ΜΕΛΛΟΝ και ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ: Η ελληνική εξωτερική πολιτική το 2015

Του ΘΑΝΟΥ ΝΤΟΚΟΥ

Οι διεθνείς εξελίξεις, όπως και οι εσωτερικές αλλά και επόμενα στάδια στην προσωπική ζωή του καθενός από εμάς, έχουν πάντοτε ένα έντονο στοιχείο μη προβλεψιμότητας. Οι λεγόμενοι «Μαύροι Κύκνοι» (Black Swans) και οι πάσης φύσης ανατροπές και ανακατατάξεις αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της πραγματικότητας. Υπάρχουν, βέβαια, αρκετές περισσότερο προβλέψιμες εξελίξεις και σε αυτές θα επικεντρωθεί το κείμενο αυτό.
Για το 2015, λοιπόν, δεν προβλέπεται δυστυχώς ότι θα μειωθούν οι προκλήσεις για την ελληνική εξωτερική πολιτική. 

Η χώρα, πιθανώς περαιτέρω αποδυναμωμένη σε περίπτωση πλέον της μιας εκλογικής αναμέτρησης, θα κληθεί να διαχειριστεί τόσο τα «παραδοσιακά» εθνικά ζητήματα, όσο και την ευρύτερη περιφερειακή αστάθεια στη νότια γειτονιά της, αλλά και στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας με τη συνεχιζόμενη αντιπαράθεση Δύσης και Ρωσίας. 

Η εμφύλια σύγκρουση στη Συρία και η δράση του «Ισλαμικού Κράτους» σε Συρία και Ιράκ, αλλά και η μετατροπή της Λιβύης σε «αποτυχημένο κράτος» θα συνεχίσουν να προκαλούν ροές προσφύγων προς την Ευρώπη, ενώ ανησυχία προκαλεί και το ενδεχόμενο εξάπλωσης ριζοσπαστικών τάσεων πέραν της συγκεκριμένης περιοχής. Η δε ουκρανική κρίση και η πιθανότητα περαιτέρω κλιμάκωσης σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο θα οξύνουν τις συνέπειες και τα διλήμματα για την Ελλάδα και την Ευρώπη.
 

Δεν αναμένονται θεαματικές εξελίξεις σχετικά με το ζήτημα της ονομασίας της ΠΓΔΜ λόγω της εσωτερικής πολιτικής κατάστασης και στις δύο χώρες. Θα υπάρξει μια σχετική αύξηση των πιέσεων για επίλυση του προβλήματος, αλλά θα είναι μάλλον διαχειρίσιμες (τουλάχιστον για το εγγύς μέλλον), καθώς ούτε άμεση διεύρυνση του ΝΑΤΟ συζητείται ούτε επιτάχυνση των αντίστοιχων διαδικασιών στην Ε.Ε. 

Ούτε και στο ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου αναμένεται κάποια αλλαγή στην ελληνική στάση, η οποία θα συνεχίσει να εστιάζει στην περαιτέρω βελτίωση των οικονομικών και πολιτικών σχέσεων, εναρμονιζόμενη και με τη σταδιακή ομαλοποίηση των σχέσεων Σερβίας - Κοσσυφοπεδίου. Ισως υπάρξουν κάποιες εξελίξεις στις διμερείς σχέσεις Ελλάδας - Αλβανίας.
 

Οι σχέσεις με την Τουρκία αναμένεται να παραμείνουν -επιφανειακά, τουλάχιστον- καλές σε διμερές επίπεδο, αλλά υπάρχει υψηλή αβεβαιότητα σχετικά με τις επόμενες κινήσεις της Αγκυρας στο θέμα των υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο και τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό. Ακόμη και σε περίπτωση απόσυρσης του τουρκικού ερευνητικού σκάφους «Μπαρμπαρός» από την ΑΟΖ της Κύπρου, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο νέας κρίσης. Κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, μάλιστα, ίσως η Ελλάδα υποχρεωθεί να εμπλακεί με πιο ενεργό τρόπο. 

Εξελίξεις μέσα στο 2015 θα υπάρξουν όσον αφορά και τις πιθανές οδούς μεταφοράς φυσικού αερίου από την Ανατ. Μεσόγειο προς τις αγορές, ενώ αναμένεται να συνεχιστούν οι τριμερείς διεργασίες Ελλάδας, Κύπρου με Ισραήλ και Αίγυπτο αντίστοιχα.  

Τέλος, ερωτήματα υπάρχουν σχετικά με τη δυνατότητα της χώρας μας να παίξει ενεργό ρόλο στις ευρωπαϊκές διεργασίες για οριστική έξοδο από την οικονομική κρίση και την αντιμετώπιση των ευρύτερων προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Ε.Ε. Ευχή για το 2015: σε περίοδο εσωτερικής αβεβαιότητας να υπάρξει συναίνεση για τη θωράκιση της εξωτερικής πολιτικής από την κομματική αντιπαράθεση.