Η εποχή των εξεγέρσεων

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΕΛΑΣΤΙΚ

Υστερικές σχεδόν είναι οι αντιδράσεις στην Ουάσιγκτον, στο Τελ Αβίβ και στις μεγάλες ευρωπαϊκές, αλλά και αραβικές πρωτεύουσες εξαιτίας του κύματος διαδηλώσεων που συγκλονίζουν την Αίγυπτο, την αδιάκοπη ριζοσπαστικοποίηση της εξέγερσης στην Τυνησία, την κοινωνική αναταραχή στην Υεμένη, την Ιορδανία, την Αλγερία. Αμερικανοί, Ισραηλινοί, Ευρωπαίοι και Αραβες ηγέτες έχουν χάσει τον ύπνο τους, καθώς οι λαοί των αραβικών κρατών αφυπνίζονται ο ένας μετά τον άλλον και απαιτούν την απομάκρυνση των επί δεκαετίες «γαντζωμένων» στην εξουσία προέδρων ή μοναρχών των μονοκομματικών στην ουσία καθεστώτων που τους κυβερνούν, ως προϋπόθεση εκδημοκρατισμού των χωρών τους.

Η ανατροπή του Μουμπάρακ και του καθεστώτος του στην Αίγυπτο συνιστά τον απόλυτο εφιάλτη για όλους τους προαναφερθέντες - ακόμη και ως ενδεχόμενο. Αν όντως πέσει το καθεστώς του Μουμπάρακ, αυτό θα έχει κατακλυσμιαίες πολιτικές συνέπειες σε διεθνή κλίμακα. 

Αφενός θα ανατρέψει εκ βάθρων τους συσχετισμούς δυνάμεων στη Μέση Ανατολή και αφετέρου θα οδηγήσει σε εξαιρετικά λεπτό και κρίσιμο σημείο τις σχέσεις της Δύσης με τον ισλαμικό κόσμο.

Το πολιτικό Ισλάμ είναι η μοναδική οργανωμένη δύναμη της αντιπολίτευσης στην Αίγυπτο. Το καθεστώς Μουμπάρακ έχει εξοντώσει χιλιάδες και έχει φυλακίσει δεκάδες χιλιάδες μέλη και οπαδούς των ισλαμιστών. Αυτό όμως δεν τους έχει εξουδετερώσει πολιτικά. Κάθε άλλο. Οι Αιγύπτιοι ισλαμιστές έχουν ένα ισχυρότατο πανεθνικό δίκτυο οργανώσεων. Αν οι διαδηλώσεις μετεξελιχθούν σε εξέγερση, είναι άκρως αμφίβολο κατά πόσο το καθεστώς θα μπορέσει να αναχαιτίσει έστω και με σφαγές χιλιάδων ατόμων τους ισλαμιστές σε περίπτωση που αυτοί αποφασίσουν να επιχειρήσουν μαχητική κατάληψη της εξουσίας.

Εσχατη ίσως ευκαιρία να δοθεί αστική λύση στην Αίγυπτο αποτελεί η παράδοση της εξουσίας από τον Μουμπάρακ στον Μοχάμεντ Ελ Μπαραντέι, τον τιμηθέντα με βραβείο Νόμπελ Ειρήνης το 2005 πρώην πρόεδρο της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας. Ο Ελ Μπαραντέι θα εκδημοκρατίσει το καθεστώς και θα συνεχίσει με επουσιώδεις αλλαγές την πολιτική πρόσδεσης της Αιγύπτου στις ΗΠΑ και στο Ισραήλ. Παράλληλα, θα επιχειρήσει να ενσωματώσει στο σύστημα τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, με τους οποίους έχει ήδη αποκαταστήσει διόδους όχι μόνο επικοινωνίας, αλλά και συνεργασίας.

Η «ισλαμοποίηση» από πολιτική σκοπιά της Αιγύπτου θα καταστεί πιθανότατα αναπότρεπτη αν δεν προωθηθεί άμεσα η «λύση Ελ Μπαραντέι» και ο Μουμπάρακ προχωρήσει σε αιματηρή καταστολή της κυοφορούμενης εξέγερσης. Η ευκαιρία για ΗΠΑ - Ισραήλ είναι μοναδική επειδή σε αυτές τις διαδηλώσεις δεν πρωτοστατούν ακόμη οι ισλαμιστές. Ξεκίνησαν ως διαδηλώσεις ακαθοδήγητης κοινωνικής διαμαρτυρίας κυρίως των νέων, οπότε υπάρχει ακόμη χρόνος να εκφράσει πολιτικά ο Ελ Μπαραντέι αυτή τη διαμαρτυρία πριν συνενωθεί με το πολιτικό Ισλάμ και τεθεί υπό την ηγεμονία του. Σε λίγο όμως θα είναι πολύ αργά για κάτι τέτοιο.

Θα σαρωθούν τα αραβικά καθεστώτα, αν πέσει η Αίγυπτος στα χέρια των ισλαμιστών.Θα σαρωθούν από κύμα ισλαμικών εξεγέρσεων και η Αίγυπτος θα καταστεί ηγεμονική δύναμη μιας ισλαμιστικής πλέον Αραβίας, όπως η Αίγυπτος του Νάσερ υπήρξε επί δύο σχεδόν δεκαετίες ο φάρος των αραβικών εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων, τα οποία επικράτησαν σταδιακά παντού, με εξαίρεση τις μοναρχίες του Κόλπου, του Μαρόκου και της Ιορδανίας. Θα σαρωθούν όμως από εντελώς αντίθετη πολιτική σκοπιά από εκείνη που προσδοκούν οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι.

Εχουν εκφυλιστεί σταδιακά τα κάποτε αντιαποικιοκρατικά, κάποτε εθνικοαπελευθερωτικά καθεστώτα. Εχουν αποστεωθεί πολιτικά και έχουν μεταλλαχθεί σε δεσποτικά ή και τυραννικά καθεστώτα που αδυνατούν πλέον να βελτιώσουν το βιοτικό επίπεδο των λαών τους. Εναντίον αυτών των καθεστώτων εξεγείρονται οι νέοι και οι κοινωνίες των χωρών τους, με επικεφαλής μάλιστα τα πιο μορφωμένα στρώματα. Το μεγάλο ερώτημα είναι τι είδους καθεστώτα θα τα αντικαταστήσουν.

ΕΘΝΟΣ