ΤΟΥΡΚΙΑ: Ενταση εντός και εκτός συνόρων - Η Αγκυρα πατά σε δύο βάρκες

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΥ

Την ώρα που η εμφύλια σύγκρουση στην Υεμένη απειλεί τη σταθερότητα στο σύνολο της Αραβικής Χερσονήσου και αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο απευθείας σύγκρουσης Σαουδικής Αραβίας-Ιράν, η Τουρκία βρίσκεται ξανά σε φάση εσωτερικής έντασης. Ο Ερντογάν έχει προχωρήσει σε μια de facto ενίσχυση των αρμοδιοτήτων της Προεδρίας πριν υπάρξει Συνταγματική Μεταρρύθμιση.

Ο ισχυρός άνδρας της Τουρκίας συγκρούσθηκε δημόσια με τον αντιπρόεδρο της Kυβέρνησης Αρίντς ως προς τη μεθόδευση της διαπραγμάτευσης με το ΡΚΚ , ο οποίος σημειωτέον είχε διαφοροποιηθεί από τη σκληρή γραμμή Ερντογάν την εποχή των διαδηλώσεων στο Πάρκο Γκεζί στην Κωνσταντινούπολη τον Ιούνιο του 2013.

Ο Ερντογάν θέλει να ασκεί πλήρη έλεγχο στο Κουρδικό, γιατί δεν θέλει να διαταραχθούν οι ισορροπίες που μέχρι στιγμής επιτρέπουν στη ρητορική του και να διεισδύει στο εθνικιστικό τμήμα του εκλογικού σώματος μέσω της Νεοθωμανικής Στρατηγικής για τη Μέση Ανατολή, και ταυτόχρονα να προβάλει στους Κούρδους ψηφοφόρους ως ο πρώτος ηγέτης της χώρας που τόλμησε να προωθήσει πολιτική λύση.

Το πρόβλημα για τον Ερντογάν είναι ότι στο Κουρδικό σχεδιάζει με όρους και συσχετισμούς του παρελθόντος και με κύριο συνομιλητή τον φυλακισμένο εδώ και δεκαέξι χρόνια Οτσαλάν, ο έλεγχος και η επιρροή του οποίου στο εντός και εκτός συνόρων ΡΚΚ μένει να επιβεβαιωθούν.

Ο Ερντογάν στην ρητορική του φαίνεται να υποτιμά τις καταλυτικές στο Κουρδικό εκτός συνόρων εξελίξεις: Στην αναβάθμιση του ρόλου τόσο του Κουρδικού Βορείου Ιράκ, όσο και της πολιορκούμενης Κουρδικής Βορειοανατολικής Συρίας στον αγώνα των ΗΠΑ, του Ιράν και των συμμάχων τους κατά των Τζιχαντιστών του ISIS.

Αν η πολιτική προσέγγιση του Κουρδικού εντός συνόρων το 2011 πρόβαλε σαν τολμηρή πρωτοβουλία του Ερντογάν, σήμερα η περιορισμένη αυτονομία σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης που προσφέρεται στο ΡΚΚ έναντι του πλήρους αφοπλισμού που ζητά πλέον και δημόσια ο Οτσαλάν, προβάλλει ως εντελώς ανεπαρκής σε σύγκριση με τη δυναμική πλήρους χειραφέτησης των Κούρδων στη Συρία και στο Ιράκ.

Ο Ερντογάν διαπιστώνει ότι το κόστος της εμπλοκής του στη Συρία έχει ήδη υποθηκεύσει τη στρατηγική του για πολιτική λύση στο Κουρδικό εντός συνόρων:

Σήμερα οι κυβερνήσεις της Βαγδάτης και της Δαμασκού αλλά και το Ιράν είναι μαζί με τις ΗΠΑ η ετερόκλητη μεν, αλλά λειτουργική στην πράξη συμμαχία που εγγυάται το απυρόβλητο του Βορείου Ιράκ και τη σωτηρία της Βορειοανατολικής Συρίας από τους Τζιχαντιστές.

Η Αγκυρα πατά σε δύο βάρκες: 

Από τη μια μεριά προσπάθεια πολιτικής επίλυσης εντός συνόρων και από την άλλη μετωπική αντιπαλότητα με τους Κούρδους της Συρίας και ανήσυχη ηρεμία στις διμερείς σχέσεις με την κυβέρνηση Μπαρζανί στο Αρμπίλ του Βορείου Ιράκ, η οποία με την σειρά της προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ Αγκύρας από τη μια μεριά και της Βαγδάτης από την άλλη.

Δωδεκάμισι χρόνια μετά την πρώτη εκλογική νίκη των Ερντογάν-ΑΚΡ στις αρχές Νοεμβρίου του 2002 όλα μοιάζουν ανοικτά και υποθηκευμένα: 

Από τη δυνατότητα συνταγματικής μεταρρύθμισης για Προεδρία γαλλικού τύπου, τον ρόλο της χώρας στη Μέση Ανατολή, αλλά και τον έλεγχο των εξελίξεων στο Κουρδικό εντός και εκτός συνόρων.

Από ό,τι φαίνεται για όλες τις παραπάνω αβεβαιότητες η κύρια αιτία ήταν η μοιραία απόφαση των Ερντογάν- Νταβούτογλου να εμπλακούν στη εσωτερική σύγκρουση στη Συρία το 2011, με στόχο να εγκαταστήσουν στη Δαμασκό ένα σουνιτικό καθεστώς που θα λειτουργούσε σαν δορυφόρος της Άγκυρας.

 

Τέσσερα χρόνια μετά, ο Ερντογάν δεν προβάλλει ως νέος Σουλτάνος Σελίμ που κατακτά τη Μέση Ανατολή, αλλά θυμίζει περισσότερο τον Αλκιβιάδη και τη μοιραία για την Αθήνα Σικελική Εκστρατεία