ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ - ΠΟΛΙΤΙΚΗ - ΚΟΙΝΩΝΙΑ: Η Volkswagen και εμείς

Του ΝΙΚΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑ

Ως ιδιοκτήτης Σκαραβαίου του 1972, που ακόμη τραβά την προσοχή με το εκκεντρικό σουλούπι και τον αερόψυκτο βρυχηθμό, που είναι απόλαυση να τον οδηγείς σε χιόνια και στους σκληρότερους δρόμους, και έχοντας διασχίσει όλη την Ελλάδα με συνομήλικο βανάκι Combi, το σημερινό φιάσκο της Volkswagen μου προκαλεί θλίψη. Σαν να βλέπεις έναν φίλο να σπάει τα μούτρα του επειδή προσποιήθηκε ότι ήταν κάτι που δεν ήταν. Η Volkswagen είχε κάνει τόσα για να γίνει πραγματικά το «αυτοκίνητο του λαού», καταφέρνοντας να ξεφύγει από τα χιτλερικά της σπάργανα, με οχήματα που ήταν λειτουργικά αλλά και γοητευτικά, που γίνονταν κομμάτι του ιδιοκτήτη. Η μαγεία που πέτυχε ήταν ότι ένα προϊόν μαζικής παραγωγής μπορούσε να καθορίζει την αίσθηση του εαυτού μας και της θέσης μας στον κόσμο. Η Volkswagen το πέτυχε αυτό όταν οι ιδρυτές της Apple ήταν ακόμη παιδιά.

Ο Σκαραβαίος μου, τον οποίο αγόρασα το 1989 και έπρεπε να τον βάψω επειδή ο προηγούμενος ιδιοκτήτης συνήθιζε να φορτώνει μια βάρκα στην οροφή του, κυκλοφόρησε πριν από την πρώτη πετρελαϊκή κρίση το 1973. Και στις σημερινές συγκριτικά χαμηλές τιμές, το κόστος ανά χιλιόμετρο είναι απαγορευτικό, και το επίπεδο των ρύπων οριακό, μετατρέποντας το δικό μου «αυτοκίνητο του λαού» σε μια πολυτέλεια του συναισθήματος – προτιμότερο να το θαυμάζουμε παρκαρισμένο παρά να το κυκλοφορούμε. Τα τελευταία μοντέλα της εταιρείας, όμως, πάντρευαν την πολυτέλεια με τη λειτουργικότητα, την υψηλή απόδοση με χαμηλούς ρύπους. Πριν από λίγο καιρό, η εταιρεία προσπέρασε την Toyota ως μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία στον κόσμο. Γι’ αυτό πονάει τόσο η παραδοχή από τη Volkswagen ότι η χαμηλή εκπομπή ρύπων από τα πετρελαιοκίνητα μοντέλα της ήταν προϊόν απάτης. 

Δεν μπορώ να σκεφθώ άλλη μάρκα αυτοκινήτων που να απολάμβανε τόση εμπιστοσύνη για την αξιοπιστία και την τιμιότητα των αυτοκινήτων της: η τιμιότητα που βγαίνει από το να είναι αυτό που είναι και ακόμη να γοητεύει. Με τόση εμπειρία, είναι αδιανόητο ότι οι μηχανικοί της εταιρείας δεν μπορούσαν να πετύχουν πραγματικές αποδόσεις που ίσως να μην ήταν τόσο χαμηλές όσο δήλωναν αλλά θα ήταν ικανοποιητικές. Εν ολίγοις, δεν μπορώ να πιστέψω ότι μια εταιρεία που έχαιρε τέτοιου σεβασμού μπορούσε να επενδύσει το μέλλον της πάνω σε ψέματα. 

Οι επιπτώσεις του σκανδάλου ξεπερνούν τις ευθύνες μιας εταιρείας και τη δυσαρέσκεια των ιδιοκτητών των προϊόντων της. Εάν εμπλέκονται και άλλες γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες, εάν υποστεί πλήγμα η γερμανική οικονομία, ίσως επηρεαστεί η πορεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης.  

Ενα ταπεινωμένο Βερολίνο θα έδειχνε μεγαλύτερη ανοχή στα σφάλματα άλλων ή θα άφηνε την πορεία της Ε.Ε. στην τύχη της; 

Οι ελεγκτικές αρχές θα αναγνώριζαν ότι όταν εταιρείες (ή χώρες, ή άτομα) δεν μπορούν να πετύχουν πολύ υψηλούς στόχους, και όταν το διακύβευμα είναι αρκετά μεγάλο, θα πουν ψέματα; 

Θα καταλάβουμε όλοι ότι όταν κάτι μοιάζει πολύ καλό για να είναι αληθινό, συνήθως δεν είναι τόσο καλό ή δεν είναι αληθινό;

Το μόνο σίγουρο είναι ότι εάν η Γερμανία παραδοθεί στην εσωστρέφεια, η Ε.Ε. θα πληγεί ακριβώς τη στιγμή που έχει ανάγκη δυνατά χέρια στο τιμόνι και μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Αυτό, για όλους μας, είναι το πιο ανησυχητικό σε αυτή τη θλιβερή ιστορία.