Κολλημένος στην αφέλεια

ΑΡΘΡΟ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ

Του ΓΙΑΝΝΗ ΞΑΝΘΟΥΛΗ

Χρόνια τώρα τους θαυμάζω και απορώ με τα κουράγια τους.

Κουράγια είναι ή θράσος; Δεν ξέρω ν' απαντήσω ο αφελής. Τους βλέπω να πάσχουν για το καλό της πατρίδας, μέσα από κομματικές βέβαια συντεταγμένες και στερεότυπα. Με δημοκρατικό φρόνημα, προσηλωμένοι στις ερωτήσεις της κυρίας Ολγας Τρέμη, ετοιμοπόλεμοι για αντιπαραθέσεις, σεμνοί κατά το δοκούν και σίγουροι ανάλογα με τα οικογενειακά τους χρωματοσώματα. 

Λατρεύουν αναμφισβήτητα την Ελλάδα. Την Ελλάδα που τους δείχνει η παράταξη που υπηρετούν. Δηλώνουν «στρατιώτες», έστω και αν παρέκαμψαν τεχνηέντως την επάρατη στρατιωτική θητεία (της παλιάς πολύμηνης υποχρέωσης).

Αναλαμβάνουν ρίσκα πρωτοφανή με άνεση ιδιοκτήτη καφενείου. Γνωρίζουν εκ των προτέρων πως δεν πρόκειται ποτέ να τους εκτελέσουν στου Γουδή, γιατί τώρα εκεί στεγάζεται το θέατρο «Μπάντμιντον». 

Εγώ τους θαυμάζω. Οπως παλιά, τους «πρώτους» μαθητές του σχολείου. Εχουν κύρος ετερόφωτο και αυτόφωτο, γιατί είναι πεπεισμένοι πως θυσιάζονται στο κοινό συμφέρον. Το πιστεύω. Θυσιάζονται παρακολουθώντας πληκτικές συνεδριάσεις, τρέχουν σε γάμους, σε βαφτίσεις -ενίοτε και ως νονοί-, σε κηδείες και εγκαίνια πάσης φύσεως.

Χαιρετούν με τον δέοντα σεβασμό αηδιαστικούς ιερωμένους, ανέχονται πλήθος χειροκροτητών μες στα αυτιά τους, ξυπνούν χαράματα για να πλαισιώσουν τις βαρυσήμαντες εκπομπές των πρωινών τηλε-αναλυτών και, για χαλάρωση, πίνουν καφέ, αενάως γραβατωμένοι, με ομοίους τους φιλοσοφώντας ανεκδοτολογικά. 

Δεν πλήττουν, γιατί ανέπτυξαν με τον καιρό ιδιαίτερες άμυνες. Στις εκατό λέξεις που προφέρουν, οι σαράντα τουλάχιστον είναι «Πρόεδρε». Ξέρουν πώς να χειριστούν ακόμη και το πιο πολύπλοκο και σκληροπυρηνικό υπουργείο. Αμέσως. Ονόματα, αριθμούς, προβλήματα, ονόματα μπουφετζήδων, κλητήρων και σοφέρ. Λατρεύουν ακόμη και τους αντιπάλους, γιατί αυτό ακριβώς είναι δημοκρατία. Πολιτισμός. Εχουν ωραίες ατσαλάκωτες αναμνήσεις από υπηρεσιακά ταξίδια, γνωρίζουν λόμπι καλών ξενοδοχείων, ξέρουν σε ποια εδέσματα αντιστοιχεί το κρασί «σαμπλί» και σε ποια το αλσατικό «Γκεβίρσταμινερ», είναι επιρεπείς στο ξανθό-μαρόν μαλλί, αλλά δεν είναι απαραίτητο να μη γοητευθούν κι από κάτι πιο σκούρο.  

Ολοι ωστόσο συμφωνούν πως η κυρία Ντόρα Μπακογιάννη ποτέ δεν πρέπει να πέσει στον πειρασμό να φορέσει ψηλά τακούνια. Ανταλλάσσουν χαιρετισμούς με τα μικρά τους ονόματα και κάνουν εξ απαλών χιούμορ με τρυφερή καρδιά μαρουλιού. Είναι αναμφισβήτητα πολυάσχολοι, αλλά δεν θα ακύρωναν μια πρεμιέρα θεατρική, ειδικά αν ο πρωταγωνιστής είναι «δικός τους». Στο τέλος φωτογραφίζονται στα καμαρίνια ενθουσιασμένοι με την υπομονή τους που ανέχτηκαν δύο ώρες αφόρητο μαρτύριο. Η τέχνη όμως, όπως και η πατρίδα -με προϋποθέσεις-, θέλει θυσία. Οχι βέβαια σαν του Διάκου στην Αλαμάνα, όμως μια κάποιας ποιότητας θυσία είναι απαραίτητη.

Κι εγώ να τους θαυμάζω για όλη αυτή τη στημένη ζωή. Για τους χρόνους που βρίσκουν να εξετάσουν το γεννητικό τους όργανο μήπως έπαθε κανέναν έρπη, για το χρόνο που χρειάζεται η τρυφερή γκρίνια της κόρης, του γιου ή και του πιστού σκυλιού. Πότε να μείνει χρόνος για την πραγματική ζωή; Με εξεταστικές, με αντιμετώπιση εξαγριωμένων συνδικαλιστών, με καταλήψεις συμβολικές και έκτακτα συμβούλια, με τις δραματικής, νηπιακής συζήτησης συνεδριάσεις στη Βουλή, με τον Αδωνη να πετροβολά τα μεγάλα δίκια της ακροδεξιάς ανατροπής; Πότε;

Προσπαθώ να πάρω τη θέση τους νοερώς, και αδυνατώ. Με βλέπω, όπως τότε, στα θεοβάρετα σχολεία, μισοϋπνωτισμένο να παριστάνω ότι παρακολουθώ το μάθημα από βαριεστημένους καθηγητές.

Φυσικά, κάποιος καβγάς όλο και θα ξεσπούσε για να αιματωθεί στοιχειωδώς ο εγκέφαλος. Και στη Βουλή, ευτυχώς, δεν λείπουν οι θερμοκέφαλοι.

Επίσης είναι καλό που υπάρχει «κλάκα» χειροκροτητών στις κορυφωμένες εξυπνάδες των «προέδρων». Οπως παλιά στα θέατρα, με τους πρωταγωνιστές και τις πρωταγωνίστριες σαν έβγαιναν στη σκηνή. Πάντα μια εκπαιδευμένη ταξιθέτρια από πίσω ξεκινούσε το χειροκρότημα και συνήθως το μετέδιδε και στους θεατές. Αρχαία κόλπα αθάνατα. Πάντως, ο θαυμασμός μου είναι απεριόριστος. Για τις ώρες, τους μήνες, τα χρόνια, τις δεκαετίες. Για το κουράγιο να μην πτοούνται από τη θριαμβευτική αναποτελεσματικότητα, απ' το «ομαδικό πνεύμα», που μόνο τα τελευταία χρόνια βλέπουμε μερικές παραβατικότητες. Τη σιγουριά του νόμιμου και ηθικού, το άλλοθι μιας τελείως τυχαίας ψήφου (σιγά τη λαϊκή ετυμηγορία). Το πανηγυριώτικο αίσθημα του «υπάρχω» μες στην κασμιροφανελένια πανοπλία-κοστούμι, τον πειθαρχημένο στρουθοκαμηλισμό εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.  

Δεν είναι αξιοθαύμαστο, λοιπόν; Η αφέλειά μου με τα χρόνια αποκτά στερεότυπα παγετώνα, αλλά σκέφτομαι και την άλλου είδους ομηρία των θεατρίνων, σ' έναν ρόλο, σ' ένα καμαρίνι, σ' ένα ιδανικό ίσως, και μάλιστα κακοαμειβόμενο σε σχέση με το χάρτινο μεγαλείο της πολιτικής. 

Ααχ αυτή η τόλμη... αυτά τα κουράγια. Τελικά κατέληξα πως ή τα 'χεις ή δεν τα 'χεις. Ετσι ατενίζω τον Οκτώβρη περιμένοντας την εθνική γιορτή της 28ης για να τονωθώ. Σε είκοσι έξι μέρες...