Δεν είναι μόνον η πανάκριβη κακογουστιά του ολόχρυσου ρετιρέ του Ντόναλντ Τραμπ στη Νέα Υόρκη –όπου συνυπάρχει ό,τι πιο μεγαλεπήβολο, κρυστάλλινοι πολυέλαιοι, πολυθρόνες Λουί κενζ, αρχαιοελληνικοί αμφορείς, τοιχογραφίες αναγεννησιακού στυλ, αγάλματα του Απόλλωνα και αναπαραστάσεις αρχαιοελληνικών μύθων, μπαρόκ διακοσμήσεις σε μαλαματένιο φόντο– που συμπυκνώνει την αισθητική αποτύπωση του λαϊκισμού και της αλαζονείας.
Δεν είναι μόνον οι παραδοσιακοί χοροί και τα πατριωτικά πανηγύρια στο Σύνταγμα, η επέτειος της Ναυμαχίας της Σαλαμίνας με κόκκινο χαλί πάνω σε παλέτες, λευκές χλαμύδες, παραδοσιακές φορεσιές, ακόντια, ασπίδες και... σημαίες νεότερων συμμάχων, η μεταφορά των λειψάνων της Αγίας Βαρβάρας με τιμές αρχηγού κράτους, το «χτίσαμε μαζί ένα νέο Γοργοπόταμο», δηλαδή η εθνικοφροσύνη αριστερής κοπής, που αποδεικνύουν πόσο κιτς είναι η έπαρση της εξουσίας.
Είναι και όλος ο σχιζοφρενικός παραλογισμός των αντιφάσεων, η υποκρισία, η διαστρέβλωση των εννοιών και η κατάρριψη της λογικής, η απέχθεια προς τον ορθολογισμό, η κυριαρχία των ενστίκτων, η επικράτηση του συναισθήματος, η απουσία διαλόγου, ο αυταρχισμός, οι μεγαλοστομίες, η δημαγωγία, η ηθική καταγγελία που δίνουν νέο πληθωρικό περιεχόμενο στο εξαιρετικά επικίνδυνο –γιατί διαφθείρει τάχιστα– πολιτικό κιτς. Δηλαδή όλο το ρεύμα προς το παράταιρο, το κακόγουστο, το επιφανειακό, το ευτελές, το τυχαίο και αυθαίρετο, το μη εξελίξιμο, προς το πομπώδες, το φανταχτερό, το ξιπασμένο, το ψευδεπίγραφο.
Θεωρητικά απορριπτέο, αλλά στην πράξη δημοφιλές, σχεδόν γοητευτικό, λόγω της συναισθηματικής φόρτισης που προκαλεί ως εύκολα αναγνωρίσιμο.
Αυτή τη στιγμή ένα σημαντικό κομμάτι της ανθρωπότητας, οι οπαδοί του Ντόναλντ Τραμπ, της Μαρίν Λεπέν, του Νάιτζελ Φάρατζ, του Γκερτ Βίλντερς (θεωρεί τη νίκη Τραμπ «επανάσταση» που πρέπει να αντιγραφεί στην Ευρώπη), του Χάιντς Κρίστνα Στράχε, του Βίκτορ Ορμπαν, του Νόρμπερτ Χόφερ ενώνονται, ανάμεσα στα άλλα, και στη βάση του κιτς.
Διότι κιτς δεν είναι μόνον ένα αντικείμενο ή ένα πρόσωπο, είναι ένας κόσμος και μια κατάσταση, η υπερβολική μη αυθεντική λαϊκότητα, η ασπίδα προστασίας από την πραγματικότητα και τις δυσάρεστες αλήθειες, η καθήλωση στην κουφότητα, στο τελετουργικό της εξουσίας, μιας υπερβατικής εξουσίας υπεράνω εκλογέων.
Ωστόσο, διατηρεί σε συνοχή ένα μεγάλο μέρος της σημερινής κοινωνίας, που ενισχύεται όσο λιγότερο παράγεται κρίση, όσο κυριαρχούν το θέαμα, η προσωπική υπερέκθεση, οι αταίριαστες κακόγουστες συμμαχίες, οι βάρβαρες πράξεις ανυπακοής που «ταπεινώνουν» «κατεστημένα» και «ελίτ», που καταστρέφουν τα όρια όλων των δρόμων και αφαιρούν τα σημεία αναφοράς όλων των χρόνων.
Δεν είναι καινούργιο φαινόμενο η λατρεία του χυδαίου και του ευτελούς· υπάρχει από καταβολής κόσμου, και στις ισχυρές αυτοκρατορίες και στις χρυσές εποχές και όχι μόνο μεταξύ «πληβείων», αλλά και «ευγενών» και ηγετών – η εξουσία δύσκολα αντέχει την κοσμιότητα. Μόνο που σήμερα η ευτέλεια διεκδικεί για πρώτη φορά την προαγωγή της σε κυρίαρχη κουλτούρα και ιδεολογία.
Λαϊκισμός και κιτς, μια διχαστική ερμηνεία του κόσμου και μια φαντασίωση υπεροχής, μέσα στην οποία...
βαφτίζεται η ζωή προς όφελος της πιο
χοντροκομμένης απάτης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου