Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΣΑΒΒΙΔΗ
Η εποχή της ΚΟΒΑΣ τελείωσε. Ο Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να έδωσαν τη χαριστική βολή στην περιπλανώμενη στους προθαλάμους της εξουσίας μεταπολιτευτική Αριστερά στην Ελλάδα. Κάτι που στην Ευρώπη, και σε αρκετά άλλα μέρη του κόσμου, έγινε το 1989, όταν η επαγγελία μιας ουτοπικής επανάστασης κατέληξε στα γκουλάγκ και τις νομενκλατούρες και κατέρρευσε.
Για λόγους ακατανόητους, τα ιδεολογήματα που απέρριψαν από την άμεση εμπειρία που είχαν οι ευρωπαϊκοί λαοί, επιβίωσαν στην Ελλάδα. Η ΣΥΡΙΖΑίικη εμπειρία θα προβλημάτισε πολλούς.
Ωστόσο, αριστερές σέχτες επιβιώνουν υποσχόμενες ουτοπικούς παραδείσους ως μέσο για την επιβολή μιας διχαστικής ιδεολογίας.
Ο μαρξισμός στηρίχθηκε σε δύο έννοιες: της υπεραξίας και της ταξικής πάλης.
Οι ιδιοκτήτες των Μέσων Παραγωγής, εκμεταλλευόμενοι την εργατική δύναμη προσθέτουν υπεραξία στα εμπορεύματα και συσσωρεύουν πλούτο.
Ο πλούτος δημιουργεί ανισότητες οι οποίες αποκαθίστανται με την πάλη των τάξεων.
Η διαφορετική αντίληψη της πάλης των τάξεων, οδηγεί στη δημιουργία ενός ευρέως φάσματος κομμάτων της Αριστεράς, από τα επαναστατικά, μέχρι τα μεταρρυθμιστικά. Όλα, όμως, βασίζονται στην ταξική πάλη, στο μίσος, δηλαδή, και τον κοινωνικό διχασμό.
Αυτή η Αριστερά η οποία δεν μπόρεσε πουθενά να επιβιώσει φαίνεται να περνά στα βιβλία της ιστορίας. Έφθασε στο τέλος της.
Ο φόβος της, επέφερε κάποια ισορροπία στις ακραία φιλελεύθερες πολιτικές που οδηγούσαν και αυτές σε πολώσεις την κοινωνία. Και οι πολώσεις δημιουργούν και αυτές διαχωρισμούς και διχόνοιες.
Επιτέλους, είναι ώρα να προβληματιστούμε που θέλουμε να οδηγηθούμε ως κοινωνία. Διαφαίνεται μια πολιτική αλλαγή σε λίγες εβδομάδες αλλά δεν υπάρχει η αίσθηση ότι το πολιτικό προσωπικό, η ελληνική διανόηση και η ελληνική κοινωνία είναι έτοιμα να ανοίξουν το νέο κεφάλαιο που διαμορφώνεται από την καταλυτική εξέλιξη των νέων τεχνολογιών.
Η επανάληψη του όρου έχει κουράσει αλλά θα πρέπει να γνωρίζουμε πως οι πολιτικές και κοινωνικές έννοιες που καθόριζαν τη ζωή μας θα αλλάξουν ριζικά σε πέντε με δέκα χρόνια. Για να μην περιπλανιόμαστε σε ανούσιες φαντασιώσεις, εκείνο που θα αλλάξει είναι η ενίσχυση της δράσης του ανθρώπου από την τεχνολογία. Όχι η παραγωγή μιας ευφυούς και αυτοαναπαραγόμενης Τεχνητής Νοημοσύνης. Αυτήν την τελευταία, οι επιστήμονες δεν την αποκλείουν αλλά και δεν μπορούν να προσδιορίσουν χρονικά πότε θα εμφανιστεί.
Το ερώτημα προς τους μαρξιστές, των οποίων η θεωρία βασίζεται στην κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, είναι σε ποιόν θα ανήκουν τα αυτοαναπαραγόμενα ρομπότ και ποια η ηθική βάση της εκμετάλλευσης της λειτουργίας τους;
Τον προλετάριο τον εκμεταλλεύεται ο ιδιοκτήτης των Μέσων Παραγωγής. Το ρομπότ;
Αν και θα μπορούν να δημιουργηθούν ρομπότ με συνείδηση εκείνο που προέχει είναι να αρχίσουμε να διακρίνουμε πως και με ποια ιδεολογία θα οργανώσουμε τη ζωή μας σε μια εποχή που βρίσκεται στο προσδόκιμο του βίου μας. Και η οργάνωση αυτή θα είναι και λίγο σοσιαλιστική. Αλλά συναινετικά σοσιαλιστική με όλη την κοινωνία παρούσα. Όχι διχαστική.
Θα σας συνιστούσα να διαβάσετε με προσοχή το βιβλίο Life 3 του Max Tegmark, από το οποίο σας παραθέτω ορισμένα στοιχεία.
Ο Tegmark επικαλείται τον «πολιτισμό τέταρτης γενιάς» που περιέγραψε στο βιβλίο του Mamma, ο Μάρσαλ Μπρέιν το 2003 σύμφωνα με το οποίο άνθρωποι, σάιμποργκ και μεταφορτωμένοι οργανισμοί συνυπάρχουν ειρηνικά όχι εξαιτίας κάποιων ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων αλλά επειδή η ιδιοκτησία και το εγγυημένο εισόδημα έχουν καταργηθεί.
Η βασική ιδέα είναι δανεισμένη από το κίνημα του λογισμικού ανοικτού κώδικα: αν το λογισμικό μπορεί να αντιγραφεί ελεύθερα, τότε όλοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν ό,τι ακριβώς θέλουν από αυτό και τα ζητήματα ιδιοκτησίας και κυριότητας αποκτούν ακαδημαϊκή μόνο αξία. Η ιδέα ανάγεται στον Άγιο Αυγουστίνο, ο οποίος έχει γράψει ότι «αν ένα πράγμα δεν μειώνεται όταν το μοιραζόμαστε με άλλους, τότε δεν ανήκει ουσιαστικά σε κάποιον αν αυτός δεν το μοιράζεται ακόμα και αν του ανήκει».
Σύμφωνα με το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης το κόστος αντανακλά τη σπανιότητα –άρα αν η προσφορά είναι ουσιαστικά απεριόριστη, η τιμή γίνεται αμελητέα. Σε αυτό το πνεύμα, όλα τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας έχουν εδώ καταργηθεί. Τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας παρουσιάζονται και εξυμνούνται μερικές φορές θαρρείς και είναι η κινητήρια δύναμη πίσω από τη δημιουργικότητα και την επινοητικότητα. Ωστόσο, ο Μάρσαλ Μπρέιν επισημαίνει ότι κίνητρο για τα πιο φίνα παραδείγματα ανθρώπινης δημιουργικότητας- από τις επιστημονικές ανακαλύψεις μέχρι τη δημιουργία λογοτεχνικών, μουσικών και εικαστικών έργων – δεν υπήρξε το κέρδος αλλά κάποια ανθρώπινα συναισθήματα, όπως η περιέργεια, το πάθος για δημιουργία και η ανταμοιβή της αναγνώρισης από το περιβάλλον σου. Ο Αϊνστάιν δεν σκεφτόταν τα χρήματα για να επινοήσει την Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας περισσότερο από όσο τα σκεφτόταν ο Λάινους Τόρβαλντς όταν δημιουργούσε το ελεύθερο λειτουργικό σύστημα Linux.
Χάρη στην προηγμένη ρομποτική, αυτή η ιδέα της μη ιδιοκτησίας δεν αφορά, μόνο, τα προϊόντα της πληροφορίας, όπως το λογισμικό, τα βιβλία, οι ταινίες και τα σχέδια αλλά και υλικά προϊόντα όπως τα σπίτια, τα αυτοκίνητα, τα ρούχα και οι υπολογιστές.
Όλα τα προϊόντα είναι, απλώς, άτομα αναδιατεταγμένα με συγκεκριμένους τρόπους και φυσικά, τα άτομα αφθονούν, συνεπώς, όποτε κάποιος θέλει ένα συγκεκριμένο προϊόν, ένα δίκτυο ρομπότ χρησιμοποιεί ένα από τα διαθέσιμα σχέδια ανοικτού κώδικα για να του το κατασκευάσει δωρεάν. Τα ίδια ρομπότ κατασκευάζουν, επίσης, και συντηρούν αρκετούς ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ηλιακή, αιολική κλπ.), με αποτέλεσμα η ενέργεια να παρέχεται ουσιαστικά δωρεάν.
Για να αποφευχθεί η υπερβολική απόκτηση προϊόντων ή γης από συγκεκριμένα άτομα, έτσι ώστε να λείψουν από άλλα, κάθε άτομο εισπράττει από την κυβέρνηση ένα βασικό μηνιαίο εισόδημα το οποίο μπορεί να ξοδέψει όπως θέλει σε προϊόντα και στην ενοικίαση σπιτιού. Ουσιαστικά, κανείς δεν έχει κίνητρο να προσπαθήσει να κερδίσει περισσότερα χρήματα, αφού το βασικό εισόδημα φτάνει και περισσεύει για να καλύψει όλες τις ανάγκες ενός ατόμου. Επιπλέον, μια τέτοια προσπάθεια δεν θα είχε καν νόημα αφού έτσι θα έπρεπε να ανταγωνιστεί ανθρώπους οι οποίοι διαθέτουν δωρεάν τα πνευματικά προϊόντα τους και ρομπότ που παράγουν δωρεάν υλικά αγαθά.
Να, λοιπόν, μια πολιτική πρόταση που βασίζεται στην ιδεολογία της κοινωνικής δικαιοσύνης της οποίας τα χαρακτηριστικά δεν είναι μαρξιστικά, δηλαδή, συγκρουσιακά και διχαστικά.
Η αφετηρίας της, μάλιστα, είναι θεολογική (Άγιος Αυγουστίνος) και η εφαρμογή της ελεύθερη και συναινετική. Δεν ψάχνει τους αστούς για να τους κρεμάσει, επιδιώκει και εφαρμόζει αποτελεσματικά την ισότητα.
Αλλά αυτά δεν μπορούν να τα εφαρμόσουν πολιτικές ομάδες που δίνουν τον πολιτικό τους αγώνα στη μεσαιωνική αντίληψη «ή εμείς ή αυτοί» και της οποίας ο ηγέτης δεν μπορεί να καταλάβει πως αν κάνεις στροφή 360 μοιρών θα βρίσκεσαι στο ίδιο σημείο που ξεκίνησες.
Οι πολιτικές προτάσεις θα βγουν από...
την επεξεργασία των κοινωνικών αναγκών στα επιστημονικά εργαστήρια.
Η εποχή της ΚΟΒΑΣ έχει περάσει. Προβλήματα, ασφαλώς, θα υπάρξουν. Αλλά μπορούν να λυθούν. Ελεύθερα και συναινετικά.
Ο κόσμος αλλάζει. Καιρός να αλλάξουμε και εμείς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου