναι η «φινλανδοποίηση» όλων των γειτονικών κρατών, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης. Υπό το κράτος ανάλογων επιτευγμάτων, η Τουρκία θεωρεί ότι θα εγκαταστήσει την ηγεμονία της και στην νταβουτογλιανή «εγγύς χερσαία Λεκάνη», η οποία ουσιαστικά θα ελέγχει την ευρύτερη Μέση Ανατολή.

Συνεπώς, οι δυτικές πρωτοβουλίες στην «καρδιά» αυτή του πλανήτη θα απαιτούν την έγκριση της Αγκυρας. Θεωρώ όμως ότι στην Ουάσιγκτον και το Λονδίνο δεν «υπνώττουν τον ύπνον του δικαίου...». Κάτι δύνανται να αντιληφθούν και εκεί για τους νεο-οθωμανικούς ή τουρκο-ισλαμικούς αυτούς σχεδιασμούς...

Σε πρόσφατες δηλώσεις του ο Γιάννης Μανιάτης περιόρισε το όποιο ενδιαφέρον στη δυτική Ελλάδα και το Ιόνιο, αποφεύγοντας να αναφερθεί στο Αιγαίο. Από την άλλη, η Αθήνα αποφεύγει να οριοθετήσει τις ΑΟΖ (επισήμανση για την περιοχή της Κρήτης), δεν ξεκαθαρίζει τις προθέσεις της για το Καστελόριζο και δεν προχωρά στην οριοθέτηση των πεδίων έρευνας. Πώς είναι δυνατόν σε ένα τόσο ασαφές πλαίσιο προθέσεων της ελληνικής πλευράς να υπάρξει ενδιαφέρον από επενδυτές;

Αν θέλετε τη γνώμη μου, η μη αναφορά στο Αιγαίο, ως προς το θέμα εκμετάλλευσης των πιθανών αποθεμάτων υδρογονανθράκων, με βρίσκει, κατ' αρχήν, σύμφωνο. Η περίπτωση πετρελαϊκού ατυχήματος στο Αιγαίο, τύπου Κόλπου του Μεξικού, θα κατέστρεφε οικονομικά και περιβαλλοντικά τη χώρα μας για τα επόμενα πενήντα -τουλάχιστον- χρόνια.

Επίσης, θα συμφωνήσω με την πρόταξη των αποθεμάτων φυσικού αερίου, κατ' αρχάς, του Ιονίου τα οποία δεν εντάσσονται στους επικίνδυνους, από περιβαλλοντικής απόψεως, υδρογονάνθρακες.

Επιπροσθέτως, οι γεωστρατηγικές πιέσεις του Αιγαίου δεν υφίστανται στην περίπτωση του Ιονίου. Αρα, μια γεωστρατηγική ιεράρχηση στόχων θα τοποθετούσε την έρευνα των αποθεμάτων του Ιονίου σε πρώτο επίπεδο, ώστε να βεβαιωθούμε ότι πρόκειται όχι απλώς για αποθέματα, αλλά για κοιτάσματα. Κατόπιν να προχωρήσουμε στις δέουσες ενέργειες για προσδιορισμό BLOGS και για δημοπράτησή τους. Και μόνη η επιβεβαίωση των κοιτασμάτων, συμφώνως και με τα στοιχεία του υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ και αντίστοιχων ελληνικών μελετών, θα αποτελούσε έναυσμα για σημαντική εισροή επενδύσεων από εταιρείες της αλλοδαπής.

Αναφορικώς με το Καστελόριζο, η ελληνική κυβέρνηση -και μάλιστα διά χειλέων του πρωθυπουργού ενώπιον της εθνικής αντιπροσωπείας- επιβεβαίωσε ότι δεν έχει την ελάχιστη πρόθεση να εγκαταλείψει κυριαρχικά δικαιώματά της, τα οποία μάλιστα εκπηγάζουν σαφώς από τη Νέα Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982. Ας μην την αδικούμε λοιπόν.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Η εποχή των εξεγέρσεων

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΕΛΑΣΤΙΚ

Υστερικές σχεδόν είναι οι αντιδράσεις στην Ουάσιγκτον, στο Τελ Αβίβ και στις μεγάλες ευρωπαϊκές, αλλά και αραβικές πρωτεύουσες εξαιτίας του κύματος διαδηλώσεων που συγκλονίζουν την Αίγυπτο, την αδιάκοπη ριζοσπαστικοποίηση της εξέγερσης στην Τυνησία, την κοινωνική αναταραχή στην Υεμένη, την Ιορδανία, την Αλγερία. Αμερικανοί, Ισραηλινοί, Ευρωπαίοι και Αραβες ηγέτες έχουν χάσει τον ύπνο τους, καθώς οι λαοί των αραβικών κρατών αφυπνίζονται ο ένας μετά τον άλλον και απαιτούν την απομάκρυνση των επί δεκαετίες «γαντζωμένων» στην εξουσία προέδρων ή μοναρχών των μονοκομματικών στην ουσία καθεστώτων που τους κυβερνούν, ως προϋπόθεση εκδημοκρατισμού των χωρών τους.

Η ανατροπή του Μουμπάρακ και του καθεστώτος του στην Αίγυπτο συνιστά τον απόλυτο εφιάλτη για όλους τους προαναφερθέντες - ακόμη και ως ενδεχόμενο. Αν όντως πέσει το καθεστώς του Μουμπάρακ, αυτό θα έχει κατακλυσμιαίες πολιτικές συνέπειες σε διεθνή κλίμακα. 

Αφενός θα ανατρέψει εκ βάθρων τους συσχετισμούς δυνάμεων στη Μέση Ανατολή και αφετέρου θα οδηγήσει σε εξαιρετικά λεπτό και κρίσιμο σημείο τις σχέσεις της Δύσης με τον ισλαμικό κόσμο.

Το πολιτικό Ισλάμ είναι η μοναδική οργανωμένη δύναμη της αντιπολίτευσης στην Αίγυπτο. Το καθεστώς Μουμπάρακ έχει εξοντώσει χιλιάδες και έχει φυλακίσει δεκάδες χιλιάδες μέλη και οπαδούς των ισλαμιστών. Αυτό όμως δεν τους έχει εξουδετερώσει πολιτικά. Κάθε άλλο. Οι Αιγύπτιοι ισλαμιστές έχουν ένα ισχυρότατο πανεθνικό δίκτυο οργανώσεων. Αν οι διαδηλώσεις μετεξελιχθούν σε εξέγερση, είναι άκρως αμφίβολο κατά πόσο το καθεστώς θα μπορέσει να αναχαιτίσει έστω και με σφαγές χιλιάδων ατόμων τους ισλαμιστές σε περίπτωση που αυτοί αποφασίσουν να επιχειρήσουν μαχητική κατάληψη της εξουσίας.

Εσχατη ίσως ευκαιρία να δοθεί αστική λύση στην Αίγυπτο αποτελεί η παράδοση της εξουσίας από τον Μουμπάρακ στον Μοχάμεντ Ελ Μπαραντέι, τον τιμηθέντα με βραβείο Νόμπελ Ειρήνης το 2005 πρώην πρόεδρο της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας. Ο Ελ Μπαραντέι θα εκδημοκρατίσει το καθεστώς και θα συνεχίσει με επουσιώδεις αλλαγές την πολιτική πρόσδεσης της Αιγύπτου στις ΗΠΑ και στο Ισραήλ. Παράλληλα, θα επιχειρήσει να ενσωματώσει στο σύστημα τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, με τους οποίους έχει ήδη αποκαταστήσει διόδους όχι μόνο επικοινωνίας, αλλά και συνεργασίας.

Η «ισλαμοποίηση» από πολιτική σκοπιά της Αιγύπτου θα καταστεί πιθανότατα αναπότρεπτη αν δεν προωθηθεί άμεσα η «λύση Ελ Μπαραντέι» και ο Μουμπάρακ προχωρήσει σε αιματηρή καταστολή της κυοφορούμενης εξέγερσης. Η ευκαιρία για ΗΠΑ - Ισραήλ είναι μοναδική επειδή σε αυτές τις διαδηλώσεις δεν πρωτοστατούν ακόμη οι ισλαμιστές. Ξεκίνησαν ως διαδηλώσεις ακαθοδήγητης κοινωνικής διαμαρτυρίας κυρίως των νέων, οπότε υπάρχει ακόμη χρόνος να εκφράσει πολιτικά ο Ελ Μπαραντέι αυτή τη διαμαρτυρία πριν συνενωθεί με το πολιτικό Ισλάμ και τεθεί υπό την ηγεμονία του. Σε λίγο όμως θα είναι πολύ αργά για κάτι τέτοιο.

Θα σαρωθούν τα αραβικά καθεστώτα, αν πέσει η Αίγυπτος στα χέρια των ισλαμιστών.Θα σαρωθούν από κύμα ισλαμικών εξεγέρσεων και η Αίγυπτος θα καταστεί ηγεμονική δύναμη μιας ισλαμιστικής πλέον Αραβίας, όπως η Αίγυπτος του Νάσερ υπήρξε επί δύο σχεδόν δεκαετίες ο φάρος των αραβικών εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων, τα οποία επικράτησαν σταδιακά παντού, με εξαίρεση τις μοναρχίες του Κόλπου, του Μαρόκου και της Ιορδανίας. Θα σαρωθούν όμως από εντελώς αντίθετη πολιτική σκοπιά από εκείνη που προσδοκούν οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι.

Εχουν εκφυλιστεί σταδιακά τα κάποτε αντιαποικιοκρατικά, κάποτε εθνικοαπελευθερωτικά καθεστώτα. Εχουν αποστεωθεί πολιτικά και έχουν μεταλλαχθεί σε δεσποτικά ή και τυραννικά καθεστώτα που αδυνατούν πλέον να βελτιώσουν το βιοτικό επίπεδο των λαών τους. Εναντίον αυτών των καθεστώτων εξεγείρονται οι νέοι και οι κοινωνίες των χωρών τους, με επικεφαλής μάλιστα τα πιο μορφωμένα στρώματα. Το μεγάλο ερώτημα είναι τι είδους καθεστώτα θα τα αντικαταστήσουν.

ΕΘΝΟΣ

Οι 10 πληγές του "φαραώ" Μουμπάρακ

πηγη ΒΗΜΑ

H αυτοκαταστροφή της Αλβανίας

Του Daniel Korski / The New York Times

Τη μια στιγμή, η Αλβανία είναι ο «απόλυτος» προορισμός του Lonely Planet για το 2011, ένα κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ οι πολίτες του οποίου ταξιδεύουν ελεύθερα στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Την επομένη, κυβερνητικές δυνάμεις πυροβολούν και σκοτώνουν διαδηλωτές στους δρόμους και το βρετανικό Φόρεϊν Οφις προειδοποιεί τους επισκέπτες να αποφεύγουν τα μεγάλα πλήθη στα Τίρανα.

Η Αλβανία, που απέφυγε μια βορειο-κορεατικού τύπου δικτατορία το 1990 για να καταρρεύσει βίαια το 1997, τώρα ταλαντεύεται στο χείλος μιας άλλης καταστροφής.

Αν η χώρα θα βουλιάξει στην εσωτερική διαμάχη, ή θα την αποφύγει, είναι κάτι που αφορά την Ευρώπη. Η Αλβανία υπήρξε πρόσφατα δύναμη ειρήνης στα Βαλκάνια. Μια επιστροφή των διενέξεων θα ήταν κακή για τα Βαλκάνια, κακή για την Ευρώπη, κακή για το ΝΑΤΟ.

Η τρέχουσα κρίση έχει βαθιές ρίζες. Μετά το 1992 καμία εκλογική αναμέτρηση δεν κρίθηκε ελεύθερη και δίκαιη από τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ). Οι εκλογές διεξάγονται ωσάν να ήταν μάχες και η ευκαιρία των πολιτικών να καταστρέψουν αντιπάλους και να κάνουν πλούσιους τους φίλους.

Οι τελευταίες εκλογές του 2009 δεν ήταν διαφορετικές. Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης του Σοσιαλιστικού Κόμματος Εντι Ράμα διαμαρτυρήθηκε για τα αποτελέσματα, μποϊκοτάροντας το Κοινοβούλιο. Το μποϊκοτάζ παραμένει σε ισχύ, αποστερώντας την Αλβανία από μια ειρηνική διέξοδο διαφωνίας. Στο μεταξύ, ο πρωθυπουργός Σαλί Μπερίσα κυβερνά μ’ έναν τρόπο που καθιστά τη χώρα «εν μέρει ελεύθερη», ένα καθεστώς που αποδίδεται στην Αμπχαζία, την Γκάμπια και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Η οξεία πολιτική και προσωπική αντιπαλότητα μεταξύ Μπερίσα και Ράμα πριονίζει τους θεσμούς της χώρας, όπως το πριόνι μια ξύλινη σανίδα.

Ας πάρουμε το ζήτημα του αλβανικού Συντάγματος το 1998. Πριν από τρία χρόνια, ο Μπερίσα και ο Ράμα συμφώνησαν σε μια σειρά μεταρρυθμίσεων, που σύμφωνα με τον πρώην πρόεδρο Αλφρεντ Μοϊσίου άλλαξε το κείμενο εν μια νυκτί. Και οι δύο ηγέτες θα πρέπει να σκέφτηκαν ότι θα ωφεληθούν από τις αλλαγές. Τώρα, όταν φαίνεται ότι μόνο ο ένας επωφελείται, η άλλη πλευρά διαμαρτύρεται.

Η διαφθορά είναι ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα. Μια έκρηξη σε στρατιωτική αποθήκη που κόστισε τη ζωή σε δεκάδες ανθρώπους υποχρέωσε σε παραίτηση τον τότε υπουργό Αμύνης Φατμίρ Μεντίου. Από τότε έχει επανεκλεγεί και έχει ανακτήσει τη βουλευτική ασυλία του με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου (είναι σήμερα υπουργός Περιβάλλοντος του Μπερίσα). Πολυάριθμες παρόμοιες περιπτώσεις υπάρχουν σε όλα τα κόμματα.

Η κατάσταση στα Μέσα είναι επίσης θλιβερή, παρά τη συνταγματική εγγύηση περί ελευθερίας της έκφρασης. Τα μέσα ενημέρωσης θεωρούνται πολιτικά υποκινούμενα και οι δημοσιογράφοι εξακολουθούν να υπόκεινται σε αγωγές, εκφοβισμό και σωματικές επιθέσεις.

Αντί να σταματήσουν και να κοιτάξουν την καταστροφή που έχουν προκαλέσει, ο Ράμα και Μπερίσα εξακολουθούν να πριονίζουν. Ο Μπερίσα κατηγορεί τον Ράμα ότι προσπαθεί να «κερδίσει την εξουσία μέσω της βίας» και ενορχηστρώνει μια «πεντακάθαρη απόπειρα» ανατροπής της νόμιμης κυβέρνησης.

Ο Ράμα, από την άλλη πλευρά, διαμαρτύρεται ότι η διακυβέρνηση Μπερίσα είναι αντιδημοκρατική και υπαινίσσεται ότι μόνο μια τυνησιακού τύπου επανάσταση μπορεί να φέρει την αλλαγή στη χώρα.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση εστίασε τα τελευταία χρόνια αλλού την προσοχή της. Τώρα, όμως, η Ε. Ε. είναι ανάγκη να καταστήσει σαφές ότι οι πολιτικοί της Αλβανίας πρέπει να εγκαταλείψουν τη βία και να σταματήσουν την καταστροφή των θεσμών. Αν όχι, τότε οι Αλβανοί θα χάσουν την ελεύθερη πρόσβασή τους στην Ευρώπη και η χώρα τους θα χάσει κάθε σοβαρή ευκαιρία ένταξης στην Ε. Ε., ενώ θα μπορούσε να τεθεί υπό αμφισβήτηση ακόμη και η παραμονή τους στο ΝΑΤΟ.

Τουρκία προς Ε.Ε: Είστε «χριστιανική λέσχη»

Το εξεγερσιακό κλίμα στον αραβικό κόσμο αλλά και την ανασφάλεια στην ΕΕ λόγω λιτότητας και Ευρώ, επιχείρησε να εκμεταλλευθεί ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Τουρκίας Αλί Μπαμπατζάν στο Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός στην Ελβετία.

Κατά την ομιλία του, κατηγόρησε ευθέως την ΕΕ ότι τείνει να γίνει ένα εσωστρεφές «χριστιανικό κλαμπ» το οποίο δεν εφαρμόζει πια την πολιτική «των ανοικτών θυρών».

Μιλώντας δίπλα στον πρόεδρο της ΕΕ, Χέρμαν βαν Ρόμπεϊ, ο Αλί Μπαμπατζάν είπε χαρακτηριστικά ότι «ένας από τους λόγους για τους οποίους η Τουρκία δεν μπορεί να γίνει μέλος της ΕΕ είναι ότι αυτή είναι μια χριστιανική λέσχη».

Ο Τούρκος αναπληρωτής πρωθυπουργός προειδοποίησε δε τους Ευρωπαίους ότι οι λαοί του Ισλαμικού κόσμο παρακολουθούν προσεκτικά να δουν αν η ΕΕ θα ανοίξει τις πύλες της στην Τουρκία.

Ο Αλί Μπαμπατζάν έλαβε κατόπιν τη συμπαράσταση του επικεφαλής της Σουηδικής αντιπροσωπείας, Σουηδού πρωθυπουργού Φρέντρικ Ράινφελτ, ο οποίος εξέφρασε την υποστήριξή του προς την ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας και είπε χαρακτηριστικά: «έχουμε 400,000 μουσουλμάνους στη Σουηδία, για μένα η ΕΕ δεν είναι θέμα θρησκευτικής συνεργασίας αλλά ένα αξιακό σύστημα που είναι ανοικτό σε όλες τις θρησκείες».

ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΖΩΝΗ

«Βαριοπούλα» και στο Αιγαίο

Της Δωρας Aντωνιου

Τον Δεκέμβριο του 2004, όπως αποκαλύφθηκε από ένα ακόμη διαβαθμισμένο έγγραφο που δημοσιοποιήθηκε στην ιστοσελίδα WikiLeaks, ο Τούρκος πρωθυπουργός, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δήλωνε ότι «δεν ελέγχει τον τουρκικό στρατό» και ως εκ τούτου αδυνατούσε να παρέμβει, προκειμένου να σταματήσουν οι παραβιάσεις των τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών στο Αιγαίο. Πολύ νερό έχει κυλήσει στο αυλάκι από το 2004 μέχρι σήμερα και, αναμφίβολα, οι μεταβολές στην ισορροπία δυνάμεων μεταξύ στρατιωτικού κατεστημένου και πολιτικής εξουσίας στη γείτονα είναι μεγάλες.

Στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, πάντως, όπως αποκαλύφθηκε από όσα έγιναν γνωστά για το σχέδιο «Βαριοπούλα», υψηλόβαθμοι αξιωματικοί των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων προχωρούσαν στην κατάρτιση σχεδίων, τα οποία, με επίκεντρο την πρόκληση στημένου «θερμού» επεισοδίου με την Ελλάδα, αποσκοπούσαν σε εσωτερική αστάθεια στην Τουρκία, που θα αποτελούσε το βήμα για στρατιωτικό πραξικόπημα και ανατροπή της κυβέρνησης Ερντογάν.

Οι τελευταίες αποκαλύψεις για το σχέδιο «Βαριοπούλα» έγιναν γνωστές έπειτα από έρευνα, την περασμένη εβδομάδα, στη ναυτική βάση Γκιολτσούκ. Από τα έγγραφα που εντοπίσθηκαν εκεί και κατασχέθηκαν αποκαλύφθηκε ότι, εκτός από τον σχεδιασμό που είχε γίνει για πρόκληση χερσαίου επεισοδίου στον Εβρο και την εναλλακτική ρίψης τουρκικού πολεμικού αεροσκάφους από τις ίδιες τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, η «Βαριοπούλα» είχε και ναυτική διάσταση. Το συγκεκριμένο παρακλάδι του σχεδίου έφερε την κωδική ονομασία Suga.

Οι πρώτες συζητήσεις για το σχέδιο έγιναν τον Δεκέμβριο του 2002, με τον τότε διοικητή του τουρκικού στόλου, ναύαρχο Οζντέν Ορνέκ, να ζητεί από τους υφισταμένους του αξιωματικούς να προετοιμασθούν για πρόκληση επεισοδίου, ανάλογου με εκείνου των Ιμίων, μεγαλύτερης όμως έντασης. Συνολικά 31 αξιωματικοί επιφορτίσθηκαν με την εκπόνηση του σχεδίου. Η αφορμή, η οποία πολύ εύκολα θα δινόταν, καθώς επαναλαμβάνεται συχνά, θα ήταν οι προστριβές μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων αλιέων γύρω από το νησί Ζουράφα.

Με το που θα δινόταν το πράσινο φως για ενεργοποίηση του σχεδίου, στα τουρκικά μέσα θα διοχετεύονταν από στρατιωτικές πηγές πληροφορίες για κινήσεις των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων και μετακίνηση δυνάμεων και οπλικών συστημάτων στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, ώστε να καλλιεργηθεί το κατάλληλο κλίμα στην κοινή γνώμη.

Ως στόχοι για την απόβαση των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων που θα ακολουθούσε, υπήρξαν εναλλακτικές προτάσεις: η πρώτη αφορούσε τη Λέρο. Ωστόσο, φαίνεται ότι υπήρξαν δεύτερες σκέψεις γι’ αυτήν την επιλογή. Αξιολογήθηκε ότι μια επιχείρηση εκεί θα χρειαζόταν μεγάλο αριθμό δυνάμεων και οι απαραίτητες προετοιμασίες μπορεί να προσήλκυαν την προσοχή των ελληνικών υπηρεσιών πληροφοριών. Το εμπόδιο θα μπορούσε να ξεπεραστεί, όπως προτείνεται στο σχέδιο, εάν αποφασιζόταν η μεταφορά των δυνάμεων απόβασης να γίνει αιφνιδιαστικά με ελικόπτερα από την Ανατολή.

Εναλλακτικά, προτάθηκε η απόβαση να γίνει στις Οινούσσες, των οποίων αξιολογήθηκαν δύο στοιχεία: η κομβική γεωγραφική θέση τους, καθώς θα έδιναν πλεονέκτημα για τον έλεγχο των στενών του Τσεσμέ, και η εγγύτητα με τη Χίο. Επίσης, επειδή οι Οινούσσες δεν διαθέτουν, όπως αναφέρει το σχέδιο, ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις, η μεταφορά ενισχύσεων θα ήταν δύσκολη και ο πληθυσμός του νησιού είναι μικρός για οργανωμένη άμυνα. Αναφορά, τέλος, γίνεται και σε απόβαση στους Φούρνους.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Η ώρα της αλήθειας για τα Ελληνοτουρκικά

Του ΝΙΚΟΥ ΜΕΛΕΤΗ

Νέο σκηνικό διαμορφώνει στα ελληνοτουρκικά η πιεστική επιβολή στην ατζέντα, με τη σύμφωνη γνώμη όλων των κομμάτων της αντιπολίτευσης, του μείζονος ζητήματος της άσκησης εκ μέρους της χώρας μας των κυριαρχικών δικαιωμάτων που της αναγνωρίζει το Δίκαιο της Θάλασσας και το εθιμικό πλέον διεθνές δίκαιο.

Η Αθήνα δεν μπορεί να αποδέχεται πλέον την παρελκυστική τακτική της τουρκικής πλευράς στις διερευνητικές επαφές, καθώς η διαδικασία αυτή δεν μπορεί να εκτείνεται στο διηνεκές και να μην έχει καταληκτικό σταθμό - χρονικό και ουσιαστικό. Είτε με τη συμφωνημένη λύση είτε με την παραπομπή της διαφοράς στη Χάγη για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας με τρόπο που να κλείνει οριστικά τον δρόμο για νέες αμφισβητήσεις και διεκδικήσεις.

Η ελληνική κυβέρνηση, όπως και πρόσφατα δήλωσε ο ίδιος ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου, θεωρεί ως κομβικό σημείο τις εκλογές του Ιουνίου στην Τουρκία. Ο τρόπος με τον οποίο επιμένουν σε αυτό το χρονοδιάγραμμα τόσο ο κ. Παπανδρέου όσο και ο κ. Δρούτσας δημιουργεί την εντύπωση ότι ο ίδιος ο κ. Ερντογάν έχει δεσμευθεί ότι θα κινηθεί αμέσως μετά, εφόσον επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για ευρεία νίκη του κόμματός του, που θα σταθεροποιήσει την κυριαρχία του στο πολιτικό σκηνικό της Τουρκίας.

Εάν όμως μέσα σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα δεν υπάρξει πρόοδος, η Αθήνα θα πρέπει να έχει επεξεργασθεί και να θέσει σε εφαρμογή εναλλακτικό σχέδιο, καθώς η ατέρμονη διαδικασία των διερευνητικών θα εξυπηρετεί απλώς και μόνο τα τουρκικά συμφέροντα, εμποδίζοντας τη χώρα μας να ασκήσει κρίσιμα κυριαρχικά δικαιώματα, όπως η επέκταση των χωρικών υδάτων της σε περιοχές που δεν απαιτείται οριοθέτησή τους με την Τουρκία και η κήρυξη και οριοθέτηση της ΑΟΖ.

Οι διερευνητικές όμως για να καταλήξουν στην παραπομπή στη Χάγη απαιτούν τη σύμφωνη γνώμη της Τουρκίας. Και όχι μόνον αυτό. Το Συνυποσχετικό πρέπει να πληροί τουλάχιστον δυο προϋποθέσεις: ότι υπάρχει σταθερό και αναγνωρισμένο εδαφικό καθεστώς μεταξύ των δυο χωρών και ότι υπάρχει ένα μίνιμουμ συμφωνίας για την επίλυση της διαφοράς με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας. Χωρίς αυτές τις ελάχιστες προϋποθέσεις η συνυπογραφή του Συνυποσχετικού θα συνιστά μείζων διαπραγματευτική υποχώρηση.

Η διαδικασία των διερευνητικών επαφών έχει εισέλθει σε μια ιδιαίτερα προβληματική φάση, ενόσω συνεχίζεται υπό το βάρος του casus belli και με τη θεωρία των «γκρίζων ζωνών» να επικρέμαται πάνω από την ελληνική πλευρά.

Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες που καταβάλλονται ώστε να μη γίνει δημοσίως γνωστή η διαβούλευση (με την Aγκυρα για την τμηματική επέκταση των χωρικών υδάτων μας), είναι σαφές ότι το οποιοδήποτε τελικό αποτέλεσμα θα αποκαλύπτει πλήρως το τι έχει διαμειφθεί στις διερευνητικές. Πολύ περισσότερο όταν μάλιστα, σύμφωνα με τον σημερινό προγραμματισμό, θα προηγηθεί η «μονομερής» ανακοίνωση (ενώ πρακτικά θα πρόκειται για αποτέλεσμα συμφωνίας με την Τουρκία) του νέου εύρους των ελληνικών χωρικών υδάτων, που θα πρέπει να περιλαμβάνει φυσικά και ελληνικές βραχονησίδες όπως π.χ. τα Iμια.

Σε αυτό το διπλωματικό «πόκερ» η Τουρκία έχει ρίξει όλα τα χαρτιά της, έχοντας έτσι τη δυνατότητα να διεκδικήσει και να εξασφαλίσει ανταλλάγματα.

Iσως έχει φθάσει η ώρα της αλήθειας για τη διαδικασία της ελληνοτουρκικής προσέγγισης, που ξεκίνησε το 1999 και οδήγησε στην πιο σημαντική προσπάθεια επίλυσης των ελληνοτουρκικών διενέξεων στο Αιγαίο, με τις διερευνητικές επαφές. Τη στιγμή αυτή όμως η Αθήνα οφείλει να βάλει και τα δικά της «πιστόλια» στο τραπέζι των συνομιλιών. Και να προειδοποιήσει την Τουρκία ότι η εξάντληση των διερευνητικών επαφών υποχρεώνει την Ελλάδα να κινηθεί μονομερώς στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου για να ακήσει τα κυριαρχικά δικαιώματα που της αναγνωρίζει το ίδιο το Δίκαιο της Θάλασσας. Και ίσως τότε στην Aγκυρα αρχίσουν να συνειδητοποιούν ότι διαπραγμάτευση δεν σημαίνει απλή και ανέξοδη επιβολή των διεκδικήσεών τους.

ΕΘΝΟΣ

Η συμφωνία απεμπλοκής από τα Ιμια

Του Αθανασιου Eλλις

(ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ)

Η Ελλάδα και η Τουρκία δεσμεύθηκαν να απομακρύνουν στρατιώτες, πλοία και σημαίες από τα Ιμια και πέριξ αυτών, αλλά και να μην επιστρέψουν στην περιοχή, σε μια συμφωνία που αποτυπώθηκε γραπτώς σε επίσημη επιστολή του Αμερικανού υπ. Εξωτερικών, Γουόρεν Κρίστοφερ, προς τους ομολόγους του της Ελλάδας και της Τουρκίας, με ημερομηνία 2 Φεβρουαρίου 1996. Με τον τρόπο αυτό, οι ΗΠΑ ανέλαβαν, πέραν του ρόλου μεσολαβητή, και αυτόν του εγγυητή των συμφωνηθέντων, καθώς ο Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, που διαχειρίσθηκε την κρίση, ανησυχούσε για τον κίνδυνο νέου επεισοδίου και πιθανής σύρραξης εάν η μία ή η άλλη πλευρά δεν τηρούσε τις προφορικές δεσμεύσεις της.

Στην επιστολή που φέρνει σήμερα στο φως η «Κ», ο κ. Κρίστοφερ επισημαίνει: «Οι διαβεβαιώσεις που μας προσέφεραν η Ελλάδα και η Τουρκία ότι θα απομάκρυναν τα πλοία, το προσωπικό και τις σημαίες -με ένα αλληλοδιαδοχικό και συντονισμένο τρόπο- επέτρεψε σε κάθε πλευρά να υποχωρήσει από το χείλος (του πολέμου) με αξιοπρέπεια. Η κυβέρνηση της (μιας χώρας) μας έχει διαβεβαιώσει ότι δεν θα τοποθετήσει τη σημαία της ή οπλισμένο προσωπικό της στις νησίδες ούτε θα τοποθετήσει πλοία κοντά στις νησίδες. Προσδίδουμε μεγάλη βαρύτητα σε αυτή τη διαβεβαίωση από ένα σύμμαχο του ΝΑΤΟ. Προσδίδουμε εξίσου μεγάλη βαρύτητα στις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησής σας ως προς τα ίδια, και το έχουμε διαβιβάσει προφορικά και γραπτώς στην κυβέρνηση της (άλλης χώρας)».

Την επιστολή επέδωσαν στους κ. Πάγκαλο και Μπαϊκάλ ο πρέσβης στην Αθήνα, Τόμας Νάιλς, και ο επιτετραμμένος στην Αγκυρα, Φράνσις Ριτσαρντόουν, στις 6 Φεβρουαρίου. Η βαρύτητα και το νόημα μιας τέτοιας επιστολής από τον επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας ήταν προφανής και δικαιολογεί την αρχική ενόχληση που φέρεται να εξέφρασε ο Θ. Πάγκαλος όταν την παρέλαβε.

Καλόλιμνος

Επιπροσθέτως, η σχετική δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης, που για πολλούς καθιστά την περιοχή των Ιμίων «γκρίζα ζώνη», επιβεβαιώθηκε την επομένη, όταν στην προσπάθεια αποτροπής νέας πρόκλησης της Τουρκίας, που επιχειρούσε να αμφισβητήσει την ελληνικότητα της Καλολίμνου, η Αθήνα διεμήνυσε στην Ουάσιγκτον ότι η συμφωνία που εξασφάλισε ο Χόλμπρουκ αφορούσε μόνον τα Ιμια.

Τηλεγράφημα της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα προς τον κ. Κρίστοφερ, στις 7 Φεβρουαρίου, ανέφερε: «Απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με πληροφορίες περί παρουσίας ελληνικών στρατευμάτων στη νησίδα της Καλολίμνου κοντά στα Ιμια / Καρντάκ, το υπουργείο Εξωτερικών και το ελληνικό ΓΕΕΘΑ είπαν ότι μόνον η νησίδα των Ιμίων καλύπτεται από τη συμφωνία απεμπλοκής που επιτεύχθηκε με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ στις 30 - 31 Ιανουαρίου. Ετσι, κατά την άποψή τους, η παρακείμενη νησίδα της Καλολίμνου δεν υπάγεται στη συμφωνία, και δεν επιβεβαιώνουν ούτε διαψεύδουν την παρουσία ελληνικών στρατευμάτων (ή άλλων προσώπων) στην Καλόλιμνο (ή σε άλλα νησιά / νησίδες του Αιγαίου)».  

Το τηλεγράφημα επισημαίνει πως «η πρεσβεία ενεργεί θεωρώντας ότι η συμφωνία περί επανόδου στο προηγούμενο καθεστώς καλύπτει μόνον τα Ιμια / Καρντάκ και όχι άλλα γειτονικά νησιά / νησίδες» και ζητεί σχετική επιβεβαίωση από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Οντως, στις 8 Φεβρουαρίου, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ απάντησε ότι η Καλόλιμνος είναι ελληνική και πως η συμφωνία αφορούσε μόνο τα Ιμια: «Οι Τούρκοι παραπονέθηκαν στην πρεσβεία μας ότι η Ελλάδα τοποθέτησε κάποιες στρατιωτικές δυνάμεις στη νήσο Καλόλιμνο (ένα ελληνικό νησί κοντά στα Ιμια / Καρντάκ), παραβιάζοντας τη συμφωνία που επέτρεψε στις δύο πλευρές να υποχωρήσουν από το χείλος της σύγκρουσης. Η συγκεκριμένη ενέργεια δεν παραβιάζει τη συμφωνία για την ταυτόχρονη απομάκρυνση στρατιωτικών δυνάμεων και σημαιών από τα Ιμια, την αποχώρηση των πολεμικών σκαφών και τη μη επιστροφή τους...

Καταστήσαμε σαφές ότι δεν αμφισβητούμε το δικαίωμά τους να αναπτύξουν αυτά τα στρατεύματα, αλλά ανησυχούμε για το γεγονός ότι τέτοιου είδους ενέργειες είναι δυνατόν να παρερμηνευθούν και να προκαλέσουν αντιδράσεις στην Αγκυρα. Ο πρέσβης Τσίλας μεταβίβασε το μήνυμα αυτό στους υπουργούς Εξωτερικών Πάγκαλο και Αμυνας Αρσένη. Παραπονέθηκαν ότι επρόκειτο για ανάπτυξη ελληνικών δυνάμεων σε ελληνικό έδαφος και ότι δεν ήταν θέμα προς συζήτηση».