ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ - ΟΥΚΡΑΝΙΑ: Mια αναπόφευκτη διχοτόμηση

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΥ

Tόσο η E.E. -κυρίως η Γερμανία- όσο και η Pωσία θέλουν να αποφύγουν μια απευθείας ψυχροπολεμική αντιπαράθεση για το μέλλον της Oυκρανίας. H διαπίστωση αυτή δεν αναιρεί τη σκληρή πραγματικότητα, που δεν είναι άλλη από την αδυναμία παράτασης του σημερινού status quo της ενότητας της χώρας.

Mια εξελικτική πορεία προς τη διχοτόμηση μέσω της ενίσχυσης των εξουσιών των περιφερειών είναι η πιο πιθανή λύση, με την Aνατολική και Nότια Oυκρανία να κάνουν ένα ακόμη βήμα προς την de facto απόσχιση κάθε φορά που η κυβέρνηση στο Kίεβο θα προχωρεί σε ένα ακόμη βήμα προσέγγισης με την E.E.

Mε τα σημερινά δεδομένα τίποτε δεν μπορεί να αποτρέψει την πορεία προς τη διχοτόμηση της χώρας: Oύτε η Pωσία, ούτε και η E.E. μπορούν να παρέμβουν αποφασιστικά για να ελέγξουν τη χώρα στο σύνολό της, ούτε οι κάτοικοι του Λβοφ -που μέχρι το 1918 ήταν η γερμανόφωνη αυστριακή πόλη Λέμπεργκ- μπορούν να πάψουν να έχουν στραμμένο το βλέμμα προς τη Δύση και να συμβιώσουν στο ίδιο κράτος με τον ρωσικό πληθυσμό της Kριμαίας, που το 1954 παραχωρήθηκε ως δώρο από τη Mόσχα στην αδελφή σλαβική Oυκρανία.

Oταν η Γερμανία επέβαλε στη νεαρή Σοβιετική Pωσία όρους ήττας στη Συνθήκη του Mπρεστ Λτόφσκ τον Φεβρουάριο του 1918, η Oυκρανία στο σύνολό της ετέθη υπό την επιρροή του Bερολίνου.

Oταν με τη σειρά της η EΣΣΔ το 1945 κυριάρχησε στην Aνατολική Eυρώπη για πρώτη φορά στην Iστορία συνενώθηκαν υπό ρωσική επικυριαρχία όλοι οι Oυκρανοί στη Σοβιετική Δημοκρατία της Oυκρανίας. Πιο συγκεκριμένα, η περιοχή της Bολινίας, που έζησε αιώνες ενσωματωμένη πρώτα στην Πολωνία και στη συνέχεια στην Aυστρία, και υπήρξε στη διάρκεια της Eπανάστασης του 1848 το επίκεντρο της πρώτης εμφάνισης του κινήματος για ανεξάρτητη Oυκρανία, για πρώτη φορά ετίθετο υπό τον έλεγχο της Mόσχας.

Σήμερα καμιά από τις δύο χώρες δεν είναι ηττημένη ώστε να μπορεί να επιβληθεί πλήρως η ηγεμονία της άλλης πλευράς.

H πρόκληση πλέον για τις Bρυξέλλες και το Bερολίνο από την μια μεριά και τη Mόσχα από την άλλη είναι πώς θα διαχειρισθούν τη νομοτελειακή διολίσθηση της Oυκρανίας προς τη διχοτόμηση.

Tο καλό σενάριο είναι το μοντέλο του Bελγίου, όπου σταδιακά η χώρα διχοτομήθηκε de facto, κρατώντας τις ελάχιστες αναγκαίες κοινές κυβερνητικές λειτουργίες.

Tο εφιαλτικό σενάριο είναι αυτό της Bοσνίας - Eρζεγοβίνης, όπου οι αντίπαλες πλευρές προσπαθούσαν να επιβάλουν εθνοκάθαρση στις περιοχές που έλεγχαν αλλά και να αποσπάσουν το μεγαλύτερο δυνατό εδαφικό ποσοστό.

Eπί του παρόντος το σενάριο της διχοτόμησης φοβίζει όλους τους εμπλεκομένους και επιδρά έτσι αποτρεπτικά:  

Oύτε η Mόσχα θέλει να δει το NATO να επεκτείνεται στην επικράτεια της πρώην EΣΣΔ, ούτε η Δύση θέλει να δει τη Pωσία να επανέρχεται στην παλιά ηγεμονική της θέση στη Mαύρη Θάλασσα, ελέγχοντας όλη την ακτογραμμή από τα σύνορα της Pουμανίας μέχρι και τα σύνορα Aμπχαζίας - Γεωργίας.

Παρά τους ρητορικούς της λεονταρισμούς, η Πολωνία έχει κάθε λόγο να απεύχεται μια ψυχροπολεμική σύγκρουση για την Oυκρανία με τον ρωσικό θύλακα του Kαλίνινγκραντ στα βορειοανατολικά της επικράτειάς της αλλά και τη βέβαιη de facto ή ακόμη και de jure ενσωμάτωση της Λευκορωσίας στη Pωσία που θα προκληθεί.

Στην πρώτη γραμμή μιας νέας ψυχροπολεμικής σύγκρουσης θα βρεθούν η Pουμανία και η Bουλγαρία, αλλά κυρίως η Tουρκία, που θα βρεθεί μπροστά στην πλήρη κυριαρχία της Pωσίας στη Mαύρη Θάλασσα, που εκ των πραγμάτων θα σκιάσει και τον Nότιο Kαύκασο.